سلامت روان کودک (روان کودک)
سال:1401 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

از خیام نیشابوری، اپیکور، و یالوم گرفته تا مردم عوامی (عوام نه به معنای پایین تر از خواص بی خاصیت) که به روزمرگی و شادخوری و شادزیستی تن می دهندو روز به روز بر لذت زندگی خود میافزایند و زندگی را در لحظه زیستن ترجمه می کنند (حتی تجربه زندگی در حال، یکی از جنبه های عرفان است) همه معتقدند هه با لذتها و لذت طلبی های خرد میتوان به زندگی معنا بخشید و تنهایی (یعنی بودن با دیگران و ندیدن و نزیستن با هیچ کس) را مرهمی بخشید. . . .

زمینه و هدف: مطالعات پیشین نشان داده اند که آموزش شناختی رایانه ای می تواند جهت بهبود نشانه های کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی به کار رود، اما درباره تاثیر آموزش رایانه ای مهارت های دیداری-حرکتی در این کودکان، مطالعات اندکی انجام شده است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش رایانه ای مهارت های دیداری-حرکتی بر شدت نشانه های کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی انجام شد. روش: پژوهش حاضر، آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. با نمونه گیری خوشه ای، 30 دانش آموز پسر در سال تحصیلی 1399-1398 در مقطع ابتدایی شهر مشهد با بیشترین نمرات در مقیاس درجه بندی کانرز-فرم معلم (1969) و ملاک های مصاحبه ساختاریافته بالینی، به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. گروه آزمایش، مداخله را در 9 جلسه 60 دقیقه ای دریافت کرد، ولی گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای استفاده شده، مقیاس درجه بندی کانرز فرم معلم (1969)، مصاحبه ساختاریافته بالینی، و بازی رایانه ای پژوهشگر ساخته رایاپویا بود. داده ها به شیوه تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره در محیط نرم افزار SPSS-25 تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که پس از کنترل نمرات پیش آزمون، تفاوت آماری معناداری بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه آزمایش و گواه در متغیر نشانه های نارسایی توجه/ فزون کنشی وجود دارد (0/01>P). نتیجه گیری: آموزش رایانه ای مهارت های دیداری-حرکتی (رایاپویا)، یک روش یادگیری امیدوار کننده است که باعث بهبود نشانه های نارسایی توجه/ فزون کنشی شده است. بنابراین می توان از آن به عنوان یک روش جایگزین یا مکمل برای مداخلات معمول این اختلال استفاده کرد.

زمینه و هدف: به دلیل اهمیت ارزیابی هوش هیجانی از سنین کودکی، هدف این پژوهش طراحی و اعتباریابی پرسشنامه هوش هیجانی مطابق با فرهنگ ایرانی بود. روش: طرح پژوهش توصیفی و از نوع توسعه ای است. در این راستا نسخه نخست پرسشنامه با 68 گویه طراحی شد. جامعه آماری پژوهش تمامی مادران دارای فرزند 6 تا 9 سال شهر تهران در سال تحصیلی1400 بودند. حجم نمونه شامل 618 مادر بود که به شیوه در دسترس از مدارس انتخاب شدند. تعیین روایی محتوایی پرسشنامه توسط 10 نفر از استادان دانشگاه و متخصصان انجام شد. برای روایی سازه از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و برای تعیین همسانی درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: براساس تجزیه و تحلیل پرسشنامه 9 گویه که نسبت روایی محتوایی آنها کمتر از 62/0 و شاخص روایی محتوایی آنها کمتر از 79/0 بودند، حذف شدند و نسخه نهایی پرسشنامه 59 گویه ای اجرا شد. بر اساس تحلیل عاملی اکتشافی 7 عامل، قابلیت تبیین واریانس ها را داشتند و بعد از چرخش با روش واریمکس مجموع عامل ها 516/62 درصد از واریانس را تبیین کردند. در تحلیل عامل تاییدی شاخص نیکویی برازش به 943/0 و حد قابل قبول رسید. همچنین همسانی درونی سوال ها 95/0 به دست آمد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که پرسشنامه ساخته شده، ابزاری مناسب و معتبر برای ارزیابی کودکان 6 تا 9 سال است.

زمینه و هدف: کودکان با مشکلات سلوک دارای تمایلات بیرحمی-بی عاطفگی گروه مجزایی از کودکان را تشکیی میدهند که الگوهای بادوام و شدیدتری از رفتارهای بزهکارانه و ضداجتماعی را نشان میدهند و فرض بر این است که این کودکان نسبت به مداخالت درمانی، مقاوم هستند. این پهوهش با هدف بررسکی مداخالتی که تاکنون بر روی این کودکان انجام شکده اسکت، یرنی بررسکی ا ربخشکی مداخله ها و عوامی مو ر بر ا ربخشی، انجام شد. روش: روش پژوهش حکاضر ممکا لرکه مروری ن کاممنکد بود. مقاله های ب این سکه های 2000 تکا 2021 بکا ک لیکدوا هه کای، ProQuest، PubMed اطلاعاتی پایگاه های در، therapy و treatment، Intervention، Callous-unemotional traits، PsycINFo sciencedirect، scholar Google و Springer با استفاده از دستورالرمی پریزما بررسی شدند که در پایان با توجه به مالکهای ورود و خروج، 17 مقاله انتخاب شد. یافته ها: نتایج بررسی های انجام شده نشان داد در مداخلاتی که تاکنون برای گروه کودکان با مشکالت سلوک دارای تمایالت بیرحمی-بی عاطفگی انجام شکککدند در سکه دسته مداخالت مبتنی بر رویآورد رفتاری؛ مبتنی بر درمان ترامی والد –,کودک؛ و مبتنی بر آموزش مهارتهای فردی، شناختی، اجتماعی تق سیم بندی میشوند. 10 پهوهش ا ربخ شی پایین و 7 پهوهش ا ربخ شی منا سب را گزارش کرده اند که از این میان مداخالت مبتنی بر رویآوردهای رفتاری، کمترین ا ربخ شی، و مداخالت مبتنی بر ترامی والد –,کودک بی شترین ا ربخ شی را داشتند و آموزش مهارت ها نیز تنها در ترکیب با برنامه آموزش والدین، ا ربخش بود. نتیجه گیری: به طور کلی پاسخدهی به درمان گروه کودکان با مشکلات سلوک دارای تمایالت بیرحمی بی عاطفگی در مقایسه با گروه کودکان با مشکلات سلوک بدون تمایالت بیرحمی بی عاطفگی پایینتر است. با وجود این کودکان نسبت به برنامه های نوآوران های که بر رابمه گرم و عاطفی بین والد و کودک متمرکز هستند، پاسخ دهی مملوبی داشتند.

زمینه و هدف: خانواده به عنوان زیربنای شخصیت و رفتارهای بعدی کودک شناخته می شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اختلال نافرمانی مقابله ای، خودمهارگری، و سبک های دلبستگی در کودکان با و بدون والد معتاد انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع علی-مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش شامل کودکان 7 تا 12 ساله، با و بدون والد معتاد شهر تهران در سال 1398 بود. نمونه مورد مطالعه شامل 62 کودک (31 کودک با والد معتاد و 31 کودک با والد غیرمعتاد) بود که با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه علایم مرضی کودکان (گادو و اسپیرافکین، 1984)، مقیاس ارزیابی خودمهارگری (کندال و ویلکاکس، 1979) و پرسشنامه دلبستگی (کولینز و رید، 1990) بود. تحلیل داده ها با نسخه 24 نرم افزار SPSS و با استفاده از روش آزمون t برای گروه های مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیری انجام شد. یافته ها: یافته های به دست آمده در این پژوهش نشان داد که بین کودکان با و بدون والد معتاد در متغیرهای اختلال نافرمانی مقابله ای، خودمهارگری، و سبک های دلبستگی (ایمن، اجتنابی و دوسوگرا) تفاوت معنادار وجود دارد (0/05 < p) و کودکان با والد معتاد، نمرات بالایی در اختلال نافرمانی مقابله ای، سبک دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا، و نمرات پایینی در خودمهارگری و دلبستگی ایمن به دست آوردند (0/05 < p). نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که در کودکان با والد معتاد، اختلال نافرمانی مقابله ای بالا بوده و از سبک دلبستگی ناایمن و خودمهارگری پایین تری برخوردارند. بنابراین ضروری است توجه بیشتری نسبت به اثرات شیوه های تربیتی و فرزندپروری و پیامدهای آن شود.

زمینه و هدف: سلامت و سرزندگی روانی-اجتماعی و تحصیلی دانش آموزان، تاثیر زیادی در پیشرفت های آتی آنان دارند. بدین جهت پژوهش حاضر با هدف مدل یابی اشتیاق تحصیلی بر اساس هویت تحصیلی و با میانجی گری بهزیستی تحصیلی دانش آموزان انجام شد. روش: مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه مورد نظر شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1401-1400 بود که از بین آنها با روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای تعداد 501 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه اشتیاق به مدرسه (وانگ و همکاران، 2011)، پرسشنامه هویت تحصیلی (واز و ایزاکسون، 2008) و پرسشنامه بهزیستی تحصیلی (تومینن-سوینی و همکاران، 2012) بود. تحلیل داده های پژوهش با ر روش الگویابی معادلات ساختاری و با به کارگیری نرم افزارهای SPSS26 و AMOS24 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار است. بر اساس نتایج، هویت تحصیلی موفق و زودرس پیش بین های مثبت و هویت تحصیلی دیررس و سردرگم، پیش بین های منفی اشتیاق تحصیلی بودند (0/01>P). همچنین بهزیستی تحصیلی نیز با اشتیاق تحصیلی رابطه مثبت و معناداری داشت (0/01>P). نقش واسطه ای بهزیستی تحصیلی نیز در رابطه بین اشتیاق و هویت تحصیلی مورد تایید قرار گرفت (0/01>P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه می توان گفت که متغیر بهزیستی تحصیلی در رابطه بین اشتیاق تحصیلی و هویت تحصیلی در دانش آموزان مقطع دوم متوسطه نقش میانجی گرانه به عهده دارد و با بهبود سبک های هویتی می توان به افزایش اشتیاق تحصیلی آنان کمک کرد. از سویی افزایش بهزیستی تحصیلی می تواند به تقویت این رابطه منجر شود.

زمینه و هدف: توانبخشی شناختی متشکل از مجموعه برنامه هایی هدفمند است که به منظور ترمیم یا ارتقای کارکرد های شناختی احرا می شوند. از آنجا که مهارت های شناختی پیش بینی کننده اصلی توانایی ریاضی در نظر گرفته شده است و نارسایی در این مهارت ها با اختلال ریاضی ارتباط دارد، پژوهش حاضر با هدف اثربخشی توانبخشی شناختی در بهبود عملکرد حافظه فعال، پردازش دیداری، و درک فضایی کودکان با اختلال یادگیری ریاضی انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. از جامعه آماری دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی شهر تهران، 30 نفر گروه نمونه با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایدهی شدند. به منظور تشخیص اختلال ریاضی از آزمون تشخیصی کی-مت (کانلی، 1988) استفاده شد. گروه آزمایش طی 8 جلسه 50 تا 60 دقیقه ای به مدت چهار هفته در برنامه مداخله ای با وسیله محقق ساخته به نام مروا شرکت کردند، ولی گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. عملکرد کودکان در پیش و پس از ارایه مداخله، به وسیله مجموعه آزمون وکسلر چهار کودکان (وکسلر، 2003) مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با روش تحلیل کوواریانس در محیط نرم افزار spss 22 تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که بین گروه آزمایش و گواه تفاوت معنا داری در عملکرد حافظه فعال، پردازش دیداری، و ادراک روابط فضایی وجود دارد (0/001 > P). نتیجه گیری: بر اساس نتایج می توان نتیجه گرفت که برنامه توانبخشی شناختی با تاثیر بر حافظه فعال، پردازش دیداری و درک فضایی توانسته است باعث بهبود در عملکرد کودکان دارای اختلال یادگیری ریاضی شود.

زمینه و هدف: توجه به سلامت روانی و جسمی دانش آموزان به خصوص دانش آموزان دوره ابتدایی به عنوان آینده سازان و نیروی انسانی فردای کشور از اهمیت بسیاری برخوردار است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان راه حل محور بر تنظیم عاطفی بین فردی و خودمهارگری دانش آموزان دوره دوم ابتدایی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دوره دوم ابتدایی شهرستان فولادشهر بود که به روش در دسترس 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفر آزمایش و گواه جایدهی شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش 8 جلسه پروتکل درمان راه حل محور را دریافت کردند، در حالی که گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه های خودمهارگری (اشنایدر، 2005) و پرسشنامه تنظیم عاطفی بین فردی (هافمن و همکاران، 2016) بود. در پایان تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیری یک راهه توسط نرم افزار spss26 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که تفاوت گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون در متغیرهای خودمهارگری، تنظیم عاطفی بین فردی و مولفه های عاطفه مثبت، توجه مثبت به عواطف دیگران، آرامش دهی عاطفی، و توجه به عواطف اجتماعی معنادار است (0/05

زمینه و هدف: ارتقای توانایی های شناختی از جمله اهداف مهم برای بسیاری از نظام های آموزشی است. در این زمینه نظریه هوش موفق کاربردهای آموزشی مختلفی را برای ارتقای توانایی های شناختی دارد. با توجه به محدود بودن مطالعات انجام شده درباره اثربخشی آموزش مولفه های هوش موفق بر افزایش توانایی های شناختی پایه، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مولفه های هوش موفق بر افزایش توانایی بصری-فضایی و سرعت پردازش اطلاعات دانش آموزان انجام شد. روش: پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه گواه است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر پایه هفتم شهرستان هلیلان در سال تحصیلی 99-1398 بود. نمونه شامل 30 نفر از دانش آموزان جامعه ذکر شده بودند که ابتدا از طریق روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی در گروه های آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایدهی شدند. پس از اجرای پیش آزمون، دانش آموزان گروه آزمایش در 30 جلسه 60 دقیقه ای تحت آموزش مولفه های هوش موفق قرار گرفتند و افراد گروه گواه آموزش های معمول مدارس خود را دریافت کردند. در پایان از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. برای گردآوری داده ها از مقیاس هوش وکسلر (نسخه پنجم) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد تحلیل قرار گرفت. برای این منظور از نسخه 24 نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که مداخله آموزشی باعث افزایش معنادار نمره متغیرهای توانایی بصری-فضایی و سرعت پردازش اطلاعات در دانش آموزان گروه آزمایش شده است (001/0

زمینه و هدف: شناسایی عواملی که بتواند میزان خطرپذیری نوجوانان دختر را کاهش دهد یا از بروز آن پیشگیری کند، بسیار ضروری است؛ بنابراین، این پژوهش با هدف تعیین نقش سبک های دلبستگی، تنظیم شناختی هیجان، و نشاط ذهنی در پیش بینی رفتارهای پرخطر در نوجوانان دختر انجام شد. روش: جامعه آماری این پژوهش توصیفی-همبستگی شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه مدارس دولتی شهر تبریز در سال تحصیلی 98-1397 بود که از این میان تعداد 282 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. داده های مورد نیاز به وسیله پرسش نامه های دلبستگی بزرگسال (بشارت، 1384)، تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2001)، نشاط ذهنی (رایان و فردریک، 1997) و خطرپذیری نوجوانان ایرانی (زاده محمدی و همکاران، 1390) گردآوری شد. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام) در نرم افزارPSS. 23 تحلیل شدند. یافته ها: رفتارهای پرخطر با سبک های دلبستگی اجتنابی (002/0p=، 184/0 r=) و دوسوگرا (001/0p=، 201/0 r=) رابطه مثبت و معنا دار و با نشاط ذهنی رابطه منفی و معنا داری دارند و نشاط ذهنی (001/0p=، 313/0-β, =) و سبک دلبستگی دوسوگرا (011/0p=، 147/0 β, =) توانایی تبیین تغییرات رفتارهای پرخطر را دارند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه نشاط ذهنی و سبک دلبستگی دوسوگرا توانایی تببین تغییرات رفتارهای پرخطر را دارند؛ بنابراین ارایه برنامه های مداخله ای به منظور ارتقاء نشاط ذهنی و ایمنی دلبستگی برای پیشگیری از رفتارهای پرخطر در نوجوانان دختر پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: دستیابی به والدین، برقراری ارتباطات تعاملی و ارایه توضیحات و خدمات مهدهای کودک، مهم ترین عامل تصمیم گیری والدین در انتخاب بهترین مرکز جهت شروع تربیت کودکان بوده که در سلامت روان آنان در بدو ورود به جامعه تاثیر فراوانی دارد. پژوهش حاضر با هدف شناخت مجموعه عوامل موثر در اجازه والدین در برقراری ارتباط مهدهای کودک (شرکت های ارایه دهنده خدمات) با آنان با تاکید بر نقش حریم خصوصی والدین و کودکان اجرا شد. روش: این پژوهش در دو مرحله کیفی اجرا شد: مرحله 1: فراترکیب (متاسنتز) با بررسی بالغ بر150 مقاله داخلی و خارجی، مرحله 2: تحلیل محتوا با مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 25 تن از استادان، مدیران، و مشتریان (والدین) خاص مهدهای کودک استان گیلان. در مرحله 2 کدگذاری انجام و از روش دلفی فازی مدل حاصل از مرحله 1 مورد واکاوی قرار گرفت. سنجش پایایی با ضریب کاپا-کوهن انجام شد. یافته ها: شاخص های مدل حاصله از مرحله فراترکیب «نگرانی درباره حریم خصوصی»، «تمایل به حریم خصوصی» و «اجازه» به طور مشترک هر 3 با وزن 0/065 بیشترین وزن را داشته و در رتبه 2 شاخص «فرهنگ» 0/062 بود. در مرحله 2 از دیدگاه مدیران و صاحب نظران «حضور اجتماعی»، «نگرانی های مربوط به مجوز برنامه»، «تجربه آنلاین قبلی» و «هزینه ها (مداخله گری)» پایین تر از حد میانگین بوده و می بایست از مدل حاصله از مرحله فراترکیب حذف می شدند. با توجه به ضریب کاپا-کوهن (0/795) و سطح معناداری آن، از نظر خبرگان پژوهش، آزمون دارای پایایی قابل قبول در بخش فازی بوده است. در این فاز بر اساس نظر خبرگان، «فرهنگ» به عنوان یک عامل موثر در مدل لحاظ شد. نتیجه گیری: در مرحله 2 بعد از سنجش مدل (حاصله از مرحله فراترکیب) توسط خبرگان و حذف 4 عامل رد شده از نظر آنان، مدل نهایی حاصل شد که آزمون کمی آن در پژوهش های آتی پیشنهاد شد. استلزامات پژوهش حاضر و نقش حریم خصوصی در سلامت روان کودک نیز مقاله مورد بحث قرار گرفت.