روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)
سال:1387 | دوره:4 | شماره:16 |تعداد مقالات:8

این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش تنش زدایی تدریجی در ارزیابی تنیدگی رویدادهای زندگی روزمره انجام شد. 100 دانشجوی دختر رشته مشاوره به طور تصادفی انتخاب و بر اساس زمینه یابی دیدگاههای شخصیPVS)  موسسه سرسختی، 1985)، فهرست حرمت خود (کوپر اسمیت، 1967) و مقیاس اضطراب کتل (کتل، 1958) ارزیابی  شدند. پس از جایگزینی تصادفی آزمودنیها در دو گروه آزمایشی و کنترل، گروه آزمایشی به مدت 10 هفته در معرض آموزش تنش زدایی تدریجی (جاکوبسون، 1934) قرار گرفت. سپس مقیاس رویدادهای دردسرآفرین و خشنود کننده (دلانگیس و دیگران، 1982) در دو گروه اجرا شد. یافته ها نشان دادند که با کنترل سطوح سرسختی، حرمت خود و میزان تنش، گروه آزمایشی پس از آموزش توانست رویدادهای زندگی روزمره را نسبت به گروه کنترل کمتر تنیدگی زا ارزیابی کند.

با هدف اندازه گیری مهارتهای اجتماعی، مشکلات درونی سازی شده و مشکلات برونی سازی شده براساس تفاوتهای جنس در کودکان، والدین (n=1001) و مربیان  518 (n=284)دختر و 483 پسر (3 تا 5 ساله)، به فرمهای والد و مربی نظام رتبه گذاری مهارتهای اجتماعی (گرشام و الیوت، 1990) پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دادند که بر حسب رتبه گذاری والدین و مربیان، در زیر مقیاسهای مهارتهای اجتماعی (همیاری، خودمهارگری و مسوولیت پذیری) و مشکلات درونی سازی شده (غمگینی، افسردگی و تنهایی) دختران رتبه های بالاتر از پسران به دست آوردند. پسران در مقایسه با دختران، رتبه های بالاتری در زیرمقیاس مشکلات برونی سازی شده (پرخاشگری، مهار ضعیف خلق و بحث با دیگران) کسب کردند. رتبه گذاری والدین برای نمره های جرات ورزی در دختران و پسران تفاوت معناداری را نشان نداد. 

 30 دانش آموز نارساخوان از پایه های اول تا سوم مدارس ابتدایی شهر تبریز با استفاده از فهرست نارساخوانی (میکاییلی، 1384)، شناسایی شدند. گروه نمونه پس از اجرای آزمون هوش وکسلر کودکان (وکسلر، 1974) و آزمون تشخیصی خواندن (بهاری قره گوز، 1385)، به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه تقسیم شد. گروه آزمایشی در مدت سه ماه، 13 جلسه 45 دقیقه ای به طور انفرادی با استفاده از وسیله سینا: وسیله کمکی برای آموزش خواندن (سیف نراقی و نادری، 1382) و گروه کنترل به شیوه مرسوم آموزش دیدند. خطاهای خواندن دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مقایسه شد. نتایج نشان دادند که با ثابت نگه داشتن متغیر هوش، به کارگیری وسیله آموزشی سینا 48 درصد از خطاهای خواندن را کاهش می دهد. بنابراین معلمها می توانند به وسیله آموزشی سینا در بهبود مهارتهای خواندن دانش آموزان نارساخوان، اعتماد کنند.

سلامت روانی والدین دانش آموزان دارای اختلال نارسایی توجه/فزون ـ کنشی (ADHD) با والدین دانش آموزان بهنجار مقایسه شد. معلمان 315 دختر و 315 پسر 7 تا 11 ساله فهرست نشانه مرضی کودک CSI-4 (گدو و اسپرافکین، 1994) را تکمیل کردند. دو گروه (در هر گروه 15 دختر و 23 پسر) از دانش آموزان واجد اختلال و فاقد اختلال ADHD انتخاب شدند. سپس والدین تمام 76 دانش آموز به پرسشنامه سلامت عمومی (گلدبرگ، 1972) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند که سطح سلامت روانی والدین کودکان واجد اختلال ADHD به گونه ای معنادار (001/ (P <0پایین تر از والدین کودکان بهنجار بود. استلزامهای مرتبط با سیاستگذاری برنامه های پیشگیرانه با هدف ارتقای سطح سطح سلامت عمومی مورد بحث قرار گرفت.

به منظور پیش بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس رگه های شخصیت، تعداد 200 دانش آموز (100 دختر و 100 پسر) سال اول دبیرستان با نمونه برداری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه رگه های پنجگانه شخصیتی NEO-FFI (کاستا و مک کری، 1992) پاسخ دادند. برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی از معدل امتحانهای نهایی سال سوم راهنمایی استفاده شد. نتایج نشان دادند که پیشرفت تحصیلی بدون رابطه معنادار با گشودگی، با رگه های برون گردی، مقبولیت و وظیفه شناسی همبستگی مثبت و با نورزگرایی همبستگی منفی دارد. نتایج رگرسیون گام به گام مشخص کرد که تنها دو رگه نورزگرایی و وظیفه شناسی توانست در دو گام حدود 9 درصد واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین کنند. نتایج بر پایه نظریه رگه های شخصیتی مورد بحث قرار گرفت.

با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر کاهش اضطراب سلامت و افسردگی بیماران مبتلا به نشانگان روده تحریک پذیر(IBS) ، 32 بیمار (با تشخیص پزشک متخصص و بر اساس ملاکهای (Rome II، به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (12 نفر) و کنترل (12 نفر) قرار گرفتند. درمان شناختی رفتاری در گروه آزمایشی طی هشت جلسه هفتگی به کار بسته شد. زیر مقیاس اضطراب سلامت از پرسشنامه کیفیت زندگی (پاتریک و دیگران، 1998) و فهرست افسردگی بک (1961 ،BDI) در آغاز و پایان جلسه ها و پس از گذشت دو ماه تکمیل شدند. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری کاهش معناداری را در نمره های اضطراب سلامت و افسردگی گروه آزمایشی در پس آزمون نشان دادند. آزمون پیگیری هشت هفته که بعد از پس آزمون اجرا شد، تغییری در نمره های اضطراب سلامت نشان نداد، اما در نمره های افسردگی گروه آزمایشی، افزایش معناداری (05/ (P<0دیده شد و ضرورت تدارک یک طرح درمانگری اختصاصی را مطرح کرد. بر اساس این نتایج، در بیماران روده تحریک پذیر، درمان شناختی رفتاری می تواند یک درمان موثر باشد.

به منظور بررسی ساختار عاملی و ویژگیهای روان سنجی فهرست تنیدگی ناشی از انتظارهای تحصیلی AESI) انگ و هوان، 2006)، 143 پسر و 182 دختر دبیرستانی فهرست تنیدگی ناشی از انتظارهای تحصیلی (AESI)‏ و فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی (FNES-B؛ لری، 1983) را تکمیل کردند. تحلیل عاملی اکتشافی دو عامل انتظارهای والدین/معلمان و انتظارهای خود را تایید کرد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی ضمن حمایت از ساختار عاملی به دست آمده از تحلیل عاملی اکتشافی، نشان دادند که الگوی دو عاملی AESI در مقایسه با الگوی تک عاملی برازش بهتری با داده ها دارد. همبستگی مثبت معنادار بین نمره های مقیاس ترس از ارزیابی منفی با نمره های زیر مقیاسها و نمره کل AESI مبین روایی همگرای این فهرست بود. همسانی درونی زیر مقیاسها و عامل کلی AESI مناسب بود. نتایج پژوهش حاضر، ثبات ساختار عاملی AESI و اعتبار این فهرست را برای سنجش تنیدگی ناشی از انتظارهای تحصیلی در دانش آموزان ایرانی نشان دادند.

مقاله ای که به نکات کلی آن در شماره پیشین پرداخته شد، بر مبنای مرور مجموعه پژوهشهایی شکل گرفته است که از سال 1966 تا 2000 در MEDLINE و PsychInfo به زبان انگلیسی فهرست شده و از واژه های کلیدی «دلبستگی» و «روابط موضوعی» سود جسته اند. همچنین مقاله های مروری که در خلال این سالها به طور مستقیم و بدون توجه انحصاری به آسیب شناسی روانی، به بررسی ارتباط بین بیماریهای جسمانی و دلبستگی پرداخته اند در شمار منابع مورد استفاده قرار گرفته اند.