تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1399 | دوره:36 | شماره:2 (پیاپی 100) |تعداد مقالات:12

استقبال بالای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به تولید گیاهان دارویی سبب تأمل در راستای افزایش عملکرد این محصولات شده که این امر به طور مشخص با مکانیزه کردن تولید و نیز صرف انرژی بیشتر قابل دستیابی است؛ بنابراین ارزیابی های انرژی در تمامی مراحل تولید این محصولات لازم و ضروری می باشد. این تحقیق به صورت میدانی و با تهیه پرسشنامه و مصاحبه با تولیدکنندگان در مناطقی از استان های تهران و البرز در سال 1397 و بر روی چهار گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L. )، ترخون (Artemisia dracunculus L. )، ریحان (Ocimum basilicum L. ) و مرزه (Satureja hortensis L. ) انجام شد. نتایج نشان داد که در بین تمامی نهاده های مصرف شده در این طرح دو نهاده کودهای شیمیایی و الکتریسیته با اختلاف بالای 80%، بیشترین درصد مصرف انرژی را در بین تمامی نهاده های مصرفی به خود اختصاص داده اند. پس از برآورد شاخص های انرژی، شاخص بازده انرژی برای تمام محصولات مورد مطالعه، بیشتر از یک بدست آمد که این موضوع بیانگر انرژی ده بودن سیستم های تولید این محصولات می باشد. همچنین گیاه دارویی مرزه با بازدهی انرژی 3. 37 مناسب ترین محصول از نظر مصرف و تولید انرژی شناخته شد. از نظر شاخص انرژی خالص نیز گیاه مرزه با تولید خالص انرژی 281457 مگاژول در هکتار بیشترین بازگشت انرژی را در بین تمام محصولات مورد مطالعه به خود اختصاص داد. برآورد شاخص مکانیزاسیون در مصرف انرژی نشان داد که در تولید هر چهار محصول نسبت کمی از مصرف انرژی مرتبط با مکانیزاسیون است (0. 23 تا 0. 26) و این موضوع لزوم افزایش مکانیزاسیون در تولید این محصولات را بیش از پیش نمایان کرد.

سودوموناس آئروجینوزا یکی از شایع ترین باکتری های فرصت طلب در عفونت های بیمارستانی است که مقاومت قابل توجهی در برابر مواد ضدمیکروبی دارد. با توجه به محدودیت های استفاده از آنتی بیوتیک ها، گرایش به جایگزینی آنها با فرآورده های طبیعی افزایش یافته است. در این مطالعه اثر ضدمیکروبی اسانس 4 گونه گیاه مرزه (Satureja mutica، S. bachtiarica، S. rechingeri، S. khuzistanica) بر عوامل بیماری زایی سودوموناس آئروجینوزا ارزیابی شد. حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس های گیاه مرزه در سویه های استاندارد سودوموناس آئروجینوزا PAO1 و سودوموناس آئروجینوزا 8821M به روش میکرودایلوشن براث تعیین گردید. در ادامه اثر غلظت های پایین تر از حداقل غلظت ممانعت کننده از رشد (sub-minimum inhibitory concentration; sub-MIC) اسانس ها بر عوامل بیماری زایی این باکتری شامل حرکت، تشکیل بیوفیلم و تولید آلژینات، الاستاز و آلکالین پروتئاز این دو سویه بررسی شد. هر 4 اسانس مرزه دارای اثرهای ضدمیکروبی علیه سویه های استاندارد سودوموناس آئروجینوزا بودند، همچنین غلظت های sub-MIC اسانس ها موجب کاهش معنی دار تولید عوامل بیماری زایی این سویه ها شدند. در این مطالعه اثرهای مطلوب آنتاگونیستی اسانس های گیاه مرزه در برابر سویه های استاندارد سودوموناس آئروجینوزا مشاهده شد. با انجام مطالعات بیشتر می توان از این اسانس ها به عنوان یک ترکیب ضد میکروبی علیه این باکتری استفاده کرد.

تنش های زیستی ازجمله خشکی بر میزان تولید متابولیت های ثانویه به ویژه استرول های گیاهی (فیتواسترول ها) اثر می گذارد. در بین فیتواسترول های موجود در کدوی تخم کاغذی، بتاسیتوسترول از مهمترین مواد مؤثره در آن است که خواص دارویی زیادی نیز دارد. در این مطالعه، اثر پنج سطح تنش خشکی بر روی میزان تولید روغن بذر و فیتواسترول های موجود در آن در سه ژنوتیپ و رقم استریاکای کدوی تخم کاغذی (Cucurbita pepo L. ) مطالعه شد. تجزیه فیتواسترول ها با استفاده از GC/MS نشان داد که افزایش میزان تنش خشکی اثر منفی بر میزان تولید روغن حاصل از بذر رسیده کدوی تخم کاغذی داشت ولی فیتواسترول های تشکیل دهنده روغن به ویژه بتاسیتوسترول افزایش یافتند و این افزایش در رقم استریاکا (Styriaca) از بقیه ژنوتیپ ها بیشتر بود. برای تأیید این نتایج، 30-15 روز بعد از گلدهی دانه های آن برداشت و میزان بیان ژن های SQS، PP2A، SMT2، ERG26 و Cycloartenol synthase درگیر در مسیر سنتز فیتواسترول ها بررسی شد. نتایج مشخص کرد که در بین سطوح مختلف تنش خشکی و ژن های مورد مطالعه، در سطح دیم کاری ژن ها بالاترین میزان بیان را داشته و در آن بازه زمانی، عمده فعالیت مسیر سنتز استروئیدها در کدوی تخم کاغذی مسیر سنتز بتاسیتوسترول و استیگماسترول است.

اخیراً روش های مختلفی برای کاهش اثرهای مخرب آلاینده ها مورد استفاده قرار می گیرد که کاربرد کودهای زیستی با اثرهای مثبت آنها بر خصوصیات خاک و محیط زیست می توانند جایگزینی مناسب برای بسیاری از این روش ها باشند. به منظور بررسی اثر دو سویه باکتری سودوموناس فلورسنس بر شاخص های رشد، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه شوید (Anethum graveolens L. ) در شرایط تنش سرب، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش سرب در دو سطح (صفر و ppm600) و تیمار تلقیح با باکتری در سه سطح (تلقیح با سویه های 150 و 159 سودوموناس فلورسنس به صورت جداگانه و بدون تلقیح یا شاهد) بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که صفات رشدی تعداد برگ، تعداد ساقه، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی و وزن تر و خشک ریشه به طور معنی داری تحت تأثیر آلودگی سرب قرار گرفت و صفت وزن تر و خشک بوته، تعداد برگ و ارتفاع گیاه به ترتیب 22، 31، 19 و 9 درصد کاهش یافتند. محتوی پرولین و کربوهیدرات گیاه شوید تحت تأثیر حضور سرب افزایش معنی داری نشان داد، همچنین تلقیح با باکتری نیز محتوی پرولین و کربوهیدرات گیاه را افزایش داد که میزان این افزایش در تلقیح با سویه 150 چشمگیرتر بود. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی به صورت معنی دار تحت تأثیر سرب و باکتری قرار گرفت و حضور سرب به ترتیب موجب افزایش و کاهش فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز شد، اما تلقیح با باکتری سودوموناس به ویژه سویه 150 سبب افزایش معنی دار فعالیت هر دو آنزیم شد. علاوه براین باکتری ها توانستند میزان سرب گیاه شوید را کاهش دهند. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که تلقیح با باکتری سودوموناس با افزایش رشد و بهبود فعالیت های آنزیمی در کاهش اثرهای تنش سرب بر گیاه شوید کارآمد بودند.

در این مطالعه، گیاه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوین)، صلوات آباد (Sv) (سنندج، استان کردستان) و پایگلان (Py) (مریوان، استان کردستان) به ترتیب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دریا جمع آوری و محتوای ترکیب های فرّار آن ارزیابی شد. نمونه های گیاهی خشک شده در سایه، توسط دستگاه کلونجر به مدت 3 ساعت اسانس گیری شد. شناسایی ترکیب های اسانس به وسیله دستگاه گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) و کمّیت ترکیب ها، توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC-FID) تعیین گردید. محتوای اسانس بدست آمده به ترتیب 0. 06، 0. 05 و 0. 07 درصد وزنی/وزنی برای Rz، Py و Sv بود. ترکیب های اصلی اسانس 6، 3، 2-تری متیل-بنزالدهید (6/18، 5/11 و 0/34 درصد)، 6، 4، 2-تری متیل-بنزالدهید (0. 3، 1. 0 و 4. 1 درصد)، جرماکرن D (5/2، 6/12 و 0/6 درصد)، اتیل لینولئات (7. 6، 8. 7 و 5. 1 درصد)، سسکوئی سینئول (0. 3، 5. 8 و 3. 0 درصد) و ترانس-کاریوفیلن (5. 6، 2. 5 و 1. 9 درصد) به ترتیب برای Rz، Py و Sv بدست آمد. در همین راستا، ترکیب های فرّار محلول در آب این گیاهان نیز استخراج و در نهایت با استفاده از حلال اتیل استات جداسازی شد و مشابه ترکیب های اسانس مورد آنالیز قرار گرفت. جزء آلی عرق از سه نمونه Rz، Py و Sv به ترتیب در بازده 0. 017، 0. 02 و 0. 04 گرم در 100 میلی لیتر آب حاصل شد. ترکیب های عمده شناسایی شده از این اجزا شامل 6، 3، 2-تری متیل-بنزالدهید (69. 8، 54. 5 و 58. 6 درصد)، پارا-وینیل-گوایاکول (12. 0، 26. 7 و 24. 7 درصد)، 6، 4، 2-تری متیل-بنزالدهید (9. 7، 5. 8 و 4. 4 درصد) و ترانس-آنتول (4. 0، 4. 1 و 5. 0 درصد) به ترتیب برای Rz، Py و Sv بودند. با وجود اینکه E. thyrsoideum درصد اسانس بالایی ندارد، اما گستره وسیعی از ترکیب ها در آن مشاهده می شود. این گونه دارای مقادیر بالایی از ترکیب های خانواده تری متیل-بنزالدهید می باشد. براساس اطلاعات موجود، ترکیب های اسانس گونه E. thyrsoideum Boiss. برای اولین بار منتشر می شود.

درختچه دیه دار با نام علمی Euphorbia tirucalli L. از خانواده Euphorbiaceae درختچه ای چند ساله شاداب با ساقه های منشعب و شاخه های گسترده و گرد است. عوامل محیطی یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر صفات کمّی و کیفی در گیاهان دارویی مطرح می باشد. در این تحقیق گیاه دیه دار در رویشگاه های مختلف استان سیستان و بلوچستان از نظر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، خاکی و فیتوشیمیایی بررسی شد. این تحقیق در قالب طرح آشیانه ای و آزمون حداقل اختلافات معنی دار دانکن در سطح 5% به صورت کاملاً تصادفی با سه تکرار و شامل شهرستان های: 1-نیکشهر بخش هیچان (روستاهای کلات، حصارک و هشتیک)، 2-شهرستان راسک (روستاهای فیروزآباد، جنگل و پارود) و 3-شهرستان سرباز (روستاهای حیط، کیشکور و پیردان) با استفاده از پیمایش صحرایی اجرا گردید. نتایج نشان داد بین تمام صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری بین شهرستان ها و مناطق وجود دارد. در این پژوهش صفات مورفولوژی در شهرستان نیکشهر بیشترین میزان را داشتند و کمترین ارتفاع و تعداد شاخه مربوط به شهرستان سرباز بود که نشان می دهد با افزایش ارتفاع از سطح دریا رشد رویشی این درختچه کم می شود. خاک مورد بررسی مناطق شهرستان نیکشهر از نظر عناصر شاخص مانند فسفر و پتاسیم نسبت به سایر مناطق وضعیت مطلوب تری نشان داد. بیشترین میزان کلروفیل a، b و کاروتنوئید در فصل بهار، پرولین و فلاونوئید در فصل تابستان و آنتوسیانین در شهرهای مختلف به صورت متغیر مشاهده شد. بیشترین میزان کلروفیل a، b در شهرستان سرباز و کاروتنوئید و آنتوسیانین در شهرستان راسک اندازه گیری شد. ترکیب های شیرابه نشان داد که بیشترین مقدار و تعداد مواد مؤثره در فصل تابستان در این گیاه وجود دارد.

به منظور بررسی اثرهای کاربرد تلفیقی و جداگانه نانو کودهای ماکرو و میکرو به همراه کودهای شیمیایی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی Lallemantia iberica (MB) Fischer & Meyer، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد 100% کود شیمیایی مرسوم (اوره و سوپرفسفات تریپل به ترتیب با مقادیر 150 و 100 کیلوگرم در هکتار)، 100% نانو کود ماکرو، 100% نانو کود میکرو، 50% نانو کود ماکرو+ 50% نانو کود میکرو، 50% کود شیمیایی+ 50% نانو کود ماکرو، 50% کود شیمیایی+ 50% نانو کود میکرو و 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو بودند. نتایج نشان داد که بیشترین (3/73) و کمترین (1/59) شاخص کلروفیل به ترتیب با کاربرد 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو و کاربرد جداگانه 100% نانو کود میکرو حاصل شد. همچنین بیشترین میزان تعداد شاخه جانبی، طول گل آذین ساقه، تعداد دانه در بوته و ساقه اصلی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و وزن هزاردانه با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو و 25% نانو کود میکرو بدست آمد. آنالیز شیمیایی اسانس نشان داد که ترکیبات لینالول، منتول، ژرانیول، ژرانیال، منتیل استات، بتا بوربونن، ژرانیل استات، کاریوفیلن، جرماکرن D، اسپاچولنول و کاریوفیلن اکسید جزء ترکیب های غالب اسانس بودند. بیشترین میزان بتا-بوربونن، کاریوفیلین اکسید، کاریوفیلین، منتول و ژرانیول با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی+ 25% نانو کود ماکرو+ 25% نانو کود میکرو بدست آمد. به طور کلی، می توان کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و نانو کودهای ماکرو و میکرو را در شرایط دیم به دلیل افزایش عملکرد دانه و صفات کیفی بالنگو توصیه کرد.

کنگر فرنگی (Cynara scolymus L. ) به عنوان یک گیاه دارویی دارای ارزش اقتصادی، با سطح گسترده ای از زمین های کم آب و شور روبرو می باشد. بنابراین شناسایی روش مناسب کشت بافت برای این گیاه، می تواند به منظور گزینش ارقام متحمل به شوری مفید باشد. این پژوهش با هدف شناسایی ریزنمونه و روش مناسب برای کشت بافت این گیاه به عنوان گام اول در پژوهش های آینده به منظور تولید ارقام مقاوم به شوری کنگر فرنگی انجام شد. در این پژوهش، ابتدا اقدام به تهیه گیاهچه های سترون از بذرهای گیاه گردید. سپس مریستم انتهایی به عنوان ریزنمونه مناسب طی یک پیش آزمایش، انتخاب و ارزیابی درون شیشه ای برای تحمل به شوری با پنج غلظت مختلف کلرید سدیم (صفر، 20، 40، 60 و 80 میلی مولار) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. این آزمایش در مرکز پژوهشی گیاهان دارویی دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال 1396 انجام شد. شوری باعث کاهش برخی از خصوصیات مورفولوژیکی (طول ساقه، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه) گیاهچه های رشد کرده از ریزنمونه مریستم انتهایی گردید. با افزایش غلظت کلرید سدیم به 60 و 80 میلی مولار، میزان قندهای محلول و پرولین روند افزایشی نشان داد. کمترین میزان قندهای محلول (33 میلی گرم بر گرم وزن خشک) و پرولین (50 میکرومول) مربوط به غلظت های صفر و 20 میلی مولار کلرید سدیم بود. نتایج حکایت از آن دارد که این گیاه نسبت به سطوح مختلف شوری حساس می باشد، هرچند که تا حدودی نسبت به سطوح کم و متوسط شوری مقاومت نشان می دهد.

Bunium persicum (Boiss. ) B. Fedtsch. متعلق به تیره چتریان از مهمترین گیاهان دارویی کشور محسوب می شود. در این مطالعه روابط ژنتیکی و فیتوشیمیایی برخی جمعیت های این گیاه با نشانگر ISSR و روش GC-MS در رویشگاه های یزد و کرمان بررسی شد. به منظور مطالعه ژنتیکی با استفاده از 10 آغازگر ISSR، نمونه برداری از برگ های تازه گیاه انجام گردید. استخراج DNA به روش CTAB انجام شد. برای بررسی فیتوشیمیایی، استخراج اسانس از بذرهای زیره به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر انجام شد. نتایج حکایت از عملکرد بهتر آغازگر ISSR-13 با تعداد 40 باند، بیشترین میزان PIC (0. 39) و شاخص نشانگری (15. 6) داشت. تجزیه خوشه ای با ضریب تشابه جاکارد و الگوریتم UPGMA چهار جمعیت زیره کرمانی مربوط به دو استان را در 6 گروه قرار داد. در تجزیه به مختصات اصلی 60. 56% از واریانس کل توسط سه مؤلفه بیان شد و جمعیت ها را به طور کامل از یکدیگر جدا نمود. نتایج این آنالیز با تجزیه خوشه ای و پراکندگی جغرافیایی نمونه ها مطابقت داشت. براساس نتایج GC-MS، به ترتیب تعداد 13 و 16 ترکیب در هریک از رویشگاه های یزد و کرمان شناسایی شد. ترکیب های آلفا-پینن، بتا-پینن، پارا-سیمن، لیمونن، گاما-ترپینن و کومین آلدئید به عنوان ترکیب های مشترک و اصلی بین رویشگاه های یزد و کرمان شناسایی شدند. براساس نتایج تجزیه خوشه ای پارامترهای فیتوشیمی و قرار گرفتن رویشگاه های سیرجان (استان کرمان)، مهریز و اردکان (استان یزد) در یک خوشه و رویشگاه سیرچ در خوشه جداگانه می توان نتیجه گرفت که گروه بندی براساس ترکیبات اسانس با گروه بندی ژنتیکی و فاصله جغرافیایی موجود در رویشگاه های طبیعی مطابقت ندارد.

طی سالیان اخیر پژوهش در زمینه گیاهان دارویی به عنوان مکمل درمانی افزایش چشمگیری یافته است. عصاره (Lavandula stricta Del. ) با توجه به داشتن خواص ویژه درمانی، کاربرد گسترده ای در بین فرآورده های گیاهان دارویی دارد. نظر به اهمیت کیفیت فیزیکی پودر عصاره تولید شده از گیاهان دارویی در صنعت غذا و دارو، در این پژوهش عملکرد دستگاه خشک کن پاششی در تولید پودر از عصاره اسطوخودوس در سه سطح دمای ورودی 150، 180 و 210 درجه سلسیوس، سه سطح نرخ جریان هوای ورودی 6، 8 و 10 لیتر بر دقیقه و نسبت های 0، 25 و 50 درصد به کمک خشک کن مالتودکسترین نسبت به جرم ماده خشک عصاره به روش سطح پاسخ مطالعه شد و خواص فیزیکی پودر تولید شده بررسی گردید. محتوای رطوبت، فعالیت آبی، چگالی توده ای، چگالی ذرات و تخلخل نمونه های پودر به ترتیب در محدوده های 8. 70-5. 10%، 0. 30-0. 26%، 0. 60-0. 45 گرم بر میلی لیتر، 2. 50-0. 99 گرم بر میلی لیتر و 87-47% متغیر بود. حداکثر عملکرد خشک کن در تولید پودر اسطوخودوس در دمای ورودی 210 درجه سلسیوس و نرخ جریان هوای 8 لیتر بر دقیقه و نسبت جرمی 50% به کمک خشک کن برابر با 89% تعیین گردید. با در نظر گرفتن تمامی فاکتورهای فیزیکی مورد ارزیابی، نقطه بهینه در فرآوری عصاره اسطوخودوس، دمای هوای ورودی 29/177 درجه سلسیوس و نرخ پاشش 10 لیتر بر دقیقه و نسبت مالتودکسترین به جرم ماده خشک عصاره 67% بود که در این حالت محتوای رطوبت 6/6%، فعالیت آبی 0. 28، چگالی توده ای 0. 58 گرم بر میلی لیتر، چگالی ذرات 1. 46 گرم بر میلی لیتر و تخلخل پودر 60. 95% حاصل شد.

به منظور بررسی تأثیر تلقیح مایکوریزا بر افزایش مقاومت گیاه دارویی شوید (Anethum graveolens L. ) به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) انجام شد. فاکتور اول اکوتیپ در دو سطح (اصفهان و ورامین) فاکتور دوم شوری در سه سطح (0، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) و فاکتور سوم قارچ مایکوریزا در سه سطح (0، 75 و 150 گرم قارچ) بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تلقیح میکوریزایی کلیه صفات کمّی مورد مطالعه را در تحقیق بهبود داد. به طوری که گیاهان تلقیح شده با میکوریزا در شرایط شوری، رشد بهتری نسبت به گیاهان تلقیح نشده داشتند. بیشترین وزن خشک، ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه از گیاهان اکوتیپ اصفهان، سطح شوری 5 دسی زیمنس و 150 گرم مایکوریزا حاصل گردید. یازده ترکیب در اسانس شوید شناسایی شد. بیشترین درصد لیمونن (7. 5%) از گیاهان اکوتیپ ورامین، شوری 5 دسی زیمنس و 150 گرم مایکوریزا استخراج گردید. بیشترین درصد کاروون (36. 31%) در گیاهان تیمار شده با 150 گرم مایکوریزا، شوری صفر و اکوتیپ اصفهان بدست آمد.

شناسایی و کشت دانه های روغنی جدید گامی مهم در جهت تأمین روغن مورد نیاز در کشور است. با توجه به گستردگی مناطق شور، کشت و بهره برداری از گیاهان مقاوم به شوری در شرایطی که هم آب و هم خاک شور است، می تواند گزینه ای مناسب در زمینه تولید و استحصال روغن های گیاهی از گیاهان مقاوم به شوری باشد. هدف از این پژوهش، بررسی درصد روغن قابل استحصال و تعیین ترکیب های اسیدهای چرب در دو گونه شورروی Salicornia europaeae و Halocnemum strobilaceum در حاشیه دریاچه ارومیه بود. بدین منظور، اقدام به جمع آوری بذر گونه ها در فصل پاییز 1395 شد. استخراج اسیدهای چرب، توسط حلال انجام شد. مخلوط حلال و روغن، توسط دستگاه تقطیر در خلأ گردشی جدا گردید و بعد از تهیه متیل استر و تزریق به دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC)، آنالیز اسیدهای چرب انجام شد. برای شناسایی اسیدهای چرب، از مخلوط استاندارد اسیدهای چرب، ساخت شرکت سیگما با مقایسه زمان های بازداری استفاده گردید. اطلاعات حاصل، با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری t مستقل تجزیه وتحلیل شد. میانگین بازده روغن بدست آمده از دو گونه S. europaeae و H. strobilaceum به ترتیب 18. 58% و 9. 28% محاسبه شد. درمجموع، 12 اسید چرب شامل لوریک اسید (C12: 0)، مریسیتیک اسید (C14: 0)، میریستولئیک اسید (C14: 1n5)، پالمیتیک اسید (C16: 0)، پالمیتولئیک اسید (C16: 1n7)، استئاریک اسید (C18: 0)، اولئیک اسید (C18: 1n9)، لینولئیک اسید (C18: 2n6cis)، آلفا-لینولنیک اسید (C18: 3n3)، گاما-لینولئیک اسید (C18: 3n6)، استئاریک اسید (C18: 0) و آراشیدیک اسید (C20: 0) در پروفیل این دو گونه ثبت شد. لینولئیک اسید به ترتیب با 56% و 54. 7% در S. europaeae وH. strobilaceum اسید چرب غیراشباع بود. پالمیتیک اسید نیز با 11. 4% و 9. 7% درصد به ترتیب در S. europaeae و H. strobilaceum، اسید چرب اشباع غالب بود. نتایج نشان داد که با توجه به بازده روغن (18. 58%) و درصد اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع شناسایی شده، بذر گونه S. europaeae می تواند به عنوان یک منبع روغن خوراکی مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.