مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
سال:1379 | دوره:8 | شماره:2 (ویژه نامه آموزش پزشکی) |تعداد مقالات:17

آموزش و فراگیری علوم پزشکی در سطوح مختلف، مستلزم وجود برنامه آموزشی مدون و کارآمد، اساتید مجرب، محیط آموزشی مناسب، تجهیزات و امکانات فنی مورد نیاز می باشد. عوامل فوق از یکدیگر اثر پذیرفته و بر یکدیگر اثر می گذارند، به صورتی که عضو هیات علمی از یک طرف، خود در طراحی برنامه آموزشی دخیل است و از طرف دیگر برنامه آموزشی وظائف وی را معین کرده است. برنامه آموزشی روزآمد زمینه به کارگیری تکنولوژی جدید را فراهم می آورد و از طرفی تکنولوژی جدید برنامه آموزشی را دستخوش تغییر و تحول می نماید. با عنایت به مطالب فوق لزوم آشنایی اعضا هیات علمی با فرآیند تغییر و تحول برنامه آموزشی رخ می نماید. انجمن دانشکده های پزشکی آمریکا گروهی را مامور نوسازی آموزشی نموده است. مقاله حاضر ترجمه گزارش گروه یاد شده در خصوص روشهای اصلاح و بازنگری برنامه های آموزش پزشکی است. امید است این تلاش کوچک نزد همکاران عزیز مقبول افتد.

در هر برنامه تحصیلی باید مشخص شود که فراگیرندگان بایستی چه اطلاعاتی را بیاموزند، چه نگرشها و احساساتی را کسب کنند و به کدام مهارتهای روان حرکتی یا عملی تسلط پیدا نمایند. آنچه در حال حاضر در دانشکده های پزشکی ما به عنوان برنامه درسی مورد استفاده قرار می گیرد، آیین نامه دوره دکترای پزشکی مصوب سال 1371 شورای عالی برنامه ریزی است که در آن از جزئیات نیازهای آموزشی به ویژه در حیطه روان حرکتی صحبتی به میان نرفته است. یکی از راههای شناسایی نیازهای آموزشی در تدوین برنامه درسی استفاده از دیدگاهها و نظرات افراد صاحبنظر و بهره گیری از نظرات فارغ التحصیلان می باشد. در این مطالعه سعی شده با استفاده از این راه، حداقل مهارتهای روان حرکتی مورد نیاز برای فارغ التحصیلان رشته پزشکی مورد بررسی قرارگیرد. به همین منظور در سال 1376 مطالعه فوق به صورت Cross- Sectional، با استفاده از پرسشنامه ای شامل 50 نوع مهارت روان حرکتی انتخابی، تمامی متخصصین رشته بیماریهای داخلی و پزشکان عمومی شاغل در یکی از مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی تهران مورد نظرخواهی قرار گرفتند و از آنها ضرورت آموزش هر مهارت، تعداد ساعات و دفعات لازم تکرار عمل برای کسب مهارت سوال شد و نظرات آنها با استفاده از نرم افزار SPSS با یکدیگر مقایسه گردید. در این مطالعه فراگیری 30 نوع مهارت ضروری، 15 نوع مهارت مفید و چند نوع مهارت غیر ضروری تشخیص داده شد و گروههای مورد نظرخواهی در 9 موضوع با یکدیگر اختلاف نظری معنی دار داشتند (0.05 P<). میانگین ساعات لازم برای کسب 50 نوع فن، صرف نظر از تئوری فنون 402 ساعت و دفعات تکرار لازم برای کسب مهارت تا حد قابل قبول از 2.6 مرتبه تا 30 مرتبه متفاوت برآورد گردید. پیشنهاد این مطالعه، تعمیم مطالعات مشابه در دانشگاهها و استخراج نتایج در یک نمونه کافی و در نهایت دستیابی به مهارتهای ضروری در قالب کل وظایف حرفه ای پزشکان عمومی و گنجانیدن آن در برنامه تحصیلی است.

اهمیت دادن به امر تحقیقات و افزایش فعالیتهای پژوهشی در هر کشور سبب توسعه و پیشرفت شده، خودکفایی و استقلال واقعی را برای آن مملکت به ارمغان می آورد. اولین گام برای سامان بخشیدن به امر پژوهش در جامعه دستیابی به درکی درست از توانمندیها، امکانات موجود و نیز پی بردن به نقاط ضعف و قدرت تحقیقاتی است. این پژوهش مطالعه ای توصیفی است که به منظور تعیین نظرات اعضای هیات علمی دانشگاههای شهر کرمان نسبت به موانع موجود در انجام فعالیتهای پژوهشی در سال 1377 صورت گرفت. حجم نمونه این پژوهش شامل 329 نفر از اعضای هیات علمی رسمی و تمام وقت دانشگاههای علوم پزشکی شهید باهنر و آزاد بودند که به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای حاوی 26 سوال بود که در دو بخش موانع شخصی و سازمانی تنظیم گردید و جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از شاخصهای مرکزی، پراکندگی و آزمونهای آنالیز واریانس یک طرفه، توکی و کروسکال – والیس، استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که میانگین نمرات موانع سازمانی کمتر از موانع شخصی بود (P<0.0001). همچنین در زمینه میانگین نمرات موانع سازمانی، در گروههای مختلف بر حسب ویژگی های فردی، سابقه کار غیر آموزشی و پژوهشی، مرتبه علمی، دانشگاه محل خدمت آخرین مدرک تحصیلی، گروه آموزشی، تعداد مقالات چاپ شده به عنوان نویسنده اول و دوم تفاوت وجود داشت. در مورد موانع شخصی نیز در متغیرهای سابقه کار آموزشی پژوهشی، گروه آموزشی تفاوت مشاهده شد (P<0.05). بدیهی است شناخت موانع تحقیق می تواند با بهبود ارتباط بین محققین و استفاده کنندگان از نتایج تحقیق، فرآیند حل مسئله را سهولت بخشیده و عملا موجب استفاده از یافته های تحقیق گردد.

به طور معمول ارزیابی دانشجویان پزشکی در طول دوره آموزش محدود به ارزیابی محفوظات و اطلاعات آنها بوده و کمتر به ارزیابی مهارتهای بالینی توجه می شود. در حالی که چگونگی برقراری ارتباط با بیمار و معاینه درست، نقش مهمی در تشخیص و درمان بیماران دارد. این مقاله حاصل تلاش در جهت بررسی مهارت کارورزان در انجام معاینه فیزیکی می باشد. بدین منظور کلیه کارورزان که مجموعا 114 نفر بودند در حالی که یک بیمار را برای اولین بار معاینه می کردند از طریق Check List مورد ارزیابی قرار دادند. نتایج حاکی از این می باشد که مهارت و دقت در انجام معاینه فیزیکی با متوسط نمرات کارورزان در امتحانات جامع علوم پایه و پره انترنی ارتباط مستقیم داشته و به شرایط معاینه و معاینه قسمتهایی چون پوست و مو، اندام ها، ستون فقرات و معاینه دستگاه عصبی کمتر توجه نشان می دهند.

کسب دانش و یادآوری، نقطه شروع برای یادگیری است و از سوی دیگر حل مشکل بدون داشتن دانش مناسب امکان پذیر نیست، بنابراین افزایش کسب دانش و یادآوری آنها توسط دانشجویان یکی از اهداف آموزشی است. در این مطالعه ما بر آن شدیم تا یادداری اطلاعات را در دانشجویان پزشکی مورد ارزیابی قرار دهیم. جامعه مورد مطالعه دانشجویان پزشکی شاغل به تحصیل در نیمسال اول 76-1375 رفسنجان، که حداقل 5 ترم تحصیلی خود را گذارنده بودند است. سه گروه آموزشی علوم پایه و دوره فیزیوپاتولوژی و جمعا 50 نفر (62.5%) پسر و 30 نفر (37.5%) دختر مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار پژوهش سوالات امتحانی چهار گزینه ای تنظیم شده در هر درس بود، که اولا به میزان زیادی مشابه با سوالهای امتحان کلاسی دانشجویان بود و ثانیا دانش نظری را ارزیابی می کرد. پس از تجزیه و تحلیل نتایج به شرح زیر بدست آمد: در گروه علوم پایه حداکثر میزان یادداری در دروس میکروب شناسی (96.7%) وفیزیولوژی (94.7%) حداقل میزان یادداری (55.3%) در درس بهداشت وجود داشت. در دروس فیزیوپاتولوژی حداکثر و حداقل میزان یادداری به ترتیب برای درس خون شناسی 86.6% و روماتولوژی 65.8% است. در درس میکروب شناسی کمترین نمره را دانشجویان ورودی 69 و بالاترین نمره را دانشجویان ورودی 70 کسب کرده اند که همین ویژگی برای نمرات فیزیولوژی وجود دارد. میانگین نمره آزمون دانشجویان ورودی 71 در دروس فیزیوپاتولوژی خون و کلیه بالاتر از سایر ورودیهاست. نتایج این پژوهش بر این مساله تاکید دارد که در بسیاری از دروس روشهای استفاده شده در امر آموزش فاصله زیادی با روش های نوین آموزشی دارند، بنابراین پیشنهاد می شود که حداکثر تلاش انجام شود تا همه حواس در امر آموزش بکار گرفته شوند.

دگرگونی های عظیمی که در سال های اخیر در کیفیت آموزش در جهان به وجود آمده بازتابی از نیازهای روزافزون و متغیر جوامع امروزی همراه با گسترش تکنولوژی در همه زمینه هاست. این مطالعه در سال 1377 جهت بررسی کیفی نحوه آموزش علمی و عملی در بین دانشجویانی که دوره دو ماهه کارآموزی جراحی را طی نموده اند، انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی و جامعه پژوهش تعداد 130 نفر از دانشجویان پزشکی که دوره جراحی را طی کرده اند، بود. برای سنجش نظرات دانشجویان پس از انجام یک مطالعه رهبر، پرسشنامه ای حاوی 10 سوال مختلف در زمینه نحوه آموزش علمی و عملی جراحی تهیه و تنظیم گردید. از دانشجویان خواسته شد که پس از پایان دوره دو ماهه پرسشنامه فوق را تکمیل نموده و آن را به مسئول اجرای طرح بازگردانند. اطلاعات حاصله توسط نرم افزار EPI تجزیه و تحلیل گردید. آزمون مورد استفاده، کای دو بوده و مقادیر P کمتر از 0.05 معنی دار محسوب شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در اکثریت موارد، دانشجویان معتقدند که زمان تشکیل کلاس هی تئوری نامناسب بوده و محتوای برنامه آموزش تئوری در حد متوسط یا ضعیف است. این مطلب در رابطه با کیفیت آموزش عملی دانشجویان نیز به چشم می خورد. لذا پیشنهاد می شود با ایجاد تغییرات لازم در سیستم های آموزشی، بتوان مشکلات موجود در کیفیت آموزشی دانشجویان پزشکی را تا حد امکان کاهش داد.

دانشجویان قشر ممتاز هر جامعه را تشکیل می دهند و در حیات علمی و فرهنگی آن نقشی مناسب بر عهده دارند و از طرفی شریانهای حیاتی و فرهنگی جوامع نیز در دست رسانه ها قرار دارد به نحوی که در دگرگونی و زیر ساخت هر جامعه دارای اهمیتی ویژه می باشند. از سویی نظر به گسترش روزافزون تکنولوژی، رسانه ها وسیله ای با ارزش در جهت ارتقا سطح آگاهی و اندیشه و خرد به حساب می آیند لذا با توجه به نقش رسانه ها و همچنین اعتلای فرهنگ مادی و معنوی جامعه به ویژه طبقه دانشجو پژوهش فوق انجام گرفت. این بررسی از نوع توصیفی و به روش مقطعی در سال 1376 بر روی دانشجویان مراکز آموزش عالی استان یزد صورت گرفته و حجم نمونه برابر با 10% جامعه مورد مطالعه (1855 نفر) و ابزار مطالعه پرسشنامه بوده که به طور سیستماتیک و به روش تصادفی انجام شده است. نتایج عمده پژوهش بدین شرح است: میانگین استفاده از تلویزیون در طول هفته 18 ساعت و روزانه 2 ساعت و 58 دقیقه، 9.6% جامعه مورد بررسی بین 1 تا 4 ساعت و 7.5% بین 29-25 ساعت را در طی هفته به برنامه های تلویزیونی اختصاص داده اند. بیشترین زمانی را که دانشجویان به برنامه های رادیویی می پردازند روزهای تعطیل و در مرتبه بعد ساعات شب و 13.5% از دانشجویان به هیچ کدام از برنامه های رادیو گوش فرا نمی دهند. 20% دانشجویان بین 2-1 ساعت را به مطالعه مجلات می پردازند. 48.1% زمانی را به مطالعه مجلات علمی اختصاص نمی دهند. میزان مطالعه آزاد دانشجویان در طی هفته در سطح مناسبی قرار ندارد. 32% از آنها بین 2-1 ساعت و 18.4% بین 4-3 ساعت را به مطالعه کتابهای غیر درسی اختصاص می دهند و در مجموع 17% زمانی را به مطالعه کتابهای غیر درسی اختصاص نمی دهند، 50% از دانشجویان نیز به سینما نمی روند و بقیه نیز بین 2-1 ساعت را در ماه به تماشای فیلمهای سینمایی پرداخته اند. در مجموع با توجه به ویژگیهای روانی و رفتارهای خاص جوانان، میزان بهره مندی از رسانه های گوناگون و اثرپذیری دانشجو از رسانه ها، شناخت مخاطبان و برنامه ریزی مطلوب در جهت رشد سیاسی و فرهنگی آنان حائز اهمیت است.

دانشجویان در طی تحصیل خود به منظور کسب موفقیت و رفع مشکلات آموزشی و تحصیلی نیاز به مشاوره و راهنمایی دارند. عدم ارایه راهنمایی و مشاوره ناکافی و نامناسب دستیابی دانشجویان را به اهداف آموزشی و حرفه ای مربوطه دچار مشکل و اختلال می سازد. همچنین دانشجویان ممکن است از منابع مطمئن و مناسب در جهت رفع نیازهای مشاوره ای و اطلاعاتی خود استفاده ننمایند. هدف این مطالعه بررسی وضعیت رضامندی دانشجویان از ارایه خدمات مشاوره و راهنمایی تحصیلی از طریق دانشگاه بوده است. تعداد 445 نفر دانشجوی (230 نفر مرد، 215 نفر زن) سال آخر تحصیلی کلیه رشته های مختلف باضافه دانشجویان مقطع فیزیوپاتولوژی و نشانه شناسی پزشکی و علوم پایه دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان همدان به صورت داوطلبانه در این مطالعه شرکت نمودند. میزان رضامندی دانشجویان در خصوص ارایه راهنمایی و مشاوره توسط پرسشنامه ای تهیه و پس از اطمینان از پایایی و روایی آنها مورد استفاده قرار گرفت. نمره رضامندی دانشجویان 25.52)=M، 10.82=SD) از ارایه مشاوره و راهنمایی اساتید غیر قابل قبول (نمره کمتر از 30) بوده است. نمره رضامندی دانشجویان مرد دانشکده های پرستاری و مامایی به میزان 35.12 (11.74=SD) و بهداشت به میزان 30.98 (9.07=SD) قابل قبول بوده است. همچنین تفاوت زیادی بین نمره رضامندی دانشجویان مرد 26.07، (11.74=SD) و زن 24.09، (9.72=SD) دانشگاه وجود نداشت. این مطالعه نشان داد ارایه مشاوره و راهنمایی دانشگاه نتوانسته است جایگاه رضایت بخشی برای دانشجویان داشته باشد همچنین دانشجویان منبع مطمئن و مشخصی برای رفع نیازهای مشاوره ای و راهنمایی در طی دوران تحصیل خود نمی شناسند.

با توجه به اهمیت خاص آموزش بالینی در دانشکده های پرستاری و مامایی پژوهش حاضر با هدف تعیین موقعیت های استرس زا در آموزش بالینی از دیدگاه مربیان پرستاری بر روی کلیه مربیان گروه پرستاری در دانشکده پرستاری و مامایی شهید صدوقی یزد صورت گرفته است. این پژوهش نوع توصیفی و داده ها با استفاده از پرسشنامه دو قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک و چک لیست مربوط به موقعیت های استرس زا در امر آموزش بالینی، جمع آوری شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان می دهد که استرس زاترین موقعیت در آموزش بالینی از دیدگاه مربیان عدم انطباق واحد نظری و کارآموزی ارایه شده توسط هر مربی می باشد. پس از آن به ترتیب عدم همکاری پرسنل بخش ها با مربی و دانشجو، زیاد بودن نسبت دانشجو به بیمار و ایجاد حوادث در بخش به علت عدم توانایی دانشجو، مهمترین عوامل استرس زا بوده است. وجود این عوامل استرس زا تاثیر منفی بر کیفیت ارایه آموزشهای بالینی توسط مربیان خواهد داشت. بنابراین تلاش در جهت رفع این موانع می تواند گامی موثر در راستای ارتقای کیفیت انجام آموزشهای بالینی توسط مربیان پرستاری باشد.

تکامل حرفه یک مساله جدی و حیاتی در آموزش علوم مختلف گروه پزشکی، از جمله آموزش پرستاری و مامایی است. لذا برنامه های آموزشی این رشته ها باید به گونه ای طراحی شوند که علاوه بر رشد و توسعه فکری دانشجویان، زمینه جهت کسب تبحر و مهارت بالینی دانشجویان مساعد گردد. از آنجا که نظرات و ایده های دانشجویان به عنوان عنصر آموزشی می تواند راهگشای برنامه های آینده باشد، پژوهش حاضر به منظور تعیین میزان بهره وری در کارآموزیهای بالینی از دیدگاه دانشجویان پرستاری و مامایی انجام گرفت. حجم نمونه این پژوهش شامل 138 دانشجوی پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بوده و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش مشخصات فردی و معیارهای بهره وری در آموزش بالینی پرستاری و مامایی بر اساس مقیاس 5 درجه ای لیکرت بود. در بخش بررسی بهره وری، سه رکن اساسی در بهره وری شامل منابع انسانی، تجهیزات و امکانات آموزشی و زمان، مورد بررسی قرار گرفتند. سپس پاسخها نمره گذاری شده و نتایج بر اساس امتیازات کسب شده به سه دسته مساوی تقسیم و به صورت بهره وری ضعیف، متوسط و خوب طبقه بندی شد. طبق نتایج بدست آمده، میانگین امتیازات کلی بهره وری در کارآموزیهای بالینی از دیدگاه دانشجویان پرستاری و مامایی 18.38±106.65 (بهره وری متوسط) بوده است. به علاوه با مقایسه میانگین امتیازات دانشجویان پرستاری و مامایی مشخص شد که امتیاز بهره وری دانشجویان مامایی از منابع انسانی بیش از دانشجویان پرستاری بوده است (0.03=P و 4.71=F). بررسی معیارهای بهره وری حاکی از آن است که بیش از نیمی از دانشجویان مورد مطالعه اهداف کارآموزی و وظایف آنها در محیط بالینی برایشان مشخص نیست. 59.4 درصد از دانشجویان مورد بررسی معتقد بودند که امکانات بخشهای بالینی به ندرت با آموخته های پراتیک و تئوری دانشکده آنها هماهنگی دارد. همچنین علیرغم ادعای حضور مرتب بالینی جهت پاسخگویی و رفع مشکلات خود و نیز کافی و مناسب دانستن مدت زمان کارآموزی، اکثریت دانشجویان معتقد بودند که مهارت کافی جهت اشتغال بکار در حرفه آینده را کسب نکرده و از آینده دوره آموزشی خود رضایت چندانی نداشتند.

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی به ارزیابی نشریات ادواری لاتین موجود در کتابخانه های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد، مربوط به 9 ماه سال 1997 (از ژانویه تا سپتامبر) پرداخته و در این راستا از روش عینی تحلیل هزینه – سودمندی، همراه با یک روش ذهنی تعیین ضرورت وجود نشریات در مجموعه از نظر اعضای هیات علمی شاغل در دانشگاه سود جسته است. جامعه آماری پژوهش را 133 عنوان از نشریات ادواری لاتین، به همراه 170 نفر از اعضای هیات علمی شاغل در دانشگاه، تشکیل می دهند، بر اساس یافته های پژوهش 70.6 درصد از عناوین موجود در مجموعه در طول دوران پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اند. بررسیهای آماری نشان می دهد که 56 عنوان نشریه 84.16 درصد مراجعه را به خود اختصاص داده است. عناوین مزبور در زمره نشریات پر استفاده پژوهش جای گرفته اند که میانگین قیمت هر بار مراجعه آنها 11.1 دلار بوده است. از دیگر یافته های پژوهش اینکه از مجموع 127 عنوان نشریه ارزیابی شده توسط اعضای هیات علمی، وجود 49 عنوان نشریه در مجموعه کاملا ضروری، 72 عنوان ضروری و تنها 6 عنوان تا حدی ضروری دانسته شده است. هیچ یک از عناوین مورد بررسی در مجموع غیر ضروری ارزیابی نشده اند. لغو اشتراک نشریات ضروری و تا حدی ضروری، که در طول دوران پژوهش نیز بدون استفاده یا کم استفاده بوده اند و جایگزین نمودن آنها با عناوین پیشنهاد شده توسط اعضای هیات علمی از پیشنهادات این پژوهش است.

کیفیت و کمیت عملکرد سازمانها به ویژه موسسات آموزشی به عملکرد تک تک افراد سازمان بستگی دارد. مدیریت آموزشی بایستی انگیزه های کارکنان را در جهت توسعه برنامه ها برای دستیابی به اهداف آموزشی بشناسد. انگیزه ها به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول انگیزه های بیرونی هستند که به پیرامون شغل ارتباط دارند و دسته دوم انگیزه های درونی که به محتوای شغل ربط دارند. این پژوهش در سال 1377 با هدف تعیین نظرات اعضا هیات علمی درباره عوامل انگیزشی موثر بر عملکرد آموزشی و پژوهشی انجام شد. جامعه پژوهش را کلیه اعضا علمی که بیش از 6 ماه عضو هیات علمی بودند، تشکیل می دادند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل سه قسمت، با سوالات بسته بود، 137 پرسشنامه توسط اعضا برگردانده شد و مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که اعضای هیات علمی عوامل انگیزش بیرونی و درونی را در عملکرد خود موثر دانسته اند. آنها از بین عوامل انگیزش بیرونی نحوه اداره دانشکده توسط مسئولین را با 67.4 درصد و از بین عوامل انگیزش درونی فراهم نمودن امکانات و فرصتهای مطالعاتی برای تحقیق و تفحص و شرکت در کنفرانسها را با 74.4 درصد موثرترین عوامل بر عملکرد خود دانسته اند. مدیریت ضمن جذب و حفظ نیروی انسانی در سازمانهای آموزشی، بایستی عوامل انگیزش بیرونی یا عوامل بهداشتی را در وضعی ثابت یا بالاتر از قبل نگه دارد و از پرداختن به عوامل انگیزاننده نیز غافل نماند در این صورت اعضا به برنامه های توسعه شغلی در زمینه بهداشت و درمان پاسخ مثبت تری می دهند.

نقش تحقیق و پژوهش بعنوان ابزاری نیرومند در ایجاد تغییر و توسعه انکارناپذیر بوده و در این میان نقش دانشگاهها در تولید اعم از اهمیت بیشتری برخودار است. ارزیابی فعالیتهای تحقیقاتی انجام شده در دانشگاه ها طی سالهای گذشته می تواند به شناخت وضع موجود کمک کند و از طرف دیگر سرعت روند تحقیق و توسعه و همچنین فاصله موجود میان وضع فعلی و مطلوب را روشن سازد. مطالعه حاضر تحقیقات انجام شده طی سالهای 67 لغایت 75 این دانشگاه را مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق پس از تهیه پرسشنامه و تکمیل آن توسط مجریان و با استفاده از اطلاعات موجود حوزه معاونت پژوهشی نتایج زیر حاصل گردید. 44% از نتایج طرحهای تحقیقاتی و 28% از نتایج پایان نامه های تحقیقاتی و 18% از نتایج پایان نامه های عادی در سمینارهای داخلی ارائه گردیده است. 32.5% از نتایج طرحها و 28% از پایان نامه های تحقیقاتی و 9% از پایان نامه های عادی در مجلات داخلی چاپ و منتشر گردیده است. میانگین تعداد طرح های تحقیقاتی مصوب به تعداد اعضا هیات علمی دانشگاه در طول سالهای مورد بررسی برای استادیاران 5.8% و مربیان 7.5% می باشد. 82% از طرحهای انجام شده بصورت کاربردی، 10% بنیادی و 8% توسعه ای بوده است. 70% از طرحهای انجام شده در دانشکده پزشکی، 16% در دانشکده بهداشت، 6% در دانشکده پرستاری و مامایی و 8% در دانشکده پیراپزشکی انجام گردیده است. میزان اعتبارات پروژه های تحقیقاتی دانشگاه در سالهای مذکور روند صعودی داشته و تا 9 برابر افزایش نشان می دهد.

آموزش بالینی فرآیندی است پویا که نیمی از زمان آموزش دوران تحصیلی دانشجویان پرستاری و مامایی را تشکیل می دهد. ارتقا کیفیت آموزش بالینی می تواند موجب تربیت پرستارانی با کفایت و حرفه ای در حیطه های مختلف بالینی گردد. این پژوهش از نوع مطالعه زمینه ای است که به منظور تعیین وضعیت آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان پرستاری و مامایی دانشکده های پرستاری و مامایی دانشگاههای علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و اصفهان انجام گرفته است. کلیه دانشجویان ترم ششم و بالاتر که تمایل به شرکت داشتند (200 دانشجو شامل: 108 دانشجوی پرستاری زن، 32 دانشجوی پرستاری مرد و 60 دانشجوی مامایی مورد پژوهش قرار گرفته اند). ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه سه قسمتی حاوی 60 سوال بسته، نیمه بسته و باز بوده است. در قسمت اول 8 سوال بسته مربوط به مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش، قسمت دوم شامل 41 سوال بسته و در 5 گروه (برنامه آموزشی و نحوه کار آموزش دهندگان، نقش اعضای دیگر تیم بهداشتی، امکانات و تجهیزات و فضای آموزشی، ارزشیابی بازده کلی برنامه آموزشی بالینی، مناسبترین زمان (شیفت کاری) برای آموزش بالینی بوده که وضعیت آموزش بالینی را مورد سنجش قرار داده است. یافته های پژوهش در این قسمت در 4 گروه بسیار خوب، خوب، بد و بسیار بد دسته بندی شده است. قسمت سوم به پیشنهادات و نظریات دانشجویان اختصاص داده شده است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از آمار توصیفی و تحلیلی استفاده گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که دیدگاه 73% از دانشجویان پرستاری و مامایی نسبت به وضعیت آموزش بالینی در 4 بُعد از 5 مورد یاد شده بد و بسیار بد می باشد و بهترین زمان (شیفت کاری) برای آموزش بالینی صبح ذکر شده است. تفاوت معنی داری میان نظریات گروههای مختلف مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد هیچ یک از ابعاد آموزش بالینی اعم از برنامه آموزشی و نحوه کار آموزش دهندگان، امکانات و تجهیزات، نقش اعضا دیگر تیم بهداشتی و بازده کلی آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان دو دانشکده، مورد قبول نبوده و رضایت خاطر آنها را تامین نمی کند.

سل پاروتید حتی در کشورهایی که از شیوع بالای سل برخوردارند از بیماریهای نادر محسوب می شود. زیرا بیماران معمولا علایم خاص سل را ندارند و اغلب با نشانه های بالینی شبیه تومور پاروتید مراجعه می نمایند تشخیص اکثریت موارد سل پاروتید معمولا بعد از عمل جراحی خارج نمودن پاروتید است. در این مقاله ما یک خانم 58 ساله ساکن شهرکرد را با توده پاروتید راست از 5 ماه قبل معرفی نموده ایم. این بیمار با تشخیص احتمالی پاروتید تحت عمل جراحی خارج نمودن لب سطحی پاروتید قرار گرفت و بررسی های پاتولوژیک سل غدد لنفاوی داخل پاروتید را محرز نمود. بیمار با تشخیص سل پاروتید به مدت 6 ماه تحت درمان داروهای ضد سل قرار گرفت که پاسخ به درمان کاملا مساعد بود و در پیگیری های بعدی بیمار هیچگونه عودی بعد از 2 سال دیده نشد.

بر طبق دیدگاه جدید، تکنولوژی آموزشی معلم مهمترین عامل در موفقیت در اهداف آموزشی است. آشنایی با دیدگاه دانشجویان نسبت به یک معلم خوب ما را کمک می کند تا استاد را از دریچه دانشجو ببینیم و با ارائه برنامه مناسب در تنظیم فعالیتهای تدریس و ارزیابی تصمیمی آگاهانه بگیریم. تحقیق فوق یک مطالعه پیمایشی از نوع مقطعی است که تعداد 163 دانشجو به طور تصادفی انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده که پس از تعیین روایی به مرحله اجرا گذاشته شده است. مهمترین ویژگیهای یک استاد خوب به تفکیک رشته تعیین گردیده است. به طور کلی مهمترین خصوصیات یک استاد خوب عبارتند از: احترام به دانشجو، داشتن علم به موضوع تدریس، داشتن طرح درس، داشتن اعتقادات مذهبی و رعایت عدالت. بر طبق نتایج این بررسی ضرورت حضور و غیاب در کلاس و مقطع تحصیلی، (0.03=P) و ضرورت امتحان کوئیز و مقطع تحصیلی (0.05=P) نیز ارتباط آماری معناداری وجود داشته است. نتایج به دست آمده از این تحقیق می تواند ملاک مناسبی جهت ارزشیابی یک استاد خوب قرار گیرد.

آشنایی عمیق اساتید دانشگاه از اصول و روشهای تدریس و ارزشیابی عامل مهمی در موفقیت شغل معلمی می باشد یکی از راههای دست یابی به این مهم برگزاری کارگاههای استاندارد روش تدریس و ارزشیابی خواهد بود. هدف نهایی این تحقیق ارزیابی نحوه تدریس و ارزشیابی اساتیدی که این کارگاهها را گذرانیده اند بود به همین منظور مطالعه ای توصیفی از نوع مقطعی در سال 1378 بر روی 82 نفر از اعضای هیات علمی دانشکده های پرستاری و مامایی بهداشت، پیراپزشکی، علوم پایه و دانشکده پزشکی این دانشگاه صورت گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است و نتایج آن عبارتند از: بالاترین امتیاز در خصوص طرح درس در دانشکده پرستاری مربوط به اهداف کلی، اهداف ویژه و طرح سئوال بوده است. در دانشکده بهداشت خصوصیات مربوط به روش تدریس، نحوه ارزشیابی، نگارش منابع و استفاده از وسایل کمک آموزشی بالاترین امتیاز را داشته است. 90 درصد از اعضای هیات علمی دانشکده پزشکی (علوم پایه) جدول زمان بندی کاملی داشته اند در حالی که این مطلب در دانشکده پیراپزشکی کمتر از 50 درصد بوده است. با توجه به نتایج پژوهش برقراری کارگاههای طرح درس تاثیر مشخصی در نحوه ارایه طرح درس داشته است. لذا توصیه می شود که مناسب با نیازمندیهای هر دانشکده کارگاههای پیشرفته اختصاصی طراحی گردد.