گیاهان دارویی
سال:1398 | دوره:18 | شماره:70 |تعداد مقالات:22

شاهدانه با نام علمی Cannabis sativa L.، گیاهی علفی، یک ساله و متعلق به خانواده Cannabacea است. بذرهای این گیاه میزان قابل توجهی روغن و اسیدهای چرب اشباع نشده دارند و از لیف موجود در آن در صنایع کاغذسازی و نساجی استفاده می شود. تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول از مهم ترین ترکیبات کانابینوئیدی این گیاه می باشند که به دلیل خواص شناخته شده دارویی آنها، از اهمیت زیادی برخوردارند. در مطالعات مختلف اثر درمانی ترکیبات دارویی گیاه شاهدانه روی برخی بیماری ها از جمله سرطان، ام اس، ایدز و اثرگذاری های تسکینی و ضد اضطرابی آن گزارش شده است. با توجه به اهمیت دارویی و صنعتی شاهدانه و همچنین وجود تنوع ژنتیکی گسترده آن در ایران، لازم است مطالعات بیشتری برای شناخت بهتر این گیاه و تولید اقتصادی ترکیبات دارویی آن صورت گیرد. در این مقاله، خصوصیات زراعی، دارویی و فیتوشیمیایی و برخی ویژگی های ارزشمند این گیاه مورد بررسی قرار گرفته است.

آلکالوئیدهای تروپانی نظیر اسکوپولامین (C17H21NO4)، آتروپین (C17H23NO3) و هیوسیامین (C17H23NO3) به دلیل فعالیت آنتی کولینرژیک، رقابت با گیرنده های موسکارین و همچنین استفاده در درمان بیماری های مختلف از مهم ترین متابولیت های ثانویه گیاهی در صنعت داروسازی می باشند. آلکالوئیدهای اسکوپولامین، هیوسیامین و آتروپین جزء مهم ترین آلکالوئیدهای تروپانی می باشند که به عنوان داروهای ضد کولیک و اسپاسمولیتیکی در دستگاه گوارش و دفع ادرار مورد استفاده قرار گرفته اند. آلکالوئیدهای تروپانی ترکیبات فیتوشیمیایی طبیعی هستند که در هفت خانواده مختلف گیاهی وجود دارند. این ترکیبات، متابولیت های ثانویه اصلی گیاهان خانواده سولاناسه مانند بذرالبنج (Hyoscyamus niger) و شابیزک (Atropa belladonna) می باشند. منبع اصلی ماده خام برای تولید آلکالوئیدهای تروپانی در جهان برگ های گیاه Duboisia spp. است که حاوی 2 الی 4 درصد آلکالوئید (بیش از 60 درصد آن اسکوپولامین و 30 درصد آن هیوسیامین) می باشد. روش های رایج آنالیز آلکالوئیدهای تروپانی شامل کروماتوگرافی گازی، کرومانوگرافی مایع با کارآیی بالا و الکتروفورز مویینه می باشد، که در حال حاضر کروماتوگرافی مایع متداولترین روش برای آنالیز این ترکیبات است. آنزیم های مختلفی در بیوسنتز آلکالوئیدهای تروپانی دخالت دارند که در این بین N-پوتریسین متیل ترانسفراز (PMT)، تروپینون ردوکتاز I و II و هیوسیامین 6-بتا هیدروکسیلاز (H6H) نقش کلیدی دارند. به منظور افزایش بیوسنتز این آلکالوئیدهای مهم، تحقیقات گسترده ای روی دستکاری ژن های بیان کننده آنزیم های کلیدی مسیر بیوسنتزی مانند ژن های pmt و h6h تمرکز شده است. اگرچه برای افزایش کارآیی بیوسنتز این متابولیت ها، تحقیقات بیوتکنولوژیکی و زراعی بسیاری انجام شده است، اما انجام مطالعات بیشتر ضروری است. این مقاله با هدف ارائه مروری جامع بر این نوع آلکالوئیدهای تروپانی ارزشمند نگارش شده است.

مقدمه: یکی از مهم ترین جنبه های پژوهش، بررسی و ارزیابی تولیدات علمی است و این امر در طب سنتی به دلیل کاربرد خاصی که امروزه در درمان بیماری ها دارد، اهمیتی دوچندان پیدا می کند. هدف: هدف این پژوهش بررسی تحلیلی و استنادی تولیدات علمی اعضای هیأت علمی طب سنتی دانشگاه های علوم پزشکی ایران در پایگاه استنادی اسکوپوس در فاصله سال های 2005 تا 2015 است. روش بررسی: پژوهش حاضر پیمایش توصیفی از نوع کاربردی است که با رویکرد تحلیل استنادی انجام شده است. داده های موردنیاز تا تاریخ 21 سپتامبر 2015 از پایگاه استنادی اسکوپوس استخراج و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده شده است. نتایج: تولیدات علمی اعضای هیأت علمی طب سنتی کشور روند صعودی پایداری داشته است و دانشگاه تهران به عنوان پرتولیدترین (95 مدرک) و پراستنادترین (369 استناد) دانشگاه شناخته شد. مجله های Iranian Journal of Public Health و Iranian Red Crescent Medical Journal هر دو بیشترین تولیدات علمی اعضای هیأت علمی طب سنتی کشور (هرکدام 16 مدرک) را منتشر نموده اند. مقالات نشریات (4/58 درصد) و کتاب ها (4/15 درصد) بیشترین منابع مورد استفاده توسط اعضای هیأت علمی طب سنتی بوده اند. 8 مجله به عنوان مجلات هسته حوزه طب سنتی انتخاب شدند که Journal of Ethnopharmacology اولین مجله هسته این حوزه بوده است. بیشترین میزان استنادات به منابع نیز مربوط به سال های 2007 تا 2015 است. نتیجه گیری: دسترسی پژوهشگران به مجلات هسته و پراستناد حوزه طب سنتی از طریق پایگاه های اطلاعاتی معتبر، افزایش بودجه های پژوهشی، اعمال برنامه های تشویقی، تسهیل فرصت های مطالعاتی برای اعضای هیأت علمی، تجهیز آزمایشگاه های تحقیقاتی از جمله راهکارهایی است که به ارتقاء کمیت و کیفیت تولید علم در حوزه مذکور کمک شایان توجهی خواهد کرد.

مقدمه: چیا (Salvia hispanica) گیاهی علفی و یک ساله از خانواده نعناعیان است. دانه های چیا منبع غنی اسیدهای چرب امگا 3 (α _ لینولنیک اسید)، پروتئین، فیبرهای محلول و نامحلول، ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان های طبیعی می باشند. هدف: تعیین الگوی رشد و نمو و عملکرد بذر و کیفیت روغن دانه دو واریته چیا تحت تأثیر زمان های مختلف کشت. روش بررسی: به منظور بررسی امکان تولید چیا در ایران، آزمایشی مزرعه ای در مرکز تحقیقات صفی آباد دزفول به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل دو واریته سیاه و سفید چیا و چهار زمان مختلف کشت (از نیمه آبان تا نیمه دی ماه) بودند. نتایج: صفات رویشی و زایشی هر دو واریته چیا به طور معنی داری تحت تأثیر زمان های کشت قرار گرفتند. بهترین عملکرد دانه هر دو واریته چیا در زمان کشت اول (15 آبان ماه) به دست آمد. واریته سیاه عملکرد بهتری به لحاظ تولید دانه (76/68 گرم در مترمربع) و درصد روغن (6/36 درصد) نسبت به واریته سفید داشت. آلفالینولنیک اسید در هر دو واریته سیاه و سفید چیا به ترتیب در حدود 54 و 61 درصد بود. نتیجه گیری: هر دو واریته چیا در شرایط اقلیمی دزفول سازگاری مناسبی نشان دادند و با کشت در آبان ماه با دریافت روزهای کوتاه کافی، بذر تولید نمودند. از آنجایی که درصد و کیفیت مطلوب روغن در هر دو واریته چیا مشاهده شد، با بهینه سازی سایر عوامل تولید می توان به عملکرد اقتصادی مطلوب دست یافت.

مقدمه: تیروزیناز یک پلی فنل اکسیداز حاوی مس است که در ملانوژنز دخالت داشته و در فرایند قهوه ای شدن آنزیمی، که موجب تغییر رنگ و از دست دادن ارزش غذایی در محصولات گیاهی می شود. تیروزیناز نقش با اهمیتی را به عنوان کاتالیزور آنزیمی بازی می کند. هدف: تعیین درصد مهار، تحلیل سنتیکی مهار تیروزیناز و تعیین اثر آنتی اکسیدانی عصاره هگزانی اندام های هوایی گیاهان گون و کنگر. روش بررسی: عصاره هگزانی گیاهان به روش خیساندن در هگزان و تغلیظ حرارتی به دست آمد. اثر مهاری عصاره ها در چهار غلظت 1، 1/0، 01/0 و 001/0 میلی گرم در میلی لیتر در طول موج 492 نانومتر با استفاده از دستگاه میکروپلیت ریدر تعیین شد. از اسید کوجیک به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. تعیین فعالیت آنتی اکسیدانی با استفاده از DPPH انجام و از آسکوربیک اسید به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. در تعیین ترکیبات عصاره ها ازدستگاه GC/MS استفاده شد. نتایج: فعالیت مهاری عصاره هگزانی برگ گیاه گون برابر 6/66 درصد و برای برگ و گل گیاه کنگر به ترتیب برابر با 7/71 و 7/68 درصد بود. مقدار IC50 برای برگ گیاه گون 5/0 میلی گرم در میلی لیتر و برای برگ و گل گیاه کنگر به ترتیب برابر 5/0 و 32/0 میلی گرم در میلی لیتر بود. برگ گیاه گون نیز میزان فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی از خود نشان داد. آنالیز GC/MS نتایج معنی داری در زمینه معرفی ترکیبات بالقوه مهارکننده به دست نداد. نتیجه گیری: عصاره های هگزانی تهیه شده از اندام های گیاهانی که بیشترین اثر مهارکنندگی تیروزیناز را از خود نشان دادند جهت تهیه مهار کننده های جدید این آنزیم با هدف تولید داروهایی با اثرات جانبی کمتر مناسب هستند.

مقدمه: فعالیت انعقادی پلاکت ها در شکل گیری ترومبوز، پلاک آترواسکلروز و بروز بیماری های قلبی-عروقی نقش ویژه ای را از خود نشان داده است. برای این منظور از مهارکننده های پلاکتی برای درمان و جلوگیری از عارضه قلبی استفاده می شود که پرمصرف ترین آنها آسپیرین می باشد. امروزه استفاده از داروهای گیاهی موردنظر متخصصین طب سنتی می باشد. هدف: هدف از این مطالعه، تعیین میزان فعالیت پلاکت ها در مواجه با عصاره گیاه (ترخون) Artemisia dracunculus در کنار داروی مهارگر پلاکتی آسپیرین می باشد. روش بررسی: در این مطالعه پلاکت های افراد سالم پس از آماده سازی برای مدت زمان 60 دقیقه با غلظت های (µ g/ml 1000-125) عصاره متانولی گیاه تَرخون و غلظت های µ g/ml) (0. 31-1. 26 [Acetyl Salisic (ASA) Acid]، هر کدام به تنهایی و هر دو عصاره و دارو با هم مواجه شدند، سپس آزمایش های فعالیت پلاکتی که شامل: چسبندگی پلاکتی، اگریگومتری و آزادسازی پروتئین بر روی آنها انجام شد. نتایج: نتایج به دست آمده نشان می دهد که رویارویی پلاکت های طبیعی با عصاره ترخون توانسته است فعالیت پلاکت ها را در هر سه مرحله تجمع، چسبندگی و رهاسازی پلاکتی به طور چشمگیری، در مقایسه با کنترل کاهش دهد. همچنین، در ادامه این عصاره توانست به نحو قابل توجهی (001/0 P≤ ) فعالیت هم افزایی ضدپلاکتیASA بر روی پلاکت های طبیعی را نیز تقویت نماید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که استفاده همزمان عصاره گیاه تَرخون و ASA می تواند به عنوان یک ترکیب مؤثر سبب القای فعالیت ضدپلاکتی شود، لذا استفاده از این عصاره در درمان بیماری های قلبی-عروقی و ترومبوتیک پیشنهاد کرد.

مقدمه: از آنجاکه در جوامع امروزی نه تنها نقش تغذیه ای گیاهان و قارچ ها بسیار پررنگ و اساسی است بلکه پایه اصلی بسیاری از داروها نیز گیاهان و فرآورده های گیاهی است، لذا یکی از مشکلات سم شناسان بالینی موارد مسمومیت با این فراورده ها می باشد. هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان شیوع، علائم، عوارض، درمان های مؤثر، نوع ماده مصرف شده، علت مصرف، محل تهیه، پراکنش جنسیتی و سنی مسمومیت با گیاهان و قارچ ها در بیماران بستری بیمارستان لقمان حکیم تهران می باشد. روش بررسی: این مطالعه به صورت گذشته نگر با تدوین پرسشنامه به بررسی بیماران بستری از آغاز سال 1386 تا پایان 1392 پرداخته است. نتایج: از 103 مورد بررسی شده مسمومیت با گیاهان و قارچ ها، 1/64 درصد مرد و 9/35 درصد زن بوده اند. میانگین سنی بیماران 19/21 ± 51/30 سال به دست آمد. شایع ترین ماده ی مصرف شده داتوره (34 درصد) بوده است. از سوی دیگر قارچ ها در 8/5 درصد موارد مسمومیت دیده شدند. بیشترین محل تهیه گیاهان و قارچ ها از عطاری ها گزارش شد (18/27 درصد). علت مصرف در درجه اول تصادفی و در درجه دوم ایجاد سرخوشی بوده است. چهار بیمار در بخش مراقبت های ویژه بستری شدند و سه بیمار نیز نیاز به انتوباسیون داشتند. میانگین مدت زمان بستری بیماران 28/1 ± 64/1 روز به دست آمد. 90 درصد درمان های انجام شده، حمایتی بودند و 7/75 درصد از بیماران بدون هیچ گونه عارضه بالینی بهبود پیدا نمودند. نتیجه گیری: مسمومیت با گیاهان و قارچ ها از علل شایع مسمومیت و عمدتاً اتفاقی می باشند. در کودکان با الگوی مصرف اتفاقی و جوانان با الگوی سرخوشی بیشتر دیده می شود و عمدتاً با درمان های حمایتی و علامتی بهبود پیدا کرده اند.

مقدمه: استفاده از دانش مردم بومی در استفاده از گیاهان می تواند اطلاعات ارزشمندی درزمینه تغذیه، درمان و تولید داروهای مورد استفاده در طب مدرن فراهم سازد. هدف: تحقیق حاضر برای نخستین بار به بررسی میزان شناخت مردم اردستان نسبت به گیاهان دارویی و معرفی برخی گیاهان سمی منطقه پرداخته است. روش بررسی: جهت کسب اطلاعاتی نظیر نوع اندام مصرفی، خواص و طریقه مصرف گیاهان دارویی منطقه، نمونه های گیاهی جمع آوری شده پس از شناسایی، به مردم بومی عرضه و اطلاعات حاصل در قالب پرسشنامه جمع آوری شد. همچنین برخی گیاهان سمی منطقه با استفاده از منابع معتبر معرفی شد. نتایج: در این تحقیق، 120 گونه اعم از گونه های دارویی و سمی معرفی شد که 106 گونه متعلق به 41 تیره و 98 جنس از کاربرد دارویی برخوردار بودند. از این میان تیره های Asteraceae با 17 جنس و 17 گونه و Apiaceae با 9 جنس و 10 گونه از اهمیت بیشتری برخوردار بودند. همچنین مشخص شد که 25 گونه از 120 گونه گیاهی معرفی شده خاصیت سمی دارند که از این میان 11 گونه در دوزهای پایین دارای مصارف دارویی هم هستند. نتایج حاصل نشان داد که بیشترین بخش های مورد استفاده از گیاهان دارویی در منطقه اردستان شامل اندام های هوایی و به صورت جوشانده می باشد. همچنین بیشترین کاربرد گیاهان دارویی در این منطقه به عنوان ضددرد، رفع اختلالات گوارشی و اختلالات متابولیسمی نظیر دیابت و چربی خون است. نتیجه گیری: وجود 106 گونه گیاه دارویی در شهرستان اردستان نشان دهنده غنای این منطقه از نظر گیاهان دارویی و دانش نسبتاً بالای مردم منطقه نسبت به مصارف دارویی این گیاهان می باشد.

مقدمه: چاقی با افزایش استرس اکسایشی بدن همراه است. به علاوه، فعالیت ورزشی باعث افزایش استرس اکسایشی می شود. با این حال مصرف مکمل های غذایی ممکن است باعث تعدیل این شاخص ها شود. هدف: لذا مطالعه حاضر تأثیر مصرف بذرکتان بر ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما و شاخص پراکسیداسیون لیپیدی دختران دارای اضافه وزن متعاقب چهار هفته تمرین ترکیبی بررسی می کند. روش بررسی: سی و شش زن دارای اضافه وزن با 25 BMI> به صورت تصادفی به چهار گروه 9 نفره، شامل؛ تمرین با مکمل، تمرین ترکیبی، مکمل سازی بذرکتان و کنترل تقسیم شدند. از همة افراد رضایت نامه ِی کتبی گرفته شد. تمرین ترکیبی شامل تمرینات هوازی با شدت 65 درصد ضربان قلب ذخیره و تمرینات مقاومتی با شدت 60 درصد RM 1 بود در این بین پودر بذرکتان (62/0 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در روز) در طول چهارهفته دوره ی تمرین مکمل سازی شد. فرضیه های تحقیق در سطح معنی داری 05/0>P با استفاده از آزمون آنالیز واریانس (ANOVA) با اندازه گیری های مکرر با عامل بین گروهی بررسی شدند. نتایج: نتایج نشان داد که غلظت بیومارکر مالون دی آلدئید در گروه بدون مصرف بذرکتان در مقایسه با گروه دریافت کننده مکمل بذرکتان بعد از انجام تمرین ترکیبی به طور معنی داری افزایش پیدا می کند (05/0>P). با این حال، ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما تفاوت معنی داری نشان نداد (05/0>P). نتیجه گیری: نتایج حاصل از مطالعه حاضر بیانگر این بود که علی رغم اینکه تمرین ترکیبی باعث افزایش سطوح مالون دی آلدئید در افراد دارای اضافه وزن می شود، با این حال مصرف بذرکتان به عنوان یک مکمل آنتی اکسیدانی می تواند تأثیر مثبتی بر پراکسیداسیون لیپیدی غشای سلول ها و جلوگیری از اثرات مخرب رادیکال های آزاد داشته باشد.

مقدمه: مطالعات اندکی در مورد اثربخشی عصاره آبی دارچین (CWE) در بیماری های عصبی انجام شده است. در مطالعات قبلی بر اثر کاهنده درد عصاره آبی-الکلی دارچین در فاز دوم (مزمن) تست فرمالین و کاهش التهاب در مدل های حیوانی و نیز در انسان پس از مصرف دارچین تأکید شده است. مطالعاتی هم در مورد اثرات ضد آلزایمری این عصاره وجود دارد. اما اثرات عصاره آبی این گیاه در بروز بیماری های مرتبط با دستگاه عصبی بخصوص بیماری افسردگی مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف: در این مطالعه اثرات ضد افسردگی عصاره آبی دارچین (CWE) با استفاده از مدل شنای اجباری در موش های کوچک آزمایشگاهی نر بررسی شد. روش بررسی: CWE با روش جوشاندن از پودر دارچین به دست آمد. موش های سفید آزمایشگاهی نر نژاد NMRI با محدوده وزنی 25-30 گرم (8 سر در هر گروه) مورد استفاده قرار گرفتند. دوزهای مختلف عصاره آبی (mg/kg 25، 50، 100 و 200) دارچین 30 دقیقه قبل از تست شنای اجباری بصورت داخل صفاقی به حیوانات تزریق شدند. همچنین، فلوکستین (mg/kg 20) در یک گروه مجزا به حیوانات (به عنوان گروه کنترل مثبت) تزریق شد. نتایج: تزریق داخل صفاقی دوزهای (mg/kg 50، 100 و 200) CWE به طور معنی داری زمان بی حرکتی موش در تست شنای اجباری را کاهش داد که این اثر در دوزهای 100 و 200 میلی گرم عصاره مشابه اثر فلوکسیتین بود. نتیجه گیری: از این آزمایش ها می توان نتیجه گیری کرد که CWE می تواند افسردگی ناشی از استرس شنای اجباری را کاهش دهد. به دلیل ناشناخته بودن ترکیبات این نوع از عصاره، مشخص نیست که مکانیسم اثر این عصاره در کاهش افسردگی در این مدل حیوانی چیست.

مقدمه: ناتوانی ناشی از سردرد در میگرن و مزمن شدن آن می تواند منجر به ایجاد حالات غم و اندوه و افسردگی شوند. هدف: لذا این مطالعه با هدف تعیین تأثیر اسانس درمانی استنشاقی گیاه اسطوخودوس بر افسردگی و ناتوانی ناشی از میگرن صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی بالینی روی 60 بیمار میگرنی مراجعه کننده به کلینیک طوبی ساری (مازندران، ایران) در سال 95-96 انجام شد. بیماران در گروه آزمون 2 تا 3 قطره اسانس اسطوخودوس را به مدت 15 دقیقه 3 بار در هفته طی 4 هفته متوالی استنشاق نمودند. دوز، مدت زمان و روش استنشاق پارافین (به عنوان دارونما) در گروه شاهد همانند بیماران گروه اسطوخودوس بود. قبل از مداخله، در پایان هفته دوم و چهارم نیز، شدت افسردگی و ناتوانی ناشی از سردرد به ترتیب با پرسشنامه بک و جاکوبسن سنجیده شد. جهت تحلیل در هر گروه و گروه ها از تحلیل واریانس اندازه گیری تکراری و آزمون تعقیبی بن فورنی استفاده شد. نتایج: در گروه آزمون نمرات افسردگی (001/0>, P49/64=f) و ناتوانی ناشی از سردرد (001/0>, P95/29=f) در قبل از مداخله، دو و چهار هفته پس از مداخله اختلاف آماری معناداری را نشان دادند. بین دو گروه از نظر شدت افسردگی (13/0=P, 26/2=f) و ناتوانی ناشی از سردرد (15/0=P, 93/1=f) در زمان قبل از مداخله، دو و چهار هفته پس از مداخله اختلاف آماری معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: اسانس درمانی با اسانس اسطوخودوس شاید بتواند جهت کاهش افسردگی و ناتوانی ناشی از سردرد در بیماران میگرنی مفید واقع شود.

مقدمه: امروزه بهینه سازی شرایط کشت در بیوراکتورها به عنوان یک راهکار مهم برای تولید متابولیت های ثانویه از جمله تبائین بسیار مورد توجه است. تبائین، آلکالوئید غالب در گیاه خشخاش ایرانی است که به عنوان ماده اولیه جهت سنتز ترکیبات ضد درد مورد استفاده قرار می گیرد. هدف: بهینه سازی شرایط کشت ریشه نابجا خشخاش کبیر در بیوراکتور در راستای افزایش تولید تبایین. روش بررسی: در این آزمایش، ریشه های نابجا از ریزنمونه ساقه گیاه به دست آمده و سپس در بیوراکتور ستونی حباب دار کشت شدند. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتور دمای بیوراکتور در 4 سطح شامل 14، 20، 26 و 32 درجه سانتی گراد و همچنین حجم هوادهی بیوراکتور در 4 سطح (05/0، 1/0، 2/0 و vvm 4/0) اعمال شدند. نتایج: نتایج نشان داد که دما و حجم هوادهی بیوراکتور تأثیر معنی داری بر وزن خشک ریشه و میزان تبایین آن داشتند. بیشترین وزن خشک ریشه نابجا در هوادهی vvm 2/0 و در دمای 26 درجه سانتی گراد به دست آمد. بیشترین میزان تبایین ریشه نابجا در حجم هوادهی vvm 2/0 و در دمای 26 درجه سانتی گراد حاصل شد. نتیجه گیری: حجم هوادهی و دما دو فاکتور مهم در تولید انبوه زیست توده و تبایین از ریشه نابجا خشخاش کبیر در بیوراکتور می باشد.

مقدمه: رژیم های غذایی غنی از کربوهیدرات های ساده می تواند چاقی و سندرم متابولیک را القا کند. هدف: در این مطالعه اثر عصاره آبی قارچ Inocutis levis بر سطوح لیپیدهای سرمی و بافت کبد در موش های تغذیه شده با ساکارز مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: 32 موش نر نژاد ویستار به 4 گروه تقسیم شدند: 1-گروه کنترل، 2-گروهی که با محلول ساکارز به مدت 12 هفته تغذیه شد و 3 و 4-گروه های تیمار که غلظت های 50 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن عصاره آبی I. levis به مدت 2 هفته همراه با محلول ساکارز دریافت کردند. بعد از 12 هفته لیپیدهای سرم خون و آنزیم های کبدی و بافت کبد ارزیابی شدند. مقاطع بافت کبد با رنگ هماتوکسیلین-ائوزین رنگ آمیزی شدند. نتایج: نتایج نشان دادند که رژیم غذایی غنی از ساکارز تری گلیسرید و آنزیم های کبدی را افزایش داد و سبب القاء التهاب خفیفی در بافت کبد در مقایسه با گروه کنترل شد )001/0P<). همچنین در موش هایی که با عصاره آبی I. levis تیمار شدند، سطوح تری گلیسرید در سرم خون کاهش یافتند و سطح آنزیم کبدی Aspartate aminotranseferase (AST) نیز کاهش یافت (001/0P< و 01/0P<). علاوه بر این، عصاره آبی I. levis نفوذ لکوسیت ها در بافت کبد را کاهش دادند. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که عصاره آبی قارچ I. levis پتانسیل کنترل هیپرتری گلیسریدمی داشته و به نظر می رسد التهاب بافت کبد را کاهش می دهد.

مقدمه: چاقی و افزایش وزن با ایجاد اختلالات متابولیکی موجب ایجاد خطر برای سلامتی افراد می شوند. فعالیت های استقامتی و برخی مکمل های گیاهی با تأثیر بر شاخص های هورمونی و وزن بدن می توانند از خطرات سندرم متابولیک بکاهند. هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر 8 هفته مصرف مکمل دانه کتان و تمرین استقامتی بر BDNF و IGF-1 در زنان چاق پرداخته است. روش بررسی: تعداد 48 خانم چاق 30 تا 40 ساله انتخاب و به طور تصادفی به چهار گروه کنترل (Con)، تمرین هوازی (AT)، مکمل دانه کتان (Sup) و ترکیبی (تمرین استقامتی+ مکمل دانه کتان (AT+Sup)) تقسیم شدند. تمرین استقامتی شامل 8 هفته فعالیت فزاینده روی تردمیل با شدت 30 تا 70 درصد اکسیژن مصرفی بیشینه بود. مکمل دانه کتان در گروه های مصرف مکمل به میزان 6 گرم در روز به صورت پودر مصرف شد. برای تحلیل آماری از آزمونt، تحلیل واریانس یک سویه و در صورت معناداری از آزمون تعقیبی توکی در سطح 05/0 استفاده شد. نتایج: وزن بدن در گروه های تمرین و تمرین + مکمل در هفته اول نسبت به هفته هشتم تغییر معناداری نشان داد. نتایج حاصل افزایش معنادار در BDNF و کاهش معنادار در IGF-1 را در دو گروه AT و AT+Sup نسبت به Con و Sup نشان دادند (05/0 P≤ ). ولی تفاوت بین گروه AT و AT+Sup معنادار نبود. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد که تمرینات هوازی همراه با مصرف بذر کتان می تواند اثرات بارزتری بر کاهش وزن بدن و بهبود شاخص های متابولیکی مثل BDNF و IGF1 در زنان چاق داشته باشد.

مقدمه: علم اتنوبوتانی به مطالعه و بررسی چگونگی استفاده افراد یک قوم، فرهنگ و یا ناحیه خاص از گیاهان بومی موجود در آن منطقه می پردازد. استفاده از گیاهان به عنوان دارو، بخشی از فرهنگ مردمان بومی است که طی قرن های متمادی در مناطق روستایی شکل گرفته است. این دانش راهنمای مناسبی در کشف داروهای جدید در طب مدرن محسوب می شود. هدف: تحقیق حاضر با هدف آشنایی به فرهنگ استفاده سنتی از گیاهان دارویی شهرستان شازند جهت معالجه بیماری ها به مرحله اجرا درآمد. روش بررسی: در این بررسی شناسایی و معرفی گیاهان شهرستان شازند با استفاده از پیمایش های صحرایی، مصاحبه های شخصی و مطالعات اسنادی، صورت گرفته است. گونه های گیاهی پس از جمع آوری شناسایی شدند و برای هر گونه ی گیاهی نام علمی، نام محلی، شکل زیستی، خاصیت درمانی، اندام مورد استفاده و نحوهِ مصرف رایج تدوین شد. نتایج: در این پژوهش 56 گونه گیاهی متعلق به 23 تیره شناسایی شد، که از آنها در درمان بیماری های گوارشی، آرام بخش، التیام دهنده ی زخم، مقوی معده، مسکن انواع دردها و التهاب ها و موارد دیگر در طب سنتی استفاده می شود که با مدیریت و برنامه ریزی دقیق، می توان آنها را مورد بهره برداری قرار داد. نتیجه گیری: شهرستان شازند با داشتن 56 گونه گیاه دارویی منبعی غنی از این گیاهان با ارزش به حساب می آید و این امر می تواند زمینه مناسبی برای افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی و معطر و به دنبال آن کاهش سطح برداشت غیر رسمی از عرصه های طبیعی را فراهم کند.

مقدمه: دانش اتنوبوتانی بخشی از سرمایه ی ملی هر قوم است که باور ها و آگاهی های محلی آنان از گیاهان و خواص آنها را در برمی گیرد که حاصل قرن ها آزمون و خطا در محیط طبیعی است و به دلیل شفاهی بودن در معرض انحطاط است. هدف: تحقیق حاضر با هدف آشنایی و مستندسازی فرهنگ استفاده سنتی از گیاهان دارویی مرتع زبرخان از رویشگاه های شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی صورت گرفت. روش بررسی: در این مطالعه دانستنی های سنتی مردم پیرامون گیاهان در قالب مصاحبه ی آزاد و مشاهده ی مشارکتی گردآوری شد. مصاحبه ها با محوریت نام محلی گیاهان، اندام مورد استفاده، خواص و شوه مصرف گیاهان مطرح و تا جایی ادامه پیدا می کرد که پاسخ های تکراری ثبات و صحت مصاحبه را محقق می ساخت. گیاهان جمع آوری شده با استفاده از منابع معتبر گیاه شناسی شناسایی شد. نتایج: در این مطالعه 70 گیاهی دارویی متعلق به 29 خانواده شناسایی شد که در این بین خانواده های Lamiaceae، Apiaceae، Compositae، Brassicaceae و Polygonaceae از بیشترین سهم برخوردار بودند. نتایج حاصل از بررسی کاربرد سنتی گیاهان نشان داد که بیشترین استفاده دارویی از گیاهان جهت درمان بیماری های گوارشی، درمان سرماخوردگی، درمان بیماری های عصبی، مسکن و آرامبخش می باشد. بیشترین کارکرد اندام های مصرفی گیاهان شامل سرشاخه های گلدار، برگ و ساقه های جوان بود. بررسی و مقایسه کاربردهای مختلف گیاهان در منطقه مورد مطالعه و همچنین سایر نقاط ایران تشابه موارد مصرف در میان برخی گونه های گیاهی مشابه در مناطق مختلف کشور را به اثبات می رساند. نتیجه گیری: وجود 70 گیاه دارویی غنای مراتع مورد مطالعه را نشان می دهد. شناخت این گیاهان و مستندسازی دانش پیرامون آنها می تواند زمینه مناسبی برای شناسایی اثرات درمانی جدید گیاهان، استفاده بهتر از گیاهان دارویی و فرآورده های آنها را فراهم آورد.

مقدمه: گیاه دارویی آویشن ایرانی (Thymus persicus) از جمله گیاهان بومی ایران است که جوشانده و عصاره های آن استفاده های غذایی و دارویی فراوانی دارند. هدف: بررسی محتوای متابولیتی عصاره های گیاه آویشن ایرانی و تعیین بهترین عصاره از نظر میزان قدرت آنتی اکسیدانتی و خواص ضددیابتی و ضدآلزایمری. روش بررسی: میزان محتوای فنلی، فلاونوئیدی و تاننی نمونه ها، به ترتیب با معرف های فولین-سیکالتیو، AlCl3 و فولین-دنیس اندازه گیری شد و برای تعیین محتوای ساپونینی، روش وانیلین-سولفوریک اسید به کار رفت. بررسی قدرت آنتی اکسیدانتی عصاره ها با چهار روش مهار رادیکال های آزاد DPPH و OH، روش فسفومولیبدنیوم و تعیین قدرت کیلیت کنندگی یون فروس انجام شد. برای بررسی قدرت ضددیابتی نمونه ها میزان اثر بازدارندگی آنها بر فعالیت دو آنزیم آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز و برای بررسی قدرت ضدآلزایمری، از اندازه گیری اثر مهاری نمونه ها بر روی دو آنزیم استیل و بوتیریل کولین استراز استفاده شد. نتایج: جوشانده و عصاره هیدروالکلی گیاه آویشن ایرانی دارای ترکیبات فنلی، فلاونوئیدی و تاننی بالاتری نسبت به عصاره های دیگر بودند. از نظر محتوای ساپونینی عصاره اتیل استاتی دارای بیشترین مقدار بود. بر اساس نتایج تست های آنتی اکسیدانتی جوشانده و عصاره هیدروالکلی بالاترین پتانسیل را داشتند. در تست های ضددیابتی (مهار آنزیم های آلفا-آمیلاز و آلفا-گلوکوزیداز) و ضدآلزایمری (مهار آنزیم های استیل و بوتیریل کولین استراز) نیز جوشانده و عصاره هیدروالکلی قدرت بالایی نشان دادند و به شکل معنی داری در مقایسه با دیگر عصاره ها اثر مهاری بالاتری داشتند. نتیجه گیری: قدرت بالای جوشانده و عصاره هیدروالکلی گیاه آویشن ایرانی از نظر اثر آنتی اکسیدانتی و خواص ضددیابتی و ضدآلزایمری را می توان به مقدار بیشتر ترکیبات فنلی، فلاونوئیدی و تاننی در این عصاره ها ارتباط داد.