مجله روانشناسی
سال:1385 | دوره:10 | شماره:3 (پیاپی 39) |تعداد مقالات:11

این مطالعه، اختصاص به ویژگیهای روانسنجی «مقیاس خودکار آمدی عمومی شرر» دارد. این مقیاس پس از ترجمه توسط 344 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شهید بهشتی تکمیل شد و پس از تجزیه و تحلیل آماری، نتایج بدست آمده نشان داد که مقیاس دارای «روایی» و «اعتبار» قابل قبول می باشد. جهت بررسی روایی از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی حاکی از وجود سه عامل در این مقیاس بوده و نتایج تحلیل عاملی تاییدی جهت آزمون فرضیه مبین وجود یک الگو سه عاملی با یک عامل مرتبه بالاتر (خودکار آمدی) می باشد. برای بررسی اعتبار مقیاس خودکار آمدی عمومی شرر از آزمون آماری ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتیجه آن برابر با 0.83 بدست آمد.

مطالعه حاضر به بررسی نقش پیش بینی کننده مولفه های هوشی گاردنر در انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان و نتاسب متناظر هر یک از مولفه های فوق با محتوای رشته های مختلف تحصیلی می پردازد، علاوه بر این موفقیت تحصیلی دانش آموزان هر رشته بر حسب میزان همبستگی بین نمرات پیشرفت تحصیلی و ملاکهای هشتگانه هوش مورد توجه قرار می گیرد. برای اجرای این پژوهش 120 نفر از دانش آموزان دختر مشغول تحصیل در مقطع دوم یکی از دبیرستان های منطقه 3 آموزش و پرورش تهران با روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای و با میانگین سنی 15 سال انتخاب و با توجه به هدف و فرضیات ارایه شده، مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی آزمودنیها پرسشنامه هوش چندگانه گاردنر را تکمیل کردند و معدل آنها به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی مظور شد. نتایج بدست  آمده با استفاده از روش تحلیل واریانس یکراهه و آزمونهای تعقیبی مربوطه و نیز تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که اولا دانش آموزان گروه ریاضی در مقایسه با دانش آموزان گروههای هنر و علوم انسانی از هوش منطقی - ریاضی بالاتری برخوردار بودند (P<0.05) و این تفاوت در مقایسه با گروه علوم تجربی مشاهده نشد. ثانیا میزان هوش دیداری - فضایی در نزد دانش آموزان گروه هنر بیشتر از سایر گروهها بود (P<0.05) و ثالثا از لحاظ هوش کلامی - زبانی دانش آموزان گروه ریاضی در مقایسه با گروه هنر برتری نشان دادند (P<0.05) یافته های پژوهش حاضر نشان دهنده میزان قابل توجهی از ارتباط میان برخی مقوله های هوشی، انتخاب رشته تحصیلی و موفقیت تحصیلی دانش آموزان است.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی ادعاهای نظریه های مختلف شناختی اختلالات هیجانی در خصوص وجود یا عدم وجود سوگیری حافظه صریح در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و اختلال اضطراب منتشر نسبت به پردازش اطلاعات هیجانی منفی بود. گروههای نمونه مطالعه حاضر متشکل از دو گروه بیماران مبتلا به اختلال اضطراب منتشر (GAD) و افسردگی اساسی (MDD) بودند. مطابق با معیارهای DSM-IV یک گروه بهنجار که سابقه هیچگونه ابتلا به بیماریهای روانی را نداشتند را هم شامل می شدند. افراد هر سه گروه بر اساس متغیرهای سن، جنس و تحصیلات همتا سازی شدند. برای سنجش میزان «سو گیری حافظه صریح نسبت به پردازش اطلاعات هیجانی منفی» یک آزمایه باز شناسی حافظه رایانه ای ساخته شد که از سه دسته محرکهای لغت تهدیدزا، غمگین و خنثی استفاده می نمود. برای تجزیه و تحلیل آماری نتایج از روش آماری علامت یابی SDT استفاده شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که افراد افسرده در مقایسه با دو گروه دیگر، قادر به بازشناسی محرکهای غمگین بودند. همچنین افراد افسرده نشان دادند که نسبت به محرکهای غمگین از راهبرد سهل گیرانه و نسبت به محرکهای خنثی از راهبردهای محافظه کارانه استفاده می نمایند که در دست نقطه مقابل عملکرد افراد بهنجار بود. در حالی که افراد مضطرب در حساسیت آزمودن (d’) و سو گیری پاسخ (β) نسبت به محرکهای تهدید زا مثل دو گروه دیگر عمل کردند. شواهد مطالعه حاضر موافق با نظریه ویلیامز، واتس، مک لئود و متیوز (1997) می باشد که حاکی از وجود سو گیری در حافظه صریح افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی نسبت به مواد غمگین زا در مقایسه با دو گروه دیگر است. در حالی که نظریه مزبور چنین سو گیری را برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب منتشر پیش بینی نمی نماید. در این مقاله نتایج مطالعه حاضر با توجه به پیشینه تحقیقات و دلالت های ضمنی برای درمان مورد تفسیر قرار می گیرند.

پژوهش حاضر «بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت زناشویی در دبیران زن» را مورد توجه قرار داده است. در این پژوهش از طرح تحقیق همبستگی، استفاده شد. 240 نفر از دبیران زن متاهل شهر تهران با روش تصادفی چند مرحله ای، انتخاب و با توجه به هدف و فرضیات مطرح شده مورد آزمون قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده عبارتند از: «سیاهه هوش هیجانی سیبریا شیرینک» و «مقیاس رضایت زناشویی هادسون». در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، ضریب تعیین و تحلیل رگرسیون چند متغیری استفاده شد. نتایج نشان می دهد که همبستگی معنی داری بین «هوش هیجانی» و «رضایت زناشویی» وجود دارد. همچنین از بین مولفه های هوش هیجانی به ترتیب، «خودآگاهی هیجانی»، «مهارتهای اجتماعی»، «خود مهارگری»، «همدلی» تاثیر معنی داری بر رضایت زناشویی دارند و نیز «هوش هیجانی» و «رضایت زناشویی»، تاثیر معنی داری بر «موفقیت شغلی» دارند.

کیفیت زندگی مفهومی است که در سالهای اخیر بواسطه نقشی که در سلامت روان افراد دارد، اهمیت بسزایی یافته است. در همین راستا هدف از پژوهش حاضر بررسی کیفیت زندگی و خود مختاری در دانشجویان استعدادهای درخشان (علوم پزشکی و علوم انسانی) در دانشگاه های شیراز بود. بدین منظور نمونه ای مشتمل بر 80 دانشجوی استعداد درخشان دختر و پسر (65 نفر علوم انسانی، 15 نفر علوم پزشکی) به صورت تصادفی از میان کلیه دانشجویان استعدادهای درخشان انتخاب گردیدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه «مطالعه کیفیت زندگی اجتماعی» سازمان گالاپ، دانشگاه میسوری (2002)، در 12 بعد و «مقیاس خود مختاری» شلدون و دسی (1996)، در دو بعد استفاده گردید. اعتبار و روایی پرسشنامه های مذکور در پژوهش حاضر احراز گردید. نتایج تجزیه و تحلیل آماری حاکی از آن بود که بین ابعاد مختلف کیفیت زندگی (اصل مداری، شجاعت، زیبا شناختی، توجه به آینده، معنویت و خوب بودن) با ابعاد مختلف مقیاس خود مختاری (خود آگاهی و ادراک قدرت انتخاب) همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد P<0.01) و (p<0.05. از دیگر نتایج پژوهش آن بود که در بین ابعاد مختلف کیفیت زندگی بالاترین رتبه به یادگیری و کمترین رتبه به رضایت از تحصیل تعلق گرفت. همچنین دانشجویان در ارزیابی زندگی خود (پله کان زندگی) در 5 سال گذشته، حال و 5 سال آینده، امروز را بهتر از دیروز گزارش کردند و آینده را نیز بهتر از امروز پیش بینی می کردند. در مجموع می توان گفت کسب استقلال و خودمختاری تاثیر مثبت و بسزایی در کیفیت زندگی افراد بویژه افرادی که از توانمندی های شناختی بالاتری برخوردارند، دارد.

هدف این تحقیق بررسی تاثیر رفتار درمانی گروهی بر کاهش علایم هراس اجتماعی، افزایش میزان انجام رفتارهای جراتمندانه و کاهش درجه ناراحتی بر اثر انجام رفتارهای جراتمندانه در دانشجویان دختر ساکن خوابگاههای دانشگاه اصفهان بود. بدین منظور از کلیه دانشجویان دختر ساکن خوابگاههای دانشگاه، 150 نفر به طور تصادفی انتخاب شده و «سیاهه هراس اجتماعی» بر روی آنها اجرا شد. 40 نفر از افرادی که بالاترین نمرات را در این سیاهه کسب کرده بودند انتخاب و برای مصاحبه تشخیصی به روانپزشک ارجاع گردیدند که 30 نفر بر اساس ملاکهای تشخیصی چهارمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی واجد علایم هراس اجتماعی تشخیص داده شدند. این افراد به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. سپس پرسشنامه های سنجش علایم هراس اجتماعی و سنجش رفتارهای جراتمندانه - شامل میزان انجام رفتارهای جراتمندانه و درجه ناراحتی بر اثر انجام رفتارهای مذکور - در مرحله پیش آزمون در دو گروه اجرا شد. 8 جلسه 90 دقیقه ای درمان رفتاری شامل روشهای حساسیت زدایی منظم، جرات آموزی و مواجهه سازی به مدت یک ماه در گروه آزمایش اجرا شد. گروه کنترل هیچ گونه مداخله درمانی دریافت نکرد. بعد از پایان جلسات درمانی، پس آزمون بر روی دو گروه انجام گرفت. یک ماه بعد از اجرای پس آزمون، آزمون پیگیری انجام گرفت. تحلیل کوواریانس نتایج نشان داد که علایم هراس اجتماعی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مراحل پس آزمون و پی گیری کاهش یافته است (p<0.05). همچنین میزان انجام رفتارهای جراتمندانه گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مراحل پس آزمون و پی گیری افزایش یافته است. (p<0.05). درجه ناراحتی بر اثر انجام رفتارهای جراتمندانه گروه آزمایش در مرحله پس آزمون تفاوت معنی داری نسبت به گروه کنترل نداشت، اما در مرحله پی گیری کاهش معنی داری را نشان داد. (p<0.05).

هدف مطالعه حاضر مقایسه سو گیری حافظه (شناختی) در نوجوانان با اضطراب اجتماعی بالا و پایین بود. سوگیری های حافظه و تفسیر نسبت به محرکهای تهدید کننده مکانیزم های زیر بنایی مهم علت و تداوم اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان در نظر گرفته شده است. به منظور دستیابی به هدف فوق، 125 نفر از دانش آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی شامل، 41 نفر با اضطراب اجتماعی بالا (18 پسر، 23 دختر) و 84 نفر با اضطراب اجتماعی پایین (44 پسر، 40 دختر) انتخاب گردیدند. به منظور تشخیص آزمودنیهای با اضطراب اجتماعی بالا و پایین از «مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوان» استفاده گردید. و «پرسشنامه شدت/احتمال برای کودکان» جهت سو گیری تفسیر و سه گروه از کلمات شامل، «منفی اجتماعی»، «مثبت اجتماعی» و «غیر اجتماعی» برای بررسی سو گیری حافظه استفاده گردید. نتایج نشان داد که نوجوانان با اضطراب اجتماعی بالا نسبت به نوجوانان با اضطراب اجتماعی پایین، حتی پس از مهار علایم افسردگی احتمال وقوع رویدادهای منفی اجتماعی و شدت آن را بیشتر برآورد می کنند ولی کلمات منفی اجتماعی کمتری را به یاد می آورند. تلویحات نظری و درمانی این نتایج به بحث گذاشته شد.

این تحقیق در پی پاسخ به این سوالها است که «تکلیف شب چه تاثیری بر نگرش به تحصیل در دانش آموزان ابتدایی دارد؟» آیا روشهای جایگزین می تواند مشکلات احتمالی در این زمینه را برطرف کنند؟ این تحقیق به روش شبه آزمایشی و با طرح توسعه یافته ای از طرح دو گروه ناهمسان با پیش آزمون و پس آزمون و گرو کنترل انجام شده است. در این روش سه گروه دارای 1) تکلیف شب آزاد، 2) تکلیف شب اجباری و 3) تمرین فعال در کلاس - بدون تکلیف شب، مورد مقایسه قرار گرفتند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات «پرسشنامه نگرش سنج» در زمینه نگرش نسبت به تحصیل علم بوده است – که به دلیل ناتوانی دانش آموزان در تکمیل پرشسنامه، به صورت مصاحبه ای تکمیل شده است. جامعه آماری را دانش آموزان سال دوم ابتدایی منطقه 2 زاهدان تشکیل می دهند. روش نمونه گیری به روش خوشه ای - تصادفی بوده است و نمونه آماری 12 کلاس - هر گروه 4 کلاس با دو کلاس دخترانه و دو کلاس پسرانه - و در مجموع 138 آزمودنی را شامل می شد. از روشهای آماری تحلیل کواریانس و تحلیل واریانس چند طرفه و آزمونهای تعقیبی ماتریکس و توکی برای مقایسه گروه ها و متغیرهای تعدیل کننده استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد: تفاوت معنی داری بین گروههای بی تکلیف شب و با تکلیف شب آزاد مشاهده نشد. اما میانگین نگرش تحصیلی این دو گروه به صورت معنی داری برتر از میانگین نگرش تحصیلی گروه دارای «تکلیف شب اجباری» بود. همچنین، تفاوت معنی داری بین گروه دختران و پسران، در زمینه نگرش نسبت به تحصیل مشاهده نشد. بنابر نتایج این «تحقیق تمرین فعال در کلاس بدون ارایه تکلیف شب» و «تکلیف شب آزاد» - در مقایسه با «تکلیف شب اجباری» سبب بهبود نگرش تحصیلی دانش آموزان دوم ابتدایی می شوند.