روانشناسی و علوم تربیتی
سال:1383 | دوره:34 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

در پژوهش حاضر رابطة پیشرفت تحصیلی با ویژگی های فردی و خانوادگی دانشجویان کارشناسی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران ورودی سال های 1372 تا 1376 بررسی شد. جمعیت مورد مطالعه 524 نفر (238 دختر 286 پسر) بود که از این تعداد نمونه ای حدود 230 نفر برای بررسی رابطة متغیرها، انتخاب شد.نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان متغیرها، سه متغیر معدل دیپلم، نوع دیپلم، و نوع سهمیه ورودی دانشجویان پیش بین های معناداری برای پیشرفت تحصیلی در دانشگاه هستند.

در این پژوهش نتایج ارزشیابی استادان از دانشجویان که در پایان هر نیمسال به صورت نمره ای در مقیاس صفر تا 20 ارائه می شود برای حدود 500 درس ارائه شده در سال های 80-77 بررسی شده است. نتیجة این بررسی نشان می دهد که میانگین نمرات امتحانی دروس تدریس شده بوسیله هر استادی دامنه معینی را در بر می گیرد. در این دوره، حدود 27 درصد از استادان، هر یک شش درس مختلف از دروس دوره کارشناسی را تدریس کرده اند. در مواردی نیز یک استاد 9 تا 11 درس مختلف از دروس دوره کارشناسی را تدریس کرده است. علاوه بر این، بررسی تعداد دانشجویان دروس مختلف نشان داد که در حدود 25 درصد از دروس، تعداد دانشجویان کمتر از 20 نفر و در حدود 56 درصد از دروس تعداد آنان کمتر از 30 نفر بوده است. یافته های این پژوهش می تواند به اصلاح و بهبود برنامه ها کمک کند

به منظور بررسی ابعاد مختلف رابطة میان جهت گیری مذهبی و سلامت روانی، اختلالات روانی، عزت نفس، اضطراب و نیز ارزیابی توانایی تمیز و تشخیص آزمون جهت گیری مذهبی سلسله ای از پژوهش ها در یک برنامه دو ساله به تدریج اجرا و نتایج آن جمع بندی شد. برای این تحقیق مجموعاً 316 نفر در 7 گروه آزمودنی زن و مرد و با تحصیلات دانشگاهی و غیر دانشگاهی مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور بررسی ابعاد پیش گفته، از آزمون ها و مقیاس های سلامت عمومی (گلدبرگ، 1972)، اضطراب حالت - صفت (اشپیل برگر، 1983). عزت نفس (کوپر اسمیت، 1967)،SCL-90-R ( دراگوتیس، 1972)، مقابله مذهبی (پارگامنت، 1990) و جهت گیری مذهبی (بهرامی احسان، 1381) استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که جهت گیری مذهبی با افزایش سلامت روانی و کاهش اختلالات روانی رابطه داشته و قادر است تا بصورت مثبت سبک مقابله مذهبی مثبت را پیش بینی کند. همچنین رابطه عزت نفس و جهت گیری مذهبی مثبت است. نتایج نشان داد علاوه بر همگرایی بین دو مقیاس جهت گیری مذهبی و مقابله مذهبی، مقیاس جهت گیری مذهبی قادر است تا گروه های موجود با تفاوت در جهت گیری مذهبی را از یکدیگر تفکیک و متمایز سازد. موضوعی که به عنوان شاهدی برای روایی تمایزی این آزمون می توان به آن استناد کرد.

استناد در نوشته های علمی عمری طولانی دارد، ولی امروزه خود یکی از شاخص های مهم برای سنجش پیوند میان آثار، اثرگذاری ها، و نیز ارزشگذاری هایی است که نفس استناد به آثار دیگران پدید آورده است. امروزه رویّه های متقاوت و رویکردهای گوناگونی در عرصة استناد پدید آمده که منجر به قواعد شناخته شدة بین المللی گردیده است. به دلیل ارزشی بودن کار استناد، این امر گرفتار آفت ها و آسیب های گوناگونی نیز شده است که گاه رفع آنها با دشواری روبه روست. مقالة خاضر با مروری کلی بر رویّه ها، روندها، و نیز دام هایی که در این مسیر قرار دارد، راهکارهایی را نیز عرضه کرده است.

رای انجام پژوهش حاضر از میان 2700 دانش آموز حاضر دختر و پسر دورة پیش یش دانشگاهی شهرستان کاشان، 348 نفر (157 پسر و 191 دختر) به صورت تصادفی انتخاب شدند و به دو مقیاس عملکرد خانوادة بلوم (1985) و مقابله با بحران اندلر و پارکر (1990) پاسخ گفتند. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس نشان داد که: 1) بین عملکرد خانواده و انتخاب سبک های سه گانه مقابله، رابطة معنی دار وجود دارد؛ 2) بین استفادة دختران و پسران از سبک های مقابله با عملکرد خانواده رابطة معنی دار وجود دارد؛ 3) از بین ابعاد 15 گانة عملکرد خانواده، 12 بعد آن با سبک های مقابله افراد به طور کل و دختران و پسران به تفکیک رابطه معنی دار وجود دارد؛ 4) در بررسی مقایسه ای پسران و دختران در انتخاب سبک مقابله، بین دختران و پسران در انتخاب سبک مسئله مدار و هیجان مدار تفاوت معنی دار وجود ندارد و تنها در استفاده از سبک مقابلة اجتنابی بین دو جنس تفاوت معنی دار مشاهده شد؛ 5) پسران از سبک مسئله مدار بیشتر از دو سبک اجتنابی و هیجان مدار استفاده کنند؛ و 6) در استفاده دختران از سبک های مقابله، سبک های مسئله مدار، اجتنابی، و هیجان مدار به ترتیب از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

به منظور بررسی ارتباط بین سبک های اسناد و عزت نفس دانشجویان، تعداد 277 نفر (151 دختر و 126 پسر) از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه گیلان از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و پرسش نامه های سبک اسناد سلیگمن و عزت نفس کوپر اسمیت دربارة آنها اجراء گردید. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیری حاکی از آن بود که بین دختران و پسران دانشجو در دو سبک اسناد درونی - بیرونی (پس از موفقیت) و کلی - اختصاصی (پس از شکست) تفاوت معنی داری وجود دارد. اما در میزان ارتباط بین انواع سبک های اسناد دانشجویان با سال ورود به دانشگاه و ماهیت رشته های تحصیلی آن ها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین بر اساس نتایج آزمون مجذور خی تنها سبک اسناد درونی - بیرونی (پس از موفقیت) با جنسیت دانشجویان و سال ورود آنها به دانشگاه تفاوت معنی داری را نشان داد. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نیز حاکی از آن بود که بین میزان عزت نفس دانشجویان و ماهیت رشته های تحصیلی آنان تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین نتایج بدست آمده از آزمون t گروه های مستقل بیانگر آن بود که از لحاظ میزان عزت نفس هیچ گونه تفاوتی بین دختران و پسران دانشجو وجود ندارد. نتایج آزمون تحلیل رگرسیون همزمان و گام به گام نیز نشان داد که میان سه سبک پایدار - ناپایدار (پس از موفقیت)، پایدار - ناپایدار و کلی - اختصاصی (پس از شکست) با عزت نفس دانشجویان رابطه منفی و معنی داری وجود دارد.

هدف این مقاله جستارگشایی در خصوص استانداردسازی منابع انسانی در آموزش و پرورش است. امروزه حرکت کیفی به سمت آموزش های بهینه و کارآمد در نظام های تعلیم و تربیت امری بدیهی و ضروری به شمار می رود. زیرا یکی از عوامل مهم پیشرفت و توسعه هر جامعه ای اساساً منابع و نیروی انسانی و چگونگی تربیت آنهاست. نوشتار حاضر، با نگاهی به آموزش و پرورش به عنوان نظام اساسی در تربیت منابع انسانی، سعی در طرح مسئله دارد، زیرا ما در شرایطی هستیم که سیاستگذاران و رهبران آموزشی دغدغة اطمینان از آموزش های استاندارد را دارند و این اطمینان زمانی میسر است که معلم و منابع انسانی استاندارد شوند. لذا در این مقاله سعی شده است با استفاده از معتبرترین منابع و سایت ها در مورد مفهوم استاندارد و سابقة تاریخی آن در جهان و ایران بحث شود و سپس استانداردهای آموزشی و اصول هفت گانة استاندارد مورد مطالعه قرار گیرد. این بحث با تبیین نهضت استانداردهای آموزشی و شرایط اقلیمی دنبال می شود و به خوشه های فرهنگی در سطح آمایش سرزمین اشاره می گردد. در ادامة بحث به پنج مسئله در خصوص ضرورت آموزش مبتنی بر استاندارد در کشور پرداخته می شود و شپس صلاحیت های حرفه ای و چهار مدخل عمده در مقولة استانداردسازی مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد. سرانجام به هشت مدل مفهومی به عنوان درآمدی جهت ادامة بحث در آینده اشاره شده است.

پژوهش حاضر، مدریت مشارکتی معلمان و رفتار جامعة مدنی دانش آموزان را مورد بررسی قرار می دهد. بدین منظور، 300 دانش آموز دختر پایه دوم راهنمایی تحصیلی، به روش نمونه گیری خوشه ای، از مناطق بیست گانه آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اندازه گیری، دو پرسشنامه پژوهشگر ساخته، مجموعاً حاوی 63 گویة مبتنی بر مقیاس لیکرت، اجزاء مدیریت مشارکتی معلمان را در سه سطح کارکردهای مدیریتی مشارکت جویانه، تدریس مشارکتی و مهارت های جذب مشارکت دانش آموزان و اجزاء رفتار جامعه مدنی در میان دانش آموزان را در سه سطح دانش جامعه مدنی، گرایش های جامعه مدنی و مهارت های عملی جامعه مدنی مورد اندازه گیری قرار داده است. یافته ها همبستگی مستقیمی بین اجزاء دو متغیر مدیریت مشارکتی معلمان و رفتار جامعة مدنی دانش آموزان نشان می دهد. هفت رابطه از نه رابطه معنادار می باشد. (بالاترین 0.36= r، پایین ترین 0.16= r).

تربیت اخلاقی یکی از کارکردهای مهم نظام آموزشی است. این امر از موضوعات پر چالشی است که از سوی متفکران مورد امعان نظر بسیار قرار گرفته است. از آن جا که دیدگاه های فلسفی یکی از مبانی نظریه های تربیتی را تشکیل می دهد، ارزش شناسی نیز که از مباحث مهم فلسفی است، دلالت هایی در مباحث تربیت اخلاقی خواهد داشت. در این مقاله سعی شده است که دلالت های دیدگاه ارزش شناسی علامه طباطبایی که نظریه ادراکات اعتباری بخش مهمی از آن است؛ در تربیت اخلاقی (اهداف، اصول، و روش) استنتاج شود. لذا ابتدا مبانی نظریه ارزش شناسی مورد بحث قرار گرفته و سپس دلالت های آن در حوزه های سه گانه اهداف، اصول، و روش تربیت اخلاقی بررسی شده است.