مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی
سال:1393 | دوره:14 | شماره:5 |تعداد مقالات:15

مقاله ای با عنوان تاثیر روش تدریس نمایشی (Demonstration) بر خودکارآمدی دانشجویان مامایی در اداره زایمان در مجله آموزش پزشکی، دوره 14 و شماره 4 به چاپ رسیده است. این مطالعه بر اساس نظر نویسنده به صورت نیمه تجربی صورت گرفته است.

1- همان طور که در متن مقاله هم ذکر شده است این مطالعه برروی دانشجویان مامایی کارشناسی پیوسته ورودی سال 1389 انجام گرفته است در حالیکه مطالعه پایلوت برروی هم ترمی های این دانشجویان با کارشناسی ناپیوسته مامایی صورت گرفته است بنابراین از همان افراد پایلوت در پژوهش اصلی استفاده نشده است و آلودگی داده ها وجود ندارد. علاوه بر این در مورد پایایی پرسشنامه باید این گونه اذعان نمود که این پرسشنامه تاکنون برروی خودکارامدی دانشجویان مامایی و در محیط لیبر و زایشگاه انجام نشده است لذا جهت تعیین اعتبار و اعتماد علمی نیاز به پایایی مجدد این پرسشنامه بوده است.

در سال های اخیر، شاهد تغییرات، بازنگری و اصلاحات چشمگیری در حوزه آموزش در دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده ایم. بازنگری برنامه های درسی، به کارگیری روش های تدریس دانشجو محور، استفاده از روش های ارزیابی جدید، برگزاری کارگاه های آموزشی متنوع و نیز رشد فناوری های آموزشی در کشور مثال هایی از این تغییرات هستند. ظهور آموزش مجازی، تولید مواد آموزشی چند رسانه ای و نرم افزارهای با کاربردهای مختلف نمونه ای از رشد فناوری های آموزشی در کشور است.

مقاله ای با عنوان صلاحیت بین فرهنگی، ضرورتی ناشناخته در آموزش علوم پزشکی: مقاله مروری، در مجله آموزش در علوم پزشکی سال 1393 دوره 14 شماره 2 به چاپ رسیده است که به روش مروری انجام گرفته است. لازم می دانم به دلیل انتخاب موضوع با اهمیت این مطالعه و دستیابی به نتایج بسیار خوب از نویسندگان این مطالعه تشکر کنم. با توجه به اهمیت مقالات مروری و افزایش روزافزون این نوع مطالعات و نقش آنها در تصمیم گیری های بهداشتی و پزشکی چند نکته در مورد مقاله مذکور با تاکید بر بخش روش های این مطالعه، قابل ذکر می باشد:اولین نکته این که به نظر می رسد روش کار انجام شده بیش تر به مطالعه مرور نظام مند شبیه بوده و شاید خواننده بین این که مقاله مروری بوده یا به شکل مروری نظام مند انجام شده است دچار شبهه شود و از طرفی اگر مطالعه به شکل ساختارمند انجام شده (با توجه به روش کار بیان شده در مقاله مذکور) نوشتن واژه مروری نظام مند، مروری ساختاریافته یا مرور سیستماتیک ضروری به نظر می رسد.

چنانچه بر همه افرادی که دستی در متدولوژی علوم تجربی دارند واضح و مبرهن است طرح های مطالعات برای کشف دقیق تر واقعیات موجود در روابط بین پدیده ها بوجود آمده و هر کدام که روال منطقی تر و قابل دفاع تری داشته باشند و ساختار آنها بتواند در کشف حقایق پدیده ها و روابط فیما بین آنها کمک کننده باشد، می تواند قابل به کارگیری و استفاده باشد. بدیهی است اگر محققی بتواند از طرح بکار گرفته در این راستا دفاع مناسبی داشته باشد حرجی بر او نیست.

مقدمه: آگاهی فراشناختی به منظور پذیرش و کاربست نوآوری های آموزشی حیاتی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه آگاهی فراشناختی اعضای هیات علمی و آموزش تفکر سطح بالا به دانشجویان در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 89- 1388 انجام گرفت.روش ها: این پژوهش توصیفی - همبستگی دارای دو جامعه آماری بود. جامعه اول، اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بودند که از این تعداد 36 عضو هیات علمی به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. جامعه دیگر، کلیه دانشجویان سال دوم و سوم کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بودند که تعداد 360 نفر از آنان با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارها عبارت بود از پرسشنامه آگاهی فراشناختی که بین نمونه آماری اعضای هیات علمی توزیع گردید و پرسشنامه محقق ساخته آموزش تفکر سطح بالا که توسط دانشجویان حاضر در نمونه تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (ضرایب همبستگی و تحلیل رگرسیون خطی) انجام گردید.نتایج: یافته ها حاکی از همبستگی معنادار بین آگاهی فراشناختی اعضای هیات علمی و آموزش تفکر سطح بالا به دانشجویان بود (p<0.01 و r=0.81). لیکن این ویژگی با سن و سابقه تدریس افزایش نمی یافت. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که آگاهی فراشناختی به همراه دو مولفه اصلی آن (دانش فراشناختی و تنظیم شناختی) با هم می توانند 0.85 واریانس آموزش تفکر سطح بالا را تبیین نمایند (p<0.01).نتیجه گیری: نتایج بیان گر آن است که آگاهی فراشناختی اعضای هیات علمی علوم پزشکی با عملکرد آنها در ارائه آموزش تفکر سطح بالا مرتبط است. در این راستا، لازم است سیاست هایی جهت آموزش آگاهی ها و مهارت های فراشناختی به اعضای هیات علمی در دستور کار موسسات آموزش عالی قرار گیرد.

مقدمه: عملکرد مبتنی بر شواهد یکی از ضروریات آموزشی دانشجویان پرستاری است. عوامل متعددی بر پذیرش آموزش و عملکرد تاثیر دارد که مدل اشاعه نوآوری راجرز به بیان آنها می پردازد. لذا پژوهشی با هدف تعیین ارتباط بین درک ویژگی های عملکرد مبتنی بر شواهد با پذیرش آن در دانشجویان کارشناسی پرستاری بر اساس مدل اشاعه نوآوری راجرز انجام گرفت.روش ها: در این پژوهش توصیفی - همبستگی، کلیه دانشجویان سال آخر مقطع کارشناسی پرستاری در دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران (170 نفر)، پرسشنامه های پذیرش عملکرد مبتنی بر شواهد و درک ویژگی های عملکرد مبتنی بر شواهد را به روش خودگزارشی تکمیل نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی انجام گرفت.نتایج: رابطه ای مثبت بین پذیرش و ویژگی های درک شده عملکرد مبتنی بر شواهد مشاهده شد (P<0.01). تحلیل رگرسیون نشان داد که درک فواید نسبی، مشاهده پذیری و قابل اجرا بودن عملکرد مبتنی بر شواهد پیش بینی کننده های پذیرش عملکرد مبتنی بر شواهد هستند (P<0.05) و 0.40 واریانس متغیر ملاک را تبیین می کنند.نتیجه گیری: با توجه به یافته ها توصیه می شود که در آموزش های عملکرد مبتنی بر شواهد به مدل اشاعه نوآوری راجرز توجه نموده و برای پذیرش بیش تر آن توسط دانشجویان پرستاری، به درک عمیق تر ویژگی های عملکرد مبتنی بر شواهد پرداخته شود.

مقدمه: یادگیری خودتنظیمی یک رویکرد مهم آموزشی و پژوهشی است که تحت تاثیر باورهای انگیزشی قرار می گیرد. برخی روش های آموزشی بر باورهای انگیزشی و خودتنظیمی موثرتر است. پژوهش حاضر به منظور مقایسه تاثیر آموزش به روش یادگیری مشارکتی و سخنرانی بر باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در دانشجویان انجام شد.روش ها: این مطالعه نیمه تجربی در دانشجویان کارشناسی پرستاری و مامایی ترم 6 (50 نفر) در درس مدیریت در نیم سال دوم تحصیلی 89- 1388 دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد طی 6 جلسه 2 ساعته اجرا گردید. دانشجویان بر اساس طرح بلوک تصادفی کامل در گروه های آموزشی یادگیری مشارکتی و سخنرانی قرار گرفتند. ابزار سنجش، پرسشنامه های روا و پایای باورهای انگیزشی و راهبردهای یاد گیری خودتنظیمی MSLQ پینتریچ و دی گروت (Pintrich & De Groot) و مشخصات دموگرافیک بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های تی، من ویتنی، کای اسکوئر، آنالیز واریانس، تحلیل کوواریانس صورت گرفت.نتایج: میانگین خرده آزمون های باورهای انگیزشی و راهبردهای خودتنظیمی در گروه یادگیری مشارکتی به طور معناداری بیش تر از گروه سخنرانی بود (p<0.05) و میانگین اضطراب امتحان در گروه یادگیری مشارکتی به طور معناداری کم تر از گروه سخنرانی بود (p<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه پیشنهاد می شود با به کارگیری روش های آموزشی فعال، باعث مشارکت بیش تر دانشجویان در موضوعات آموزشی شده تا زمینه برای افزایش باورهای انگیزشی و راهبردهای خودتنظیمی فراهم گردد.

مقدمه: یکی از اصلی ترین و مهم ترین اهداف اولیه آموزش پرستاری توسعه تفکر انتقادی است. تفکر انتقادی جزء مکمل پرستاری شناخته شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیریک روش فعال آموزشی بر میزان تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری انجام شده است.روش ها: این مطالعه مداخله ای از نوع نیمه تجربی است. که بر روی 60 نفر از دانشجویان سال آخر پرستاری (در هر گروه 30 نفر) انجام شده است. در شروع مطالعه پرسشنامه تفکر انتقادی کالیفرنیا توسط واحدها تکمیل شد. گروه مداخله تحت آموزش با شیوه ای فعال بر پایه طرح سوالات تفکر انتقادیبه مدت 9 جلسه در بالین قرار گرفت. پس از پایان آخرین جلسه آموزشی، پرسشنامه توسط آزمودنی ها مجددا تکمیل شد. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون تی مستقل و تی زوج انجام شد.نتایج: دو گروه قبل از مطالعه تفاوت معناداری از نظر متغیرهای زمینه ای نداشتند. در آزمون تفکر انتقادی تفاوت معنادار آماری در گروه کنترل قبل و بعد از مداخله دیده نشد، اما در گروه مداخله تفاوت معنادار آماری وجود داشت (p<0.001) و روش فعال آموزشی باعث ارتقای سطح تفکر انتقادی در گروه مداخله شد. این روش فعال آموزشی موجب تقویت تفکر انتقادی در دانشجویان شد و برنامه معمول آموزش بالینی در گروه کنترل نتوانست مهارت های تفکر انتقادی دانشجویان را بهبود بخشد.نتیجه گیری: افزایش نمرات دانشجویان در نمره کل مهارت های تفکر انتقادی، مهارت های تجزیه و تحلیل و استدلال استقرایی بازتاب ارزشمندی از تاثیر روش فعال آموزشی بر دانشجویان دارد.

مقدمه: محققان ایرانی به شکل روزافزونی به انجام تحقیقات کیفی و انتشار مقالات منتج از آن در حوزه سلامت، علاقه پیدا کرده اند. با این وجود مطالعه ای نقادانه بر مقالات کیفی در مرحله داوری مجلات ایرانی یافت نشد. هدف این پژوهش مروری نقادانه بر مقالات کیفی در مرحله داوری مجلات بود.روش ها: این مطالعه کیفی از نوع توصیفی اکتشافی در یک دوره زمانی بین سال های 1387 تا 1392 انجام شده است. بیش از 110 مقاله که از سوی چند مجله ایرانی برای داوری به نویسنده این مقاله ارسال شده بود، مورد تحلیل کیفی قرار گرفت. موضوعات این مقالات عمدتا در ارتباط با پرستاری، مامایی و آموزش در علوم پزشکی بود. تحلیل داده ها با استفاده از دو مرحله کدگذاری باز (open coding) و محوری (axial coding) اشتروس و کوربین (Strauss and Corbin) انجام شد.نتایج: مشکلات شایع موجود در مقالات مورد بررسی، عدم بیان خلاء (چالش) در مطالعات قبلی، عدم بیان تجارب قبلی یا علائق پژ‍‍وهشگر و فقدان یک پیام جدید یا جذاب بود که تحقیق در واقع برای انتقال آن پیام انجام شده است. از مشکلات دیگر می توان به انتخاب روش شناسی نامناسب، عدم ذکر جزییات کافی از روش های مورد استفاده و بالاخره عدم اشباع کافی طبقات اصلی اشاره کرد.نتیجه گیری: مشکلات طبقه بندی شده در مقالات مورد بررسی کاملا با یکدیگر مرتبط است به نحوی که یک مشکل منجر به توسعه مشکل دیگر شده است. علاوه بر مسائل مربوط به نگارش مقاله، بسیاری از مشکلات به مرحله اجرای عملیات تحقیق مربوط می شد. یافته های این مطالعه می تواند به عنوان راهنمای محققان جهت انجام و گزارش بهتر نتایج طرح های تحقیقاتی کیفی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: آموزش تفکر انتقادی وظیفه مهم نهادهای آموزشی است. از این رو کتابخانه های دانشگاهی به عنوان جزء جدایی ناپذیر نهادهای آموزشی بایستی با ایجاد و تقویت تفکر انتقادی، به کاربران خود کمک کنند تا بتوانند بیش ترین استفاده را از امکانات و منابع اطلاعاتی ببرند. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی موانع و بازدارنده های قابل ملاحظه در راه ایجاد محیط مناسب رشد تفکر انتقادی در کتابخانه های دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی و خلیج فارس بوشهر است.روش ها: در این پژوهش توصیفی پیمایشی، موانع رشد تفکر انتقادی در کتابخانه های دانشگاهی از دیدگاه نمونه 793 نفری دانشجویان در حال تحصیل سال های 92-1391 در کلیه گروه های آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی و خلیج فارس بوشهر که به شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شده بودند، بررسی شد. داده ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته روا و پایا که با طیف لیکرت 5 گزینه ای طبقه بندی شده بود، گردآوری شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات کارشناسی و پایایی آن به وسیله روش برآورد ضریب آلفای کرونباخ (0.84) تایید گردید. تحلیل آماری داده ها نیز با استفاده از آمار توصیفی، آزمون های تی تک نمونه ای، من ویتنی و کروسکال والیس انجام گرفت.نتایج: نمره میانگین در حیطه های موانع زبانی (میانگین وزنی 3.59)، ذاتی کاربران (میانگین وزنی 3.49)، جامعه شناختی و روان شناختی کاربران (میانگین وزنی 3.38) و منطقی (میانگین وزنی 3.34) از نقطه برش 3 بالاتر بود و در سطح معناداری (p=0.0001) قرار گرفت، و این موانع از نظر دانشجویان به عنوان موانع مهم رشد تفکر انتقادی شناخته شد.نتیجه گیری: کتابخانه ها و کتابداران دانشگاهی می توانند با ایجاد جو پرسش گری و بستر مناسب برای تبادل نظر به بهبود ارتباطات زبانی کاربران خود کمک کنند. برپایی کارگاه هایی برای ارتقای مهارت های اطلاع یابی، استراتژی های جستجو، ارزیابی ارزش و اعتبار محتوای اطلاعات و همچنین برگزاری تورهای آموزش استفاده از تجهیزات کتابخانه ای می تواند موانع عمده رشد تفکر انتقادی یعنی عدم توانایی در تعیین نیازهای اطلاعاتی و مراحل مختلف شناسایی تا استفاده موثر از اطلاعات توسط دانشجویان را برطرف نماید.

مقدمه: آموزش الکترونیکی یک نوع آموزش انفرادی است که با توجه به هزینه های پایین این آموزش، استفاده از آن در آموزش دانشگاهی ایران پیشنهاد شده است. در این راستا شناخت عوامل موثر در پذیرش و استفاده از آموزش الکترونیکی اهمیت دارد. این مطالعه با هدف تعیین میزان سودمندی، سهولت استفاده و موانع درک شده در آموزش الکترونیکی از نظر اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمانشاه انجام شد.روش ها: این مطالعه توصیفی مقطعی در میان اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمانشاه در سال 1392 انجام شد. شرکت کنندگان به روش نمونه گیری تصادفی ساده و با احتمال متناسب با حجم از بین دانشکده های مختلف انتخاب شده و اطلاعات به وسیله پرسشنامه، به صورت خودایفا جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه در سطح معناداری 0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: بیش ترین امتیاز کسب شده به ترتیب مربوط به حیطه های موانع (%70.5)، سهولت (%68.4) و سودمندی درک شده (%67.2) بود. بیش ترین امتیاز در سه حیطه سودمندی، سهولت و موانع به ترتیب مربوط به گویه های «دسترسی بیش تر به اساتید با تجربه از راه دور»، «سادگی استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری مرتبط با آموزش الکترونیکی» و «پایین بودن سرعت اینترنت» بودند، که به ترتیب میانگین 3.82±0.76، 3.60±0.95، 4.14±0.83 از نمره 5 را کسب کردند.نتیجه گیری: با توجه به این که عامل موانع درک شده سهم بیش تری در انجام آموزش الکترونیکی توسط اعضای هیات علمی داشت، لذا به نظر می رسد تاکید بر رفع موانع درک شده بتواند نتایج سودمندتری در انجام آموزش الکترونیکی ایجاد کند.

مقدمه: وجود پرسنل آموزش دیده و مجرب از ضروریات بخش اورژانس است. امروزه دانش پرستاری دائما در حال رشد و تکامل است و دوره چهار ساله پرستاری به هیچ وجه جواب گوی این نیازهای در حال رشد نیست. بنابراین لازم است پرستاران بر اساس بخشی که در آن مشغول به خدمت هستند، آموزش های تخصصی دریافت کنند. در تدوین هر برنامه آموزشی، قدم اول تعیین نیازهای فراگیران یا همان نیازسنجی آموزشی است. هدف این پژوهش تعیین نیازهای آموزشی پرستاران اورژانس دانشگاه های علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی است.روش ها: این پژوهش یک مطالعه نیازسنجی است که با استفاده از فن دلفی انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل اعضای هیات علمی دانشکده های پرستاری و مامایی سه دانشگاه، سوپروایزرهای آموزشی، سرپرستاران و مدیران بخش های اورژانس بود. در این پژوهش به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف، تعداد 40 نفر انتخاب شدند و در سه راند دلفی در پژوهش شرکت کردند.نتایج: 109 نیاز آموزشی در چهار حیطه مراقبتی، آموزشی مشاوره ای، پژوهشی و مدیریتی در طی سه راند دلفی استخراج شد که حیطه مراقبتی با 78 آیتم بیش ترین نیاز آموزشی را به خود اختصاص داد. در حیطه های آموزشی، پژوهشی و مدیریتی نیز به ترتیب 10، 11 و 10 آیتم استخراج گردید.نتیجه گیری: به کارگیری نتایج حاصل از نیازسنجی هایی که به صورت بومی و با توجه به نیازهای اصلی و اساسی فعلی کشورمان انجام می شود در برنامه ریزی های آتی برای تربیت نیروهای متخصص منجر به تربیت پرستارانی خواهد شد که بی شک در درازمدت منافع بهداشتی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زیادی به دنبال خواهد داشت.