علوم دارویی (pharmaceutical sciences)
سال:1385 | دوره:12 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

زمینه و اهداف: تهوع و استفراغ از شکایتهای شایع دوران بارداری هستند که بطور معمول در سه ماهه اول رخ می دهند. داروهای گیاهی و شیمیایی متعددی در درمان آن بکار می روند، این مطالعه با هدف مقایسه تاثیر کپسول زنجبیل و قرص متوکلوپرامید بر تهوع و استفراغ بارداری انجام شده است. روش ها: این مطالعه، بر روی خانمهای باردار دارای حاملگی تکی زیر 20 هفته با علایم تهوع و استفراغ حاملگی صورت پذیرفت. در طی یک دوره 6 ماهه، 60 خانم باردار واجد شرایط با اخذ رضایتنامه کتبی بطور تصادفی به دو گروه 30 نفره تقسیم گردیده و با روش دو سو کور به این گروهها به ترتیب روزانه متوکلوپرامید خوراکی 10 میلی گرم سه بار در روز و پودر ریزوم زنجبیل 1 گرم در 4 دوز منقسم تجویز شد. نتایج بر حسب شدت تهوع بر اساس مقیاس نمره دهی و همچنین تعداد دفعات استفراغ در 24 قبل از درمان و طی دوره 4 روزه درمان ثبت گردیدند. یافته ها: از نظر سن مادر، تعداد حاملگی و زایمان، سن حاملگی و میزان تحصیلات و شغل بین دو گروه تفاومت معنی دار وجود ندارد. نتایج حاکی از آنست که اختلاف میانگین شدت تهوع و دفعات استفراغ در هر دو گروه پس از مصرف دارو نسبت به قبل از درمان معنی داراست P=0.01 همچنین بین دو گروه اختلاف معنی داری از نظر کاهش علایم به نفع زنجبیل وجود دارد (P=0.01) طبق معیار لیکرت %90 افراد در گروه مصرف کننده زنجبیل و %64.7 افراد در گروه مصرف کننده متوکلوپرامید اظهار بهبودی در وضعیت تهوع و استفراغ داشتند (P=0.04). نتیجه گیری: تاثیر زنجبیل بر بهبود شدت تهوع و دفعات استفراغ بطور معنی داری بیشتر از متوکلوپرامید است.

زمینه و هدف: راهکارهای افزایش زمان باقی ماندن دارو در دستگاه گوارش شامل استفاده از سیستم های شناور، متورم شوند، زیست چسب، سیستم های با شکل اصلاح شده و با چگالی بالا می باشد. دیلتیازم هیدروکلراید یک داروی کلسیم بلوکر است که در درمان بیماریهای قلبی مثل آنژین و افزایش فشار خون کاربرد دارد. نیمه عمر دفع آن 3 تا 5 ساعت و محل جذب اصلی آن ابتدای روده کوچک است و بنابراین داروی مناسبی برای سیستم های شناور خوراکی محسوب می شود. روش ها: قرصهای دیلتیازم (120mg) حاوی HPMC، کربومر، Na CMC، صمغ های گوار و گزانتان با روش تراکم مستقیم تهیه شد. پایه جوشان قرصها شامل اسید سیتریک و بی کربنات سدیم بود. قدرت شناوری (زمان تاخیر شناوری و طول مدت شناوری)، زیست چسبی و آزاد سازی دارودر 900 میلی لیتر بافر اسیدکلریدریک 0.1 نرمال به روش سبد چرخان انجام (7oC،(PH=1.2 و میزان داروی موجود در نمونه های برداشته شده توسط متداسپکتروفتومتری (λmax=237.8nm)UV تعیین شد. یافته ها: آزمایش شناوری قرصهای حاوی %12 پایه جوشان نشان داد که زمان تاخیر شناوری آنها بین 30 تا 120 ثانیه و طول مدت شناوری 19 تا 24 ساعت بود. سختی قرصها تاثیری بر قدرت شناوری آنها نداشت و با افزایش کربومر، زیست چسبی قرصها افزایش پیدا کرد. کینتیک آزاد سازی دارو از مدلها هیگوچی و درجه یک پیروی و مکانیسم آزاد سازی دارو بر اساس معادله Korsmeyer – Peppas غیر فیکی (آنومالوس) بود. نتیجه گیری: قرصهای حاوی %12 پایه جوشان، HPMC %30 و Na CMC %10 از نظر شناوری، زیست چسبی و آزاد سازی دارو فرمولاسیون مناسبتری بوده و بعنوان سیستم خوراکی آهسته رهش- شناور پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف: Smyrnium cordifolium گیاهی است از خانواده جعفری که در نواحی غرب و جنوب غرب ایران بصورت وحشی می روید و در این مناطق دارای استفاده های متعدد غذایی و دارویی است. روش ها: گیاه مذکور در مرحله پس از گلدهی از ارتفاعات غرب خرم آباد جمع آوری شد. اثرات ضد میکروبی اسانس و عصاره های آبی، متانولی واتری بخش های مختلف گیاه بر روی هفت باکتری بیماری زا با روش حفر چاهک و اندازه گیری قطر هاله بازدارندگی رشد مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش از حلالهای متانول، اتانول و دی اتیل اتر به عنوان شاهد و از آنتی بیوتیک جنتامایسین برای برای مقایسه اثرات آنتی باکتریال استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که اسانس این گیاه بر علیه باکتری های گرم مثبت مورد مطالعه دارای اثرات ضد میکروبی قابل توجهی است. از بین عصاره های مورد استفاده اثرات آنتی باکتریال عصاره های آتانولی و اتری بیش از بقیه است. عصاره های آبی بخش های مختلف گیاه در اغلب موارد فاقد اثرات ضد میکروبی است در این مورد عصاره آبی برگ گیاه که بر علیه باکتری شیگلا دارای اثرات باکتری کشی مشخصی است یک استثنا محسوب می شود. نتیجه گیری: در اغلب موارد اثرات ضد میکروبی اسانس و عصاره های مختلف این گیاه بر علیه باکتری های گرم مثبت بیشتر از باکتری های گرم منفی است. مقاومت بالاتر باکتری های گرم منفی می تواند به حضور غشای فسفولیپیدی خارجی تقریبا غیر قابل نفوذ به ترکیبات چربی دوست نسبت داده شود. اثرات ضد میکروبی اسانس این گیاه احتمالا بدلیل وجود مقادیر بالای سزکوئی ترپنهای اکسیژنه بویژه Curzerene و Curzerenone می باشد.

زمینه و هدف: استازولامید به عنوان مهار کننده آنزیم کربنیک آنیدراز بصورت سامانه آهسته رهش دارای بیشترین کارایی در معالجه گلوکوم است. در این تحقیق ماتریکس های آهسته رهش این دارو با استفاده از صمغ های کتیرا (TG) و آکاسیا (AG) تهیه شد. روش ها: ماتریکس های 500 میلی گرمی استارولامید حاوی نسبت های مختلف صمغ به دارو(RG/D) تهیه و رهش دارو از آنها با دستگاه انحلال شماره USPI در محیط انحلال بافر (pH=7.4) به مدت 480 دقیقه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: رهش دارو به نوع صمغ و RG/D نیز بستگی داشت. به منظور ارزیابی کارایی صمغها نمودار درصد داروی حل شده در هر زمان، در برابر RG/D رسم شد. این نمودارکه منحنی کارایی صمغ در رهش نامیده شد، دارای دو بخش بالارو و پایین رو بود. از دو اثر متضاد رهش افزایی به فاز رهش کاهی صمغها بود. قسمت بالارو منحنی بیانگرخاصیت رهش افزایی و قسمت پایین رو آن نشانگر خاصیت رهش کاهی بود. در یک حد معینی از RG/D فاز از رهش کاهی تبدیل می شد که این حد معین برای 0.45 TG و برای 0.55 TG بر آورد شد. در RG/D بالاتر از مقادیر اخیر، هر دو صمغ خاصیت رهش کاهی با شدتهای متفاوت داشتند. مقایسه شیبهای قسمت پایین روی منحنی کارایی نشان داد که قدرت رهش کاهی TG خیلی زیادتر از AG بود. کینتیک رهش دارو از ماتریکس های آهسته رهش TG درجه صفر با ثوابت سرعت بین 0.0007 و 0.0011 فراکسیون بر دقیقه بود. توزیع ویبول و نرمال لگاریتمی مدلهای دقیقتر برای ماتریکس های AG بودند. نتیجه گیری: ماتریکسهای TG به لحاظ رهش درجه صفر و قدرت بالای رهش کاهی در مقایسه با ماتریکس ای AG مطلوب تشخیص داده شدند.

زمینه و هدف: آترواسکلروز یک بیماری سیستم عروقی است که رسوب تدریجی چربی و لیپیدها در درون دیواره سرخرگ های بزرگ و متوسط ایجاد می شود. این بیماری یکی از عوامل مرگ میر در جهان می باشد. افزایش کلسترول سرم عاملی مهم در ایجاد بیماری آترواسکلروز است. مطالعات اپیدمیولوژی هم بستگی مثبت و معنی داری بین کلسترول تام و کلسترول- LDL پلاسما با میزان بروز بیماری آترواسکلروز نشان می دهد. در حالی که در مورد کلسترول- HDL این هم بستگی منفی می باشد. گزارش شده است که عصاره های گیاهی محتوی فلاونوئیدها در کاهش میزان کلسترول سرم موثر هستند. گیاه خارمریم (Silybum marianum) از خانواده Asteracae و شاتره (Fumaria) vailantii از خانواده Fumariacae حاوی فلاونوئید می باشند. در این تحقیق اثر عصاره هیدروالکلی این دو گیاه بر میزان کلسترول سرم بررسی شده است.روش ها: تعداد 20عدد خرگوش نر سفید به طور تصادفی به چهار گروه آزمایشی پنج تایی توزیع شدند. طی یک دوره 45 روزه، گروه اول غذای معمولی، گروه دوم غذای پر کلسترول، گروه سوم غذای پر کلسترول به همراه عصاره خار مریم و گروه چهارم غذای پرکلسترول به همراه عصاره شاتره دریافت نمودند. سپس میزان کلسترول تام، HDL,LDL و تری گلیسرید سرم در زمان قبل از شروع آزمایش و بعد از پایان ماه اول و ماه دوم تعیین شد. آئرت برای بررسی شدت ضایعات آترواسکلروتیک در پایان دوره آزمایش برداشته شد.یافته ها: نتایج نشان می دهد که عصاره هر دو گیاه سبب کاهش کلسترول تام و LDL در گروه سوم و چهارم در مقایسه با گروه دوم شد. همچنین HDL در هر دو گروه سوم و چهارم نسبت نبه گروه دوم افزایش داشت. نتیجه گیری: بنابراین هر دو عصاره استفاده شده می توانند در جلوگیری از پیشرفت بیماری آترواسکلروز موثر باشند. این اثر به واسطه خاصیت آنتی اکسیدانی ترکیبات فلاونوئیدی می باشد.

زمینه و هدف: مطالعات متعددی حاکی از نقش مهم اعصاب سروتونرژیک در اثرات ضد دردی و بروز تحمل به مرفین دارد. هدف از اجرای این تحقیق بررسی نقش احتمالی گیرنده های 5-HTlA – با استفاده از مصرف مزمن بوسپیرون (آگونیست نسبی گیرنده های 5-HTlA) - در ایجاد اثرات بی دردی و بروز تحمل ب اثرات ضد دردی مرفین در تست هات پلیت بود. روش ها: آزمایشات بر روی موشهای سوری نر با محدوده زنی 20 الی 25 گرم انجام پذیرفت. در گروه کنترلn=8)) تزریقات داخل صفاقی (5mg/kg/day) انجام گرفت. در گروههای دریافت کننده حامل و تست نیز قبل از تجویز مرفین5mg/kg/day) )، به ترتیب حامل بوسپیرون (سالین نرمال: 0.5ml/kg/day) بوسپیرون 10 mg/kg/day)و 7.5 و 5) بصورت داخل صفاقی تزریق گردید. آزمون هات پلیت هر پنج روز یکبار درست قبل ار تزریق داروها و نیم ساعت بعد از تزریق مرفین انجام می گرفت. جهت اطمینان از ایجاد تحمل، آزمایشات 5 روز بعد از مشاهده بروز تحمل به اثرات ضد دردی مرفین ادامه می یافت. در سه گروه دیگر فقط به تنهایی بوسپیرون 10 mg/kg/day)و 7.5 و 5) بصورت داخل صفاقی تزریق گردید. آزمون هات پلیت هر پنج روز یکبار جهت بررسی اثرات بی دردی بوسپیرون درست قبل از تزریق بوسپیرون و نیم ساعت بعداز آن انجام گرفت. یافته ها: تجویز مزمن بوسپیرون 10 mg/kg/day) و 7.5و 5) بصورت معنی دار (p<0.05) بروز تحمل به مرفین را به تاخیر انداخت. علاوه بر این مصرف مزمن بوسپیرون به تنهایی 10 mg/kg/day)و 7.5 و 5) بصورت معنی دار (p<0.05) اثر بی دردی در آزمون هات پلیت نشان داد. نتیجه گیری: نتایج حاصله نشانگر نقش مهم گیرنده های 5-HT1A در ایجاد بی دردی و بروز تحمل به مرفین بوده و احتمال دستیابی به راه حلی در جهت غلبه بر مشکلات بالینی ناشی از کاربرد طولانی مدت اپیوئیدها وجود دارد. با این وجود مکانیسم دقیق ارتباط بین سیستمهای سروتونرژیک و اپیوئیدرژیک همچنان روشن و واضح نمی باشد.

زمینه و هدف: با توجه به اینکه NO یکی از مهمترین سیگنال های مولکولی تنظیمی در دستگاه تناسلی است. تغییرات هیستو مورفولوژیک حاصل از آن در تخمدان موش سفید مورد بررسی قرار گرفته است.روش ها: 40 عدد موش صحرایی پس از مشاهده پلاک واژینال که به عنوان روز صفر حاملگی در نظر گرفته شد، در 5 گروه 8 تایی تقسیم شدند. گروه اول، گروه کنترل بدون دریافت هیچگونه دارو در نظر گرفته شد. گروه دوم، گروه (sham) که فقط مورد تزریق نرمال سالین به مقدار 2 میلی لیتر در کیلوگرم داخل صفاقی قرار گرفت. گروه سوم مقدار 200 میلی گرم در کیلوگرم داخل صفاقی ال- آرژینین دریافت نمود. گروه چهارم 20 میلی گرم در کیلوگرم داخل صفاقی از مهار کننده نیتریک اکساید سینتاز L-NAME و گروه پنجم داروهای دریافتی گروه های سوم و چهارم (ال- آرژینین +L-NAME) را یکجا و بطور هم زمان دریافت نمودند. تزریق داروها در سه نوبت و در روزهای سوم، چهارم و پنجم حاملگی انجام گرفت. روز هیجدهم بارداری موشها با دی اتیل اتر بیهوش و سپس قطع نخاع گردیدند، پس از لاپاراتومی، تخمدانها در فرمالین 10 درصد فیکس شدند. پس از پاساژ بافتی و رنگ آمیزی عمومی (H+E) و اختصاصی (PAS) تغییرات بوجود آمده با میکروسکوپ نوری بررسی قرار گرفته و عکس های لازم تهیه گردیدند.یافته ها: کاهش رشد و وزن تام موشها و نیز کاهش در وزن و حجم تخمدان و تعداد جسم زرد در گروه دریافت کننده L-Arginine مشاهده گردید. تغییرات بافتی بصورت از هم گسیختگی و دژنراسیون در بیشتر قسمت های تخمدان نسبت به گروه های دیگر نیز از نکات قابل توجه بود. نتیجه گیری: از مطالعه حاضر چنین بر می آید که NO اثرات بازدارندگی رشد سلولی داشته و قادر به ایجاد اختلال در عملکرد تخمدان در حین حاملگی است.