| Year:2017 | دوره:1 |Papers Count:42

جمعیت جهان روزبه روز در حال افزایش بوده و طی 50 سال گذشته دو برابر شده است و پیش بینی می گردد که جمعیت کره زمین تا سال 2050 میلادی به حدود 9 میلیارد نفر نیز برسد. لذا کشاورزی بایستی پاسخگوی تامین غذای این جمعیت در حال رشد باشد. با این وجود میزان اراضی اختصاص یافته به کشاورزی در جهان تقریبا ثابت مانده است و راهبردهای رایج برای افزایش تولید مواد غذایی، امروزه جوابگوی افزایش نیاز غذایی جهان نیست. در این راستا، به زعم بسیاری از صاحب نظران، کشاورزی بر پایه محصولات تراریخته می تواند دومین انقلاب در کشاورزی جهان را پس از انقلاب سبز به وجود آورد. اشاعه و نشر محصولات تراریخته در جامعه و ورود آن به چرخه غذایی کشور، نیازمند اتخاذ تصمیم جمعی است. روشن است که تصمیمات جمعی به طور قابل ملاحظه ای پیچیده تر از تصمیمات فردی هستند، زیرا فرایند تصمیم گیری جمعی، شامل مجموعه ای از تصمیمات افراد، سازگاری ایده های جدید با شرایط فرهنگی و سازمانی، تایید ایدهی جدید و پشتیبانی از نوآوری است. در این راستا، مطالعه حاضر تلاش دارد تا ضمن بررسی ویژگی محصولات تراریخته، وضعیت آیندهی آن را با توجه به مراحل تصمیم نوآوری جمعی مورد واکاوی قرار دهد.

منابع ژنتیکی و ذخایر توارثی گیاهی شامل تنوع درون گونه ای و بین گونه ای گیاهان می باشد و یکی از باارزش ترین ثروت ها و منابع پایه ای جهان محسوب می شود. بنابراین حفاظت و صیانت از این منابع و تدابیر روش هایی برای استفاده بهینه از آنها توسط زیست فناوری امری ضروری است. حفاظت از ذخایر توارثی گیاهی را می توان حفاظت از ذخایر ژنتیکی در رویشگاه طبیعی و خارج از رویشگاه طبیعی در نظر گرفت. توسعه و پیشرفت در علم زیست فناوری روش های جدیدی را در جمع آوری، تکثیر، حفاظت و ایجاد ذخایر توارثی گیاهی توسط کشت درون شیشه ای (از قبیل کشت بافت گیاهی، کشت سلول گیاهی، کشت گرده و بساک، کشت جنین و...)، حفاظت انجمادی (نیتروژن مایع،196oC- )، استفاده از نشانگرهای مولکولی در بررسی تنوع ژنتیکی بین گیاهان در جهت تعیین هویت ژرم پلاسم گیاهی و.... فراهم کرده است.بنابراین علم زیست فناوری که بعنوان یکی از رشته های کلیدی جهان محسوب می شود می تواند نقش کلیدی را در حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی گیاهی ایفا نماید.

در حال حاضر، پروتئین ها به عنوان عوامل داروئی بطور گستردهای برای درمان انواع مختلفی از بیماری ها استفاده می شوند. تولید پروتئین های داروئی نیازمند سیستم های بیانی کارآمد است که ضمن سازگاری با معیارهای مورد نیاز برای تجاری سازی و تولید انبوه این پروتئین ها، قادر باشد پروتئین های مناسب و فعال در سیستم های بیولوژیکی نیز تولید کند. حیوانات ترایخته برای این منظور چشم انداز نوید بخشی را ایجاد کرده اند ولی استفاده از حیوانات تراریخته به عنوان سیستم بیانی کارآمد نیازمند توسعه بیشتر در تکنیک ها در این بخش است. علاوه بر امکان تولید پروتئین های داروئی در حیوانات تراریخته، پتانسیل تولید مواد غذایی با ارزش غذائی بیشتر مثلا شیر و گوشت نیز برای حیوانات تراریخته وجود دارد که به نوبت خود در سلامتی انسانها بسیار موثرند. از طرف دیگر ملاحظاتی در رابطه با استفاده از حیوانات تراریخته مطرح است. بدیهی است که برای استفاده از ظرفیت های حیوانات تراریخته بایستی در چارچوب قانون ملی ایمنی زیستی اقدامات لازم انجام شود تا امکان استفاده بهینه از حیوانات تراریخته را ایجاد نمایند.

طبق برآوردها، جمعیت جهان در 35 سال آینده از مرز نه میلیارد نفر عبور خواهد کرد. استفاده از روش های نوین در تولید محصولات کشاورزی به منظور تامین غذا برای چنین جمعیتی، اجتناب ناپذیر است. از طرفی تنوع زیستی نیز از ارکان تامین امنیت غذایی به شمار می رود. بنابراین لازم است در این راستا از فناوری هایی استفاده شود که ضمن حفظ و توسعه تنوع زیستی، امکان بهره وری بهینه از منابع در دسترس را فراهم آورد. در حال حاضر، مهندسی ژنتیک به عنوان فناوری که از پدیده های جاری در طبیعت الهام گرفته شده، سازگارترین فناوری با محیط زیست محسوب شده و بهترین و ایمن ترین ابزار در جهت نیل به این مقصود می باشد.

افزایش جمعیت جهان و نیازمندی به تولید بیشتر محصولات کشاورزی باعث افکار جدید و ابتکارات نویی شده است. از جمله ی این ابداعات و تلاش ها، انجام تغییرات و اصلاحات ژنتیکی در گیاهان و محصولات غذایی است، محصولاتی که مهندسی شده یا اصلاح شدهی ژنتیکی (تراریخته) نامیده می شوند. استفاده از زیست فنآوری برای تولید محصولات تراریخته، فرصت ها و چالش های جدیدی را برای انسان به وجود آورده است. از سویی، افزایش نیازمندی بشر به تولیدات کشاورزی است که پژوهش ها نشان میدهد در بیست سال آینده باید نزدیک به دو برابر محصولات موجود فعلی افزایش یابند و همین، استفاده ی از آن را گریز ناپذیر ساخته است و از سوی دیگر، مخاطرات جدی که در نتیجهی تولید این محصولات ایجاد می شود، نگرانی های جدی را برای حفظ محیط زیست و سلامت انسان ایجاد کرده که منجر به بحث های فراوانی در مورد معایب و مزایای این نوع محصولات گردیده است. در این مقاله، تلاش شده است تا ضمن اشاره به تعریف گیاهان تغییر یافته ی ژنتیکی، مزایا و معایب احتمالی این قبیل گیاهان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

افزایش جمعیت جهان و نیازمندی به تولید بیشتر محصولات کشاورزی باعث افکار جدید و ابتکارات نویی شده است. از جمله این ابداعات و تلاش ها انجام تغییرات و اصلاحات ژنتیکی در گیاهان و محصولات غذایی است. محصولاتی که مهندسی شده یا اصلاح شده ژنتیکی (تراریخته) نامگذاری می شوند. امروزه تولید گیاهان تراریخته به عنوان رهیافتی نو برای دستیابی به امنیت غذایی و توسعه پایدار، مورد توجه بسیاری از کشورهاست. در این مقاله که به روش مروری تهیه گردیده تلاش شده تا به نوعی بایدها و نبایدها در تولید محصولات تراریخته به چالش کشیده شوند. بررسی ها نشان می دهد عواملی همچون کاهش تنوع زیستی، حساسیت و ایمنی غذایی، اثر بر آب و خاک، رهاسازی ارگانیسم های تراریخته، واکنش با موجدات زنده و اختلاط ژنتیک از اثرات محصولات تراریخته بر روی محیط زیست می باشند. همچنین اثراتی همچون امنیت غدایی محصولات تراریخته و ملاحظات اخلاقی و... در این پژوهش ارزیابی گردید.

ترکیب و کیفیت مواد غذایی با منشا حیوانی ممکن است به طور قابل توجهی توسط تغذیه حیوانات تحت تاثیر قرار گیرد. اسیدهای چرب و هم چنین برخی از مواد معدنی و ویتامین ها، از مواد غذایی به خوراک های با منشا حیوانی منتقل می شوند. مطالعات بیشتری لازم است تا تاثیر مواد خوراکی تراریخته را روی ترکیب و کیفیت خوراک با منشا حیوانی ارزیابی کنند. گیاهان اصلاح شده ژنتیکی نسل اول دارای مقاومت زیادی در برابر حشرات و یا پایداری در برابر مواد ضد علف های هرز می باشند. این گیاهان ترکیب و یا ارزش غذایی خود را در مقایسه با گیاهانی که ترکیب ژنتیکی یکسان دارند، از دست نمی دهند و علاوه بر قطعات DNA نوترکیب با همتاهای غیرتراریخته خود شباهت دارند. بنابراین، مواد غذایی حاصل از نسل اول گیاهان تراریخته بر ترکیب و کیفیت خوراک با منشا حیوانی تاثیر نمی گذارند. گیاهان اصلاح شده نسل دوم، اختصاصا با میزان چربی، پروتئین یا دیگر مواد مغذی بالاتر، آمینواسیدها یا اسیدهای چرب تغییریافته، و یا با کاهش مواد نامطلوب مانند فیتات ها مشخص می شوند و به کاهش سوء تغذیه بوسیله ریزمغذی های مهم کمک می کنند. مطالعات نشان داد ترکیب شیر گاو و کیفیت آن بعد از استفاده از مواد خوراکی تراریخته نسل اول، هم چنین کیفیت و ترکیب لاشه خوک ها، با ذرت تراریخته نسل اول، و ترکیب بدن جوجه های گوشتی، با خوراک کلزای RR تحت تاثیر قرار نگرفت. اما در مورد گیاهان تراریخته نسل دوم، ترکیب بافت های حیوانی، شیر یا تخم مرغ ممکن است تحت تاثیر مواد معدنی و ویتامین های نسل دوم گیاهان تراریخته قرار گیرد. بنابراین با توجه به اینکه، مواد غذایی حاصل از گیاهان تراریخته نسل اول به طور قابل توجهی بر ترکیب و کیفیت غذاهای با منشا حیوانی تاثیر نگذاشتند اما در مورد تاثیر نسل دوم گیاهان تراریخته، باید نمونه های بدن حیوان یا تولیداتی مانند شیر، گوشت و غیره به طور کافی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

با افزایش جمعیت جهانی و افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی و غذایی، مقامات کشاورزی بسیاری از کشورها به فکر تولید مواد غذایی و کشاورزی اصلاح شده ژنتیکی برای تامین بازارهای داخلی و خارجی خود افتاده اند. گیاهان زراعی تراریخته (ترانسژنیک) از جمله محصولات بیولوژیکی نوینی هستند که پیش بینی می شود انقلاب عظیمی در کشاورزی به وجود آورند. بنابراین کشورهای مختلفی در جهان نسبت به توسعه کشت این گیاهان اقدام نموده اند. در سال 2015 میلادی، گیاهان تراریخته در 28 کشور دنیا (8 کشور صنعتی و 20 کشور در حال توسعه) با مجموع 179/7 میلیون هکتار سطح زیرکشت که شامل بیش از 10 درصد از زمین های زراعی دنیا است، کشت شده اند. کشورهای آمریکا، برزیل، آرژانتین، هند و کانادا به ترتیب به عنوان بزرگترین مصرف کنندگان محصولات تراریخته جهان محسوب می شوند. هدف از این مقاله بررسی وضعیت کشت جهانی گیاهان زراعی تراریخته و سیری در تولید محصولات تراریخته است که از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.

دانشمندان با تغییر ژن های یک گیاه گونه هایی از آن محصول را بوجود می آورند که نسبت به گونه طبیعی، محصول بیشتری می دهد و دارای برخی ویتامین ها و مواد معدنی است که در نوع طبیعی آن وجود ندارد. این گیاهان به گیاهان تراریخته معروف هستند. عمده ترین صفت گیاهان تراریخته که تاکنون جنبه تجاری پیدا کرده است مقاومت آن ها به علفک ش ها وحشرات می باشد. این محصولات به دلیل مزایایی که داشته اند به عنوان سریع ترین فناوری پذیرفته شده در دوره های اخیر محسوب می شود. پنبه تراریخته که با باکتری خاکزی باسیلوس ترجینسیس (Bt) مقاوم شده است یکی از محصولات زراعی است که نسبت به بسیاری از حشرات آفت، مقاوم گشته و مصرف سموم شیمیایی را تا حدود 80 % کاهش داده است. با اینکه استفاده از این محصولات منافع زیادی برای کشاورزان دارد ولی بسیاری از کشاورزان بدلیل معایبشان آنها را با احتیاط می پذیرند. در این پژوهش به بررسی اثرات پنبه تراریخته بر روی حشرات پرداخته شده است.

از تکنولوژی انتقال ژن های مورد نظر به ارگانیسم های دیگر در تولید مواد غذایی در زمینه های مختلف کشاورزی، اصلاح نژاد برای انتخاب حیوانات اهلی بر پایه مشخصات مطلوب آن ها استفاده می شود. روش انتقال ژن ها و یا تغییر اطلاعات ژنتیکی به وسیله اصلاح ژنتیکی نامیده می شود. حیوانات را می توان به وسیله مهندسی ژنتیک اصلاح نمود. لازم است که ژن، DNA  تغییر ترکیب را می DNA. ها در مرحله ای از گسترش (تکامل) که در تمام سلول های بالغ موجود بوده و به نتاج منتقل می شوند، استفاده شوند توان داخل تخم تازه از طریق پیپت شیشه ای ریز تزریق کرده و با تزریق مقدار خیلی کم به تخم، ژن های جدیدی به دست آورد. برای پرورش به رحم مادر مناسب انتقال می یابند. با استفاده از این روش، کارهای زیادی بر روی DNA تخم های تزریق شده با می توان ژن DNA حیوانات مختلف از جمله گاو، خوک، گوسفند و بز انجام شده است. با استفاده از تزریق به مقدار یک میلیونیم های جدیدی به تخم های ماهی وارد کرد ولی این روش برای تخم پرندگان مناسب نیست. با استفاده از ویروس های اصلاح شده ویژه نیز می توان ژن های جدید به داخل سلول ها وارد نمود. از این روش برای تولید جوجه های مقاوم به بیماری ها استفاده کرد. این ویروس های مصنوعی بی ضرر بوده و از طریق پوسته تخم مرغ وارد می گردند. بیوتکنولوژیست ها با دستکاری های بدون ضرر در ژن های حیواناتی مانند گوسفند، گاو و ماهی باعث رشد سریع آن ها می شوند. هم چنین با دستکاری ژنتیکی می توان به گوشت کم چربی و ترد دست یافت که ارزش غذایی و سلامت بخشی آن بسیار بالا باشد. تکنولوژی دستکاری ژنتیکی در آینده نزدیک سبب تغییرات اساسی در ساختار رشته های پزشکی، علوم دامی، دامپزشکی، غذا و دارو و انرژی که همواره در حال افزایش قیمت و کمیاب شدن است تامین کند. بی شک تکنولوژی دستکاری ژنتیکی نقش بزرگ و مهمی در پیشرفت های صنعتی آینده خواهد داشت.

هدف از نگارش این مقاله، بررسی نقش محصولات تراریخته در راستای سلامت انسان بود. در این مقاله، که با تکیه بر مطالعات انجام شده در گوشه و کنار این جهان پهناور گردآوری شده، به نقش تقویت زیستی محصولات گیاهی، غذاهای کاربردی تراریخته، و داروهای زیستی حاصل از این گیاهان، پرداخته شده است. نتیجه بدست آمده حاکی از فایده و اثر انکار ناپذیر این محصولات بر پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها و مشکلات جسمی می باشد. با به کارگیری راهبردهای مناسب و ایجاد زمینه های لازم برای این صنعت، می توان از این صنعت بهره مند شد و گامی به سوی تولید علم، اقتصاد مقاومتی و اشتغال زایی برداشت.

از آنجا که توسعه روزافزون مواد غذایی اصلاح شده ژنتیکی از یک سو، افزایش بازدهی تولید و کاهش مصرف عوامل آلاینده و مخرب محیط زیست را به همراه دارد و می تواند برای امنیت غذایی جمعیت روز افزون جهان از اهمیت فراوانی برخوردار باشد و از سوی دیگر همزمان با ورود مواد غذایی اصلاح شده ژنتیکی در زنجیره غذایی نگرانی هایی در ارتباط با خطرات بالقوه ناشی از تولید و مصرف این گونه مواد ایجاد شده است، در این مطالعه به بررسی فواید و مضرات محصولات تراریخته پرداخته خواهد شد. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات بنیادی بوده و برای جمع آوری داده ها از اطلاعات کتابخانه ای استفاده شده است. نتایج بررسی مزایا و مضرات محصولات دستخوش فناوری اصلاح ژنتیک نشان می دهد که هر چند مهندسی ژنتیک و زیست فناوری نوین نقش بسیار زیادی در تامین غذا و پیشرفت زندگی دارد اما در به کارگیری و گسترش آن باید معیارها و نکات ایمنی در رابطه با حفظ محیط زیست و سلامت بشر مدنظر قرار داده شود. بر اساس قوانین موجود برآورد ایمنی اینگونه محصولات مبتنی بر اثبات برابری همه جانبه آنها با انواع اصلاح نشده و همچنین انجام آزمون های اختصاصی در زمینه حساسیت زایی پروتئین ها، سمیت متابولیت ها و ماده غذایی به طور کل می باشد.

امنیت غذایی به عنوان جزء لاینفک امنیت ملی در صدر توجهات سیاستمداران و متولیان کشورها قرار دارد. امنیت غذایی به مفهوم کلی دسترسی آحاد یک جامعه به غذای " سالم " و " کافی " به نحوی که متضمن کلیه فعالیت های موردنیاز یک زندگی شاداب و سالم باشد است. ...

تا سال 2050 میلادی جمعیت جهان از 9 میلیارد نفر فراتر خواهد رفت. سازمان خوار و بار جهانی پیش بینی کرده است که تولید غذا تا آن هنگام باید حداقل 70 درصد افزایش یابد تا تعداد گرسنگان در همین سطح امروز باقی بماند. دسترسی به غذای کافی و سالم، آب آشامیدنی سالم و هوای پاک از بدیهی ترین حقوق همه انسانهاست که تولید و تامین آن برای همه ساکنان زمین نیز وظیفه ذاتی دولت هاست. لذا بایستی کشاورزی، به شیوهای نوآورانه، پاسخگوی نیازهای جمعیت در حال رشد بوده و علاوه بر آن منابع تامین نیازهای نسل آتی را نیز ضایع نکند. در این راستا، حرکت بخش کشاورزی به سوی توسعه پایدار از ضروریات امر است و تولید محصولات تراریخته یکی از گزیدارهای ممکن بخش کشاورزی در این راستا می باشد. لذا مطالعه حاضر تلاش دارد تا به بررسی نقش محصولات تراریخته در جهت دستیابی به توسعه پایدار بپردازد.

یکی از مهم ترین راهبردهای مهندسی ژنیتک، کاربرد صحیح این علم برای حفظ گیاهان درمقابل عوامل زیان آور زیستی و غیرزیستی است. مهم ترین کاربردهای این فناوری مهار میکروارگانیسم و موجودات پیشرفته تر مانند حشرات و نماتدها مانند کرم ساقه خوار در محصولاتی مانند برنج می باشد. کرم ساقه خوار جزء یکی از مخرب ترین آفات در اغلب مزارع برنج دنیا از جمله ایران است. طبق شواهد موجود، برای مقابله با این آفت در شالیزارهای برخی از مناطق جهان از جمله ایران به طور گسترده از سم ارگانوفسفره استفاده می شود که عامل تحریک و یا فلج اعصاب سوماتیک، اوتونومیک و سلسله اعصاب مرکزی است و آسیبزایی آن روی بدن انسان به اثبات رسیده است. با توجه به اهمیت بالای برنج در سبد غذایی به عنوان قوت غالب مردم ایران بر آن شدیم تا به کاربرد علم مهندسی ژنتیک کشاورزی در کاهش باقیمانده سم دیازینون در برنج های بومی و متعاقبا ارتقای سلامتی مصرف کنندگان برنج در کشور بپردازیم.

افزایش جمعیت جهانی و نیاز انسان به کشاورزی و دامپروری به منظور تامین غذا، انجام پژوهش های موفق را در جهت افزایش و بهبود عملکرد انواع دام ضروری می سازد. در این زمینه، حذف و یا اصلاح ژنها به کمک تکنولوژی انتقال ژن و تولید حیوانات تراریخته به میزان بسیار زیادی عملی شده است. یک حیوان تراریخته حیوانی است که ژنوم آن بوسیله وارد کردن یک ماده ژنتیکی خارجی اصلاح شده است. تولید اولین دام تراریخته به سال 1985 برمیگردد که تولید این دامها بیشتر با اهداف دارویی بوده است. کاربردهای مفید دیگر دام های حاصل از این تکنولوژی، در تولیدات دامی و شامل بهبود باروری و عملکرد تولیدمثلی، افزایش هضم و جذب و بهبود نرخ رشد، بهبود ترکیب لاشه، بهبود تولید و ترکیب شیر و همچنین افزایش مقاومت دامها در برابر انواع بیماری ها می باشد. در مقابل این مزیتها، موافقت جوامع در خصوص تحقیقات بر روی حیوانات تراریخته تقریبا در حد متوسط می باشد و نهادهای زیست محیطی نیز ادعا می کنند که این محصولات موجب خسارات زیست محیطی می گردند.

هر ساختار انگشت روی، شامل 23-28 اسید آمینه است که با یک یا چند اتم روی شکل سه بعدی خود را پایدار کرده و با دو اسید آمینه هیستیدین و دو اسید آمینه سیستئین پیوند غیر کووالان برقرار می کند و به شکل یک انگشت تا شده که وسط آن یون روی قرار دارد در آمده است. جهت طراحی پروتئین های انگشت روی بر اساس توالی DNA مورد نظر مطالعات گسترده ای صورت گرفته است. ساختار قطعه قطعه آن ها (چند واحدی بودن آن ها) و توانایی هر قطعه در تشخیص سه باز متوالی از DNA معیار طراحی و ساخت پروتئین های انگشت روی جدید می باشد. نوکلئاز انگشت روی یک ابزار مفید برای بهبود درک ما از سیستم های پیچیده فیزیولوژیک برای تولید حیوانات تراریخته می باشد. نوکلئاز انگشت روی هایی که بصورت مصنوعی طراحی شده اند پتانسیل بسیار بالایی برای ایجاد تغییرات هدفمند در جایگاه خاص در موش، حیوانات اهلی مانند خوک و گاو نشان داده اند.

گیاهان تراریخته با استفاده از بیوتکنولوژی مدرن باعث به وجود آمدن یک صفت مطلوب مانند مقاومت به آفات و حشرات، بالا بودن عملکرد و ارزش تغذیه ای بهتر شده اند. سطح زیر کشت این قبیل گیاهان در جهان طی سال های اخیر با روندی تصاعدی افزایش یافته و از سال 1996 تا 2015 حدود 100 برابر شده است و از شش کشور در سال 1996 به 28 کشور در سال 2015 رسیده است. در این مقاله ابتدا درمورد سطح زیر کشت گیاهان تراریخته در جهان و سپس کشورهایی که در آنها گیاهان تراریخته کشت می شود بحث خواهد شد.

امروزه شرکت های تولید کننده اقلام جیره غذایی حیوانات اهلی، 70 تا 90 درصد غلات و دانه های روغنی را از گیاهان تراریخته (مهندسی ژنتیک شده) تامین می کنند. در این مقاله سعی شده است که میزان بقا و متابولیسم نهایی DNA غلات تراریخته مورد استفاده در جیره دام های اهلی و طیور و آبزیان، سلامتی و چالش ها و پیامدهای احتمالی ناشی از مصرف این گیاهان به بحث و بررسی گذاشته شود و تقابل نظرات موجود را به خوانندگان معرفی نماید. در بررسی منابع مختلف نشان داده شده است که وجود ژن cry1Ab که از باکتری باسیلوس تروجنیس منشا گرفته شده و وارد ژنوم غلات مثل ذرت شده و منجر به مقاومت به آفات متداول این گیاهان تراریخت از طریق بیان ژن در بافت های غیر از دانه می شود در تغذیه حیوانات مصرف کننده این گیاهان مهندسی ژنتیک شده چالش هایی و سناریوهای تئوریک زیادی را ممکن است به بار آورد.داده های بیست سال اخیر موجود در این خصوص نشان می دهد که هیچ گونه عارضه غیر طبیعی در دام و طیوری که از این گیاهان مهندسی ژنتیک شده استفاده می کنند فعلا شناسایی نشده است. وجود قطعات بسیار کوتاه DNA خارجی در بافت ها شاید هیچ دلیلی بر مشکوک بودن و بدگمانی زیاده از حد در مصرف این گیاهان را نداشته باشد اما نگارندگان این مقاله در یک نگاه بیطرفانه حمایت کننده از حقوق مصرف کنندگان مبنی بر دادن پیش آگاهی و استفاده از برچسب بر روی محصولات تراریخت و ارگانیک هستند. اما برای پاسخگویی احتیاجات غذایی دنیا در عصر آینده و محدودیت هایی مانند سطح زیر کشت و کم آبی باید چاره ای دور اندیشانه اتخاذ کرد و با بررسی ابعاد مختلف این مبحث و هم افزایی و تجمیع نظرات برای کشورمان ایران آینده ای را با امنیت غذایی و توام با سلامتی مصرف کنندگان را رقم زد.

گیاهان تراریخته زیادی با فواید خاص برای انسان و حیوانات وجود دارد که با افزایش مقدار مواد مغذی در ترکیب خود، می توانند تاثیر زیادی بر بهبود غذای انسان و حیوان داشته باشند. برخی گیاهان تراریخته وجود دارند که در آن ها برخی پروتئین ها برای محافظت انسان و حیوان در برابر بیماری ها بیان شده است. همچنین اصلاح ژنتیکی دانه های روغنی باعث ایجاد اسید های چرب اصلاح شده و افزایش اسید های چرب غیر اشباع با اثرات مفید بر سلامتی شده است. مهندسی ژنتیک با کاهش لیگنین یا کاهش شدت اتصال بین لیگنین و سلولز-همی سلولز می تواند به طور عمده ای قابلیت هضم را بالا برده و مصرف علوفه های خشبی و کم کیفیت توسط نشخوارکنندگان را افزایش دهد. تلاش هایی در زمینه افزایش میزان ویتامین ها، پیش سازهای آن ها، آنزیم های خاص و افزایش محتوای زیستی بسیاری از مواد معدنی در گیاهان به ویژه در برنج و برخی گونه های گندم و ذرت و لوبیا شده که پیشرفت های چشمگیری داشته است. آزمایش ها و مطالعات متعدد حیوانی برای بررسی فراهمی زیستی ریز مغذی ها در گیاهان اصلاح شده برای اثبات اثرات عوامل مطلوب دیگر همچون آنزیم ها ضروری می باشد. مطالعات بنیادی مکمل، نیازمند هماهنگ سازی جامع بین مطالعات، توام با دامنه گستردهتری از مدل های حیوانی بایستی انجام گیرد. بررسی بیشتر ارتباطات بین اصلاح نباتات و تغذیه انسان و حیوان به منظور پیشرفت هایی در اصلاح نباتات در جهت سلامت غذایی نیز مورد نیاز است.

عوامل الهامبخش و انگیزشی در توسعه علمی - فناوری و تامین امنیت در ابعاد و سطوح مختلف یک نیاز و ضرورت بوده و بطور منطقی با تکیه بر پتانسیل های بالقوه و بالفعل از یک سو و تدبیر جامع و درخور جامعه از سوی دیگر نقشه راه تدوین می شود. تشریح و تبیین این فرآیند در حوزه بیوتکنولوژی و جایگاه غفلت و سبقت در بکارگیری فناوری زیستی و مهندسی ژنتیک موضوع بحث بوده و ناظر بر عینیت بخشی به جهاد علمی در دوره طلایی رشد و شکوفایی کشور است.  ...

در چهارچوب حقوق بین الملل بشر حق بر غذای کافی حق بنیادین هر شخص بر دسترسی پایدار به غذایی است که پاسخگوی نیازهای تغذیه ای او بوده و فاقد عناصر سمی و خطر ناک باشد. در راستای تحقق این مهم نسل های کشاورزی گوناگون یکی پس از دیگری جهت ادای رسالت خود، پا به منحصه ظهور گذاشتند. این فرآیند شاهد نظام هایی بود که هر یک با اتکا به ایدئولوژی و اهداف غایی خود سعی در برطرف نمودن نیازهای بشر داشت. با عنایت به این مهم یک نظر عمومی این است که تغییر و تحول در کشاورزی یک ضرورت اخلاقی برای کاهش فقر و گرسنگی و ایجاد عدالت در بسیاری از کشورهای فقیر دنیا می باشد. از این رو سوگیری های متفاوت و بعضا متناقضی در بین نسل های کشاورزی جهت ادای رسالت های خود در طول دوران مشاهده شد. لذا در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با شفاف سازی اهداف غایی 3 نظام بهره برداری مطرح سنتی، متداول و تراریخته جایگاه آنان در فرآیند توسعه پایدار تبیین گردد.

مهندسی ژنتیک و زیست فناوری مدرن توانسته است در دو دهه اخیر ظرفیت های قابل توجهی در ایجاد تحول در کشاورزی و ارائه راه حل جهت مقابله با معضلات کشاورزی همچون کمبود زمین حاصلخیز، مصرف بی رویه سموم و بحران کم آبی نشان دهد. این واقعیت مهندسی ژنتیک را به عرصه انحصارگرایی قدرت های سلطه گر تبدیل کرده است. ...

زیست فناوری به دلیل گستره وسیع کاربردهای خود در بخش های مختلف صنعت، کشاورزی، پزشکی، محیط زیست، فناوری برتری است که نقش مهمی در ترسیم آینده کشورهای جهان ایفا خواهد کرد. فن آوری زیستی به مفهوم کاربرد علوم زیستی و اثر متقابل آن در فن آوری های ساخت بشر به کار برده شده است. یکی از نوآوری هایی که در عرصه کشاورزی و زیست شناسی گیاهی مطرح شده است موضوع گیاهان تراریخته می باشد. گیاهان تراریخته حاصل فناوری زیستی هستند. بیوتکنولوژی کشاورزی و بویژه مهندسی ژنتیک با تولید محصولات تراریخته فرصتی برای کاهش فقر، ایجاد امنیت غذایی، رفع سوء تغذیه و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و افزایش توانایی در اصلاح نباتات ایجاد نموده است. کشور ما به عنوان یک کشور در حال توسعه به عوامل آلاینده متعدد و بحران های زیست محیطی مختلفی درگیر می باشد و لذا ضرورت دارد که در خصوص تحقیق و توسعه علم و فناوری زیستی (بیوتکنولوژی) محیطی در کشور برنامه ریزی و اقدامات لازم صورت گیرد. در این مقاله که به روش مروری و با استفاده از منابع مکتوب اینترنتی صورت گرفته سعی شده است برخی از اثرات مثبت گیاهان تراریخته بر محیط زیست توضیح داده شود.

این مطالعه، بررسی ملاحظات اخلاقی سلامت برنج تراریخته بر قصد خرید آن در خانوارهای شهری را هدف قرار داده است. داده - ها از طریق تکمیل 385 پرسشنامه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای کاملا تصادفی در سه استان گیلان، اصفهان و یزد به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تفاوت انحراف معیار از میانگین، آماره، آزمون تحلیل 70 درصد خانوارها قصد خرید برنج تراریخته در / واریانس یک طرفه و آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد نتایج نشان داد 65 سطح متوسط به بالا را دارند و حدود یک سوم از آنان دارای قصد خرید در سطح زیاد هستند. همچنین، نتایج تحلیل توصیفی و نتایج برآورد مدل رگرسیونی نشان داد عدم وجود پسماند سموم شیمیایی در برنج تراریخته موجب افزایش قصد خرید این محصول و احتمال مقاومت به آنتی بیوتیک در مصرفکننده موجب کاهش قصد خرید برنج تراریخته میگردد. در این بین، نتایج بیانگر آن است که مصرف کنندگان به عدم نیاز به استفاده از سموم شیمیایی در تولید این محصول بیش از سایر ملاحظات اخلاقی سلامت توجه دارند.

امروزه اکثر کشاورزان در سراسر دنیا به کشت محصولات تراریخته روی آورده اند چرا که از سویی افزایش جمعیت و نیاز روز افزون به مواد غذایی و از سویی دیگر بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی برای تامین این نیاز باعث خسارات متعددی به محیط زیست و کشاورزی شده است. در این راستا علم مهندسی ژنتیک برای مدیریت بهتر بیماری های گیاهی و افزایش تولید محصولات کشاورزی برای تامین نیازهای غذایی جمعیت روزافزون انسان بوجود آمده است. این محصولات مواد غذایی و محصولات کشاورزی هستند که از نظر ژنتیکی دستکاری شده اند و از سایر ارگانیسم ها ژن مطلوب و جدیدی را دریافت کرده اند. ما در این مقاله بطور خلاصه اهمیت و نقش محصولات تراریخته حاصل از پیشرفت علم مهندسی ژنتیک را مورد بررسی قرار می دهیم.

دانشمندان با مهندسی ژن های یک گیاه، گیاهی از آن را بوجود می آورند که نسبت به گونه همتای غیرتراریخته حود، محصول بیشتری تولید می کند و موجب کاهش مصرف عوامل آلاینده و مخرب محیط زیست می شوند و برای امنیت غذایی جمعیت روزافزون جهان، به ویژه کشورهای در حال توسعه از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد. از گاه دیگر، استفاده از فنون جدید مهندسی ژنتیک امکان ارتقاء ارزش تغذیه ای و تولید غذاهای فراسودمند را به طور گسترده ای فراهم آورده است. البته همزمان با ورود مواد غذایی اصلاح شده ژنتیکی در زنجیره غذایی انسان، ملاحظاتی در ارتباط با خطرات بالقوه ناشی از تولید و مصرف این گونه مواد ایجاد نموده است. و چالش های متعددی را در زمینه احتمال بروز عوارض نامطلوب مانند حساسیت، افزایش مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک ها، اثرات مخرب محیطی و انتقال افقی ژنها در جامعه مطرح نموده است.

یکی از ابعاد امنیت انسانی، امنیت غذایی است و عدم وجود امنیت غذایی به معنای فقدان امنیت برای جوامع بشری است. و از آن جایی که جمعیت جهانی به سرعت رو به افزایش است و این موضوع اهمیت نیاز به مواد غذایی را همپای رشد جمعیت جهانی کرده است. لذا برای رسیدن به این مهم اصلاح روش های سنتی زراعی و گسترش تولیدات کشاورزی به طور عام و محصولات تراریحته به طور خاص منجر به افزایش بهره وری می شود. از زمان پیدایش این گیاهان همواره مزایا و معایبی را به همراه خود داشته اند. هدف از این مقاله که به روش مروری تهیه شده، بررسی تاریخچه کشت این محصولات در ایران و جهان، بررسی سودمندی و غیر سودمندی و جایگاه این محصولات در مقوله امنیت غذایی بود. نتایج این تحقیق بیان داشتند که بیوتکنولوژی با تولید گیاهان تراریخته مقاوم به آقات و تنش های محیطی، نقش مثبتی در بهبود امنیت غذایی ایجاد می کند اما نباید از خطرات احتمالی آن غافل ماند و همچنین منتقدان استفاده از محصولات تراریخته را تهدیدی احتمالی بر سلامت انسان و امنیت غذایی و ایمنی زیستی می دانند.

فولات یا ویتامین B9، یکی از مهمترین ویتامین های ضروری برای سلامت انسان است که مبارزه با کمبود آن به پدیده ای گسترده و چالش برانگیز در قرن بیست و یکم تبدیل شده است. برای موفقیت در رسیدن به این هدف، فهم کامل از عملکرد فولات و متابولیسم آن در انسان و گیاهان ضروریاست. یکی از مهمترین روش هایی که تا کنون به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است، مکمل دهی با اسید فولیک و غنی سازی مواد غذایی از جمله آرد گندم است. اما اخیرا ملاحظاتی در مورد تاثیر آن ها بر سلامت انسان مطرح شده است. ز یست غنی سازی محصولات زراعی و به ویژه برنج با فولات از طریق مهندسی متابولیک یک راه حل جایگزین ویا تکمیل کننده درمبارزه با کمبود فولات، به ویژه بین جمعیت های روستایی می باشد. این مقاله به صورت مختصر به اهمیت فولات در سلامت انسان و روش های مقابله با کمبود آن و با تاکید بر روش مهندسی متابولیک در زیست غنی سازی برنج می پردازد.

انسان از هزاران سال پیش برای تامین نیازهای خود با استفاده از روش های سنتی به تغییر اشکال مختلف حیاتی اقدام کرده است. پیشرفت زیست فناوری و بخصوص مهندسی ژنتیک امکانات نوینی در دسترس بشر قرار داده است. فناوری های تغییر ژنتیکی در دهه ی 1980 ابداع گردید که تولید گیاهان تراریخته یکی از برجسته ترین دستاوردهای آن بوده است. در مورد جنبه های اخلاقی استفاده از محصولات تراریخته ملاحظاتی از سوی برخی دانشمندان مطرح شده است که جواز تغییر ماهیت یک موجود زنده توسط انسان از مهم ترین آن می باشد. هدف از این مقاله آشنایی با محصولات تراریخته و بررسی مزایا و معایب این محصولات با توجه به ملاحظات اخلاق زیستی می باشد روش این تحقیق کتابخانه ای بوده است و نتایج این تحقیق بیان داشت که فناوری های جدید با استفاده از مهندسی ژنتیک سعی بر این داشتند که تولید محصولات را افزایش و خسارات وارده بر محیط زیست را کاهش دهند.

کشت بیش از 17.3 میلیون هکتار محصولات تراریخته در جهان در انتهای سال 2012 میلادی که بیش از 70 میلیون هکتار آن به گیاهان تراریخته مقاوم به آفات اختصاص دارد. ضرورت بازنگری در ممانعت از تولید محصولات تراریخته در ایران را بیش از پیش نمایان می کند که محصولات تراریخته برای اولین بار درسال 1996 کشت شدند و تاکنون 1.8 میلیارد هکتار از اراضی باموفقیت زیر کشت محصولات تراریخته رفته اند که رکورد بی سابقه ای است.که این سطح تقریبا 80 درصد بیش از کل زمین های قابل کشت کشور چین یا ایالات متحده آمریکا است.

در دنیا نسبت افزایش جمعیت به مراتب بیشتر از محصولات کشاورزی می باشد و فقط در برخی از کشورها تناسب این دو پیشرفت قابل توجه است، ولی معمولا در کشورهای در حال توسعه اختلاف فاحشی بین افزایش جمعیت و میزان تولید محصولات کشاورزی وجود دارد و مردم آن کشورها دچار گرسنگی پنهان یا آشکار می باشند. به همین دلیل توسعه کشاورزی پایدار با توجه به در نظر گرفتن جمعیت در حال افزایش، نیاز روز افزون برای تامین غذا، خسارت وارده به محیط زیست و بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی، از مقوله های بسیار مهم در دنیای کشاورزی امروز می باشد. لذا به کارگیری از علم بیوتکنولوژی، با هدف افزایش کیفیت و تنوع مواد غذایی، تولید گیاهان مقاوم به تنش های زیستی و غیرزیستی، کاهش مصرف سموم شیمیایی و کودها و همچنین افزایش کارایی و راندمان تولید محصولات کشاورزی، به عنوان راه حلی برای توسعه پایدار کشاورزی و تامین امنیت غذایی، بسیار حائز اهمیت می باشد.

با عنایت به افزایش مداوم جمعیت جهانی در دهه های اخیر یکی از مهم ترین راهکارها در جهت جوابگویی به نیاز روز افزون مواد غذایی تولید محصولات تراریخته است. این مهم در دهه های اخیر در پاسخ به کمبود مواد غذایی در سطح جهانی پس از انقلاب سبز مطرح شد. به جهت اینکه گیاهان دستکاری شده پدیدهای جدید به شمار میرود استفاده از این محصولات و گسترش آن با وجود منافعش چالش ها و مسائلی را با خود به همراه دارد. با این وجود همانند هر فناوری در حال تکامل نگرانی، ترس و جنبه های اخلاقی در استفاده از آن مطرح است. در پژوهش حاضر قصد بر آن است تا در نمایی کلی به بررسی ابعاد قانونی این پدیده و استلزامات آن با عطف نظر به کشورهای گوناگون از جهات گوناگون پرداخته شود.

آفات یکی از اصلی ترین عواملی هستند که باعث کاهش محصولات کشاورزی می شوند. رایج ترین راه حل برای رفع این مشکل کاربرد سموم کشاورزی است. سموم کشاورزی علاوه بر هزینه های گزافی که بر قیمت تمام شده محصولات کشاورزی تحمیل می کنند خسارت های بیشماری را برای سلامت انسان (بیماری سرطان) و محیط زیست به همراه دارند. تا کنون 50 نوع سرطان ریه مرتبط با مصرف سموم کشاورزی شناسایی شده است. از طرفی، بقایای این سموم در خاک نیز قادرند مدتها فعال باقی مانده و علاوه بر تهدید جاندران خاکزی از طریق جذب توسط گیاه وارد زنجیره غذایی انسان شوند. باوجود ترویج راهکارهایی مانند کشاورزی ارگانیک و یا مدیریت تلفیقی آفات، استفاده صحیح از سموم کشاورزی تحت کنترل قرار نگرفته است.یکی از فناوری هایی که با تکیه بر آن می توان ضمن رفع خسارات کاهش محصول ناشی از آفت، محصولات سالم عاری از بقایای سموم کشاورزی تولید کرد، فناوری مهندسی ژنتیک است که منجر به تولید محصولات تراریخته می شود. از اولین کشت محصولات تراریخته بیش از 18 سال می گذرد و این محصولات از پذیرش عمومی نسبی خوبی بین کشاورزان و مصرف کنندگان برخوردار هستند. این مقاله با مروری بر صدمات ناشی از مصرف سموم کشاورزی بر سلامت انسان و محیط زیست به ارایه راه حل جایگزین یعنی فواید کشت محصولات تراریخته می پردازد.

در مناطق کشت چغندرقند، انواع علف های هرز در طول دوره رشد و نمو گیاه رشد می کنند که برای رشد چغندرقند بسیار مضر هستند و باعث کم شدن میزان محصول و راندمان تولید قند آن میشوند. غفلت از علف های هرز در مزارع چغندرقند می تواند باعث کاهش 42 درصد عملکرد شود. با استفاده از یک نوع علفکش عمومی که همه علف های هرز را از بین ببرد ولی گیاه زراعی مقاوم به آن نوع علفکش زنده بماند می توان ضمن کاهش خسارت علف های هرز در مزرعه باعث افزایش محصول و کاهش هزینه های سم و سم پاشی و افزایش درآمد کشاورز و کشت اقتصادی تر شد.

کم خونی ناشی از کمبود آهن و کمبود روی جزو شناخته شده ترین شکل های سوء تغذیه ریزمغذی ها هستند به طوری که در حدود دو میلیارد نفر از جمعیت جهان به نوعی از آن رنج میبرند. رژیم های غذایی بر پایه غلات که قوت غالب بسیاری از مردم را در سراسر جهان تشکیل می دهد، منابع ضعیفی از آهن و روی هستند. برنج برای بیش از نیمی از جمعیت جهان به عنوان یک غذای اصلی به حساب می آید. روش های مختلفی برای غنی سازی مواد غذایی پیشنهاد شده اند، اما خیلی از آنها به دلایل بیولوژیکی و اقتصادی - اجتماعی کارایی لازم را ندارند. روش های مرسومی که برای افزایش دسترسی چنین ریزمغذی هایی استفاده می شود عمدتا شامل مکمل دهی به برخی از غذاها وغنی سازی آنهاست. از روش های جدیدی که توجه زیادی را به سمت خود جلب کرده است غنی سازی زیستی دانه های غلات، مانند برنج، به عنوان یک راهبرد امیدوارکننده است. به علت تنوع ژنتیکی پایین ریزمغذی ها در ژرمپلاسم برنج، روش اصلاح نباتات (به نژادی) سنتی به تنهایی روش چندان موثری برای غنی سازی زیستی برنج نیست. تکنولوژی ژن، چشم اندازهایی برای بهبود موثر محتوای روی و آهن در دانه های برنج ارائه می دهد. در این مقاله راهبردهای استفاده شده برای بهبود محتوای آهن و روی در برنج و ژن های کنترل کننده هموستازهای آهن و روی مورد بررسی قرار می گیرند.

با گذشت بیست سال از تولید تجاری و مصرف محصولات تراریخته، مطالعات زیادی این محصولات را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داده اند. بخشی از این مطالعات که برآیندی از تحقیقات مختلف و مستقل انجام شده در دنیا در دهه گذشته بوده، به بررسی اثرات زیست محیطی این محصولات پرداخته است. ...

موجودات تراریخته به ارگانیسم هایی گفته می شود که توسط علم بیوتکنولوژی و دستکاری های انسانی ایجاد شده اند.در جهان امروزی بشر برای تامین منابع غذایی و مصرفی خویش دچار مشکلات عدیده ای است. در این شرایط بشر برای رهایی از فقر و گرسنگی و بوسیله فناوری های ژنتیکی و علم بیوتکنولوژی سعی در حل این مشکلات داشته اند. علی رغم سودهایی که تولید این موجودات می تواند برای انسان داشته باشد، این تغییرات ممکن است خطراتی نیز برای انسان و محیط زیست ایجاد کند. از طرفی، نگرانی های اخلاقی در ارتباط با کاربرد این تکنولوژی و نقض حقوق انسان و حیوانات وجود دارد. در این مطالعه سعی شده است که مباحث اخلاقی پیرامون استفاده از این فناوری، مزایا و معایب این محصولات، تاثیر آن بر سلامت و بهداشت جامعه و نگرانی های اخلاقی و نوع برچسب گذاری این محصولات وسیر قانونی این محصولات در ایران می پردازد. دیده گاه های اخلاقی در مورد محصولات تراریخته مبتنی بر قضاوت های ارزشی بوده و مبنای علمی ندارد ولی باید یک نظام مدیریتی به منظور ارزیابی خطرات محصولات تراریخته و آزادسازی این گونه گیاهان وجود داشته باشد.

با روند رو به رشد جمعیت دنیا، در گذشته و حال تقاضا برای تولیدات دامی با نرخ قابل توجهی ادامه خواهد داشت که تقاضا برای محصولات زراعی بیشتر می شود. لذا، افزایش بازده خوراک باعث کاهش فشار وارده به زمینه ای زراعی، افزایش سود کشاورز و کاهش مصرف انرژی های فسیلی و منابع زیستی خواهد شد. علاوه بر این ها منجر به کاهش برخی از اثرات جانبی زیست محیطی در حوزه تغذیه دام نیز متعدد هستند. تمام ( GM) مرتبط با پرورش حیوانات اهلی نیز می شود. مزایای بالقوه گیاهان تراریخته گیاهان تراریخته بسته به نزدیکی آنها به مرحله ارائه به بازار فروش به پنج دسته تقسیم شده اند. تحقیقات نشان می دهد که استفاده از تکنیک انتقال ژن باعث کاهش فیتات و لیگنین و افزایش فیتاز و قابلیت هضم گیاهان شده است. با وجود اینکه بیش از 100 نمونه تحقیق در مورد گیاهان تراریخته غنی شده برای تغذیه دام در بسیاری از کشورهای دنیا به ثبت رسیده است و اهمیت گیاهان تراریخته برای بازار خوراک حیوانات و همچنین افزایش کیفیت خوراک دام پوشیده نیست، با اینحال، هنوز تعداد بسیار کمی گیاه تراریخته برای فروش اجازه ورود به بازارها را کسب کرده اند. در این مسیر با وجود چشم اندازهای امیدبخش بسیار، ملاحظاتی نیز وجود دارد که این نوشتار سعی در طرح آنها دارد.

بشر از دیرباز در جستجوی غذای سالم و یا در آرزوی ارتقای کیفیت غذاهای در دسترس خود بوده است. مهندسی ژنتیک یکی از جمله ابزارهای ارزشمند کشف شده بشر در دهه 80 میلادی بوده که توانست رویای مهندسی ژنی و متابولیت های فرآورده های غذایی را جامه عمل بپوشاند و در دهه 90 میلادی محصولات تغییریافته ژنتیکی (GM) و هم اکنون با عنوان مهندسی شده ژنتیکی (GE) را به بازار عرضه کند. دستیابی و حضور این محصولات در بازار منجر به بحث و تحقیق در زمینه ایمنی و ملاحظات احتمالی برای سلامت انسان شده است. ...

استفاده ی بهینه از منابع تجدیدناپذیر و حفظ محیط زیست دارد. اما همانند تمام فناوری های نوین، زیست فناوری نیز با نگرانی ها و گاها سختگیری هایی در جوامع مختلف از جنبه های زیست محیطی، سلامت و اخلاق و غیره مواجه است. البته برخی از نگرانی ها مبنای علمی نداشته و صرفا به علت جدید و ناآشنا بودن این فناوریست و با گذر زمان و آشکارتر شدن فواید آن مبدل به اعتماد خواهد شد. آنچه مسلم است هیچ یک از فناوری ها کاملا بی نقص نیستند همانطور که روش های سنتی نیز اشکالاتی دارند. لذا هر فناوری که بتواند مشکلی از مشکلات بشر را حل کند و نسبت به سایر فناوری ها مشکل خاصی را ایجاد نکند، استفاده از آن ضروری و اخلاقی است و مخالفت غیر منطقی با آن به همان اندازه غیر اخلاقی می باشد. در نتیجه لازم است با دید منصفانه و منطقی فواید و مخاطرات زیست فناوری را بررسی کرده و ضمن بهره مندی از جنبه های مثبت آن، به تحقیق و پژوهش در جهت برطرف کردن جنبه های منفی آن بپردازیم.

موضوع تولید و مصرف محصولات تراریخته یکی از چالش برانگیز ترین مباحث در بحث تامین و امنیت غذایی بشر در جهان و ایران می باشد. فقدان دلایل علمی کافی دانشمندان در این زمینه و زمان بر بودن نتیجه گیری حاصل از اقدامات مهندسی ژنتیک موجب آن شده است تا موافقان و مخالفان به انحاء مختلف و حتی " طوریه " در سوال خویش از مراجع عظام، جوابیه نسبتا مطلوب (به نفع خود) را دریافت نمایند. چالش دیگر، طرح مساله بیوتروریسم است که برخی مخالفان، تولید این محصولات توسط کشورهای پیشرفته و کشور های معاند و صادرات آن را به کشورهای اسلامی نوعی بیوتروریسم و حتی نسل کشی می دانند که نگارندگان، ضمن تایید این مطلب که ایران همواره قربانی تروریسم بوده است، پیشنهاد مطالعات علمی بیشتر برای فهم صحت و سقم بیوتروریسم از طریق تراریخته، از واردات اقلام مشکوک، خودداری نموده و با توجه به پتانسیل های بالای دانشمندان این علوم در کشور، ایجاد تراریخته را در ایران انجام و با اطمینان خاص انجام دهند. هدف از نگاشتن این مقاله، بررسی این اختلافات از دیدگاه فقه ای شیعه، دانشمندان حوزه بیوتکنولوژی و همچنین سیاستمداران است. این مطالعه، حاصل بررسی عمیق در منابع علمی حوزه مهندسی ژنتیک، کتب فقهی و رسالات مراجع شیعه و همچنین پی گیری مناظرات مطرح شده در کشور در حوزه های مختلف بوده و راه حل برون رفت از این چندگانگی و تفاوت آرا، با توجه به نظرمجامع علمی، دینی و سیاسی مربوطه را ارائه می نماید، ضمن اینکه هیچ یک از مراجع عظام، حکم قطعی مبنی بر حلیت و یا حرمت این محصولات را صادر نکرده اند و مشکل اصلی، فقدان دلایل مستند و کافی ارائه شده توسط موافقین و مخالفان این بحث می باشد.