علوم باغبانی
سال:1389 | دوره:24 | شماره:2 |تعداد مقالات:22

این آزمایش با هدف به تاخیر انداختن زمان گلدهی به منظور عدم مواجه گلهای درختان زردالو با سرمای دیررس بهاره انجام شده است. در این راستا و با استفاده از اسید جیبرلیک به دو صورت خالص GA3 و ناخالص (برلکس) در غلظتهای مختلف (0، 50، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) محلول پاشی در دو زمان (1/6/86 و 1/7/86) بر درختان زردآلو رقم عسگرآباد در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دکتر نخجوانی ارومیه انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور (زمان و غلظت محلولپاشی) در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر اسید جیبرلیک به صورت خالص و ناخالص بر تاخیر در گلدهی در سطح آماری یک درصد بسیار معنی دار بود و مطابق نتایج حاصله اسید جیبرلیک با غلظت 50 ppm در اول مهر ماه به عنوان تیمار برتر 7 روز تاخیر در گلدهی ایجاد نمود. مطابق نتایج حاصل، کاربرد جیبرلیک اسید باعث افزایش درصد تشکیل میوه و کاهش وزن میوه شد. همچنین اثر زمان و غلظت محلول پاشی بر میزان مواد جامد محلول (قند میوه) معنی دار و میزان قند میوه در تیمارهائیکه تاخیر در گلدهی ایجاد کرده بودند، کاهش یافته بود.

کندکننده های رشد انواع جدیدی از مواد آلی شیمیایی هستند که باعث افزایش دوره گلدهی، افزایش میزان کلروفیل،افزایش مقاومت به خشکی، سرما وگرما و آلودگی های هوا، افزایش تعداد انشعاب، افزایش تعداد گل و کاهش رشد رویشی می شوند. از جمله این مواد می توان به سایکوسل و پاکلوبوترازول اشاره کرد. به منظور ارزیابی اثر سایکوسل و پاکلوبوترازول بر رشد رویشی و گلدهی کوهب کوهی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع گیاه، تعداد و سطح برگ، تعداد و قطر گل، تعداد و طول انشعاب، میزان نسبی کلروفیل برگ ها، دوره گلدهی، وزن تر و خشک ریشه، تعداد، قطر و طول ریشه، میزان قند ریشه و اندام هوایی بودند. نتایج نشان داد تیمار پاکلوبوترازول 30 میلی گرم در لیتر سبب کاهش معنی دار تعداد برگ نسبت به شاهد گردید. همچنین تیمار سایکوسل 2000 میلی گرم در لیتر میزان نسبی کلروفیل برگها، دوره گلدهی و قطر ریشه را تا حد معنی داری نسبت به شاهد افزایش داد. تیمار سایکوسل 500 میلی گرم در لیتر و پاکلوبوترازول 5 میلی گرم در لیتر نیز سبب کاهش معنی دار تعداد گل نسبت به شاهد گردیدند. همه تیمارها به غیر از تیمار سایکوسل 500 میلی گرم در لیتر باعث کاهش معنی دار سطح برگ در مقایسه با شاهد شدند. ارتفاع گیاه، تعداد انشعاب، قطر گل، طول انشعاب، وزن تر و خشک ریشه، تعداد و طول ریشه و میزان قند ریشه و اندام هوایی نیز تحت تاثیر هیچ کدام از تیمارها قرار نگرفتند و با شاهد تفاوت معنی داری نشان ندادند.

گل جعفری از جمله گیاهان زینتی است که در حاشیه کاری و به عنوان گل بریده مورد استفاده قرار میگیرد. به منظور مطالعه صفات آناتومیکی، مورفولوژیکی و زودرسی نشاهای این گیاه، آنها در غلظت های شاهد (350)، 700، 1050، و 1400 میکرومول بر مول دی اکسید کربن قرار گرفتند. این آزمایش بصورت طرح آزمایشی کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت و صفاتی نظیر قطر ساقه، تعداد برگها، ارتفاع، میزان کلروفیل، تراکم روزنه، تراکم سلول های اپیدرمی، شاخص روزنه، طول و عرض روزنه، اندازه روزنه، طول و عرض سلول های محافظ، سطح کل برگ و وزن خشک اندام هوایی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد، غلظت های بالای دی اکسید کربن بیشتر صفات مورد مطالعه را تحت تاثیر قرار داد. اما غلظت 700 میکرومول بر مول دی اکسید کربن بیشترین اثر را بر صفات مورد مطالعه داشت. بطوریکه میانگین قطر ساقه 69 درصد و ارتفاع ساقه را نسبت به میانگین شاهد به بیش از دو برابر افزایش داد. همچنین غلظت های بالای دی اکسید کربن بطور معنی داری سبب افزایش تراکم روزنه و سلول های اپیدرمی، طول و اندازه روزنه، طول سلول های محافظ، سطح برگ و وزن خشک گیاه گردید (P=0.01). غلضت 700 میکرو مول بر مول دی اکسید کربن سبب تسریع گلدهی به مدت 15 تا 20 روز نسبت به گیاهان شاهد گردید.

گیاه نوروزک (Salvia leriifolia) در رویشگاههای طبیعی خراسان از قابلیت های خوبی برای اهلی شدن برخوردار است. به منظور بررسی تاثیر آرایش و عمق کاشت در سبز شدن بذور و استقرار گیاهچه آن، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. متغیرهای اندازه گیری شامل درصد سبز شدن بذور، تعداد روز تا سبز شدن و درصد بقا گیاهچه بوده است. نتایج نشان داد که درصد سبز شدن بذور تحت تاثیر آرایش کاشت و اثر متقابل آرایش و عمق کاشت (p<0.01) قرار گرفت. تعداد روز تا سبز شدن بذور تحت تاثیر آرایش و عمق کاشت (p<0.01) و درصد بقا گیاهچه تحت تاثیر آرایش کاشت (p<0.01) و اثر متقابل آرایش و عمق کاشت در سطح احتمال 5% معنی دار بودند. بیشترین درصد سبز شدن (%28) در کشت کرتی با عمق کاشت یک سانتیمتر حاصل شد. همچنین با افزایش عمق کاشت، تعداد روز تا سبز شدن بذور افزایش یافت و بیشترین درصد بقا گیاهچه (%68.7) در کشت کرتی و عمق 1.5 سانتیمتر بود.

مواد آلی یکی از منابع بسیار مفید برای بهبود کیفیت خاکهای زراعی و افزایش عملکرد در گیاهان مختلف هستند. به منظور بررسی اثر کودهای آلی شامل کمپوست و ورمی کمپوست و همچنین کودهای دامی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی زیره سبز آزمایشی در سال زراعی 87-86 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل کمپوست به میزان 15 تن در هکتار، ورمی کمپوست به میزان 10 تن در هکتار، کود گاوی به میزان 30 تن در هکتار، کود گوسفندی به میزان 20 تن در هکتار و تیمار شاهد (بدون مصرف کود) بود. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که در اکثر صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری بین تیمارهای اعمال شده و تیمار شاهد وجود داشت. مصرف کودهای آلی و دامی باعث افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر و ارتفاع بوته شد. در حالی که وزن هزار دانه و شاخص برداشت تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفتند. در بین تیمارها نیز تیمار ورمی کمپوست دارای بیشترین عملکرد بیولوژیک (1065 کیلوگرم در هکتار) و بیشترین عملکرد دانه (477 کیلوگرم در هکتار) بود. در اکثر صفات تیمار ورمی کمپوست دارای بیشترین مقادیر بدست آمده بود. در مجموع نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از کودهای آلی و دامی می تواند نقش موثری در افزایش کارایی تولید در گیاه زیره سبز داشته باشد.

اثرات مثبت مواد هومیکی بر رشد گیاهان مختلف توسط محققین زیادی ثابت شده و در نتیجه استفاده از این مواد اغلب به عنوان یک روش مهم برای بهبود کیفیت محصول پیشنهاد می گردد. به منظور ارزیابی تاثیر اسید هومیک بر خصوصیات کمی و کیفی دو رقم کاهوی گلخانه ای `Lollo rossa` و `Javelina` آزمایش گلخانه ای در دانشگاه گیلان با استفاده از سیستم لایه نازک محلول غذایی در قالب طرح کاملا تصادفی در سه سطح مختلف اسید هومیک (صفر، 20 و 50 میلی گرم در لیتر) و با چهار تکرار به مرحله اجرا در آمد. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار اسید هومیک در هر دو رقم بر طول، وزن خشک برگ و عناصر غذایی مانند کلسیم، فسفر و منیزیم تاثیر معنی داری در سطح 5 درصد داشت. اما بین تیمارهای مختلف اسید هومیک از نظر وزن، تعداد برگ و ویتامین ث در رقم Lollo rossa و در رقم Javelina از نظر عرض، وزن، قطر و مواد جامد محلول تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. با توجه به نتایج این بررسی می توان برای ارقام Lollo rossa و Javelina مقدار 50 میلی گرم در لیتر اسید هومیک در محلول غذایی توصیه نمود.

روش های متعدد و گوناگونی جهت مطالعه ریشه پیشنهاد شده است، در واقع با استفاده از یک روش اندازه گیری نمی توان در تمام موقعیت ها اقدام به اندازه گیری خصوصیات ریشه چمن نمود. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تغییر چگالی طول ریشه، سطح ریشه و قطر ریشه با استفاده از دو روش 1. دستگاه اندازه گیری سطح برگ (مدل تجزیه تصویری دلتا تی اسکن) 2. روش محاسباتی، تحت تاثیر ترینگزاپک اتیل و پاکلوبوترازول و تیمارهای آبیاری (2، 5 و 10 روز یکبار) مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارهای آبیاری تاثیر معنی داری روی چگالی طول ریشه و سطح ریشه نشان ندادند. پاکلوبوترازول در روش دوم به نحو معنی داری چگالی طول ریشه را کاهش داد ولی در روش اول تاثیر معنی داری روی این صفت نداشت. نتایج حاصل از دو روش علی رغم دقت فراوان متفاوت بودند که با توجه به گزارشات متفاوت موجود، هر یک از روش ها در جای خود قابل تایید می باشد. در جهت انجام مطالعات صحیح روی ریشه بهتر است روش اندازه گیری خصوصیات ریشه را با توجه به خصوصیات ریشه گیاه مورد نظر و نوع فاکتور مورد ارزیابی انتخاب نماییم. در نهایت با توجه به تراکم بالای ریشه در چمن و ظرافت آن که مانع جدا کردن ریشه ها می شود، استفاده از روش محاسباتی بهتر می باشد.

در بین روشهای تکثیر انبه، پیوند متداولترین روش می باشد ولی عدم آگاهی کافی باغداران از نحوه و زمان مناسب پیوند، مهمترین مشکل در تولید نهال پیوندی انبه است. به منظور تعیین مناسب ترین زمان و روش پیوند برای دستیابی به حداکثر گیرایی، این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور زمان (هر 15 روز یکبار از 15 فروردین تا 15 اردیبهشت و 15 مرداد تا 15 آبان) و دو روش پیوند (نیمانیم جانبی و اسکنه) با 10 تکرار انجام گرفت. پایه ها بذری بودند و پیوندک ها از یک تک درخت انبه رقم لنگرا تهیه شدند. 30 و 60 روز پس از پیوند، درصد گیرائی پیوند و رشد پیوندک ها اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بهترین زمان پیوند 15 فروردین با 100 درصد گیرایی و بهترین روش پیوند، اسکنه با 85 درصد موفقیت نسبت به پیوند نیمانیم جانبی بود. بیشترین میزان رشد پیوندک پس از 60 روز در روش پیوند اسکنه و تاریخ های 15 و 30 فروردین ماه بود. در مجموع نتایج نشان داد که تحت شرایط آب و هوائی رودان مناسب ترین زمان پیوند 15 تا 30 فروردین ماه و پیوند اسکنه نسبت به جانبی موفق تر و مناسب تر می باشد.

کاشت زیتون (Olea europaea L.) به علت تحمل به شوری، خشکی و همیشه سبز بودن، در سال های اخیر در فضای سبز مورد توجه قرار گرفته است. از عوامل محدودکننده کاشت این گیاه در مناطق معتدله و سردسیر، مقاومت کم به دماهای پائین می باشد. تعیین ارقام مقاوم به سرما یکی از معیارهای مهم برای افزایش کاربری این درخت در فضای سبز شهری به شمار می رود. بدین منظور و نیز برای مقایسه دو روش ارزیابی ظاهری و اندازه گیری کلروفیل فلورسنسی، آزمایشی بر روی درختان 7 ساله 15 رقم زیتون که به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کاشته شده بودند اجرا شد. در روش ظاهری، خسارات سرمای زمستان سال های 85 و 1386 به گیاهان (درصد خشکی درختان با امتیازدهی و درصد ریزش برگ ها) مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد رقم آمفی سیس به عنوان رقمی مقاوم و پس از آن گرگان و شنگه، و ارقام کرونایکی و رشید به عنوان ارقامی حساس در مواجهه با سرما می باشند. در روش اندازه گیری کلروفیل فلورسنسی نیز، در تیرماه 1387 نمونه های برگ از هر رقم در 5 دمای 0، 5-، 10-، 15- و 20- درجه سانتیگراد به تدریج و حداقل برای یکساعت قرار گرفتند. سپس، شاخص Fv / Fm به کمک دستگاه اندازه گیری کلروفیل فلورسنسی تعیین شد. نتایج نشان داد دو دمای 0 و 5- درجه سانتیگراد، تنشی به نمونه ها وارد نکرده و همه ارقام در این دو دما مقاومت نشان دادند (نسبت Fv / Fm بیشتر از 0.83 بدست آمد). با کاهش دما به 10- و 15- درجه سانتیگراد میزان تنش وارده به گیاهان به ترتیب افزایش یافت و در این میان، رقم رشید، کمترین میزان Fv / Fm (به ترتیب 0.243 و 0.001) یعنی بیشترین سرمازدگی را داشت. کاهش دما به 20- درجه سانتیگراد موجب کاهش بیشتر Fv / Fm در مقایسه با 15- درجه سانتیگراد از نظر آماری نشد و از این لحاظ، تفاوتی بین ارقام، مشاهده نگردید. بر اساس این روش در بین ارقام مورد مطالعه، ارقام شنگه، گرگان و آمفی سیس به عنوان ارقام مقاوم تر و ارقام رشید، اسپانیا، مانزانیلا و کرونایکی به عنوان ارقامی حساس در مواجهه با دماهای پائین می باشند که نتایج بدست آمده از ارزیابی ظاهری را تایید می کند.

بدلیل اهمیت گیاه ژربرا در تولیدات گیاهان زینتی و نیاز روزافزون به ازدیاد ارقام و خصوصیات جدید وارداتی، در این تحقیق ریزازدیادی آن مورد بررسی قرار گرفت تا میزان مناسب استفاده از غلظت هورمون تیدیازورون برای باززایی و همچنین غلظت مناسبی از هورمون کینتین در مرحله پرآوری تعیین گردد. برای باززایی شاخساره از رقم رداکسپلوژن، ریزنمونه های کاپیتولا، در محیط کشت MS حاوی غلظت های 0.25، 0.5، 0.75 و 1 میلی گرم در لیتر تیدیازورون کشت شدند و درصد باززایی از 30 روز بعد از کشت تا روز 75 هر 15 روز یک بار محاسبه گردید. در مرحله پرآوری اثر غلظت های 4، 6 و 8 میلی گرم در لیتر کینتین در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت، صفات وزن تر و تعداد برگ هر شاخساره در دو مرحله هر یک به فاصله 22 روز ارزیابی شدند. در مرحله ریشه زایی شاخساره ها در محیط کشت فاقد هورمون قرار گرفتند. بیشترین باززایی در غلظت های 0.75 و 1 میلی گرم در لیتر تیدیازورون به میزان 39 درصد، 60 روز پس از کشت حاصل شد. در پرآوری و در مرحله اول اندازه گیری، افزایش وزن ریزنمونه در تیمار 6 میلی گرم در لیتر کینتین بیشتر بود و در مرحله دوم، بیشترین افزایش وزن در تیمار 4 میلی گرم در لیتر کینتین ثبت گردید، همچنین در هر دو مرحله، بیشترین تعداد برگ در تیمار 6 میلی گرم در لیتر کینتین بدست آمد. همچنین 87 درصد گیاهچه ها پس از یک ماه در محیط کشت ریشه زایی فاقد هورمون، ریشه دار شدند.

انار با نام علمی (.Punica granatum L) یکی از مهمترین میوه های بومی ایران می باشد، که رقم های زیادی از آن در ایران کشت و کار می شود. این پژوهش به منظور بررسی برخی از مهمترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی میوه شش رقم انار کشور در مرحله رسیدن، در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. خصوصیات فیزیکی شامل وزن میوه، حجم میوه، ضخامت پوست، درصد پوست، درصد آریل، درصد آب میوه، درصد بذر، درصد رطوبت پوست، درصد رطوبت آب میوه و درصد رطوبت بذر و خصوصیات شیمیایی شامل ویتامین ث، قند احیاء، آنتوسیانین، درجه pH، اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول و شاخص طعم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که رقم شهوار با میانگین 346.636 گرم بیشترین و رقم فاروق با میانگین 220.755 گرم کمترین وزن میوه را به خود اختصاص دادند. رقم رباب بیشترین (42.133 درصد) و رقم فاروق کمترین (24.510 درصد) درصد پوست را دارا بودند. بیشترین (75.489 درصد) و کمترین (57.866 درصد) درصد آریل به ترتیب در ارقام فاروق و رباب بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین میزان قند احیاء برابر با 27.765 گرم در 100 میلی لیتر آب میوه در رقم فاروق و کمترین میزان آن برابر با 17.882 گرم در 100 میلی لیتر آب میوه در رقم رباب تولید شده بود. بیشترین میزان آنتوسیانین (27.738 میلی گرم در 100 میلی لیتر آب میوه) و کمترین میزان آن (7.931 میلی گرم در 100 میلی لیتر آب میوه) به ترتیب در ارقام آقایی و شهوار مشاهده شد. رقم شیرین بی هسته بیشترین (15.075 میلی گرم در 100 میلی لیتر آب میوه) و رقم آقایی کمترین (8.688 میلی گرم در 100 میلی لیتر آب میوه) میزان ویتامین ث را به خود اختصاص دادند. در مجموع بر اساس نتایج این تحقیق رقم فاروق بر سایر ارقام مورد مطالعه برتری قابل توجهی داشته، و توسعه کشت این رقم در آینده جهت صادرات یا مصارف داخلی به صورت تازه خوری یا جهت کاربرد در کارخانجات تهیه آب میوه توصیه می شود.

یکی از اثرات اسید جیبرلیک تسریع در رشد رویشی گیاهان می باشد. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر اسید جیبرلیک روی میزان رشد رویشی نهال های جوان زیتون می باشد. در این پژوهش اثرات اسید جیبرلیک (0، 250، 500 و 750 میلی گرم در لیتر) بر رشد رویشی نهال های جوان (حاصل از قلمه) زیتون در دانشگاه شهید چمران اهواز به اجرا در آمد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام شد. صفات مورد بررسی شامل: ارتفاع ساقه، طول میانگره، سطح برگ و ریشه، وزن تر و خشک ریشه، ساقه و برگ بود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که غلظت 750 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک به طور معنی داری موجب افزایش طول ریشه (157 سانتی متر)، وزن تر و خشک برگ (به ترتیب 15.30 و 6.61 گرم)، وزن تر و خشک ساقه (به ترتیب 31.62 و 17.85 گرم) و وزن تر و خشک ریشه (به ترتیب 15.04 و 6.34 گرم) نسبت به شاهد گردید.

خاک های اغلب مناطق ایران، بویژه نخلستان ها، جزء خاکهای آهکی محسوب می شود. بالا بودن pH این نوع خاکها، تثبیت عناصر غذایی و کاهش جذب آن توسط گیاه در پی داشته است. یافته های محققین تاکنون نشان داده که کاربرد گوگرد در خاک و اکسایش آن، باعث کاهش موضعی pH در منطقه ریزوسفر گیاه و افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی توسط گیاه گردیده است. این آزمایش با هدف مطالعه اثر کاربرد گوگرد پودری به همراه مایه تلقیح تیوباسیلوس و با نسبت های مختلف از کود دامی بر میزان عناصر غذایی برگ و شاخص های رشد رویشی خرمای رقم برحی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی شامل 4 تیمار و 4 تکرار (هر تکرار شامل 2 درخت) بر روی 32 نهال حاصل از کشت بافت، به مدت 3 سال در اهواز اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: تیمار 1=تیمار شاهد، شامل مصرف 40 کیلوگرم کود دامی برای هر نهال بر اساس توصیه عمومی منطقه، تیمار 2=تیمار شاهد بعلاوه گوگرد پودری به میزان 10 درصد وزنی کود دامی مورد استفاده و مایه تلقیح تیوباسیلوس، تیمار 3=تیمار شاهد بعلاوه گوگرد پودری به میزان 20 درصد وزنی کود دامی مورد استفاده و مایه تلقیح تیوباسیلوس و تیمار 4=تیمار شاهد بعلاوه گوگرد پودری به میزان 30 درصد وزنی کود دامی مورد استفاده و مایه تلقیح تیوباسیلوس. نتایج نشان داد کاربرد گوگرد به همراه مایه تلقیح تیوباسیلوس و با نسبت های مختلف از کود دامی توانسته است توانایی نخل خرما در جذب عناصر غذایی از جمله فسفر، پتاسیم، روی و منگنز از خاک افزایش داده و در نهایت باعث بهبود وضعیت تغذیه ای آن گردد. بهبود وضعیت تغذیه نهال ها، افزایش شاخص های رشد شامل تعداد و طول برگ، تعداد و طول برگچه و ارتفاع نهال و در مجموع تسریع در رشد رویشی نهال در پی داشته است. از بین تیمارهای آزمایشی، تیمار 2 با مصرف میزان گوگرد کمتر نسبت یه سایر تیمارهای حاوی گوگرد و بیشترین تاثیر مثبت بر میزان عناصر غذایی برگ و خصوصیات رشد رویشی نخل خرما به عنوان بهترین تیمار معرفی گردید.

گیاه کاهو (.Lactuca sativa L) از جمله سبزی های برگی متعلق به خانواده چتریان (Asteraceae) می باشد. دستکاری ساختار ژنتیکی کاهو نیازمند یک روش پایا و موثر کشت بافت و انتقال ژن می باشد. با توجه به اینکه گیاه کاهو یک بیوراکتور بسیار مناسب به منظور تولید پروتئین های نوترکیب به ویژه واکسن های خوراکی است لذا در قالب این پروژه تحقیقاتی سعی شده است علاوه بر بهینه سازی سیستم کشت بافت این گیاه، مکانیسم مناسب انتقال ژن به آن تعیین گردد. ابتدا اثرات سن ریزنمونه کاهو (کوتیلدون های 3 و 7 روزه ژنوتیپ محلی اهواز) و 7 ترکیب مختلف از هورمون های رشد گیاهی بر روی القا کالوس و شاخه زایی مستقیم آزمایش شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. حساسیت کوتیلدون های کاهو به آنتی بیوتیک هیگرومایسین با کشت کوتیلدون ها روی محیط انتخابی دارای غلظت های مختلف هیگرومایسین ارزیابی شد. برای انتقال ژن از آگروباکتریوم سویه LBA4404 حاوی پلاسمید pCAMBIA1304 استفاده شد و روش PCR برای بررسی گیاهان تراریخته مورد استفاده قرار گرفت. بالاترین میزان القا کالوس با استفاده از محیط کشت M1 حاوی 0.54 میکرومولار NAA و 0.44 میکرومولار BA برای نمونه های کوتیلدونی 7 روزه بدست آمد. همچنین تعداد بالای شاخه زایی مستقیم در محیط های کشت M1 (حاوی 0.54 میکرومولار NAA و 0.44 میکرومولار BA) و M7 (حاوی 0.1 میکرومولار NAA و 0.44 میکرومولار BA) حاصل شد. مقدار 15 میلی گرم در لیتر هیگرومایسین بطور کامل از باززایی نمونه های غیر تراریخت جلوگیری کرد و بنابراین غلظت 15 میلی گرم در لیتر از آنتی بیوتیک در محیط کشت انتخابگر استفاده شد. شرایط بهینه ای برای تراریختگی، از هم کشتی ریزنمونه های کوتیلدونی با آگروباکتریوم در محیط MS بدون هیچ تنظیم کننده رشدی بدست آمد. آنالیزهای اولیه گیاهان باززایی شده در محیط انتخاب گر، در سطح DNA و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن hph صورت پذیرفت و گیاهان تراریخته انتخاب شدند.

با توجه به اهمیت نشا مناسب در تولید پیاز خوراکی، در روش کشت نشایی اثر چهار اندازه نشا مختلف بر دو رقم پیاز روز بلند و روز متوسط به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی درچهار تکرار در سال زراعی 87-1386 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی بررسی شد. فاکتورهای آزمایشی شامل چهار طول نشا (9، 12، 15، 20 سانتیمتر) و دو رقم پیاز آذرشهر ( رنگ پوست قرمز، دیرس و روز بلند) و قولی قصه زنجان (رنگ پوست قرمز- روشن، زودرس و متوسط روز) بودند. در این بررسی تاثیر اندازه نشا بر صفات عملکردهای اقتصادی و بیولوژیکی، شاخص برداشت، پیازهای درجه یک، دو و سه، وزن تر، وزن خشک، در صد ماده خشک، درصد مواد جامد محلول، وزن مخصوص، سفتی بافت پیاز، حجم پیاز و شاخص شکل پیاز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه داده ها نشان داد که اثر اندازه نشا در ارقام مورد آزمایش به غیر از وزن مخصوص پیاز، بر روی تمام صفات مورد مطالعه از لحاظ آماری در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. در این تحقیق به استثنای شاخص شکل پیاز، با افزایش طول نشا، سایر صفات افزایش یافتند. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عملکردهای اقتصادی و بیولوژیکی، شاخص برداشت در نشاهای به طول 20 سانتیمتر در رقم آذرشهر به ترتیب (41.29 تن در هکتار، 233.84 گرم در بوته و 89.57 درصد) و کمترین آنها به ترتیب در نشاهای به طول 9 سانتیمتر در رقم قولی قصه زنجان (10.91 تن در هکتار، 95.89 گرم در بوته و 65.69 درصد) به دست آمد. همچنین بین ارقام مورد آزمایش به غیر از وزن مخصوص پیاز، در بقیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی دار وجود دارد. در مجموع نتایج نشان داد اندازه نشا و رقم از نظر آماری بر تمام صفات ازریابی شده تاثیرگذار بوده است. در کلیه صفات مورد بررسی رقم آذرشهر برتر از قولی قصه زنجان ظاهر گردید و نشاهای به طول 20 سانیمتر نسبت به بقیه اندازه نشاها برتری نشان دادند. لذا به عنوان مناسب ترین اندازه نشا جهت کشت نشایی در شرایط مشابه آزمایش پیشنهاد می شود.

به منظور بررسی رابطه احتمالی بین میزان عناصر غذایی و پروتئین مغز ارقام مختلف پسته، با میزان رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس تولید آفلاتوکسین B1 روی مغز پسته، میزان عناصر غذایی مغز ارقام پسته اندازه گیری شد. به این منظور عناصر ریزمغذی و کلسیم و منیزیوم با دستگاه جذب اتمی، فسفر با دستگاه اسپکترو فتومتر، سدیم و پتاسیم با روششعله سنجی و ازت و پروتئین با روش کجدال اندازه گیری شد. برای محاسبه میزان رشد قارچ و تولید آفلاتوکسین B1 روی مغز پسته (در شرایط آزمایشگاهی)، از یک جدایه آفلاتوکسین زای قارچ آسپرژیلوس فلاووس استفاده شد. بدین منظور مقدار 20 گرم مغز پسته ارقام مختلف شامل ارقام: اکبری، عباسعلی، کله قوچی، احمد آقایی، اوحدی و خنجری (طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار)، با یک میلی لیتر سوسپانسیون اسپور قارچ به غلظت 2×106 اسپور در میلی لیتر مایه زنی شد. هشت روز پس از مایه زنی، میانگین درصد رشد و تشکیل پرگنه قارچ روی مغز پسته ارقام مختلف محاسبه گردید. آفلاتوکسین تولید شده در پسته های آلوده به روش BF استخراج و به روش کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) و دستگاه دانسیتومتر، میزان کمی آفلاتوکسین B1 نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج بررسی های آماری نشان داد که اختلاف معنی دار (در سطح 5 درصد) بین درصد پروتئین و میزان عناصر غذایی مغز ارقام پسته مورد آزمایش وجود دارد. به منظور بررسی ارتباط بین درصد پروتئین و میزان عناصر غذایی با میزان رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس و تولید آفلاتوکسین B1 در مغز ارقام پسته، ضریب همبستگی (r) محاسبه گردید. نتایج بررسی های آماری نشان داد که از میان عناصر غذایی، بین میزان ازت و منگنز و رشد قارچ در مغز ارقام مختلف ارتباط معنی داری وجود دارد. بطوریکه بین درصد ازت و میزان رشد قارچ در ارقام مختلف پسته رابطه منفی وجود اشت در حالیکه رابطه معنی دار مثبتی بین میزان رشد قارچ و درصد منگنز پسته مشاهده شد. همچنین بین میزان تولید آفلاتوکسین با میزان عناصر ازت، فسفر و سدیم نیز رابطه معنی داریمنفی در سطح 5 درصد مشاهده شد. نتایج بررسی ها نشان داد که بین درصد پروتئین مغز ارقام پسته با میزان رشد قارچ و تولید آفلاتوکسین نیز ارتباط معنی داری در سطح 5 درصد وجود دارد.

سه ژنوتیپ گلابی (نازکه، لاسوره و کویله) کشت شده در گلدان های دو لیتری تحت چهار رژیم آبیاری به منظور بررسی محتوای نسبی آب برگ (RWC)، فتوسنتز تبادلات گازی و وزن خشک گیاه تحت تنش آبی قرار گرفتند. تیمار شاهد هر روز آبیاری شد. در تیمارهای تنشی زمانیکه پتانسیل آب خاک به -0.4، -0.8 و -1.2 مگاپاسکال رسید، آبیاری شدند. همه صفات در طول تنش آبی و دو روز بعد از آبیاری مجدد اندازه گیری شدند. RWC 93.95) درصد)، فتوسنتز برگی (10.86 میکرومول بر مترمربع در ثانیه)، هدایت روزنه ای (0.22 مول بر مترمربع در ثانیه) و تعرق 11.43 مول بر مترمربع) در تیمار شاهد در بالاترین حد بود. اما گاز کزبنیک زیرروزنه ای در تیمارهای تنشی -0.8 و -1.2 مگاپاسکال افزایش یافت و به ترتیب به 265.7 و 265.2 مول بر مول رسید. ژنوتیپ کویله بالاترین مقدار 80.66) RWC درصد) را نسبت به دیگر ژنوتیپ ها در شرایط تنش آبی داشت. RWC یک رابطه نزدیک با فتوسنتز (R2=0.89) داشت. کاهش RWC سبب کاهش سرعت فتوسنتز شد. فتوسنتز برگ در همه ژنوتیپ ها در تیمارهای تنشی کاهش یافت و در تیمار شاهد، -0.4، -0.8 و -1.2 مگاپاسکال مقادیر آن به ترتیب 10.86، 6.72، 0.55 و 0.14 میکرومول بر مترمربع در ثانیه بود. فتوسنتز و گاز کربنیک زیرروزنه ای به طور منفی با هم ارتباط داشتند (R2=0.95) سرعت فتوسنتز با کاهش هدایت روزنه ای کاهش یافت و رابطه نزدیک بین آنها (R2=0.93) بیان می دارد که محدودیت روزنه ای مهمترین عامل کاهش فتوسنتز در شرایط تنش آبی است. همچنین مقدار وزن خشک در شرایط تنش خشکی در ژنوتیپ های مختلف کاهش یافت. اما در ژنوتیپ کویله بین تیمار شاهد، -0.4 و -0.8 مگاپاسکال تفاوت معنی داری مشاهده نشد. مقدار وزن خشک در ژنوتیپ نازکه در شرایط تنش آبی در تیمار -0.4 مگاپاسکال کاهش یافت. تفاوت معنی داری (a=0.5) بین صفات اندازه گیری شده بعد از آبیاری مجدد بین همه تیمارها وجود نداشت. نتایج این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ کویله بعلت داشتن RWC بالا در طول تنش خشکی و عدم کاهش وزن خشک در تیمارهای تنشی -0.4 و -0.8 مگاپاسکال نسبت به شاهد، از بقیه ژنوتیپ ها تحمل بیشتری نسبت به شرایط خشکی دارد.

خشکی از جمله تنش های محیطی مهم است که بر رشد و نمو گیاهان اثر منفی می گذارد. برای شناخت فیزیولوژی مقاومت به تنش خشکی گیاه زیتون که در شرایط گلخانه با دو سطح شاهد و تیمار تنش خشکی (-1.5 MPa) بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های تصادفی در سه تکرار بر روی 6 رقم زیتون ( زرد، روغنی، فیشمی، نبالی، آربکین و گوردال) طی سه مرحله متناوب (تنش و آبیاری مجدد) بر روی نهال های دو ساله اعمال گردید. در این پژوهش برخی شاخص هائی مانند پروتئین، آنزیم پراکسیدار و آسکوربیت پراکسیداز و میزان بتائین، کلروفیل و تعداد روزنه ها در واحد سطح برگ اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی میزان پروتئین محلول کل کاهش یافت و میزان آن در ارقام مختلف زیتون متفاوت بود. همچنین تنش خشکی موجب تجمع معنی دار میزان آنزیم پراکسیداز در برگ گیاه زیتون شد. بر اساس نتایج بیوشیمیائی از این آزمایش زیتون گوردال و زرد به عنوان ارقام مقاوم به خشکی در مقایسه با سایر ارقام مشخص شد. همچنین میزان بتائین در تمام ارقام تحت تنش خشکی نسبت به گیاهان شاهد افزایش معنی دار نشان دادند. میزان کلروفیل b, a و کل نیز در کلیه ارقام زیتون تحت تنش کاهش نشان داد، بطوریکه در ارقام گوردال و نبالی میزان کلروفیل نسبت به دیگر ارقام کاهش داشته است. در بررسی تعداد روزنه ها مشخص شد که با اعمال تنش خشکی بر تراکم روزنه ها افزوده گردید و افزایش تراکم روزنه ها در ارقام گوردال و روغنی کاملا مشهود بود. می توان نتیجه گرفت که ارقام نبالی و گوردال در مقایسه با دیگر ارقام مقاومت نسبتا بالائی به خشکی دارند.

استفاده از کودهای آلی در تولید محصولات ارگانیک حائز اهمیت است. برای ارزیابی اثر سطوح کود مرغی بر عملکرد میوه و برخی صفات سه توده خربزه ایرانی، آزمایش مزرعه ای در سال 1388 به اجرا در آمد. تاثیر پنج سطح کود مرغی صفر، 5، 10، 15 و 20 تن در هکتار (در کرت های اصلی) بر سه توده خربزه ایرانی مشهدی، سوسکی و زرد جلالی (در کرت های فرعی) در آزمایش کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بذر در نیمه دوم اردیبهشت کاشته شد. صفات اندازه گیری شده طول ساقه، نسبت طول به عرض میوه در زمان برداشت، درصد ماده خشک میوه، میزان ترکیب های جامد محلول در میوه (TSS) وزن و عملکرد میوه بودند. نتایج نشان داد که اثر توده های خربزه و سطوح کود مرغی بر عملکرد و صفات مورد بررسی معنی داری بود (p<0.05). با افزایش سطح کود مرغی تا 15 تن در هکتار طول ساقه و درصد ماده خشک میوه روند افزایشی نشان داد. توده های مشهدی و زرد جلالی از درصد ماده خشک بالاتری در مقایسه با توده سوسکی برخورداربودند . نسبت طول به عرض میوه تحت تاثیر سطوح کودی قرار نگرفت وتوده مشهدی در هرسطح کودی بالاترین نسبت طول به عرض میوه را در مقایسه با بقیه دارا بود . میزان ترکیب های جامد محلول در میوه تحت تاثیر سطوح کودی قرار نگرفت. اثر متقابل سطوح کودی و توده بر صفات معنی دار بود (p<0.05). میزان ترکیب های محلول میوه توده مشهدی با کاربرد تا 10 تن کود مرغی در هکتار بالاتر از بقیه بود. اما در سطوح کودی بیشتر از 15 تن در هکتار توده های زرد جلالی و سوسکی TSS بیشتری در مقایسه با توده مشهدی داشتند. با کاربرد کود مرغی تا 15 تن در هکتار عملکرد خربزه افزایش یافت . زرد جلالی و سوسکی بیشترین میوه در هکتار را تولید نمودند. در صورتی که وزن میوه در سطح کودی 20 تن در هکتار به بالاترین مقدار رسید. با توجه به اینکه وزن میوه در بازارپسندی خربزه موثر است. بنابراین کاربرد 20 تن کود مرغی در هکتار جهت کشت و پرورش توده های خربزه مورد بررسی در شرایط منطقه مورد آزمایش پیشنهاد می شود.

این مطالعه در سال 2006 برای بررسی ارتباط بین ترکیبات فنلی با شاخص های رنگ پوست سه رقم سیب فوجی، جاناتان و جاناگلد در ژاپن انجام شد. شاخص روشنی (L*) با کاهش رنگ قرمز در پوست جاناتان افزایش یافت. در جاناگلد کروما (اشباع رنگ) با افزایش رنگ قرمز، افزایش نشان داد اما در فوجی تفاوت چندانی بین این پارامترها و تغییر رنگ ظاهری پوست مشاهده نشد. در هر سه رقم، آنتوسیانین ها و کوئرستین ها با افزایش رنگ قرمز (مقدار *L و هیو کاهشی) افزایش یافتند. ارتباطی بین میزان مواد فنلی گوشت با رنگ پوست میوه های مورد مطالعه مشاهده نشد. مقدار ترکیبات فنلی در گوشت فوجی بیشتر از جاناتان و جاناگلد بود. همبستگی مثبت معنی داری بین آنتوسیانین و کوئرستین 3- گالاکتوزید در هر 3 رقم مشاهده شد. در جاناتان و جاناگلد مقدار کروما در میوه هایی با آنتوسیانین بیشتر، که حاوی کوئرستین های زیادتری نیز بودند، بیشتر بود اما این ارتباط در فوجی مشاهده نشد. پوست سیب جاناگلد فلاونوئید و کلروژنیک اسید بیشتری نسبت به پوست جاناتان و فوجی داشت. ارتباط معنی داری بین رنگ پوست و میزان فنل گوشت در میوه های مختلف یک رقم با رنگ های متفاوت، مشاهده نشد. میزان فنل کل گوشت فوجی از دو رقم دیگر بیشتر بود. آنالیز ضریب همبستگی بین رنگ خارجی پوست و میزان فنل ها نشان داد که رنگ قرمز پوست اساسا به خاطر آنتوسیانین و کوئرستین هاست.

عدم آگاهی صحیح از انتخاب مناسب ترین زمان برداشت کیوی در برخی از مناطق کشت وکار کیوی در استان گیلان، همچنین کوتاه بودن ماندگاری از مهمترین عوامل کاهش بازارپسندی و صادرات این میوه است. در این پژوهش، تاثیر کیفیت میوه در زمان برداشت بر عمر انبارمانی و ارزش غذایی میوه کیوی، رقم «هایوارد»، بررسی گردید. میوه های مورد استفاده بر اساس عرف توسط کشاورزان هر منطقه که برداشت می شدند، تهیه و بلافاصله پس انتخاب میوه های سالم و یکنواخت در دمای 0.5 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 90-85 درصد به مدت دو ماه انبار گردیدند. نتایج نشان داد که میوه های برداشت شده در اکثر مناطق، از حداقل شاخص بلوغ برداشت برخوردار نبوده و خیلی زود برداشت شده اند. تنها میوه های مناطقی که با میزان مواد جامد محلول (TSS) بالاتر برداشت شده بودند، به حداقل TSS قابل قبولی (بیش از 12.5 درصد) پس از انبارداری رسیدند، همچنین کاهش وزن کمتری (P<0.01) نسبت به میوه های سایر مناطق در طی انبارداری داشتند. کیفیت میوه ها در زمان برداشت و ضمن انبارداری به طور معنی داری تحت تاثیر TSS در زمان برداشت قرار دارد. میوه هایی که با TSS بالاتر برداشت شدند میزان ویتامین C، فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی بالاتری در زمان برداشت و طی انبارداری نشان دادند. در مجموع، تاخیر در برداشت میوه کیوی در اکثر مناطق استان گیلان به جهت رسیدن به حداقل شاخص بلوغ برداشت، می تواند باعث بهبود کیفیت و طولانی شدن ماندگاری میوه گردد.

در فرایند کمپوست سازی برای قارچ خوراکی دکمه ای سفید علاوه بر اینکه واکنش های شیمیایی ترکیبات پیچیده موجود در کاه و کلش را به ترکیبات ساده و قابل جذب برای قارچ خوراکی و میکروارگانیسم های گرمادوست تبدیل می کنند، میکروارگانیسم های گرمادوست معینی شامل آکتینومیست ها، قارچ های گرمادوست و باکتری های گرمادوست یک محیط انتخابی برای رشد میسلیوم قارچ تولید می نمایند. میکروارگانیسم های گرمادوست، ازت و مواد معدنی را در طی فرآیند کمپوست سازی در خود انباشته کرده و در نهایت بیوماس میکروبی آنها به عنوان منبع غذایی به مصرف قارچ دکمه ای خوراکی (Agaricus bisporus) می رسد. این پژوهش به منظور شناسایی قارچ های گرمادوست موثر در بهبود رشد میسلیوم این قارچ انجام شد. برای این منظور قارچ های گرمادوست از کمپوست جداسازی و توسط مارکرهای ITS1، ITS4 و5.8 S rDNA شناسایی شدند. سپس اثر آنها بر تسریع و تحریک رشد میسلیوم قارچ A. bisporus مورد بررسی قرار گرفت. قارچ های گرمادوست شناسایی شده، ایزوله های تیپ 2 Scytalidium thermophilum بودند. حضور این قارچها در محیط کشت باعث چند برابر شدن رشد میسلیوم A. bisporus شد. مشاهدات میکروسکوپی نشان داد که میسلیوم قارچ خوراکی از میسلیوم های قارچ .S. thermophilum تغذیه می کند. فراهم نمودن ترکیبات و شرایط محیطی کمپوست برای رشد بهینه این قارچ، به طور موثری باعث افزایش عملکرد قارچ خوراکی دکمه ای خواهد شد.