پژوهش های مدیریت در ایران
سال:1388 | دوره:13 | شماره:2 (پیاپی 61) |تعداد مقالات:10

امنیت اطلاعات یک مساله حیاتی است و امروزه سازمان ها در سراسر دنیا با آن روبه رو هستند. امنیت سیستم های اطلاعاتی هم فناوری و هم افراد (عوامل انسانی) را در بر می گیرد. در بیشتر تحقیقاتی که در زمینه امنیت سیستم های اطلاعاتی صورت گرفته، یک نوع دید و رویکرد فنی وجود داشته است. پژوهش حاضر در راستای الگوی جدیدی است که آن را "مساله انسانی" و"مساله سازمانی" می نامند. این الگو بر "امنیت اطلاعات رفتاری" تمرکز دارد و در آن بر این نکته که کاربران و در کل عوامل انسانی، ضعیف ترین و سست ترین عنصر آسیب پذیر در مدل های امنیت سیستم های اطلاعاتی مطرحند تاکید می شود. در این پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت امنیت، برای سازمان های امروزی، یک مدل مدیریتی برای بررسی نقش عوامل انسانی در امنیت سیستم های اطلاعاتی ارایه می شود. هدف این پژوهش، به طور خاص شناسایی و مدل سازی سازه های مدیریتی حیاتی و اساسی موثر بر اثربخشی امنیت سیستم های اطلاعاتی است. در این راستا، سازه های "حمایت مدیریت عالی، آموزش امنیتی، فرهنگِ امنیتی، مهارت امنیتی، تقویت خط مشی امنیتی، تجربیات و خودباوری افراد" به عنوان فاکتور های موثر بر اثربخشی امنیت سیستم های اطلاعاتی معرفی می شوند. روش شناسی این مطالعه، ترکیبی از تکنیک های کیفی و کمی تحقیق است. از طریق تکنیک های کیفی و بررسی پیشینه موضوع، متغیر های کلیدی موثر بر امنیت سیستم های اطلاعاتی شناسایی شده اند.سپس با توجه به مدل مفهومی پژوهش که از مرور پیشینه و منابع موضوع و بررسی نتایج تحقیقات قبلی به دست آمده است، ابزار جمع آوری داده ها (پرسشنامه) طراحی شده و نسبت به جمع آوری داده ها از طریق نمونه های انتخابی (خبرگان و سازمانی) اقدام شده است. پس از آن داده ها ی جمع آوری شده توسط SPSS و LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و طبق آن، مدل نهایی تحقیق با عنوان " مدل عوامل انسانی موثر بر امنیت سیستم های اطلاعاتی" ارایه شده است.

این تحقیق با استفاده از روش های تحلیل چند متغیر آماری، سعی در شناسائی فاکتور های بحرانی موثر بر موفقیت مهندسی مجدد فرآیند ها را در یکی از شرکت های وابسته به صنایع دفاعی دارد. به همین منظور با توسعه و به کارگیری یک مدل تجویزی مهندسی مجدد در شرکت مذکور، مدیریت فرآیند های سازمانی صورت پذیرفته و پس از آن میزان موفقیت آن با توزیع و تحلیل پرسشنامه مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. این تحلیل، در ابتدا با استفاده از آزمون ناپارامتری من ویتنی یو، موفقیتامیز بودن اجرای فرآیند مهندسی مجدد با رویکرد تجویزی در شرکت مذکور را نشان داده و آنگاه با استفاده از تحلیل عاملی، عوامل موثر بر موفقیت مهندسی مجدد فرآیند ها را در سه فاکتور اصلی دنبال می کند.در ادامه با استفاده از آنالیز رگرسیون چند متغیره، موفقیت مهندسی مجدد فرآیند ها به عنوان متغیر وابسته توسط سه فاکتور استخراج شده بالا برآورد گردید. نتایج نشان دهنده اعتبار و برازش خوب مدل رگرسیونی ایجاد شده است. بر این اساس مشخص است که احساس ضرورت انجام تغییر، بسترسازی مناسب تغییر، و مشارکت فعالانه پرسنل و کاهش مقاومت در برابر تغییر، به عنوان عوامل بحرانی تاثیرگذار بر موفقیت مهندسی مجدد فرآیند ها در شرکت مورد مطالعه است.

توجه به موضوع رهبری خدمتگزار درسالهای اخیر، افزایش پیدا کرده است و انواع سازمان های تجاری، غیر انتفاعی، آموزشی، و نیز سازمانهای دولتی برای اداره سازمان خود اصول رهبری خدمتگزار را مورد استفاده قرار داده اند. اما در مورد موثر بودن اجرای رهبری خدمتگزار در اثربخشی سازمان ها، به ویژه سازمانهای دولتی، تردید هایی به وجود آمده است. با توجه به عجین بودن فرهنگ ایران با آرمان های خدمتگزاری و اهمیت موضوع، این مقاله در نظر دارد تاثیر رهبری خدمتگزار بر اثربخشی سازمانهای دولتی ایران را از دو مسیر اثربخشی رهبری و اثربخشی پیروی، بیازماید. بدین منظور متغیرهای مدل نظری پژوهش، شناسایی شد و نظرسنجی مدیران و کارکنان 22 سازمان دولتی قرار گرفت. از آزمون t استیودنت برای بررسی وضعیت کلی مولفه های پژوهش استفاده گردید و برای آزمون فرضیه ها نیز، آزمون های آماری رگرسیون و همبستگی اسپیرمن به کار گرفته شد. در بررسی رابطه بین مولفه های تحقیق، کلیه روابط مورد بررسی تایید شدند، اما پایین بودن میانگین نمره ابزار اندازه گیری رهبری خدمتگزار از میانگین متوسط، به معنای اجرای ضعیف رهبری خدمتگزار و غلبه رهبری پدر سالارانه در سازمانهای دولتی ایران است همچنین ارتباط ضعیف تحقق اثربخشی سازمانی از مسیر رهبری خدمتگزار اثر بخشی پیروی، به معنای عدم توجه بایسته به نقش پیروان در سازمان و اثربخشی سازمانی است.

در مدل های C2B از تجارت الکترونیکی، اعتماد مشتریان یکی از فاکتور های کلیدی و از عناصر اصلی موفقیت در تجارت الکترونیکی است تا آنجا که بسیاری از صاحب نظران کلید موفقیت در تجارت الکترونیک را ایجاد و استقرار فراگرد مطمئن و مورد اعتماد برای خریدار می دانند. با وجود این معنا و مفهوم اعتماد مشتری در تجارت الکترونیک و ابعاد و عوامل موثر بر آن در هاله ای از ابهام قرار دارد.موضوع این تحقیق بررسی عوامل موثر بر اعتماد مشتری در تجارت الکترونیک است. در این راستا فرضیه های تحقیق در چارچوب عوامل فردی، شرکتی و زیرساختی مطرح و بررسی شدند.جامعه آماری تحقیق، مشتریانی هستند که از فروشگاه های الکترونیکی موجود در جامعه مجازی ایرانیان به صورت الکترونیکی خرید کرده، از میان آنان نمونه گیری تصادفی صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که به جز فرضیه مربوط به عوامل فردی ،سایر فرضیه های تحقیق تایید می شوند.

فناوری اطلاعات و مدل های تعالی سازمانی بر بیشتر سازمان های ایرانی تاثیر گذاشته است و اگر چه در مورد هریک از این دو موضوع، تحقیقاتی به صورت گسترده در سراسر دنیا انجام گرفته است، اما تحقیقات تجربی معتبر اندکی در مورد ارتباط بین این دو، به ویژه تاثیر فناوری اطلاعات بر مدیریت کیفیت فراگیر و یا مدل های تعالی سازمانی (به عنوان مدل های تکامل یافته مدیریت کیفیت فراگیر) وجود دارد.این تحقیق، تاثیر به کارگیری فناوری اطلاعات در تعالی سازمان و سیستم مدیریت کیفیت آن در شرکت های برتر تولیدی در ایران را، بر پایه مدل تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت، مورد بررسی قرار می دهد.بر اساس نتایج حاصله مشخص گردید که اندازه سازمان بر عمق پیاده سازی سیستم های فناوری اطلاعات و مدل تعالی سازمانی موثر است. همچنین سازمان های ایرانی که به صورت گسترده تری از فناوری اطلاعات بهره برده بودند در به کارگیری بهتر مدل تعالی سازمانی و دستیابی به امتیازات بالاتر در این مدل موفقیت بیشتری داشته اند.

امروزه با تشدید فضای رقابتی و تلاش شرکت ها در کسب سهم بیشتر از بازار، ضرورت تدوین مدل های جدید به منظور به کارگیری استراتژی های رقابتی بیش از پیش احساس می شود. در این راستا، توجه به بحث مدیریت هزینه با هدف جلب رضایت مشتریان از یک سو و حفظ حاشیه سود مورد نظر تولیدکنندگان از سوی دیگر، اهمیت بسزایی یافته است.این پژوهش به منظور طراحی مدل مناسب استراتژی تحول سازمانی در مدیریت هزینه زنجیره تامین شرکت ایران خودرو انجام شده است. پژوهش حاضر با مطالعه مدل های شناخته شده، تحول و شناسایی مولفه های موثر در ایجاد تحول در مدیریت هزینه و با رویکرد رفتار سازمانی، عوامل موثر بر مدیریت هزینه یعنی عوامل رفتاری، ساختاری، رقبا و فناوری را در جامعه تحقیق بررسی کرده است. ازاین رو مدل مفهومی تحقیق به شکل ارتباط میان چهار سازه اصلی تاثیرگذار بر مدیریت هزینه و ده متغیر سازنده این سازه ها تببین شده است. در خصوص سازه رفتار، بررسی عوامل تاثیرگذار در سه سطح رفتار فردی، گروهی و سازمانی انجام می شود. همچنین در بخش رقبا، تاثیر تک منبع بودن و ساختار هزینه شرکت ها و در بخش فناوری، تاثیر فناوری اطلاعات و فناوری تولید سنجش می شود. در بخش سازه ساختار نیز بررسی میزان تاثیر پیچیدگی، رسمیت و تمرکز بر استراتژی تحول مدیریت هزینه سنجش شده است.توزیع و بررسی پرسش نامه های جمع آوری شده از میان 41 تولید کننده گرید A در زنجیره تامین قطعات شرکت ایران خودرو نشان می دهد که از میان عوامل معرفی شده در مدل مفهومی تحقیق، تاثیر رقبا بر مدیریت هزینه تایید نمی شود. همچنین بررسی رفتار تامین کنندگان نشان می دهد که تنها رفتار تامین کنندگان در سطح گروهی بر استراتژی های مدیریت تحول هزینه در سطح سازمانی تاثیرگذار است. همچنین تاثیر ساختار سازمانی بر مدیریت هزینه، تنها بر اساس مولفه پیچیدگی تبیین می شود. ازاین رو باید گفت مولفه های رسمیت و تمرکز تاثیر چندانی بر مدل پیشنهادی تحقیق ندارند، اما دستاورد اساسی تحقیق تایید ارتباط میان فناوری و مدیریت هزینه در دو حوزه فناوری اطلاعات و فناوری تولید است.

هدف از این نوشتار، بررسی اثر توانمندی های چابکی شرکت های تولیدی بر عملکرد تولیدی آنهاست. متدلوژی این بررسی مدل سازی علی با شبکه های بیز است. شبکه های بیز، ساختارهایی نموداری برای نمایش روابط احتمالی تعداد زیادی متغیر و انجام استنباط احتمالی با آن متغیرها هستند. داده های این پژوهش با همکاری شرکت های مهندسین اندیشه فرافن، سازه گستر سایپا و گروه بهمن، نمونه ای از شرکتهای سازنده قطعات و مجموعه های خودرو، گردآوری شده است. پرسشنامه این مطالعه، با متدلوژی مفهوم سازی و معتبر سازی ابزار سنجش، توسعه یافته و سنجه های رتبه ای هر سازه، بر مبنای نشان گرهای پرسشنامه، با به کار گیری تحلیل خوشه ای K میانگین به دست آمده است. از این سنجه ها برای مدل سازی علی و آزمون فرضیه ها با کمک شبکه های بیز مورد استفاده استفاده شده است. سپس بهترین مدل با معیار اطلاعات بیز شناسایی شد. این مدل روابط علی میان توانمندی های چابکی و سنجه های عملکرد تولیدی را نشان می دهد که از آن می توان در توسعه تئوری تولید چابک و پیاده سازی تولید چابک در سازمان ها بهره برد.

بسیاری از نظریه پردازان مدیریت، سازمان یادگیرنده را سیستمی زنده و رو به تکامل می دانند که به طور مداوم از طریق دستیابی به دانش، عملکرد خود را بهبود می بخشد. دو عنصر «اندیشیدن به آینده یا آینده سازی» و «افزایش ظرفیت یادگیری» نقطه مشترکی است که همه نظریه پردازان سازمانهای یادگیرنده بر آن تاکید دارند. در هزاره جدید، سازمانهایی قادر به حفظ و ادامه حیات خواهند بود که یادگیرنده باشند و سازمانی که یادگیری مولد نداشته باشد، نخواهد توانست در عصر حاضر به حیات خود ادامه دهد.مدیران سازمان ها، برداشت های متفاوتی از میزان یادگیرنده بودن سازمان های خود دارند و برای اینکه بدانند سازمان تحت مدیریتشان تا چه اندازه از ویژگی های سازمان یادگیرنده برخوردار است، نیاز به ابزار اندازه گیری دارند. در این مقاله، شاخص های اندازه گیری پنج دسته ویژگی اصلی سازمان یادگیرنده، شامل ویژگی های رهبری، نیروی انسانی، طرح سازمانی، فرهنگ سازمانی و ماموریت، استراتژی، استخراج و روایی محتوی، روایی سازه و روایی همگرا و واگرای آن با استفاده از روش های دلفی، تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل متغیر سنجیده شده است.شاخص های تایید شده در این مقاله، اجزای تشکیل دهنده ابزار سنجش ویژگی های سازمان یادگیرنده است که می تواند در اندازه گیری میزان یادگیرنده بودن شرکت ها و سازمان های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

امنیت اطلاعات یک مساله حیاتی است و امروزه سازمان ها در سراسر دنیا با آن روبه رو هستند. امنیت سیستم های اطلاعاتی هم فناوری و هم افراد (عوامل انسانی) را در بر می گیرد. در بیشتر تحقیقاتی که در زمینه امنیت سیستم های اطلاعاتی صورت گرفته، یک نوع دید و رویکرد فنی وجود داشته است. پژوهش حاضر در راستای الگوی جدیدی است که آن را "مساله انسانی" و"مساله سازمانی" می نامند. این الگو بر "امنیت اطلاعات رفتاری" تمرکز دارد و در آن بر این نکته که کاربران و در کل عوامل انسانی، ضعیف ترین و سست ترین عنصر آسیب پذیر در مدل های امنیت سیستم های اطلاعاتی مطرحند تاکید می شود. در این پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت امنیت، برای سازمان های امروزی، یک مدل مدیریتی برای بررسی نقش عوامل انسانی در امنیت سیستم های اطلاعاتی ارایه می شود. هدف این پژوهش، به طور خاص شناسایی و مدل سازی سازه های مدیریتی حیاتی و اساسی موثر بر اثربخشی امنیت سیستم های اطلاعاتی است. در این راستا، سازه های "حمایت مدیریت عالی، آموزش امنیتی، فرهنگِ امنیتی، مهارت امنیتی، تقویت خط مشی امنیتی، تجربیات و خودباوری افراد" به عنوان فاکتور های موثر بر اثربخشی امنیت سیستم های اطلاعاتی معرفی می شوند. روش شناسی این مطالعه، ترکیبی از تکنیک های کیفی و کمی تحقیق است. از طریق تکنیک های کیفی و بررسی پیشینه موضوع، متغیر های کلیدی موثر بر امنیت سیستم های اطلاعاتی شناسایی شده اند.سپس با توجه به مدل مفهومی پژوهش که از مرور پیشینه و منابع موضوع و بررسی نتایج تحقیقات قبلی به دست آمده است، ابزار جمع آوری داده ها (پرسشنامه) طراحی شده و نسبت به جمع آوری داده ها از طریق نمونه های انتخابی (خبرگان و سازمانی) اقدام شده است. پس از آن داده ها ی جمع آوری شده توسط SPSS و LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و طبق آن، مدل نهایی تحقیق با عنوان " مدل عوامل انسانی موثر بر امنیت سیستم های اطلاعاتی" ارایه شده است.

هدف از این پژوهش بررسی روابط مستقیم و غیر مستقیم بین ابعاد مدیریت کیفیت فراگیر (TQM) و عدالت رویه ای ادراک شده با تعهد سازمانی است به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، از تعدادی سازمان های ارایه دهنده خدمات در شهر اصفهان، 294 نفر به صورت تصادفی برای پاسخگویی به پرسشنامه های پژوهش انتخاب شدند. ابزار های مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه مدیریت کیفیت فراگیر (TQM) از بروکزوزیتز (1999) با 24 سوال، پرسشنامه عدالت رویه ای از نیهوف و مورمن (1993) با 15 سوال و دو پرسشنامه تعهد عاطفی و تعهد تداومی از میر و آلن (1999) و هوم و گریفیت (1991) به ترتیب با 3 و 5 سوال بوده است. پرسشنامه های یاد شده برای اولین بار برای این پژوهش ترجمه و آماده شده اند. شواهد روایی و پایایی ابزار های مورد استفاده بررسی و تایید شده است. داده های حاصله با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر مورد مطالعه شده است. یافته ها حاکی از آن است که بین ابعاد مدیریت کیفیت فراگیر و عدالت رویه ای با تعهد عاطفی رابطه مثبت و معنی دار (01.0P<) وجود دارد. از بین ابعاد مدیریت کیفیت فراگیر نیز دیدگاه مدیریت و رهبری و استفاده از اطلاعات در کنار عدالت روی های ادراک شده با تعهد تداومی رابطه مثبت و معنی دار دارد. نتیجه حاصل از تحلیل مسیر نیز نشان می دهد تعهد عاطفی (و نه عدالت رویه ای ادراک شده و نه ابعاد مدیریت کیفیت فراگیر) با تعهد تداومی (استمرار خدمت) دارای رابطه یک سویه و مستقیم است. همچنین بین عدالت رویه ای با تعهد عاطفی و بین ابعاد مدیریت کیفیت فراگیر با عدالت رویه ای ادراک شده رابطه یک سویه و مستقیم وجود دارد. تلویحات تاثیرات مدیریت کیفیت فراگیر بر تعهد عاطفی و تداومی (استمرار خدمت) در پایان تحلیل شده است.