مطالعات تربیتی و روان شناسی
سال:1382 | دوره:4 | شماره:2 (پیاپی 8) |تعداد مقالات:9

این پژوهش در پی بررسی رابطه دوستیهای دو جانبه، پذیرش همسالان، خودپنداره و سازگاری اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر سال سوم راهنمایی شهر اصفهان است. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش آموزان دختر سال سوم راهنمایی سال تحصیلی 80-81 مدارس دولتی شهر اصفهان است. حجم نمونه ای 139 نفری به صورت خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق عبارت بودند از: آزمون گروه سنجی؛ مقیاس خودپنداره ساراسوات و مقیاس سازگاری اجتماعی آزمون شخصیت کالیفرنیا (CTP). معدل نمرات سال قبل و نیمسال اول جاری هر دانش آموز به عنوان شاخص های پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. بر اساس یافته های پژوهش، همبستگی متغیرهای مورد مطالعه با پیشرفت تحصیلی معنی دار بود. همچنین معلوم شد که ترکیبی از 3 متغیر خود پنداره، سازگاری اجتماعی و پذیرش همسالان قادر به تبیین میزان بیشتری از تغییرپذیری معدل کل سال قبل دانش آموزان است. ترکیبی از دو متغیر پذیرش همسالان و خودپنداره قادر به تبیین میزان بیشتری از تغییرپذیری معدل نیم سال اول جاری می باشد. ضمنا هیچ گونه رابطه مثبت و معناداری بین خودپنداره و دوستی های دوجانبه و خودپنداره و پذیرش همسالان دیده نشد.

این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه ویژگیهای هیجان خواهی، برون گرایی و خشم در نوجوانان پسر بزهکار و عادی استان تهران انجام شد. با روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 168 نفر از نوجوانان پسر بزهکار ساکن در کانون اصلاح و تربیت استان تهران و دبیرستانهای تهران انتخاب شدند. روش تحقیق در این بررسی، روش توصیفی پس رویدادی است. این مطالعه نشان داد که میزان هیجان خواهی نوجوانان بزهکار بیشتر از نوجوانان عادی است و این تفاوت معنادار است. میزان برون گرایی نوجوانان بزهکار بیشتر از نوجوانان عادی است و این تفاوت نیز معنادار است. میزان خشم نوجوانان بزهکار بیشتر از نوجوانان عادی است و این تفاوت هم معنادار است. بین میزان هیجان خواهی بزهکاران نوجوان و خشم آنان رابطه وجود دارد و این رابطه معنادار است.

پژوهش حاضر در صدد بررسی عوامل موثر درون مدرسه ای در جذب دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانهای استان خوزستان به نماز است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان روزانه پایه های اول، دوم و سوم مقطع متوسطه مدارس دولتی سراسر استان خوزستان است؛ که در سال تحصیلی 78-77 به تحصیل اشتغال داشته اند. نمونه آماری پژوهش حاضر شامل 1062 دانش آموز دختر و پسر پایه های سه گانه مقطع متوسطه است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش مشتمل بر: الف) تهیه مقدماتی پرسشنامه عوامل موثر درون مدرسه ای جذب دانش آموزان به نماز (70 ماده ای)؛ ب) تهیه پرسشنامه اصلی با روش تحلیل عوامل از کل نمونه پژوهش (31 ماده ای)؛ ج) تهیه پرسشنامه جذب به نماز ویژه خواهران (52 ماده ای)؛ د) تهیه پرسشنامه جذب به نماز ویژه پسران (38 ماده ای). نتایج حاصل از تحلیل عوامل برای کل نمونه پژوهش منجر به استخراج دو عامل قوی با محتوای تبلیغی – تشویقی (18 ماده) و حسن روابط انسانی – آموزشی با فراگیر (13 ماده) گردید؛ تحلیل عامل تفکیکی در مورد دانش آموز پسر سه عامل تشویقی – ترغیبی (18 ماده)؛ تبلیغی – آموزشی (10 ماده) و حسن روابط انسانی – آموزشی (10 ماده) را نشان می دهد و برای دانش آموزان دختر، تحلیل عامل تفکیکی مبین به عامل قابل حصول با ماهیت تبلیغی – مشارکتی، یادگیری مشاهده ای و حسن روابط آموزشی – انسانی با دانش آموزان است. ضریب همسانی درونی با روش آلفای کرونباخ برای پرسشنامه کلی یعنی پرسشنامه ویژه پسران و پرسشنامه دختران به ترتیب برابر با 0.90، 0.90 و 0.89 می باشد. به طور کلی، آزمون t برای گروه های مستقل، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون شفه (scheffe) تفاوتهای معنی داری را میان آزمودنیهای پژوهش به شرح ذیل نشان می دهند: میان ارزشیابی دانش آموزان دختر و پسر در پرسشنامه کلی عوامل موثر در جذب دانش آموزان به نماز تفاوت معنی دار P<0.028 وجود دارد، میانگین نمرات آزمودنیهای دختر بیشتر است؛ مقایسه دیدگاه دانش آموزان دختر و پسر با وضعیت اقتصادی – اجتماعی در هر سه پرسشنامه سه گانه بالا، متوسط و پایین نشان می دهد که میانگین آزمودنیهای با وضعیت اقتصادی – اجتماعی متوسط از دانش آموزان طبقه بالا و پایین بیشتر است که این تفاوت در سطح P<0.001 معنی دار است. اما در خصوص مقایسه دیدگاه دانش آموزان پایه های اول، دوم و سوم مقطع متوسطه از لحاظ عوامل موثر درون مدرسه در جذب آنها به نماز (پرسشنامه کلی) تفاوت معنی داری وجود ندارد.

مدارس عموما ادعا می کنند که علت کم توانی خواندن دانش آموزان اساسا در خود شاگردان است نه در عملکردهای مدرسه. به نظر ما، چنین تشخیصی از مشکل یادگیری خواندن درست نیست بلکه فراگیری خواندن در دانش آموزان، علاوه بر تسلط عمومی آنان به زبان فارسی، مستلزم دست یافتن آنان به مهارتهای فرازبانی یا سیستمی از تبدیل رمز نوشته ها به زبان شفاهی است که باید در جریان تدریس به آنان آموخته شود. برای بررسی این موضوع، با ساختن «آزمونهای تشخیص توانایی خواندن لطف آبادی – فردوسی» دو فرض اساسی را در این تحقیق مورد آزمون قرار داده ایم: الف) دانش آموزانی که کم توانی خواندن دارند، در مقایسه با دانش آموزانی که مشکل خواندن ندارند، در تواناییهای فرازبانی و پردازش آواشناختی با آنها متفاوتند؛ ب) تواناییهای فرازبانی و پردازش آواشناختی علل مستقیم مشکلات یادگیری خواندن است و با تشخیص به موقع علل مشکل در هر دانش آموز، می توانیم به شاگردانی که کم توانی خواندن دارند کمک کنیم. برای آزمون این فرضیه ها، مدل پژوهشی خود را روی یک نمونه 336 نفری از دانش آموزان پسر و دختر کلاسهای اول و دوم و سوم ابتدایی نواحی هفت گانه آموزش و پرورش مشهد آزمایش کرده ایم. در این مطالعه، دانش آموزان به گروه های تجربی و کنترل تقسیم شده و سی آزمون تشخیص توانایی خواندن لطف آبادی – فردوسی را برای هر گروه در سه نوبت (در آغاز سال تحصیلی، در میانه سال و در پایان سال) روی آنان اجرا کرده ایم. داده های جمع آوری شده در این تحقیق با روشهای آماری تحلیل واریانس و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده است که، علاوه بر عوامل پایه ای موثر بر یادگیری خواندن (سطح انگیزشی، هوشی عمومی، حافظه فعال و تجربه زبانی)، تواناییهای فرازبانی (آگاهی آواشناختی، رمزگشایی آواشناختی، آگاهی نحوی و آگاهی معناشناسی) بر یادگیری خواندن تاثیر قطعی دارد. به این ترتیب، با تشخیص به موقع کم توانی خواندن و کشف عوامل اساسی در کم توانی یادگیری و مهارتهای خواندن می توانیم شاگردانی را که در خطر ناتوانی یادگیری خواندن هستند از افت تحصیلی و بیسوادی برهانیم.

آموزش های علمی – کاربردی، آموزش هایی هستند که با هدف ایجاد مهارتهای شغلی و حرفه ای و نیز ارتقای مهارت شاغلین، برنامه ریزی و اجرا می شود. با توجه به نقش این آموزش ها در توسعه کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1369 با تشکیل شورای عالی آموزش های علمی – کاربردی، درصدد ساماندهی ساختار و محتوای این آموزش ها برآمد. در همین راستا در سال 1371 گروه هشتم در شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم تشکیل شد و آیین نامه ها و دستورالعمل های مربوط به تدوین، طراحی و اجرای آموزش های علمی – کاربردی به تصویب این گروه رسید. در مقاله پژوهشی حاضر با استناد به مبانی علمی آموزش های علمی – کاربردی الگوهای نیازسنجی آموزشی به منظور شناسایی دوره های علمی – کاربردی و فرآیند طراحی برنامه های درسی، در دو بخش صنعت و کشاورزی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از عدم التفات دستگاههای سیاستگذار و مجری آموزش های علمی – کاربردی به اهداف این دوره ها (به ویژه به هدف خود اشتغالی)، عدم تبعیت مجریان از الگوهای مناسب نیازسنجی در شناسایی دوره ها و نیز عدم توجه برنامه ریزان به الگوهای طراحی برنامه درسی مهارت – محور است.

پژوهش حاضر با هدف بومی سازی اطلاعات مربوط به روان شناسی رشد صورت پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی است. نمونه تحقیق 240 دانش آموز دختر مقاطع راهنمایی و متوسطه می باشد که به روش خوشه های انتخاب گردیدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه ای است که از دوازده بخش تکمیل شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مهمترین تغییر زیستی یعنی بلوغ در دامنه سنی دوازده تا چهارده سالگی رخ می دهد، نوجوانان بیشترین اطلاعات خود را در این زمینه از والدین دریافت می کنند و واکنش آنها در قبال بلوغ توام با ترس بوده است. در زمینه بررسی خصوصیات اجتماعی شان، مسافرت و گردش را جزو بهترین سرگرمی های خود می دانند و از این که والدینشان آنها را به چشم کودک ببیند و مورد تمسخر و سرزنش قرار بگیرند، اعلام نارضایتی کرده اند. بیشترین تاثیرپذیری را نوجوانان از والدین خود داشته اند و سپس دوستان چنین نقشی را ایفا کرده اند. در محیط تحصیلی، نمره کم دادن و تبعیض گذاشتن معلمان از جمله عواملی است که آنها را ناراحت می کند.

در این پژوهش رفتار اطلاع یابی معلمان پژوهنده در نواحی آموزش و پرورش شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش پیمایشی است و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه را 73 نفر از معلمان پژوهنده شهر شیراز تشکیل می دهند. فعالیت های پژوهشی مهمترین انگیزه و هدف جستجوی اطلاعات محسوب می شود. از میان انواع اطلاعات، اطلاعات علمی اهمیت بیشتری دارد. معلمان پژوهنده از دو روش رسمی و غیررسمی استفاده می کنند که از میان منابع رسمی به ترتیب کتاب، گزارشهای تحقیقاتی و نشریات ادواری مورد استفاده بیشتری قرار می گیرند و از میان منابع غیر رسمی مشورت با همکاران از اهمیت بیشتری برخوردار است. اکثر پاسخگویان در جهت دستیابی به اطلاعات مورد نیاز استفاده از منابع چاپی را ترجیح می دهند. در بین منابع الکترونیکی از اینترنت و پس از آن پایگاه های اطلاعاتی استفاده می شود. موجود نبودن منابع اطلاعاتی در کتابخانه ها، کمبود وقت کافی در جستجوی اطلاعات و عدم آشنایی با نظام های رایانه ای به ترتیب از عوامل موثر بر عدم دسترسی آسان به اطلاعات محسوب می شوند. عوامل مختلفی از قبیل رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی و سابقه تدریس و رفتار اطلاع یابی پاسخگویان تفاوت معنی داری وجود ندارد و معلمان پژوهنده در جستجوی اطلاعات از الگوی مشابهی پیروی می کنند.