علوم کشاورزی
سال:1380 | دوره:7 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های گندم هگزاپلوئید در مرحله جوانه زنی و شرایط مزرعه به تنش شوری، این تحقیق انجام شد. آزمایش اول با استفاده از طرح فاکتوریل با متن کاملا تصادفی (CRD) در سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش 8 ژنوتیپ گندم و 4 محلول مورد استفاده جوانه زنی با EC های صفر، 5، 10 و 15 دسی زیمنس بر متر، دو فاکتور مورد بررسی بودند. ظروف پتری حاوی بذور گندم، پس از اضافه کردن محلول، به مدت یک هفته در ژرمیناتور با دمای 20±2 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. با شمارش روزانه بذور جوانه زده، میانگین زمان جوانه زنی (MGT) و درصد جوانه زنی نهایی (FG) محاسبه شد. در پایان، میانگین طول ساقه چه (SL)، طول بلندترین ریشه چه (RL) و نیز میانگین تعداد ریشه چه در هر بذر جوانه زده (R.NO) اندازه گیری و تعیین شد.آزمایش دوم با استفاده از طرح کرت های نواری در سه تکرار اجرا شد. 8 ژنوتیپ گندم و EC آب آبیاری (0.76، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) به ترتیب دو عامل افقی و عمودی مورد بررسی بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد در مرحله جوانه زنی، بین ژنوتیپ های گندم و EC های مختلف تفاوت معنی داری وجود دارد. به جز در موارد R.NO که اختلاف معنی دار نبود. اثرات متقابل ژنوتیپ با EC نیز بر روی MGT، SW، RW، SL و RL اثر کاهشی داشت در حالی که نسبت SW/RW حالت افزایشی نشان می دهد. همچنین تجزیه واریانس نتایج در شرایط زراعی نشان داد، اثر سال و ژنوتیپ بر روی عملکرد دانه (GY) و اجزای عملکرد معنی دار (P<0.01) بود. افزایش EC آب آبیاری عملکرد دانه را کاهش داد ولی بر روی وزن تک دانه اثری نداشت.

در این بررسی میزان مقاومت نسبی 30 ژنوتیپ برنج استان گیلان نسبت به خسارت کرم ساقه خوار نواری برنج در شرایط مزرعه ای ارزیابی گردید. همچنین همبستگی بین مقدار سیلیس موجود در ساقه ژنوتیپ برنج با حساسیت آنها نسبت به آفت مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر میزان مقاومت با همدیگر فرق می کنند. البته هیچکدام از ژنوتیپ های مورد مطالعه نسبت به آفت به طور کامل مقاومت نشان ندادند، ولی ژنوتیپ های 443، ندا، 445، نعمت، عنبربو و بینام مقاومت نسبی قابل توجهی از خود نشان دادند.در بین مقدار سیلیس موجود در ساقه 9 ژنوتیپ مورد بررسی و میزان خوشه های سفید شده همبستگی منفی ضعیفی مشاهده گردید (r=0.14) که معرف نقش سیلیس ساقه در بروز پدیده مقاومت می باشد. بنابراین توصیه می شود که در سیستم کنترل تلفیقی کرم ساقه خوار برنج از ژنوتیپ های برخوردار از مقاومت نسبی مثل ارقام نعمت، عنبربو و بینام و همچنین از ژنوتیپ های واجد مقادیر بالای سیلیس نظیر نعمت، خزر و سپیدرود استفاده شود.

تامین علوفه و پروتیین مورد نیاز کشور از اولویت خاصی برخوردار می باشد، و با توجه به مساله فرسایش شدید خاک در ایران و بهره برداری شدید از مراتع کشور که سالانه در حدود سه برابر ظرفیت علوفه مراتع مورد بهره برداری قرار می گیرد، آزمایشی در سال 1376 در منطقه دشت ورامین و در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزشی عالی ابوریحان (پاکدشت) به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی انجام شد. تا بدین وسیله ضمن بررسی سه رقم سورگوم علوفه ای، مناسب تری زمان کاشت جهت دستیابی به بیشترین عملکرد علوفه تعیین گردد. در این آزمایش تاریخ های مختلف به ترتیب 3/2/76، 18/2/76، 3/3/76، 18/3/76 انتخاب شدند و ارقام نیز از میان جدیدترین ارقام علوفه ای قابل توصیه به نام های اسپیدفید، شوگرگریز، جامبو برگزیده شدند. در این تحقیق با توجه به اهمیت، تاریخ ها، در کرت اصلی و ارقام در کرت فرعی قرار گرفتند. تا بدین وسیله رقم ها با دقت بیشتری مورد بررسی قرار بگیرند. غیر از عملکرد که بر حسب وزن تر و وزن خشک محاسبه شده، صفات دیگری از قبیل، تعداد برگ، قطر ساقه، ارتفاع ساقه، نسبت وزن برگ به وزن ساقه و غلاف بر حسب درصد، شاخص سطح برگ و نسبت وزن خشک به وزن تر بر حسب درصد نیز اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که علوفه تر هر سه رقم در تاریخ های اول و دوم، 3/2/76 و 18/2/76 در یک گروه قرار گرفته اند. حال آنکه پس از خشک شدن میزان علوفه خشک در رقم شوگرگریز و در تاریخ کاشت 3/2/76 با 34.13 تن در هکتار بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. صفت تعداد برگ نیز در رقم شوگرگریز و آن هم در تاریخ کاشت 18/2/76 بیشترین تعداد را با میانگین 22.5 برگ به خود اختصاص داده است. از شاخصه های بسیار روشن و مستدل قطر ساقه و ارتفاع گیاه است که در رقم شوگرگریز و در تاریخ کاشت دوم به ترتیب با میانگین 4.4 سانتی متر و 325 سانتیمتر نسبت به سایر ارقام برتری نشان داده است. شاخص سطح برگ در رقم شوگرگریز در تاریخ دوم و در رقم اسپیدفید و جامبو در تاریخ کاشت اول 3/2/76 در یک گروه قرار گرفته اند و در این میان با توجه به صفات اندازه گیری شده نتایج آنها بسیار منطقی است که نسبت وزنی برگ به وزن ساقه و غلاف و همچنین نسبت وزن خشک به وزن تر باید در رقم شوگرگریز کمتر از سایر ارقام باشد، که این گونه هم شده است.

جهت تعیین مقادیر سرب در نمونه های برنج و خاک مزارع حاشیه جاده با توجه به عوارض طبیعی دو ایستگاه در منطقه نزدیک به کوه و دو ایستگاه در منطقه باز (دشت) انتخاب و در هر ایستگاه در حد فاصل جاده در فواصل 10، 20، 30، 50، 100 و 150 متری نمونه خاک و محصول زراعی برداشت شد.نتایج آزمون حداقل اختلاف معنی دار (Lsd) بیانگر آن است که در اکثر مزارع بین میزان سرب موجود در خاک و محصولات کشاورزی در فواصل 10، 20 و 30 متری از جاده و نمونه های مربوط به فواصل 100 و 150 متری اختلاف معنی داری (با سطح اطمینان 95%) وجود دارد. به عبارت دیگر میزان سرب موجود در نمونه های خاک و برنج در فواصل نزدیک به جاده (کمتر از سی متر) به مراتب بیشتر از مناطق دوردست می باشد و با افزایش فاصله از جاده میزان سرب موجود در نمونه ها روند نزولی را نشان می دهند.

یکی از عملیات های بسیار مهم در جنگل جا به جایی و انتقال محصولات جنگلی از محل قطع به ایستگاه موقت جنگلی برای بارگیری مجدد و حمل می باشد که ممکن است با وسایلی از قبیل تراکتورهای کشاورزی، اسکیدر، تراکتورهای چرخ زنجیری و سیستم های مختلف کابلی یا با سیستم های حمل هوایی انجام شود که یکی از مهمترین هزینه ها در بخش جنگل نیز می باشد. با توجه به اهمیت موضوع در این مطالعه عواملی که به طور اختصاصی در انتخاب ماشین های چوبکشی با توجه به وضعیت جنگل موثر می باشند، مورد بررسی قرار گرفته اند.عوامل مورد بحث عبارتند از: شیب، جهت جغرافیایی، ناهمواریهای زمین، بافت خاک، زهکشی و استحکام خاک.مطالعات طی سه مرحله مختلف (میدانی، آزمایشگاهی و ستادی) در سطح سری دوم از جنگل لاویج به مساحت 953 هکتار انجام گرفت.ذخیره سازی اطلاعات به کمک نرم افزار فاکس پرو، پردازش و تهیه نقشه ها به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام گرفته است.در این بررسی از تلفیق عواملی نظیر شیب، جهت و بافت خاک، زهکشی خاک تعیین و سپس بر اساس زهکشی و بافت خاک، استحکام خاک تعیین گردیده است، و در نتیجه از تلفیق عوامل استحکام خاک، ناهمواری های زمین و شیب، واحدهای بهره برداری معین، که به ازای واحدهای بهره برداری نوع ماشین های مورد استفاده تعیین گردیده اند.عواملی نظیر شیب و استحکام خاک به عنوان عوامل محدود کننده جهت تعیین ماشین های چوبکشی در منطقه مورد مطالعه شناخته شده اند. که عامل استحکام خاک عامل مجرد نبوده بلکه خود به سایر عوامل وابسته می باشد.در شرایط بسیار مطلوب در منطقه مورد مطالعه بهترین وسائط چوبکشی اسکیدر به همراه تراکتورهای چرخ زنجیری خواهد بود.

اهمیت پکتین در مواد غذایی به دلیل خاصیت ژل کنندگی آن در تولید مربا و مربا مانندهای تولید شده از میوه، می باشد. گرچه ضایعات سیب و پوست مرکبات منبع رایج پکتین تجاری است اما طبق آفتابگردان هم می تواند به عنوان منبع پکتین مورد استفاده قرار گیرد. طبق آفتابگردان باقیمانده پس از تخم گیری و حذف ساقه های آن، منبع عمده ای از پکتین متوکسیل پایین است. پکتین متوکسیل پایین آفتابگردان می تواند، در تولید ژل هایی با محتوی کم و یا بدون قند و با حضور میزان کم کلسیم به کار رود و یا در فرمولاسیون غذاهای کم کالری مصرف گردد. در این تحقیق نمونه های آفتابگردان (هلیانتوس آنوس واریته های آرماویرسکی، زاریا و رکورد 4) که در ایران کشت می شود، انتخاب گردید. نمونه ها خشک و با آسیاب پودر شد تا حدی که بتواند از الک با ابعاد 60 مش عبور نماید و برای انجام آزمایش های تحقیق به کار رفت. میزان استخراج پکتین از این واریته ها به ترتیب 10.67، 11.53 و 10.93 درصد گرم طبق خشک، اندازه گیری گردید. سپس کیفیت پکتین از نظر میزان خاکستر، اسید گالاکترونیک و درجه استری شدن مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که واریته رکورد به جهت داشتن درجه متوکسیل بالا، خاکستر پایین و اسید گالاکترونیک بالا دارای بهترین کیفیت می باشد.

سنک Orius albidipennis (Reuter) از شکارگرهای مهم خانواده Anthocoridae می باشد. این حشره پلی فاژ و دارای دامنه میزبانی وسیع بوده ولی به طور ترجیحی از تریپس ها و بخصوص تریپس توتون Thrips tabaci Lind. که در حال حاضر از آفات مهم مزارع پیاز و محصولات گلخانه ای در ایران و اکثر نقاط دیگر جهان می باشد تغذیه می کند. طی تحقیق انجام شده جمعیت هایی از سنک مزبور از مزارع مختلف به خصوص زراعت های پیاز استان اصفهان جمع آوری و به انسکتاریوم منتقل گردید و مطالعات بر روی تولید انبوه آن در شرایط آزمایشگاهی (دمای 25±2˚C، رطوبت نسبی 65±5 ٪ و شرایط نوری 16 ساعت روشنایی) با استفاده از قفس های جنس پلکسی گلاس و لوله های شیشه ای آغاز شد. از تخم پروانه بید آرد (Ephestia kuehniella Zell.) همراه با گرده ذرت به منظور تغذیه مراحل مختلف رشد و از غلاف لوبیا سبز Phaseolus vulgaris L. به منظور بستر تخم ریزی سنک های ماده استفاده گردید. هر دو تا سه روز یکبار بسترهای حاوی تخم تعویض و به لوله های شیشه ای جهت تفریخ و رشد پوره ها منتقل گردید. کلیه مراحل رشدی سنک برای چندین نسل متوالی به روش فوق پرورش داده شد. در شرایط پرورش درصد تلفات تا زمان تبدیل شدن به حشره کامل (مراحل تخم و پورگی) حدود 30% برآورد گردید. رعایت مسایلی نظیر تعویض به موقع بسترهای تغذیه و تخمریزی، ضد عفونی ظروف پرورش قبل از استفاده و فراهم نمودن رطوبت و شرایط تهویه مناسب به میزان زیادی از تلفات در خلال مراحل پرورش جلوگیری می کند.با توجه به اینکه هر سنک در طول دوره پورگی خود به طور متوسط از 35.5 عدد تخم پروانه بید آرد تغذیه می کند می توان با یک گرم تخم پروانه حدود 950 عدد پوره سن اول را تا زمان رسیدن به مرحله حشره کامل تغذیه نمود. در تولید انبوه با رعایت مسایلی نظیر قفسه بندی اطاق های پرورش به میزان زیادی در مساحت مورد استفاده صرفه جویی می گردد.