گیاهان دارویی
سال:1398 | دوره:18 (دوره4) | شماره:72 |تعداد مقالات:28

خارخاسک (Tribulus terrestris)، گیاهی یکساله بوده که در مناطق گرم و مرطوب، در نواحی مدیترانه و نواحی گرم اروپا، آسیا، آفریقا و استرالیا پراکنده است. این گیاه دارای فواید مختلفی بوده و در طب سنتی برای درمان انواع بیماری ها از جمله دفع سنگ کلیه، کاهش فشار خون، خواص ضد دیابتی، درمان بیماری های دستگاه قلبی-عروقی، اختلالات معدی-روده ای، تقویت عملکرد جنسی در مردان و درمان بیماری های کبدی توصیه می شود. هدف این مطالعه بررسی خواص درمانی و فارماکولوژیک خارخاسک در منابع طب سنتی و مقالات علمی در طب مدرن است. این مطالعه یک مرور سیستماتیک است که بر اساس چک لیستPRISMA انجام گرفت. بر اساس کلید واژه ها، 440 عنوان انتخاب و پس از حذف مقالات تکراری، 129 مقاله از پایگاه های مختلف از جمله PubMed، SID، ScienceDirect، Scopus، Magiran و موتور جستجوی Google Scholar بدون محدودیت زمانی استخراج شد. خارخاسک دارای خواص متعددی از جمله خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی، پاکسازی رادیکال های آزاد و مهار پراکسیداسیون چربی است و از طریق مکانیسم های مختلف سلولی و مولکولی موجب خواص مختلف فارماکولوژیک و درمانی می شود. از جمله مهم ترین خواص درمانی این گیاه خواص ضد التهابی و ضد سرطانی است. همچنین مطالعات متعدد بالینی نشان دادند که مصرف توأم عصاره خارخاسک با داروهای شیمی درمانی موجب کاهش عوارض جانبی داروها می شود. با توجه فقدان سمیت و خواص متنوع خارخاسک، مصرف ترکیبات این گیاه به عنوان مکمل دارویی در رژیم های درمانی جهت بیماری های مختلف مورد توجه قرار گرفته است.

استفاده از گیاهان دارویی قدمتی به درازای تاریخ بشری دارد. با توجه به این پیشینه کهن، کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماری ها همچنان جایگاه خود را در بسیاری از جوامع و فرهنگ ها حفظ کرده است. بسیاری از مردم در سراسر جهان بر این باورند که مصرف گیاهان دارویی اگر سودی نداشته باشد، زیانی هم ندارد. از این رو درباره اثرات مضر و عوارض سوء گیاهان دارویی کمتر گفته و البته نوشته می شود. از آنجاکه کلیه، اصلی ترین اندام در دفع مواد شیمیایی وارد شده به بدن از جمله ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان است، بررسی تأثیرات سوء احتمالی مصرف گیاهان دارویی بر ساختار و عملکرد کلیه اهمیتی ویژه می یابد. همچنین نقش آلاینده های محیطی و وجود تقلبات دارویی در ترکیب فرآورده های گیاهی و اثرات مضر آنها بر روی اندام های مختلف بدن از جمله کلیه ها، اهمیت موضوع را دوچندان می کند. این امر جایگاه سازمان های نظارتی و قانون گذار را در تدوین قانون های به روز برجسته می کند تا بدینوسیله بر تولید و مصرف فرآورده های گیاهی نظارتی دقیق تر به عمل آورند. این مقاله به مرور یافته ها و داده های موجود در مقالات سال های 1990 تا ژانویه 2018 در موتور های جستجو pubmed و google scholar می پردازد.

امروزه استفاده از داروهای گیاهی در طی سال های اخیر برای درمان بیماری ها رو به افزایش بوده و مهم ترین علت استفاده آن اثبات اثرات مخرب و جانبی داروهای شیمیایی است. جنس دارویی وکسینوم از گیاهان پرطرفدار می باشد که هر روز بر ارزش دارویی، غذایی و صنعتی این گیاه افزوده می شود، 100 گونه از این جنس در دنیا پراکنش دارد و قره قاط با نام علمی Vaccinium arctostaphlyus تنها گونه موجود در ایران می باشد که در 6 نقطه از ایران گزارش شده است. مهم ترین متابولیت های موجود در برگ و میوه قره قاط را فنل ها بویژه سیانوزیدها تشکیل می دهند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می باشند. میوه های قره قاط حاوی 30 درصد قند، 5/15 درصد پروتئین، 5/1 درصد چربی و سرشاخه ها حاوی هگزا دکانوئیک اسید، تیس پیرن، بتا یونن و ساندراکوپیمارادینن می باشد. در طب سنتی ایران دم کرده میوه در کاهش قند خون و فشار خون توصیه و مصرف می شود. قره قاط اثر آنتی باکتریال دارد و در درمان عفونت مثانه به کار می رود. به علت داشتن ترکیبات آنتی سیانوسیدی به تشکیل مویرگ های قوی تر کمک می کند و کاهش چسبندگی پلاکت خون را سبب می شود. امروزه با پیشرفت چشمگیر علوم بیوتکنولوژی از جمله کشت بافت، دسترسی به کیفیت و کمیت بالا در محصولات این جنس افزایش یافته است. جنس وکسینوم و گونه دارویی قره قاط در ایران دارای ارزش اقتصادی بوده و نیازمند مطالعه و پژوهش بیشتر برای افزایش سطح کشت، تولید محصولات دارویی و غذایی از این گیاه دارویی می باشد.

مقدمه: خواص گوارشی زیره شامل درمان نفخ، تهوع و استفراغ، سوء هاضمه، دردهای اسپاسموتیک، سندرم روده تحریک پذیر، برگشت سریع حرکات روده ای می باشد. . به نظر می رسد یکی از گیاهان دارویی مؤثر بر سرعت تخلیه معده، زیره می باشد. هدف: این مطالعه با هدف مقایسه تأثیر عصاره زیره بر حجم باقیمانده معده در بیماران ترومایی بستری در icu انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی دو سوکور بر روی 60 بیمار ترومایی بستری در بخش icu می باشدبیماران با روش تخصیص تصادفی در یکی از دو گروه زیره (30=n) و آب مقطر (30=n) قرار گرفتند. . در گروه مداخله به بیماران 6 گرم عصاره زیره در 3 دوز منقسم به صورت 50 قطره در 30 سی سی آب شهری در 3 نوبت هر 8 ساعت داده شد. میزان حجم باقیمانده تا 4 روز متوالی ثبت شد و داده ها در دو گروه با هم مقایسه شدند (IRCT: 201610297494N24). نتایج: قبل از شروع مداخله میانگین حجم باقیمانده معده در گروه مداخله و در گروه پلاسبو اختلاف معنی داری نداشت (63/0=Pدر مقایسه دو گروه مداخله و پلاسبو میانگین میزان حجم باقیمانده ی معده در بیماران ترومایی بستری در ICU در روز اول اختلاف معنی داری نداشت (13/0=P) ولی در روزهای دوم، سوم و چهارم این اختلاف بین دو گروه معنی دار بود(001/0=P). در مقایسه دو گروه مداخله و پلاسبو میانگین حجم باقیمانده معده قبل و طی 4 روز متوالی بعد از مداخله معنی دار بود(001/0=P). نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که عصاره زیره در مقایسه با پلاسبو در کاهش حجم باقیمانده معده بیماران ترومایی بستری در ICU مؤثر می باشد.

مقدمه: نیتروژن مهم ترین عنصر غذایی مورد نیاز گیاهان است. فراهمی نیتروژن با تأثیر بر توسعه سطح برگ، تثبیت کربن، افزایش غدد ترشحی اسانس و افزایش میزان ATP و NADPH موجب افزایش بیوسنتز ترکیبات ترپنوئیدی و تجمع اسانس می شود. هدف: بررسی تغییرات کمی و کیفی میزان اسانس و اجزای آن تحت تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و ارتباط آن با وضعیت آنتی اکسیدانی نعناع فلفلی از اهداف این تحقیق بود. روش بررسی: این آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال (1394-1393) به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل مصرف سه سطح کود نیتروژن به صورت اوره (0، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار) بودند. صفات مورد بررسی شامل فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، درصد اسانس و اجزای تشکیل دهنده اسانس بودند. نتایج: کاربرد کود اوره اثر معنی داری (01/0 P ≤ ) بر میزان پروتئین محلول و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی داشت. مصرف اوره در هر دو سال آزمایش موجب افزایش میزان اسانس نعناع فلفلی شد. همچنین اثر متقابل کود نیتروژن و سال به غیر از میزان β-Pinene، Myrcene، Limonene، 1, 8-Cineole، Z-β-Ocimene و α-Terpineol بر سایر اجزای اسانس نعناع فلفلی تأثیر معنی داری داشت. نتیجه گیری: کاربرد نیتروژن موجب افزایش میزان اسانس نعناع فلفلی شد. همچنین، کمبود نیتروژن موجب کاهش میزان پروتئین های محلول، درصد اسانس و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و میزان Pulegone شد. مصرف 75 کیلوگرم اوره در هکتار در زراعت نعناع فلفلی به دلیل افزایش میزان اسانس و کاهش میزان Pulegone و عدم تاثیر معنی داری بر میزان Menthol، Menthone و Menthofuran توصیه می شود.

مقدمه: دیسمنوره یک مشکل اساسی در سلامت عمومی و فردی زنان می باشد. با توجه به شیوع بالای دیسمنوره اخیراً روش های مختلفی نظیر استفاده از داروهای گیاهی در درمان آن به کار گرفته شده است. هدف: هدف از این مطالعه بررسی تأثیر زنجبیل بر شدت دیسمنوره در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قزوین می باشد. روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی، 100 نفر دانشجوی دختر 25-18 ساله که دیسمنوره متوسط تا شدید داشتند، وارد مطالعه شدند. شرکت کنندگان به صورت تصادفی در یکی از دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. در گروه مداخله 2 عدد قرص زنجبیل 500 میلی گرمی و 2 عدد کپسول مفنامیک اسید 250 میلی گرمی در روز و در گروه کنترل 2 عدد قرص پلاسبو و 2 عدد کپسول مفنامیک اسید 250 میلی گرمی در روز از دو روز قبل از شروع قاعدگی تا 3 روز پس از آن تجویز شد. شدت درد در قبل از مداخله و 2 ماه بعد از شروع دارو با ابزار VAS ثبت شد. نتایج: مطالعه ما نشان داد که شدت درد بعد از مداخله در ماه اول در گروه مداخله به صورت معناداری کمتر از گروه کنترل بود (72/3 در مقابل 44/5) (001/0 P<) و در ماه دوم نیز شدت درد در گروه مداخله به صورت معناداری کمتر از گروه کنترل بود (2/3 در مقابل 2/5) (001/0 P<) و همچنین عوارضی نیز در افراد گروه مداخله دیده نشد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که داروی گیاهی زنجبیل تأثیر زیادی بر کاهش شدت دیسمنوره دارد و پیشنهاد می شود جهت دستیابی به دوز مناسب دارو برای درمان کامل دیسمنوره و سایر علائم همراه قاعدگی مطالعات دیگری طراحی و اجرا شود.

مقدمه: در طب سنتی ایران گیاه بومادران مصارف گسترده ای در درمان بیماری ها دارد. هدف: هدف از این مطالعه جمع بندی نظرات حکمای طب سنتی ایران در مورد این گیاه در حوزه بیماری های زنان و مقایسه آن با مطالعات اخیر می باشد. روش بررسی: در این مطالعه مروری، مصارف درمانی بومادران در بیماری های زنان، از منابع اصلی طب سنتی طی قرن های چهارم تا چهاردهم هجری قمری جمع آوری و با استفاده از کلید واژه Achillea millefolium مطالعات بالینی، حیوانی و برون تنی در پایگاه های علمی شامل PubMed، Scopus و Google scholarجستجو و از میان موارد غیرتکراری، مقالات مرتبط با بیماری های زنان انتخاب و اطلاعات به دست آمده با نظرات حکمای طب سنتی ایران مقایسه شد. نتایج: بومادران در طب سنتی ایران جهت درمان انواع بیماری های زنان مانند اختلال قاعدگی، تسهیل زایمان، کاهش چسبندگی های دهانه رحم و کنترل عفونت رحم توصیه شده است. در مطالعات اخیر ترکییات شیمیایی این گیاه شناسایی شده و آثار درمانی این گیاه و مواد مؤثره آن بر کیست تخمدان، تنظیم سیکل قاعدگی و کاهش دردهای قاعدگی گزارش شده است. همچنین در مطالعات متعددی اثرات ضد باکتری و قارچ این گیاه در کنترل عفونت ها و بهبود و ترمیم زخم مورد بررسی قرار گرفته و از سوی دیگر اثرات عصاره این گیاه در محافظت رحم و مهار تکثیر سلول های آدنوکارسینوم تخمدان گزارش شده است. نتیجه گیری: با توجه به کاربردهای متعدد بومادران در طب سنتی ایران و مطالعات نوین انجام شده به نظر می رسد این گیاه می تواند در حوزه های متعدد بیماری های زنان به عنوان ایده ای پژوهشی و درمانی مورد استفاده قرار بگیرد.

مقدمه: گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius L. )، از مهم ترین گونه های گیاهان دارویی تیره آفتابگردان (Asteraceae) است که به عنوان منبع غنی ترکیبات فعال دارویی نظیر فنول ها، فلاونوئیدها و اسیدهای چرب محسوب شده و در طب سنتی نیز برای درمان بیماری های مختلفی استفاده می شود. هدف: هدف از این مطالعه بررسی نقش جاسمونیک اسید در حفاظت از گلرنگ در برابر زیان های ایجاد شده توسط خشکی است. روش بررسی: این آزمایش گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول رژیم آبیاری بود که در چهار سطح 100 درصد ظرفیت زراعی (FC)، 80 درصد ظرفیت زراعی (FC 8/0)، 60 درصد ظرفیت زراعی (FC 6/0) و 40 درصد ظرفیت زراعی (FC 4/0) اعمال شد. فاکتور دوم کاربرد جاسمونیک اسید در سه غلظت (صفر، 5/0 و 1 میلی مولار) بود. نتایج: بر اساس داده های به دست آمده فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتی مانند کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز و مقدار ترکیباتی نظیر آبسیزیک اسید، پرولین، مالون دی آلدهید، پروتئین و محتوای فنولی و فلاونوئیدی در گیاه گلرنگ با افزایش شدت تنش آبی افزایش معنی داری داشتند. در روندی معکوس، محتوای نسبی آب برگ (RWC) به واسطه محدودیت آبی کاهش معنی داری از خود نشان داد. نتایج به دست آمده حاکی از نقش تعدیل کنندگی جاسمونیک اسید بر اثرات زیانبار تنش خشکی روی صفات مذکور است. همچنین مقادیر اسیدهای چرب اصلی موجود در روغن به طور معنی داری تحت محدودیت آبی تغییر نشان دادند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که جاسمونیک اسید نقش مهمی در افزایش قابلیت گلرنگ برای مقابله با استرس خشکی دارد که این امر از طریق بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و افزایش مقدار متابولیت های ثانویه انجام می گیرد.

مقدمه: کولیت اولسروز یک بیماری التهابی، مزمن و عودکننده دستگاه گوارش است که منشاء آن ناشناخته می باشد. در طب سنتی ایران اولئورزین سقز در درمان اختلالات گوارشی از جمله زخم های گوارشی، مشکلات سوء هاضمه و التهابات روده کاربرد دارد. هدف: در این مطالعه اثرات درمانی و محافظتی اولئورزین سقز در کولیت القا شده توسط اسید استیک در موش صحرایی را بررسی می کنیم. روش بررسی: اولئورزین سقز حل شده در توئین80 (1%v/v)، با دوزهای 100، 200 و 400 میلی گرم بر کیلو گرم به روش خوراکی به حیوانات تجویز شد. در روش درمانی سه روز پس از القای کولیت، موش ها به مدت 6 روز تحت درمان قرار گرفتند و پس از تعیین مؤثرترین دوز در روش درمانی، در روش محافظتی حیوانات به مدت 6 روز با دوز بهینه صمغ، تحت درمان قرار گرفته و سپس کولیت القا شد و به مدت 3 روز دیگر درمان ادامه یافت. در انتها جهت بررسی های میکروسکوپی و ماکروسکوپی، حیوانات بوسیله اتر بیهوش و کولون حیوانات خارج شد. نتایج: در روش درمانی اولئورزین سقز به صورت وابسته به دوز اثرات چشمگیری در القای بهبودی در کولیت القا شده توسط اسید استیک در موش نشان داد (05/0 P<) اما در روش محافظتی تفاوت قابل توجهی میان گروه های درمان و کنترل منفی مشاهده نشد (05/0 P>). نتیجه گیری: این مطالعه اثرات مفید ضد التهابی و ترمیم زخم اولئورزین سقز در درمان کولیت القا شده توسط اسید استیک در موش صحرایی را نشان داد.

مقدمه: کتامین سبب استرس اکسیداتیو و آسیب کبدی می شود. هسپرتین نقش مهمی در پیشگیری از فرآیندهای التهابی و استرس اکسیداتیو در بدن دارد. هدف: هدف از این مطالعه بررسی اثرات حفاظتی هسپرتین و نانوذره آن بر آسیب کبدی ناشی از کتامین در موش سوری است. روش بررسی: در این پژوهش 30 سر موش سوری نر به شش گروه کنترل، مسموم (10 میلی گرم بر کیلوگرم کتامین برای 10 روز درون صفاقی) و گروه های مسموم درمان شده با هسپرتین و نانوهسپرتین (10 و 20 میلی گرم بر کیلوگرم برای چهار هفته بعد از تزریق کتامین) تقسیم شدند. در پایان، میزان سطوح مالون دی آلدهید (MDA)، گلوتاتیون (GSH) و فعالیت آنزیم های کاتالاز (CAT)، سوپراکسیددیسموتاز (SOD)، گلوتاتیون پراکسیداز (GPX)، گلوتاتیون ردوکتاز (GRX) و تغییرات بافتی کبد بررسی شد. نتایج: سطح GSH و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی در کبد موش های دریافت کننده کتامین به طور معنی داری کاهش یافت و هسپرتین و فرم نانو آن سطح GSH و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی را به طور معنی داری افزایش داده است. در مقابل، سطح MDA در کبد موش مسموم شده با کتامین به طور قابل توجهی افزایش یافته است و نانو هسپرتین، لیپید پراکسیداسیون ناشی از کتامین را مهار می کند (01/0 P <). کتامین همچنین به طور قابل توجهی (05/0P <) باعث کاهش تعداد و قطر هپاتوسیت ها، قطر هسته هپاتوسیت ها و قطر سینوزوئیدها شد. درمان با هسپرتین و نانوهسپرتین تعداد هپاتوسیت ها (001/0P <) و قطر سینوزوئیدها (05/0P <) را به طور معنی داری افزایش داد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد هسپرتین و بویژه نانوذره آن بواسطه خاصیت آنتی اکسیدانی، موجب حفاظت کبد در برابر استرس اکسایشی ناشی از کتامین می شود.

مقدمه: شنبلیله گیاه دارویی ارزشمندی است و بررسی اثرجهش های القایی در راستای افزایش ماده مؤثره آن ضروری می باشد. هدف: در این تحقیق، تغییرات فیتوشیمیایی و رشدی ریشه های مویین و نرمال گیاه شنلیله در پاسخ به پرتودهی گاما مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش بررسی: در این تحقیق پرتوتابی گاما بر روی بذور شنبلیله ایرانی در پنج دز (شامل 0، 100، 200، 300 و 400 گری) اعمال شد و سپس اثرات پرتودهی بذور در شرایط کشت ریشه مویین در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور القای ریشه های مویین در شنبلیله از سویه ATCC15834 باکتری اگروباکتریوم رایزوژنز استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که دزهای مختلف پرتوتابی برهمه صفات مورد بررسی در ریشه های نرمال و مویین تأثیر معنی داری داشتند. مقایسه میانگین داده ها نشان داد که در همه صفات مورد مطالعه، بیشترین مقادیر صفات مربوط به دز 100 گری و کمترین مقادیر صفات مربوط به پرتوتابی بذور با دز 400 گری است. محتوای تریگونلین در ریشه های مویین در مقایسه با ریشه های نرمال به طور قابل توجهی بیشتر بود به طوری که میزان تریگونلین در ریشه های مویین تیمارهای مختلف شامل (0)، 100، 200، 300 و 400 گری به ترتیب به میزان 46/2، 67/2، 66/2، 44/2 و 64/2 برابر بیشتر از ریشه های نرمال بود. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق بیانگر افزایش تکثیر سلولی، رشد و مقدار متابولیت های ثانویه تریگونلین به دلیل اثر تحریک کنندگی دزهای پایین پرتوهای گاما است.

مقدمه: حدود 75 درصد زنان در طی عمر خود حداقل یک بار به کاندیدیاز ولوواژینال مبتلا می شوند. کلوتریمازول داروی ضدقارچی است که در کنار خاصیت درمانی دارای عوارضی می باشد و درصد زیادی از زنان تمایل به استفاده از درمان های طبیعی گیاهی دارند. یکی از درمان های گیاهی استفاده از گیاه درمنه است که دارای فعالیت ضد قارچی می باشد. هدف: این مطالعه با هدف مقایسه تأثیر کرم مهبلی درمنه و کلوتریمازول بر عفونت کاندیدایی مهبل بر روی زنان غیرباردار انجام شد. روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی بالینی سه سوکور، بر روی 72 زن غیرباردار در شهر مشهد طی سالهای 1396-1395 انجام شد. واحدهای پژوهش بعد از تأیید ابتلا به عفونت کاندیدایی و رضایت کتبی، با تخصیص تصادفی به دو گروه (دریافت کننده کرم مهبلی درمنه و دریافت کننده کرم مهبلی کلوتریمازول) تقسیم شده و به مدت هفت شب تحت درمان قرار گرفتند. پس از اتمام درمان و تکمیل پرسشنامه ها، داده ها با نرم افزار SPSS (نسخه 24) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: بعد از درمان نمره نشانه های کاندیدایی مهبل در افراد مورد مطالعه در گروه درمنه و کلوتریمازول بر اساس آزمون من ویتنی معنی دار نبود (518/0=P). آزمون ویلکاکسون نشان داد کاهش نمره نشانه های عفونت کاندیدایی مهبل قبل و بعد از درمان در هر دو گروه درمنه (001/0P<) و کلوتریمازول (001/0P<) معنی دار بود. نتیجه گیری: با توجه به اثرگذاری مشابه درمنه و کلوتریمازول می توان درمنه را به عنوان درمان جایگزین در عفونت کاندیدایی مهبل به دلیل عوارض جانبی کمتر استفاده نمود.

مقدمه: با وجود مصارف سنتی گیاه پرسیاوش، هنوز تحقیقات بالینی و ورزشی کاملی روی این گیاه ارزشمند صورت نگرفته است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عصاره پرسیاوش بر بیان ایمونوهیستوشیمیایی پروتئین های شوکی-گرمایی ریه، در رت های قرار گرفته در معرض هایپوکسی بود. روش بررسی: نمونه های پژوهش حاضر را 24 سر رت نر نژاد ویستار (8 سر کنترل، 8 سر هایپوکسی-تمرین و 8 سر هایپوکسی تمرین مکمل)، کاملاً سالم و بدون سابقه بیماری (سن 4 هفته و میانگین وزنی 9± 72 گرم) تشکیل دادند. گروه تجربی پس از 6 هفته تمرین تناوبی، 3 هفته در محیط هایپوکسی نگهداری شد. نصف رت های تجربی در طی 3 هفته قرارگیری در هایپوکسی، روزانه 500 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن عصاره پرسیاوش دریافت کردند. جهت انجام آزمایش های ایمونوهیستوشیمیایی، بافت ریه خارج و سطح پروئین های HSP70 و HSP90اندازه گیری شد. نتایج: در گروه تمرین-هایپوکسی نسبت به گروه کنترل، بیان پروتئین HSP70 و HSP90 به طور معنادار افزایش یافت (05/0 P≤ ). در گروه تمرین – هایپوکسی-مکمل نسبت به گروه تمرین-هایپوکسی، بیان پروتئین HSP70 و HSP90 به طور معنادار کاهش یافت (05/0 P≤ ). نتیجه گیری: تأثیرات کاهشی عصاره پرسیاوش بر بیان پروتئین های شوکی گرمایی پارانشیم ریه در شرایط هایپوکسی احتمالاً دلالت بر کاهش شرایط استرس اکسایشی در ریه دارد.

مقدمه: گیاهsubsp. kurdica Pistacia atlantica (به زبان فارسی سقز) یکی از مهم ترین گونه های متعلق به خانواده Pistaciaceae می باشد که دارای خواص درمانی مختلفی از جمله درمان زخم های گوارشی، التهاب دستگاه گوارشی و نیز کولیت اولسراتیو می باشد. هدف: در این مطالعه ما به بررسی اثر ضد کولیت اسانس گیاه سقز و مکانیسم فارماکولوژیکی این اثر در مدل موش ویستار می پردازیم. روش بررسی: تعداد 60 سر موش نر از نژاد ویستار به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. موش ها به طور تصادفی به 6 گروه تقسیم شدند. سه گروه تحت درمان با گیاه در 3 دوز مختلف (25، 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم) تیمار شدند. القای کولیت با استفاده از تجویز مقعدی استیک اسید 3 درصد انجام شد. تجویز اسانس به صورت خوراکی و داروی استاندارد سولفاسالازین با استفاده از گاواژ به مدت یک هفته انجام شد. تعیین شدت بیماری و میزان اثربخشی فرآورده گیاه بر اساس اسکوربندی ماکروسکوپی، بررسی هیستوپاتولوژی و تعیین اسکور میکروسکوپی و میزان فعالیت Cox-2 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: در این مطالعه مشخص شد که اسانس سقز باعث کاهش چشمگیر اسکورهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی کولیت می شود (01/0 P<). همچنین میزان فعالیت Cox-2 با تجویز اسانس صمغ گیاه سقز کاهش پیدا کرد (01/0 P<). بیشترین اثربخشی مربوط به دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم بود. نتیجه گیری: این مطالعه نشان از اثر مثبت اسانس صمغ گیاه سقز در درمان بیماری کولیت اولسراتیو دارد. این اثر را می توان به فعالیت بازدارندگی این اسانس بر روی سیتوکین های پیش التهابی نسبت داد.

مقدمه: پرفشاری خون مشکل شایعی در سراسر دنیا است. طب مکمل به صورت رایج در درمان پرفشاری خون مورد استفاده قرار می گیرد و آروماتراپی یکی از گزینه های طب مکمل است. هدف: این مطالعه با هدف تعیین تأثیر آروماتراپی با اسانس گل محمدی بر پرفشاری خون انجام شد. روش بررسی: این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی انجام گرفت. شصت و دو نفر از بیماران مبتلا به پرفشاری خون به روش تصادفی به دو گروه کنترل و آزمون تقسیم شدند. در گروه آزمون، بیماران در طی 2 هفته، 2 بار در روز و به مدت 2 دقیقه بوسیله استنشاق سه قطره از اسانس گل محمدی روی پنبه تحت آروماتراپی قرار گرفتند. در گروه کنترل از پلاسبو استفاده شد. فشارخون بیماران، یک روز قبل از شروع مداخله و در روزهای 2، 5، 9، 14 و 16 بعد از مداخله اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از روش آماری t مستقل و آنالیز واریانس با اندازه گیری مکرر در سطح اندازه گیری 05/0 P< تحلیل شدند. نتایج: هر دو گروه از نظر مشخصات دموگرافیک همگن بودند. این مطالعه کاهش معناداری را در فشارخون سیستولیک، بین دو گروه آزمون و کنترل بعد از مداخله نشان داد. اما فشار خون دیاستولیک فقط در روز دوازدهم در گروه آروماتراپی کمتر از گروه آزمون بوده است. در روزهای پنجم تا دوازدهم نیز تأثیر آروماتراپی روی کاهش نبض گروه مداخله مشهودتر از گروه کنترل بوده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج، مداخله با اسانس گل محمدی در مبتلایان پرفشاری خون می تواند بعنوان درمان مکمل باعث کاهش فشارخون شود.

مقدمه: چاقی و اضافه وزن به طور وسیعی در سراسر جهان در حال گسترش است و طیف وسیعی از بیماری ها از جمله اختلالات هموستاز گلوکز را موجب می شود. قهوه سبز و ورزش به عنوان گزینه های مناسب برای کنترل این شرایط پیشنهاد شده اند. هدف: هدف بررسی اثر همزمان مصرف قهوه سبز و تمرینات ترکیبی بر ترکیب بدن و هموستاز گلوگز زنان دارای اضافه وزن و چاق بود. روش بررسی: 26 زن دارای اضافه وزن و چاق به طور تصادفی به سه گروه قهوه سبز (9 نفر)، تمرین ترکیبی (10 نفر) و قهوه سبز-تمرین ترکیبی (7 نفر) تقسیم شدند. پودر قهوه سبز روزانه در دو وعده 125 میلی گرمی قبل از نهار و شام مصرف شد. تمرینات ترکیبی شامل شش هفته، چهار جلسه در هفته تمرینات استقامتی-قدرتی پیشرونده بود. میزان انسولین، قند خون ناشتا، شاخص مقاومت به انسولین HOMA)) و متغیرهای ترکیب بدن قبل و شش هفته پس از مداخله اندازه گیری شد. نتایج: مقادیر وزن، شاخص توده بدن (BMI)، دور کمر، دور لگن، نسبت دور کمر به دور لگن (WHR)، درصد چربی، سطح انسولین و HOMA در هر سه گروه کاهش معنی داری داشت که کاهش به جز دور کمر، WHR، انسولین و HOMA، در سایر متغیرها در گروه قهوه سبز-تمرین ترکیبی بالاتر از سه گروه دیگر بود (05/0P<). تغییرات قند خون در هیچ یک از گروه ها معنی داری نبود (05/0P>). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که احتمالاً قهوه سبز و تمرین ترکیبی هر دو برای بهبود ترکیب بدن، میزان انسولین و HOMA مؤثرند و مصرف قهوه سبز به همراه تمرین همزمان بر بهبود ترکیب بدن، اثرات هم افزایی دارند.

مقدمه: آتروپین و اسکوپولامین از آلکالوئیدهای مهم گیاه شابیزک هستند که در صنایع دارویی کاربرد فراوان دارند. هدف: تعیین اثرات باکتری های محرک رشد بر خصوصیات فیتوشیمیایی و مورفولوژیکی گیاه شابیزک در شرایط گلخانه ای. روش بررسی: این آزمایش به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل باکتری های محرک رشد شامل عدم تلقیح، سودوموناس، ازتوباکتر، سودوموناس+ ازتوباکتر، تیوباسیلوس+ گوگرد به عنوان عامل اول و کود شیمیایی در سه سطح عدم مصرف کود شیمیایی یا شاهد، 50 درصد کود توصیه شده و 100 درصد کود توصیه شده به عنوان عامل دوم بودند. نتایج: باکتری های محرک رشد و کود شیمیایی و اثر متقابل آنها بر صفات مرفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی مورد مطالعه تأثیر معنی داری (01/0 > P) داشتند. بیشترین مقادیر حجم ریشه، قطر ریشه و وزن خشک ریشه در تیمار ازتوباکتر با 50 درصد کود شیمیایی توصیه شده به دست آمد. بیشترین میزان آتروپین و اسکوپلامین در برگ (به ترتیب 58/19 و 77/7 میلی گرم بر گرم ماده خشک) در تیمار عدم تلقیح باکتری با 50 درصد کود توصیه شده حاصل شد. بیشترین میزان آتروپین ریشه (69/7 میلی گرم بر گرم ماده خشک) مربوط به تیمار تیوباسیلوس + گوگرد با 100 درصد کود شیمیایی توصیه شده بود و بیشترین میزان اسکوپولامین ریشه (69/5 میلی گرم بر گرم ماده خشک) در تیمار عدم تلقیح با 50 درصد کود توصیه شده مشاهده شد. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که باکتری های محرک رشد سبب بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاه شابیزک شده اند.

مقدمه: بیماری ایسکمیک قلب مهم ترین عامل مرگ و میر در جهان به شمار می رود. هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر تجویز خوراکی عصاره پیه انار بر قلب ایزوله رت، متعاقب ایسکمی و پرفوزیون مجدد میوکارد بود. روش بررسی: در این مطالعه قلب رت ها تحت بیهوشی عمیق خارج شد و توسط دستگاه لانگن دورف مورد مطالعه قرار گرفت. در بخش اول مطالعه، قلب های ایزوله در گروه های سه تایی همراه محلول کربس، غلظت های مختلف عصاره پیه انار (5/0-00001/0 درصد) را دریافت کردند. گروه شاهد فقط محلول کربس دریافت نمود. در بخش دوم مطالعه، موش ها در گروه های ده تایی شاهد و آزمون روزانه به مدت سه هفته توسط لوله معدی به ترتیب آب مقطر و یا عصاره اتانولی پیه انار (mg/kg 200) دریافت کردند. در پایان دوره تیمار، قلب حیوانات مورد مطالعه قرار گرفت. پس از دوره تثبیت (30 دقیقه)، قلب ها 30 دقیقه ایسکمی عمومی و سپس 120 دقیقه پرفوزیون مجدد را تجربه نمودند. نتایج: افزودن عصاره پیه انار به محلول پرفوزیون قلب های ایزوله موجب دپرسیون فعالیت مکانیکی قلب و افزایش فشار عروق کرونر شد. تجویز داخل معدی پیه انار موجب افزایش معنی دار ضربان و قدرت انقباض بطن شد. فشار پرفوزیون کرونر نیز افزایش یافت. همچنین، وسعت ناحیه انفارکت در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری کاهش یافت. نتیجه گیری: تجویز عصاره پیه انار به قلب ایزوله موجب بروز اثرات کاردیودپرسان می شود. با این حال، تجویز خوراکی این عصاره اثرات حفاظتی بسیار خوبی را در برابر آسیب ناشی از ایسکمی و پرفوزیون مجدد در قلب ایزوله موجب می شود.

مقدمه: استرس اکسیداتیو ناشی از عدم تعادل در وضعیت ردوکس بدن است که طی آن، افزایش رادیکال های درون سلولی منجر به آسیب های بافتی می شود. آنتی اکسیدان ها مانع اکسید شدن اسید های چرب شده و از ایجاد سلول های فوم و پلاک آترواسکلروزی پیشگیری می کنند. خرفه که یکی از مکمل های خوراکی است به عنوان یک گیاه غنی از مواد آنتی اکسیدانی مطرح می باشد. هدف: هدف این مطالعه بررسی تأثیر هشت هفته مکمل دهی خرفه بر بیومارکرهای آنتی اکسیدانی و استرس اکسیداتیو در دختران غیر فعال بود. روش بررسی: پژوهش حاضر نیمه تجربی بوده و جامعه آماری آن دانشجویان دختر غیرفعال (اضافه وزن و چاق) دانشگاه شهید مدنی آذربایجان با دامنه سنی 20– 30 سال بود که از بین آنها 20 نفر به طور تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه کنترل (10 نفر) و مکمل (10 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه مکمل روزانه 1200 میلی گرم مکمل خرفه به مدت هشت هفته دریافت نمودند. برای تحلیل داده ها از آزمون تی همبسته و تی مستقل در سطح معناداری 5 صدم با استفاده از نرم افزار spss 20 استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد در گروه مکمل مقادیر سرمی آنزیم سوپراکسیددیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام افزایش معناداری نسبت به حالت پیش آزمون داشتند (05/0>P)، اما مقدار مالون دی آلدئید کاهش داشته که این کاهش معنادار نبود (05/0P>). نتیجه گیری: مکمل خرفه احتمالاً برای بهبود سلامت قلب و عروق و جلوگیری از بروز بیماری های قلبی-عروقی و تقویت سیستم آنتی اکسیدانی افراد اضافه وزن و چاق روش مؤثری می باشد و پروکسیداسیون لیپیدی را که باعث تولید رادیکال های آزاد می شود، از بین می برد.

مقدمه: در ده های اخیر تمایل به استفاده از نگهدارنده های طبیعی با توجه به نگرانی جامعه از نگهدارنده های شیمیایی رو به افزایش است. هدف: این مطالعه به منظور بررسی اثر ضد باکتریایی عصاره ی آبی تعدادی از گیاهان بر برخی باکتری های بیماریزای منتقله از غذا در محیط آزمایشگاهی انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه، گیاهان مورد بررسی از سطح بازار شهر تهران تهیه و عصاره آبی آنها استخراج شد. غلظت های مختلف آنها به صورت سریالی (25/1-80 mg/ml) بر روی محیط کشت های مختلف تهیه و حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و سپس حداقل غلظت کشندگی (MBC) آن به دو روش چشمی و کدورت سنجی (OD) تعیین شد. آزمایش دیسک دیفیوژن (DD) نیز در غلظت های 10، 20 و 40 mg/ml برای تعیین میانگین قطر بازدارندگی برای باکترى های مختلف تعیین شد. نتایج: نتایج به دست آمده نشان داد که اثر بازدارندگی وکشندگی عصاره آبی میوه تاجریزی سیاه بر روی باکتری های مختلف بیشتر تر از سایر عصاره های آبی بود (در استافیلوکوکوس اورئوس MIC=10 mg/ml) و از طرفی باکتری استافیلوکوکوس ارئوس حساس ترین باکتری و سالمونلاتیفی موریوم مقاوم ترین باکتری نسبت به عصاره های آبی بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج فوق می توان امیدوار بود عصاره میوه تاجریزی در درمان بعضی از باکتری های بیماریزا مانند استرپتوکوکوس ارئوس مؤثر باشد همچنین در صنایع غذایی نیز به عنوان محافظت کننده قابل استفاده می باشند. توصیه می شود با استخراج مواد مؤثر عصاره این گیاه و سایر گیاهان، تحقیقات بیشتری روی انواع ترکیبات عصاره این گیاهان صورت گیرد.