علوم گیاهان زراعی ایران
سال:1396 | دوره:48 | شماره:2 |تعداد مقالات:30

آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار برای بررسی و ارزیابی تأثیر تنش کم آبی و محلول پاشی مواد تنظیم کننده ی رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا رقم هایولا 401 انجام شد. تیمارها شامل تنش کم آبی {(شاهد (تخلیه ی 50درصد آب قابل استفاده) (S1)، تنش متوسط (تخلیه ی 65درصد آب قابل استفاده) (S2) و تنش شدید (تخلیه ی 80درصد آب قابل استفاده) (S3)} و محلول پاشی{(بدون محلول پاشی (F1)، شاهد آب (F2)، سیلیکات کلسیم (F3)، هگزوکونازول (F4)، پروپیکونازول (F5) و پنکونازول (F6)} بودند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار F6S1 در شرایطی بود که نسبت به F1S2 اختلاف 1/2 گرمی مشاهده شد. همچنین تیمارهای F6S1 و F1S3 با اختلاف بیش از 2 برابر بیشترین و کمترین وزن هزاردانه را نشان دادند. همچنین در شرایط S2 بدون محلول پاشی و محلول پاشی F4 با اختلاف 4/34 درصد کمترین و بیشترین میزان روغن را نشان دادند. تیمارهای F2S1 و F1S3 با اختلاف 154/0 مولی بیشترین و کمترین هدایت روزنه ای را نشان دادند همچنین مشخص شد بیشترین غلظت Co2 درون یاخته ای مربوط به تیمار F1S1 می باشد که نسبت به تیمار F2S3 229 میکرومول بیشتر بود. لذا کاربرد تریازول ها به ویژه پنکونازول و همچنین سیلیکات کلسیم آسیب های ناشی از تنش را در گیاه کلزا تا حدودی کاهش دادند.

در این پژوهش ارتباط میان میزان رونویسی دو عامل رونویسی فرضی (WRKY و bZIP) و ژن-های TYDC، BBE، SAT، COR، T6ODM، CODM، SODM، DBOX، NOS دخیل در زیست ساخت (بیوسنتز) آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین در گیاه خشخاش افیونی (Papaver somniferum) بررسی شد. نمونه برداری از گیاهان در پنج مرحله ی نموی شامل وردمانی (رزت)، ظهور جوانه ی گل، جوانه ی پاندولی، گلدهی و تیغ زنی بالغ انجام شد. قسمت های مورد بررسی شامل ریشه، قسمت پایین ساقه، برگ، بالای ساقه، کپسول و محتویات درون کپسول بودند. نتایج نشان داد، درجه های بالایی از هماهنگی میان میزان رونویسی عامل رونویسی WRKY و ژن های دخیل در زیست ساخت آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین وجود داشت. بیشترین میزان هماهنگی میان میزان رونویسی عامل رونویسی WRKY و ژن TYDC مشاهده شد. با توجه به اینکه ژن TYDC از نخستین ژن های دخیل در مسیر زیست ساختی آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین است به نظر می رسد که این عامل رونویسی از راه تأثیر بر میزان رونویسی این ژن همه ی مسیر را تحت تأثیر خود قرار دهد. به طور شگفت انگیزی هماهنگی بالایی نیز میان میزان رونویسی عامل رونویسی bZIP و برخی از ژن های مورد بررسی در این پژوهش مشاهده شد. ازآنجاکه تنظیم زیست ساخت متابولیت های ثانویه و دفاع در برابر بیمارگر به ترتیب از نقش های یادشده در مورد عامل های رونویسی WRKY و bZIP هستند و تولید آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین با دفاع در برابر بیمارگر و جلوگیری از آسیب رسانی اشعه ی UV مرتبط دانسته شده است می توان انتظار داشت که به احتمال میان میزان رونویسی این عامل های رونویسی و ژن های دخیل در زیست ساخت آلکالوئیدهای بنزیل ایزوکوئینولین ارتباط نزدیکی وجود داشته باشد.

به منظور تعیین مناسب ترین آرایش کشت مخلوط ذرت علوفه ای با ارزن مرواریدی از نظر عملکرد علوفه ی خشک و کیفیت علوفه، آزمایشی در مزرعه ی تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج، در سال 1390 انجام شد. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بود. تیمارهای موجود در آزمایش عبارت از آرایشهای مختلف کشت مخلوط به صورت جایگزینی، شامل 25درصد ارزن مرواریدی: 75درصد ذرت علوفه ای، 50درصد ارزن مرواریدی: 50درصد ذرت علوفه ای، 75درصد ارزن مرواریدی: 25درصد ذرت علوفه ای و افزایشی، شامل 20درصد ارزن مرواریدی: 100درصد ذرت علوفه ای، 40درصد ارزن مرواریدی: 100درصد ذرت علوفه ای، 20درصد ذرت علوفه ای: 100درصد ارزن مرواریدی، 40درصد ذرت علوفه ای: 100درصد ارزن مرواریدی، به همراه تیمارهای کشت خالص ذرت علوفه ای و ارزن مرواریدی بودند. نتایج به دست آمده نشان داد، در مجموع دو برداشت بیشترین عملکرد خشک علوفه ی ارزن مرواریدی در بوته در آرایش، 75درصد ارزن مرواریدی: 25درصد ذرت علوفه ای (خشک در بوته) و همچنین بیشترین عملکرد خشک علوفه ی ذرت علوفه ای در بوته نیز در آرایش کشت، 75درصد ارزن مرواریدی: 25درصد ذرت علوفه ای (خشک در بوته) به دست آمد. نسبتهای مختلف آرایش کشت مخلوط بر صفات کیفی قابلیت هضم علوفه، فیبرهای غیرمحلول در شوینده ی اسیدی و قندهای محلول در آب علوفه ی ارزن (چین دوم) و صفات کیفی قابلیت هضم علوفه، فیبرهای غیرمحلول در شوینده ی اسیدی، خاکستر کل، قندهای محلول در آب و پروتئین خام علوفه ی ذرت تأثیر معنی داری گذاشتند. در این آزمایش بیشترین میزان نسبت برابری زمین (LER) در علوفه ی خشک را آرایش کشت مخلوط افزایشی 20درصد ذرت علوفه ای: 100درصد ارزن مرواریدی با 60درصد افزایش عملکرد (60/1=LER) به خود اختصاص داد.

به منظور بررسی اثرگذاری تنش رطوبتی و شیوه ی کاربرد سولفات روی بر بیشینه شاخص سطح برگ، عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 1393 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا به صورت کرت های خردشده (اسپیلت پلات) در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تنش رطوبتی در چهار سطح (آبیاری پس از 60، 90، 120 و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس (A در کرت های اصلی و شیوه ی کاربرد کود سولفات روی در چهار سطح )بدون کاربرد، محلول پاشی، کاربرد خاکی به صورت پخش و کاربرد خاکی به صورت نواری( در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد بیشینه شاخص سطح برگ، وزن طبق، شمار دانه در طبق و عملکرد دانه در شدت های کم تنش رطوبتی (آبیاری پس از 60 و 90 میلی متر تبخیر) با شیوه ی محلول پاشی به دست آمدند، امّا در سطح تنش شدید رطوبتی در صفات یادشده تفاوتی بین روش های کاربرد سولفات روی وجود نداشت. به هرحال، قطر طبق و عملکرد زیست توده (بیوماس) در شرایط تنش شدید رطوبتی (آبیاری پس از 150 میلی متر تبخیر) در شیوه ی محلول پاشی سولفات روی مقادیر بالاتری به خود اختصاص دادند. در این تحقیق وزن صد دانه تنها تحت تأثیر شدت تنش رطوبتی قرار گرفت و شاخص برداشت هم با کاهش دسترسی به رطوبت، کاهش یافت. در این بررسی کاربرد سولفات روی به ویژه به صورت محلول پاشی و در شرایط کمبود رطوبت سبب بهبود بیشتر صفات بررسی شده و کاهش شدت تنش رطوبت بر آن ها شد.

به منظور بررسی تأثیر کاربرد قارچریشه (میکوریزا)، محلول پاشی و کاربرد خاکی کود فلومیکس بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شاهرود انجام شد. در این آزمایش همزیستی قارچریشه ای در دو سطح شامل بدون همزیستی و همزیستی قارچریشه، محلول پاشی فلومیکس در سه سطح شامل بدون کاربرد، یک بارکاربرد و دو بار کاربرد و کاربرد خاکی فلومیکس شامل بدون کاربرد، یک بارکاربرد و دو بار کاربرد اعمال شد. نتایج تجزیه ی واریانس بیانگر افزایش معنی دار صفات عملکرد علوفه، درصد پروتئین، سبزینه ی (کلروفیل) a، سبزینه ی b، محتوای نسبی آب برگ و فسفر دانه تحت تأثیر همزیستی قارچریشه، محلول پاشی و کاربرد خاکی فلومیکس بود. همچنین تأثیر همزیستی قارچریشه و محلول پاشی، محلول پاشی و کاربرد خاکی فلومیکس بر پرگنه زایی (کلونیزاسیون) ریشه معنی دار بود و سبب افزایش این صفت شد. بنا بر نتایج تأثیر همزیستی قارچریشه و محلول پاشی نیز بر صفت قند محلول برگ معنی دار بود و باعث افزایش آن شد. ترکیب تیماری بدون کاربرد قارچریشه+ یک بار محلول پاشی+ بدون کاربرد خاکی محتوای نسبی آب برگ را نسبت به کاربرد قارچریشه+ دو بار محلول پاشی+ بدون کاربرد خاکی افزایش داد. از نظر عملکرد علوفه نیز ترکیب تیماری کاربرد قارچریشه + دو بار محلول پاشی + یک بار کاربرد خاکی با 6557 کیلوگرم در هکتار بیشترین میزان عملکرد را نسبت به شاهد نشان داد.

به منظور ارزیابی تأثیر تنش کمبود آب و محلول پاشی اسید آسکوربیک، بر ویژگی های زراعی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ذرت آزمایشی در سال 1393 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین صورت پذیرفت. این تحقیق به صورت کرت های خرد شده(اسپیلیت پلات) در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. عامل آبیاری به عنوان عامل اصلی در چهار سطح )آبیاری بنا بر عرف منطقه، قطع آبیاری در مرحله ی هشت برگی، قطع آبیاری در مرحله ی ظهور کاکل و قطع آبیاری در مراحل هشت برگی و ظهور کاکل در بلال به طور توأم) و عامل فرعی شامل محلول-پاشی اسید آسکوربیک در سه سطح (محلول پاشی با آب خالص، محلول پاشی با غلظت 50 قسمت در میلیون(پی پی ام) ومحلول پاشی با غلظت 100 قسمت در میلیون) در نظر گرفته شد. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان داد که قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد ذرت سبب کاهش معنی داری در عملکرد دانه و عملکرد زیست توده (بیوماس)، شاخص برداشت، درصد روغن و پروتئین دانه، عملکرد روغن و پروتئین دانه و محتوای سبزینه ی (کلروفیل) برگ و افزایش میزان پرولین و فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز شد. محلول پاشی با اسید آسکوربیک توانست از کاهش عملکرد کمی و کیفی و محتوای سبزینه ی برگ و همچنین افزایش میزان پرولین و فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز جلوگیری کند. به طورکلی با توجه به بهبود کمی و کیفی صفات مورد بررسی می توان نتیجه گرفت که کاربرد اسید آسکوربیک با از بین بردن رادیکال های آزاد سبب کاهش فعالیت آنزیم های پاداکسنده (آنتی اکسیدانت) و تجمع پرولین شده و به طور غیرمستقیم با بهبود شرایط رشد سبب افزایش عملکرد و کیفیت دانه ی ذرت می شود.

به منظور بررسی تأثیر تیمارهای مختلف آبیاری بر ویژگی های زراعی سویا با و بدون کاربرد تریازول ها و سیلیکات کلسیم آزمایشی به صورت کرت های خردشده (اسپلیت پلات) فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. نتایج نشان داد اثر متقابل سه گانه ی عامل های آزمایشی به-طور معنی دار همه ی صفات مورد بررسی بجز ارتفاع بوته را تحت تأثیر قرار داد. در شرایط بدون تنش رقم L17 و در شرایط تنش متوسط محلول پاشی هگزاکونازول روی رقم ویلیامز با اختلاف بیش از 4 برابر به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر عملکرد پروتئین را نشان دادند. محلول پاشی سیلیکات کلسیم روی رقم ویلیامز در شرایط بدون تنش و تنش متوسط با اختلاف 23/0 به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر شاخص برداشت را نشان دادند. عملکرد زیست توده (بیوماس) و دانه در شرایط تنش متوسط به ترتیب 9519 و 3328 کیلوگرم در هکتار کاهش یافتند. بنا بر یافته های به دست آمده از این تحقیق تنش کم آبی می تواند باعث کاهش مقادیر صفات کمی و اجزای عملکرد سویا شود و در شرایط تنش محلول پاشی مواد بهبوددهنده ی رشد می تواند باعث تعدیل آسیب وزیان ناشی از تنش و افزایش مقاومت این گیاه زراعی شود. با توجه به واکنش متفاوت رقم های مورد بررسی از نظر عملکرد روغن به محلول پاشی در شرایط متفاوت باید بیان کرد، در شرایط بدون تنش محلول پاشی پنکونازول و سیلیکات کلسیم روی رقم ویلیامز، و در شرایط تنش متوسط و شدید به ترتیب محلول پاشی پنکونازول و هگزاکونازول روی رقم L17 کارایی بالاتری در افزایش عملکرد روغن داشتند.

به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد 20 ژنوتیپ سویا در چهار منطقه (کرج، گرگان، خرم آباد و دشت مغان) پژوهشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. صفات اندازه گیری شده شامل شمار روز از جوانه زنی تا گلدهی، تشکیل غلاف، پر شدن کامل دانه و رسیدن کامل دانه، ارتفاع بوته (سانتی متر)، شمار گره در ساقه، عملکرد دانه در هر بوته (گرم)، وزن صددانه (گرم)، شمار شاخة فرعی، شمار غلاف در بوته، عملکرد (کیلوگرم در هکتار) بودند. ژنوتیپ ها 46/13درصد و محیط 02/56درصد از مجموع مربعات کل را به خود اختصاص دادند، درحالی که اثر متقابل ژنوتیپ× محیط 52/30درصد از تغییرپذیری های کل را به خود اختصاص داد که حدود 5/2 برابر میزان تغییرپذیری های اثر ژنوتیپ بود و این گویای تفاوت های اساسی در پاسخ ژنوتیپی در چهار محیط می باشد. معنی دار شدن محیط و ژنوتیپ ها در سطح احتمال 1 درصد نشان از وجود اختلاف بین ژنوتیپ ها در میانگین همة محیط های آزمایش داشت. به منظور تجزیة اثر متقابل ژنوتیپ× محیط با استفاده از مدل AMMI، تجزیه به مؤلفه های اصلی روی ماتریس باقی مانده صورت گرفت که مؤلفه های اصلی اول و دوم در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شدند. مؤلفة اصلی اول IPCA1 (56/56) درصد و مؤلفة اصلی دوم IPCA2 (11/31) درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند که این دو مؤلفه در مجموع 67/87درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه کردند. کمترین میزان عملکرد دانه مربوط به گرگان بود. بر پایة مشخصة (پارامتر) ارزش پایداری (ASV) AMMI می توان ژنوتیپ های 5، 15، 18 و 13 را به ترتیب با عملکردهای 60/2676، 19/2545، 94/2610 و 44/2575 کیلوگرم در هکتار به عنوان بهترین ژنوتیپ ها معرفی کرد.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی از صفات زراعی و بررسی اثر تنش شوری روی آن ها، صد رگه ی (لاین) خالص آفتابگردان روغنی از نقاط مختلف جهان در هر یک شرایط بدون تنش (نرمال) و تنش شوری 8 دسی زیمنس بر متر در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلدانی و در فضای باز بررسی شدند. نتایج تجزیه ی واریانس بیانگر تفاوت معنی دار بین رگه ها در همه ی صفات مورد بررسی و وجود تنوع ژنتیکی بین رگه ها است. بالاترین ضریب تغییرپذیری ژنتیکی در شرایط بدون تنش و تنش شوری در صفت وزن خشک طبق و عملکرد دانه و پایین ترین ضریب در صفت روز تا گلدهی مشاهده شد. در شرایط بدون تنش و شوری همبستگی ژنتیکی و پدیدگانی (فنوتیپی) عملکرد دانه با بیشتر صفات مورد بررسی مثبت و معنی دار بود. تجزیه ی رگرسیون گام به گام نشان داد که در شرایط بدون تنش قطر طبق، وزن صددانه و ارتفاع و در تنش شوری صفات قطر طبق، وزن صددانه، طول برگ پایین، شمار برگ، طول دمبرگ برگ پایین، عرض برگ بالا و میزان سبزینه ی (کلروفیل) برگ به ترتیب 3/30 و 3/40 درصد از تغییر عملکرد دانه را توجیه می کنند. در تجزیه ی خوشه ای به روش وارد، در شرایط بدون تنش رگه ها در شش گروه و در شرایط تنش شوری در پنج گروه قرار گرفتند. توزیع رگه ها در گروه ها بسته به شرایط تنش متفاوت بود که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای مقاومت به شوری است. رگه های 6، 11، 13 و 70 بیشترین عملکرد تک بوته در شرایط بدون تنش و تنش شوری را داشتند.

گیاه خارخسک به رغم اینکه به عنوان یک علف هرز در زراعت های بهاره شناخته شده است، استفاده ی فراوانی در صنایع دارویی دارد که با شناخت مراحل مختلف نمو این گیاه می توان افزون بر مدیریت آن در زراعت ها از نظر دارویی نیز اقدام به تولید آن کرد. به منظور بررسی تأثیر دما روی جوانه زنی بذر خارخسک و تعیین دماهای بهینه آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی در سطوح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40) انجام شد و ویژگی های جوانه زنی (سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی و گیاهچه ی نرمال) در این دماها بررسی شد. نتایج نشان داد، سرعت جوانه زنی در دمای 30 درجه ی سلسیوس، درصد جوانه زنی و گیاهچه ی نرمال در دمای 20 و 25 درجه ی سلسیوس به بیشترین میزان خود می رسند و پس ازآن کاهش می یابند. بهترین مدل برای پیش بینی دماهای بهینه ی جوانه زنی بذر خارخسک مدل دندان مانند بود که در آن دماهای کمینه (پایه)، بهینه ی کم (مطلوب پایین) و بهینه ی بیش (مطلوب بالا) و بیشینه (سقف) به ترتیب 8، 25، 8/30، 37 درجه ی سلسیوس پیش بینی شد.

به منظور بررسی تأثیر روش های مختلف خاک ورزی بر تراکم بانک بذر و مدیریت علف هرز جودره در اراضی گندم در تناوب با ذرت، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با شش تکرار در دو سال زراعی (92-1391 و 93-1392) در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی زرقان فارس به اجرا درآمد. تیمارهای اصلی شامل خاک ورزی کامل، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی و تیمارهای فرعی شامل کاربرد علفکش توتال (سولفوسولفورون 75درصد + مت سولفورون 5درصد) به میزان 40 گرم در هکتار در مرحله ی ظهور گره دوم جودره و شاهد (بدون کنترل علف های هرز) بود. نتایج نشان داد، تراکم بانک بذر طی دو سال، به ترتیب در خاک ورزی کامل، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی به صورت معنی دار بیشتر بود. گاوآهن برگردان دار موجب دفن بذرهای جودره ریزش کرده و افزایش دوام آن ها در لایه های خاک شد. به دلیل افزایش تراکم بانک بذر در خاک ورزی کامل، تراکم گیاهچه، سنبله و وزن خشک جودره نیز افزایش یافت. این امر موجب کاهش معنی دار عملکرد گندم در تیمار خاک ورزی کامل نسبت به کم خاک ورزی شد. در مجموع شیوه های مدیریتی متکی بر کم خاک ورزی به همراه علفکش، در کاهش بانک بذر و مدیریت درازمدت جودره مؤثر بوده ضمن اینکه عملکرد، نسبت به خاک ورزی کامل و بی خاک ورزی به صورت معنی دار بیشتر بود.

بی خاک ورزی در کنار توالی زراعی مناسب می تواند رطوبت و مواد غذایی لازم را برای گیاه در معرض تنش خشکی فراهم کند. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی پایان فصل و توالی زراعی بر عملکرد کمی و کیفی گندم رقم پارسی آزمایشی با استفاده از طرح آماری کرت های خردشده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه ی پژوهشی مؤسسه ی تحقیقات اصلاح و تهیه ی نهال و بذر کرج در دو سال زراعی 93 و 94 به اجرا درآمد. عامل اصلی شامل شش توالی زراعی مبتنی بر گندم آبی1 و عامل کرت فرعی رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری معمول و تنش خشکی پایان فصل (مرحله ی گرده افشانی تا برداشت)؛ بودند که هریک به صورت جداگانه در مزرعه ی حفاظتی و مرسوم به اجرا درآمد. تأثیر تنش خشکی پایان فصل در مدیریت مرسوم در دو سال معنی دار شد و درمجموع سبب کاهش 18 درصدی عملکرد شد، اما در نظام خاک ورزی حفاظتی، تنش پایان فصل در سال اول سبب کاهش غیر معنی دار و حدود 8 درصد عملکرد گندم آبی و در سال دوم سبب کاهش شدید و معنی دار به میزان 43 درصد شد. در سال اول تناوب T3(گندم-شبدر-کلزا-ذرت) در مدیریت خاک ورزی (حفاظتی) 4089 کیلوگرم/ هکتار و توالی T1 (گندم-ذرت-گندم-ذرت) 5347 کیلوگرم/ هکتار در مدیریت مرسوم بیشترین عملکرد دانه را نسبت به دیگر تناوب ها داشتند. شاخص های کیفی گندم (مانند غلظت پروتئین دانه، حجم نان، رسوب زلنی، سختی دانه و. . . ) در دو سال زراعی تحت تأثیر تنش خشکی پایان فصل و توالی زراعی قرار نگرفت.

تنش خشکی در حال و آینده مهم ترین چالش پیش روی تولید محصولات کشاورزی است در این بین، کاربرد زئولیت می تواند تأثیر زیانبار تنش خشکی در گیاهان زراعی را تعدیل کند. به منظور بررسی سطوح مختلف کم آبیاری و زئولیت بر ارزن پروسو دانه ای، آزمایشی به صورت بلوک های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دانشگاه شهرکرد طی سال 1394 اجرا شد. عامل اول شامل زئولیت در سه سطح (0، 5/0 و 1 کیلوگرم در مترمربع معادل) و عامل دوم رژیم آبیاری (تأمین 100، 75، 50 و 25 درصد نیاز آبی گیاه) بودند. نتایج نشان داد، کاهش میزان آب آبیاری، باعث کاهش ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، عملکرد دانه و اجزای آن، عملکرد زیست توده (بیوماس)، شاخص برداشت، کارایی مصرف آب و سبزینه ی (کلروفیل) a و b شد. همچنین کاهش آب مصرفی باعث افزایش تولید آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز، اسید آمینه ی پرولین و رنگیزه ی کارتنوئید شد. قابل بیان است کاربرد زئولیت باعث تعدیل تأثیر تنش خشکی شد. در هر سه رژیم کم آبیاری عملکرد دانه در شرایط کاربرد 10 تن زئولیت در هکتار بیشتر بود. بیشترین درصد کاهش عملکرد دانه (2/77%) نسبت به تیمار شاهد (تأمین 100 درصد نیاز آبی و بدون کاربرد زئولیت)، در تیمار تأمین 25 درصد نیاز آبی و بدون کاربرد زئولیت به دست آمد. بنابراین به نظر می رسد در شرایط محدودیت آب، استفاده از زئولیت باعث کاهش تأثیر منفی تنش خشکی می شود و استفاده از 10 تن زئولیت در هکتار در شرایط محدودیت آبی در زراعت ارزن پروسو مزیت نسبی دارد.

این پژوهش به منظور بررسی ارتباط برخی صفات مرتبط با عملکرد دانه 36 ژنوتیپ نخود کابلی و مقاومت نسبی به بیماری برق زدگی انجام شد. آزمایش مزرعه ای در قالب طرح لاتیس ساده و آزمایش مقاومت به بیماری به صورت فاکتوریل (عامل ها شامل ژنوتیپ و چند پاتوتیپ گزارش شده از ایران) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام و صفات مختلف پدیدشناختی (فنولوژیک)، ریخت شناختی (مورفولوژیک)، عملکرد و اجزای عملکرد و نیز برخی از صفات مربوط به مقاومت به بیماری اندازه گیری شد. بین ژنوتیپ ها برای صفات شمار غلاف پوک و شاخه های اصلی و روز تا رسیدگی در سطح احتمال 5 درصد و عملکرد دانه، ارتفاع بوته و وزن صددانه در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنی دار مشاهده شد. ژنوتیپ شماره ی 32 با میانگین 29/1191 گرم وزن دانه در سانتی متر مربع بیشترین میزان عملکرد دانه داشت. صفات شمار غلاف در بوته و شمار دانه در بوته بیشترین همبستگی (**57/0=r) با عملکرد داشتند. تجزیه ی رگرسیون گام به گام، سه صفت شمار دانه در بوته، شمار دانه در غلاف و ارتفاع بوته با 51 درصد توجیه تغییرات به عنوان صفات تأثیرگذار معرفی کرد. تجزیه ی علیت نشان داد، صفت شمار دانه در بوته بیشترین اثر مستقیم (39/0-) روی عملکرد دارد. در ارزیابی بیماری، تأثیر ژنوتیپ، پاتوتیپ و اثر متقابل آن ها در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. ژنوتیپ ها در سه گروه مقاوم، متحمل و حساس قرار گرفتند. گروه مقاوم یازده ژنوتیپ، گروه متحمل چهار ژنوتیپ و گروه حساس بیست ژنوتیپ داشت. ژنوتیپ شماره ی 20 بسیار مقاوم و ژنوتیپ های شماره ی 30 و 32 بسیار حساس معرفی شدند.

در این پژوهش رابطه های چند متغیّره بین ویژگی های ریخت شناختی (مورفولوژیک) 64 نژادگان (ژنوتیپ) نخود کابلی در دو محیط تنش خشکی و بدون تنش در قالب طرح لاتیس ساده 8×8 در مزرعه ی تحقیقاتی دیم کوهین، دانشگاه تهران در سال 1393 بررسی شد. در محیط بدون تنش نژادگان های کرج-3628 و کرج-3655 به ترتیب با عملکرد دانه 947/1387 و 074/352 و در محیط تنش نژادگان های کرج-3628 و کرج-3645 به ترتیب با عملکرد دانه 698 و 5/694 کیلوگرم در هکتار رتبه های برتر بودند. عملکرد دانه در شرایط بدون تنش با وزن غلاف، عملکرد زیست توده، شمار غلاف، چگالی طولی، شمار دانه، قطر ریشه، ارتفاع بوته، شمار شاخه ی فرعی، وزن خشک شاخه ها، شمار غلاف پوک، شاخص برداشت، شمار شاخه ی اصلی و وزن دانه ی دوقلو و در شرایط تنش با صفات وزن غلاف، شمار غلاف، عملکرد زیست توده، شمار دانه، چگالی طولی، شاخص برداشت، قطر ریشه، ارتفاع بوته و درصد رسیدگی همبستگی مثبت و معنی دار داشت. نتایج تجزیه ی رگرسیون گام به گام در شرایط بدون تنش هشت صفت در هشت مرحله و در شرایط تنش سه صفت در سه مرحله وارد مدل کرده که صفت وزن غلاف نخستین صفت در مدل در هر دو شرایط بود. بر پایه ی نتایج تجزیه ی علیّت، در محیط بدون تنش عملکرد زیست توده و شمار غلاف بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه را داشتند. در تحلیل عاملی در شرایط بدون تنش و تنش به ترتیب با توجیه 66/85 و 25/86 درصد از کل تغییرپذیری ها چهار عامل شناسایی شدند. در تجزیه ی خوشه ای شمار 64 نژادگان در پنج گروه قرار گرفتند.

درگیاهان خانواده ی غلات (Poaceae) جنسTriticum L. شامل گندم نان و دیگر گونه های مهم زراعی است که اهمیت اقتصادی بسیار بالایی در تغذیه ی انسان دارند. در این پژوهش، تبارزایی مولکولی گونه های جنس Triticum L. دارای ژنگان (ژنوم) A (T. aestivum، T. turgidum، T. urartuو T. boeticum) بررسی شد. برای این منظور توالی های بین رونوشت-های ریبوزومی (ITS) با استفاده از دو جفت آغازگر اختصاصی از روی DNAی ژنگانی استخراج شده از 26 ژنوتیپ از گونه-های بالا، افزایش و توالی یابی شد. توالی ها با استفاده از نرم افزار MEGA 5. 0 و با الگوریتم ClustalW هم ردیف شدند. ماتریس فاصله ها محاسبه و درخت واره ی ژنی ترسیم شد. نتایج نشان داد، طول توالی های ITS1 و ITS2 به ترتیب 650 جفت باز و 700 جفت باز و محتوای G+C به ترتیب 25/60 و 50/60 بود. حفاظت شدگی بالایی در نواحی ITS جمعیت ها مشاهده شد (63 و 88 درصد، به ترتیب). تحلیل تبارزایی (فیلوژنتیکی) انجام شده با استفاده از توالی های افزایش شده، به خوبی گندم های دیپلوئید و پلی پلوئید را در دو گروه جداگانه قرار داد. نتایج نشان داد، رابطه های نزدیکی بین T. aestivum و T. turgidum و همچنین بین T. urartu و T. boeticum وجود دارد. به طورکلی، این بررسی نشان داد، نشانگرهای مولکولی ITS برای بررسی های تبارزایی بسیار مناسب هستند.

به منظور بررسی تأثیر زمان برداشت و روش خشک کردن بر کیفیت بذر باقلا، آزمایشی در سال 1393به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کامل تصادفی با پنج تکرار در آزمایشگاه علوم و تکنولوژی بذردانشگاه یاسوج انجام شد. عامل های آزمایششامل زمان برداشت در 84 (برداشت اول)، 96 (برداشت دوم) و 108 (برداشت سوم) روز پس از کاشت، نوع اندام برداشت (بذر، غلاف و بوته) و روش خشک کردن (سایه خشک و آفتاب خشک) بودند. یک زمان برداشت نیز در 125روز پس از کاشت و به روش متداول کشاورزان منطقه انجام شد. نتایج نشان داد، در برداشت اول، بیشترین و کمترین وزن صد بذر، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه ی گیاهچه و محتوای قندهای محلول به ترتیب در تیمار بوته ی سایه خشک و بذر آفتاب خشک مشاهده شد. در برداشت دوم نیز وضعیتی همسان مشاهده شد، اما مقادیر این صفات به طور شایان توجهی افزایش یافتند. در برداشت سوم میزان این صفات به بیشترین میزان خود رسید و تیمار بوته ی سایه خشک نسبت به دیگر تیمارها به طور معنی داری برتری نشان داد. در هر سه زمان برداشت، میزان نشت الکترولیت ها و درصد گیاهچه های غیرطبیعی بین تیمارها روندی مخالف با دیگر صفات داشت. نتایج کلی پژوهش، مؤید نقش قندهای محلول در تحمل به پسابش و ارتقاء قابلیت جوانه زنی بذرهای باقلا بوده و به عنوان شاخص ارزیابی کیفیت بیوشیمیایی بذر این گیاه پیشنهاد می شوند.

نعناع فلفلی یکی از گیاهان دارویی با ارزش در جهان به شمار می رود که در صنایع غذایی، بهداشتی، داروسازی، و. . . کاربرد دارد. در این پژوهش اثر تنش خشکی در چهار سطح: شاهد (100 درصد ظرفیت مزرعه)، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت مزرعه بروی بیان ژن های لیمونن سنتاز (lim) و منتول دهیدروژناز (mdeh) در مسیر بیوسنتز منتول و پاسخ های مورفولوژیک و فیزیولوژیک نعناع فلفلی و عملکرد و نوع ترکیبات اسانس آن با استفاده از تجزیه GC-MS بررسی شد. براساس نتایج تجزیه واریانس، اثر تنش خشکی بروی صفات وزن تر و خشک اندام هوایی، سطح برگ، تعداد برگ، میزان پرولین و محتوی نسبی آب در سطح احتمال 1 درصد (01/0P˂ ) معنی دار بود. تنش خشکی باعث کاهش معنی داری در صفات مورفولوژیک شد. میزان پرولین و محتوی نسبی آب با افزایش شدت تنش خشکی به ترتیب افزایش و کاهش یافت. عملکرد اسانس با افزایش تنش خشکی، افزایش یافت هرچند که این افزایش معنی دار نبود. میزان بیان نسبی ژن لیمونن سنتاز ابتدا افزایش و در سطح 25 درصد ظرفیت مزرعه کاهش معنی داری یافت همچنین میزان بیان نسبی ژن منتول دهیدروژناز در سطوح مختلف تنش خشکی کاهش نشان داد. به طور کلی تنش خشکی باعث افزایش عملکرد اسانس ولی کاهش کیفیت آن شد.

به منظور بررسی تأثیرمحلول پاشی سولفات آهن و روی بر عملکرد کمی و کیفی گشنیز آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1394 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرند اجرا شد. تیمارها شامل شاهد، محلول پاشی آهن (در مرحله ی ساقه دهی، گلدهی و مرحله های ساقه دهی + گلدهی)، محلول پاشی روی (در مرحله ی ساقه دهی، گلدهی و مرحله های ساقه دهی + گلدهی)، محلول پاشی آهن و روی (در مرحله ی ساقه دهی، گلدهی و مرحله های ساقه دهی + گلدهی) بودند. نتایج نشان داد، محلول پاشی بر همه ی صفات مورد بررسی به جز شمار شاخه های فرعی تأثیر معنی دار داشت. کاربرد آهن و روی ویژگی های گیاه را در مقایسه با تیمار شاهد بهبود داد. بالاترین ارتفاع، شمار شاخه ی فرعی، وزن خشک کل، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و عملکرد اسانس از محلول پاشی ترکیبی آهن و روی در هر دو مرحله ی ساقه دهی و گلدهی به دست آمد. محلول پاشی آهن و روی در مرحله های ساقه دهی و گلدهی در مقایسه با تیمار شاهد عملکرد دانه را بیش از دو برابر افزایش داد. بیشترین و کمترین عملکرد اسانس (31/3 و 11/1 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب از کاربرد تیمار های محلول پاشی آهن و روی در مرحله های ساقه دهی و گلدهی و تیمار شاهد به دست آمد. در کل نتایج نشان داد، محلول پاشی ترکیبی آهن و روی در مرحله های ساقه دهی و گلدهی می تواند عملکرد کمی و کیفی گیاه گشنیز را بهبود داده و به عنوان یک راهکار مدیریتی مناسب استفاده شود.

ﺟ ﻮ اﻧ ه زﻧ ﻲ بذر مهم ترین عامل تعیین کننده ی موفقیت یا شکست استقرار گیاه است و چنانچه رطوبت در حد مناسب باشد، آستانه های دمایی؛ تعیین کننده ی سرعت و درصد نهایی جوانه زنی است. در نتیجه پیش بینی زمان و سرعت جوانه زنی در محدوده ی دمایی مناسب عامل تعیین کننده ای برای استقرار گیاه خواهد بود. این آزمایش با هدف ارزیابی مدل های رگرسیونی برای برآورد دماهای مهم (کاردینال) بذر گیاه مروتلخ (Salvia mirzayanii) قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1394 در آزمایشگاه زراعت دانشکده ی کشاورزی دانشگاه گیلان به اجرا گذاشته شد. بذرهای گیاه مروتلخ در تیمارهای دمایی 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه ی سلسیوس قرار داده شدند. به منظور توصیف رابطه ی میان سرعت جوانه زنی و دما از مدل های دوتکه ای، منحنی، درجه ی دوم، بتا و دندانه ای استفاده شد. با توجه به مقادیر جذر میانگین مربعات خطا 0026/0، ضریب تبیین 89/0 و شاخص آکائیک 15/76-در مدل دوتکه ای، این مدل برازش مناسب تری از سرعت جوانه زنی بذر گیاه مروتلخ نسبت به دما داشت. بر پایه ی این مدل دماهای کمینه (پایه)، مطلوب (بهینه) و بیشینه (سقف) به ترتیب 47/5، 14/22، 84/40 درجه ی سلسیوس بودند. از لحاظ کاربردی، می توان در کشت گیاه مروتلخ، دماهای مهم برآوردشده در این آزمایش را مدنظر قرار داد.

یونجه یک گیاه دگرگرده افشان است، به طوری که نگهداری و افزونش مواد گیاهی انتخاب شده در برنامه های اصلاحی از راه بذر امکان پذیر نیست. افزونش رویشی گیاهان انتخاب شده از راه قلمه، افزونش سریع و قابل اعتماد همسانه (کلون) های یونجه را امکان پذیر می کند. در این پژوهش ریشه زایی قلمه های سه بوم جور (اکوتیپ) نیک شهری، همدانی و سکوئل را پس از قرار گرفتن در سطوح مختلف محلول های تنظیم کننده ی رشد اکسین، ایندول استیک اسید (IAA) و ایندول بوتریک اسید (IBA) در غلظت های 0 (شاهد)، 25، 50، 100، 200 و400 mgl-1 به مدت زمان 8، 16 و 24 ساعت بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام یافت. نتایج تحقیق نشان داد، هیچ ریشه ای در تیمار بدون تنظیم کننده ی رشد تولید نشد، درحالی که در همه ی سطوح دیگر ریشه زایی القا شد. تفاوت معنی داری بین نوع اکسین IAA و IBA و همچنین مدت زمان قرار گرفتن در محلول اکسین مشاهده نشد. اگرچه قلمه هایی که در محلول اکسین به میزان mgl-1 100 به مدت 16 ساعت قرار گرفته بودند. بیشترین میزان ریشه زایی و توسعه ی ریشه را نشان دادند. در بین بوم جور های یونجه ی بررسی شده، مشخص شد که بوم جور نیک شهری بیشترین میزان ریشه زایی را در بین تیمارهای مورد بررسی دارد. بنابراین افزونش برون شیشه ای از راه قلمه، به عنوان روشی سریع، کارآمد و ارزان نسبت به دیگر روش های افزونش رویشی می تواند در برنامه های بهنژادی یونجه مانند تولید رقم (واریته) های مصنوعی، دورگ (هیبرید)، نگهداری و افزونش نسل های خودبارورشده در شرایط گلخانه استفاده شود.

به منظور ارزیابی تأثیر برگ زدایی بر میزان انتقال دوباره ی موادپروده در گندم در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی مزرعه ای به صورت کرت های دوبار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمارها شامل رژیم آبیاری: آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله ی گلدهی به عنوان عامل اصلی، رقم های گندم پیشتاز، چمران و مرودشت به عنوان عامل فرعی و سطوح برگ زدایی: بدون برگ زدایی و برگ زدایی در اواسط مراحل ساقه روی یا گلدهی به عنوان عامل فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد، برگ زدایی به ویژه در مرحله ی ساقه روی باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه (پیشتاز 2/19 درصد، چمران 7/24 درصد و مرودشت 9/24 درصد) شد. بیشترین انتقال دوباره از تیمار برگ زدایی در ساقه روی مشاهده شد، به طوری که برگ زدایی در ساقه روی به ترتیب باعث افزایش 6/1 و 4/1 برابری سهم ذخایر ساقه و سنبله در عملکرد شد، هرچند منجر به جبران افت عملکرد ناشی از برگ زدایی نشد. رقم های پیشتاز و مرودشت به ترتیب بیشترین و کمترین انتقال دوباره را به خود اختصاص دادند. تنش کم آبی موجب افزایش انتقال دوباره و سهم نسبی ذخایر ساقه و سنبله در عملکرد شد، به گونه ای که سهم نسبی ساقه و سنبله در عملکرد دانه در شرایط مطلوب به ترتیب برابر با 1/9 و 8/6 درصد و در شرایط تنش کم آبی به ترتیب 2/15 و 3/26 درصد بود.، در این میان سهم نسبی رقم پیشتاز بیشتر بود. به طورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد، اعمال تیمارهای تنش کم آبی و برگ زدایی به ویژه در اوایل فصل، انتقال دوباره ی ذخایر پیش از گلدهی و سهم نسبی ساقه و سنبله در عملکرد دانه را افزایش داد.

به منظور تعیین مدل های برآوردی و بررسی نقش طول روز و دما در تعیین طول دوره و سرعت نمو دو رگه ی (لاین) گلرنگ در سه مرحله از سبز شدن تا رسیدگی، 10 درصد گلدهی تا رسیدگی و از تکمه دهی تا رسیدگی آزمایشی در دو سال زراعی 1390 و 1391 در اصفهان طراحی شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار صورت گرفت. تاریخ های کاشت در کرت اصلی و رگه ها در کرت های فرعی جای گرفتند. تاریخ های کاشت در سال90 (15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد، 31 خرداد، 15 تیر و 31 تیر) و در سال 91 عبارت بودند از (15 اسفند، 30 اسفند، 15 فروردین، 31 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد، 31 خرداد) و رگه های مورد بررسی، اصفهان-14 و IL111 بودند. نتایج نشان داد، با تأخیر در کاشت طول دوره ی روز پس از سبز شدن تا رسیدگی در هر دو سال کاهش یافت. در مرحله ی سبز شدن تا رسیدگی برای هر دو رگه توان چهارم میانگین کمینه ی دما مهم ترین توجیه کننده ی تغییرات طول دوره در این مرحله بود. در مرحله ی 10 درصد گلدهی تا رسیدگی، مهم ترین توجیه کننده ی تغییرات طول دوره در هر دو رگه مکعب طول روز بود. در مرحله ی تکمه دهی تا رسیدگی نیز در هر دو رگه ی مکعب طول روز نقش مهمی داشت. دو رگه ی گلرنگ در بیشتر موارد واکنش های یکسانی را به طول روز و فراسنجه (پارامتر)های گرمایی از خود نشان دادند. لذا متغیرهای دمایی به همراه طول روز بخش اعظم تغییرات مرحله های نموی مختلف را توجیه می کنند.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های نخود زراعی، 57 ژنوتیپ مختلف نخود به همراه شش شاهد (جم، کوروش، هاشم، آزاد، آرمان، بومی) در دو سال در سال های زراعی 94-1392 در منطقه ی شهربابک کشت شدند و صفات زراعی روز از کاشت تا گلدهی، شمار کل غلاف ها در بوته، شمار غلاف های پر و خالی در هر بوته، شمار دانه در بوته، عملکرد در بوته، وزن خشک بوته، شاخص برداشت و وزن صددانه اندازه گیری شدند. بیشتر صفات، دامنه ی گسترده ای از تغییرپذیری ها را نشان دادند که بیانگر وجود تنوع بالا در ژنوتیپ های مورد بررسی بود. بالاترین ضریب تغییرپذیری برای صفت شمار غلاف پر در بوته (56/35 درصد) و پایین ترین ضریب تغییرپذیری فنوتیپی، برای صفت شمار روز از کاشت تا گلدهی (50/7 درصد) مشاهده شد. ژنوتیپ ها در سه خوشه (کلاستر) گروه بندی شدند. در تجزیه به عامل ها پنج عامل، 9/89 درصد از کل تغییرپذیری بین داده ها را توجیه کردند. تجزیه ی رگرسیون مرحله ای نشان داد که صفات شمار غلاف پر در بوته، شاخص برداشت، وزن خشک زیست توده ی (بیوماس) بوته و وزن صددانه بیشترین تأثیر را بر عملکرد داشتند. در نهایت، بر پایه ی مجموع رتبه ی ژنوتیپ ها در صفاتی که بیشترین تأثیر را بر عملکرد داشتند و همچنین شاخص پایداری عملکرد، ژنوتیپ های Mahan (606)، ILC482، Esfahan(478) و Uromyeh (129) انتخاب شدند تا مجددا همراه با نمونه ی بومی شهربابک در یک آزمایش تکرار دار در منطقه ی شهربابک کشت شده و بهترین ژنوتیپ برای منطقه انتخاب و معرفی شود.

تنش شوری یکی از مهم ترین تنش های غیر زنده است که همه ساله کشت گیاهان زراعی را در مناطق وسیعی از کشور تحت تأثیر قرار می دهد. به منظور بررسی تحمل به شوری اکوتیپ های مختلف یونجه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 93 در گلخانه پردیس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. 25 اکوتیپ یونجه در بستر هیدروپونیک (تغذیه با محلول هوگلند) و اعمال سطوح شوری صفر، 100 و 200 میلی مولار کلرید سدیم همراه با آب آبیاری مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد برهمکنش شوری و اکوتیپ های مختلف بر وزن خشک اندام هوایی، غلظت سدیم و پتاسیم اندام هوایی و نسبت آنها معنی دار شد. جهت تعیین اکوتیپ های متحمل و حساس از شاخص های تحمل به تنش استفاده شد که نتایج نشان داد عملکرد در شرایط بدون تنش با شاخص های MP، TOL و STIو در شرایط تنش با MH و STI و YIدارای هم بستگی مثبت و بالایی می-باشد که بر این اساس اکوتیپ های 5 و 21 به عنوان متحمل ترین و 20 و 8 حساس ترین معرفی شدند. نتایج تجزیه بای پلات نشان داد، دو مؤلفه اول و دوم 15/87 درصد از تغییرات کل عملکرد را توجیه کردند. لذا، انتخاب بر اساس مؤلفه اول و دوم به ترتیب موجب گزینش اکوتیپ های متحمل و حساس به شوری شد.