علوم گیاهان زراعی ایران
سال:1397 | دوره:49 | شماره:1 |تعداد مقالات:21

شوری خاک از جمله عوامل محدود کننده عملکرد محصولات زراعی در جهان و ایران به شمار می رود. به منظور ارزیابی تأثیر غلظت های مختلف شوری (شاهد و 12 دسی زیمنس بر متر) بر ویژگی های مورفولوژیک و فیزیولوژیک 10 رقم یونجه، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج نشان داد تنش شوری سبب کاهش معنی دار وزن گیاه، غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم ارقام مختلف یونجه گردید و این کاهش در سطوح بالاتر تنش شوری، شدیدتر بود. میزان سدیم گیاه در نتیجه تنش شوری افزایش یافت. علاوه بر این ارقام متحمل در مقایسه با ارقام حساس با بالا نگه داشتن نسبت پتاسیم به سدیم در شاخساره و ریشه عملکرد مناسب-تری را در شرایط تنش شوری از خود نشان دادند. ارقام متحمل به شوری سدیم کم تری را به بافت های بالایی خود انتقال می دهند. غلظت یون پتاسیم اندام های هوایی همبستگی مثبت و معنی داری (762/. ) با ماده خشک کل بوته داشت و همچنین همبستگی منفی و معنی داری بین ماده خشک کل بوته و غلظت یون سدیم ریشه و بخش هوایی (831/-) وجود داشت و نسبت پتاسیم و سدیم اندام های هوایی در بین صفات مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی داری (835/. ) را ماده خشک کل بوته ارقام نشان داد. با توجه به همبستگی منفی و معنی داری بین غلظت سدیم و کلروفیل می توان گفت متابولیسم گیاه تحت تاثیر تنش شوری قرار می گیرد.

تنش خشکی، یکی از مهمترین تنش های محیطی است که تاثیر منفی در تمام مراحل رشد و نمو گیاه، به خصوص مرحله جوانه زنی بذر می گذارد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر جوانه زنی بذور ژنوتیپ های مختلف لوبیا، 40 ژنوتیپ لوبیای معمولی در چهار سطح تیماری تنش خشکی ( شاهد، 4-، 8-و 12-بار پلی اتیلن گلیکول 6000) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سال 1393 با سه تکرار مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه چه و وزن تر و خشک ساقه چه می شود. به منظور مطالعه آثار بیوشیمیایی مقاومت به تنش خشکی در مرحله جوانه زنی سه ژنوتیپ 18، 25، 28 حاصل از غربالگری تست جوانه-زنی و رقم تجاری یاس در چهار سطح تیماری تنش خشکی (شاهد، 2-، 4-و 8-) مورد بررسی قرار گرفتند. آنزیم های مورد بررسی در مرحله جوانه زنی کاتالاز و گایاکول پراکسیداز بودند، که ژنوتیپ 1189 دارای بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و گایاکول پراکسیداز نسبت به شاهد خود بود، همچنین ژنوتیپ 916 دارای کمترین میزان فعالیت این آنزیم ها بود. با بررسی صفات مورد مطالعه و شاخص ها، ژنوتیپ 1189 با مد نظر قرار دادن خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بهتر در قیاس با سایر ژنوتیپ ها و رقم یاس به عنوان شاهد در مرحله جوانه زنی به تنش خشکی متحمل بوده و به عنوان بهترین ژنوتیپ در شرایط این پژوهش معرفی می شود.

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف کودی نیتروژن و گوگرد بر خصوصیات کمّی و کیفی دانه ی کرچک، آزمایشی در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال 1394 انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل کود نیتروژن در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار و گوگرد در پنج سطح صفر، 20، 40، 60 و 80 کیلوگرم در هکتار بودند. نتایج نشان داد که کاربرد سطوح بالای کود نیتروژن (100 و 150 کیلوگرم در هکتار) منجر به تولید بیشترین مقادیر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن بذر و مقدار مناسب درصد پروتئین خام بذر در کرچک می شود. در مقابل، کاربرد 40 کیلوگرم گوگرد در هکتار برای رسیدن به حداکثر مقادیر در عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد و عملکرد روغن بذر کافی بود. کاربرد کود گوگرد تأثیر معنی داری روی میزان پروتئین خام بذور نداشت. بیشترین کارائی زراعی نیتروژن و گوگرد به ترتیب با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن و 40 کیلوگرم گوگرد در هکتار بدست آمد. در بررسی اثرات متقابل کودی نیز کاربرد 150 کیلوگرم کود نیتروژن به همراه 60 کیلوگرم گوگرد در هکتار منجر به تولید بیشترین عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و عملکرد روغن بذور کرچک شد. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که حضور توأم عناصر نیتروژن و گوگرد در محیط اطراف ریشه ی کرچک می تواند موجب افزایش سطح برگ، فتوسنتز و وزن خشک در طول فصل رشد، عملکرد دانه و روغن آن در انتهای فصل رشد شود.

به منظور بررسی اثر ریزوباکتری های محرک رشد گیاه بر مقاومت به شوری گندم در مرحله رشد رویشی، تعدادی جدایه از خاک های ریزوسفری گیاهان شورپسند، منطقه بیابانی اصفهان و گلستان با شوری بیش از 100 میلی مولار جداسازی و از نظر تحمل به تنش شوری، صفات حل کنندگی فسفات، تولید اکسین، سیدروفور و سیانید هیدروژن غربالگری شدند. از بین 50 جدایه بدست آمده، 10 جدایه متحمل به شوری بین20-5 درصد بوده و تعداد 8 جدایه قادر به انحلال فسفات نامحلول (2012-188) میکرو گرم بر میلی لیتر و 6 جدایه هم مولد اسید ایندول-3-استیک (1/4-7/121) میکرو گرم بر میلی لیتر بودند. دو جدایه سیدروفور تولید نموده و هیچ یک از جدایه ها توان تولید سیانید هیدروژن را نداشتند. اثر 10 جدایه باکتری متحمل به شوری و دو سطح صفر و 100 میلی مولار شوری بر روی رشد گندم تحت تنش شوری 100 میلی مولار در مراحل اولیه رشد رویشی رشد انجام شد. نتایج تاثیر باکتریهای محرک رشد بر وزن خشک ریشه و ساقه، وزن خشک کل، میزان اتیلن در شرایط تنش شوری روی رقم قدس گندم نشان داد که تلقیح با باکتریهای منتخب در تعدیل اثرات مضر شوری در دوره رشد رویشی گندم موثر بود. در تلقیح با جدایه 88 (بهترین جدایه از نظر افزایش رشد در تنش شوری) وزن خشک کل (261درصد)، وزن خشک ساقه (390 درصد) و ریشه (270 درصد) در مقایسه با تیمار شاهد افزایش و میزان اتیلن (24درصد) کاهش یافت.

به منظور ارزیابی مدل WOFOST در الگوی کشت تابستانه مناطق گرمسیری برای تخمین عملکرد ذرت دانه ای (Zeo maize) در منطقه جیرفت انجام گردید. پایگاه داده های ورودی مدل شامل داده های آب و هوا (تشعشع خورشیدی، درجه حرارت حداقل و حداکثر و بارندگی)، داده های گیاه (مراحل فنولوژیک، عملکرد دانه، زیست توده)، داده های خاک (ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک) می باشد. متغیرهای زمان وقوع مراحل فنولوژیک، ماده خشک در هر مرحله، عملکرد و زیست توده از یک آزمایش مزرعه ای که به منظور مقایسه ارقام و تاریخ های مختلف کاشت انجام گرفته بود، ثبت گردید. در مرحله بعد مدل براساس داده های واقعی واسنجی و ارزیابی گردید. نتایج نشان داد مقادیر ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) برای عملکرد دانه، زیست توده و شاخص برداشت به ترتیب 06/9، 24/4 و 11/10 می باشد. مقدار ضریب کارایی مدل (E) برای عملکرد دانه، زیست توده و شاخص برداشت برای سال اول به ترتیب 99/0، 87/0 و82/0 بود، که بیانگر دقت بالای مدل در شبیه سازی عملکرد و زیست توده است. به طورکلی نتایج حاصل از ارزیابی مدل WOFOSTنشان داد که این مدل از کارایی مناسبی درشرایط آب و هوایی نیمه گرمسیری منطقه جیرفت برخوردار است و نتایج شبیه سازی شده مطابقت خوبی با مقادیر اندازه گیری شده دارند.

نوع جمیعت، اقلیم و تراکم روی خصوصیات مختلف گیاه دارویی ماریتیغال تأثیر به سزایی دارند. از این رو تاثیر دو اقلیم معتدل و سردسیر بر چهار جمیعت بومی جمع آوری شده از شوش، پل دختر، خرم آباد، الشتر و یک رقم زراعی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چند سال و چند مکان مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین آزمایشی در قالب طرح کرت های خرد شده شامل سه تراکم 6، 8 و10 بوته در مترمربع به عنوان کرت فرعی و جمیعت های ماریتیغال به عنوان کرت اصلی به مدت دو سال 1394-1393 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد اقلیم تاثیر معنی داری بر ارتفاع بوته، عملکرد دانه و میزان ماده موثره سیلی بین داشت. اثرات متقابل منطقه کاشت و جمیعت نشان داد بیشترین میزان سیلی مارین (21 میلی گرم در گرم وزن خشک دانه) و سیلی بین (2/4 میلی گرم در گرم وزن خشک دانه) در جمیعت بومی الشتر و در اقلیم سردسیر الشتر به دست آمد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد دانه و بیولوژیک از تراکم 8 بوته در مترمربع به دست آمد، ولی تراکم تاثیری بر میزان ماده موثره سیلی مارین نداشت.

کشت پاییزه گیاهان سرمادوست منجر به بهبود عملکردشان می شود، باوجود این در خصوص تحمل به سرمای توده های باقلای بومی جهت کشت پاییزه اطلاعات اندکی در دسترس می باشد. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط کنترل شده اجرا شد و طی آن دو توده باقلا (بروجرد و نیشابور)، در معرض دماهای یخ زدگی (صفر، 4-، 8-، 12-، 16-، 20-، 24-درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. با کاهش دما درصد نشت الکترولیت ها در هر سه اندام برگ، ساقه و مریستم افزایش یافت، باوجود این در اندام برگ و مریستم کاهش دما تا دمای 12-درجه سانتی گراد تأثیر چندانی بر درصد نشت الکترولیت ها نداشت و با کاهش بیشتر دما درصد آن افزایش یافت و در دمای 20-درجه سانتی گراد به حداکثر رسید. در هر دو توده بروجرد و نیشابور بالاترین LT50el را اندام ساقه (به ترتیب 9/12-و 1/12-درجه سانتی گراد) داشت، درصورتی که دمای کشنده بر اساس 50 درصد نشت الکترولیت ها از برگ توده های بروجرد و نیشابور به ترتیب در دماهای 7/16-و 6/15-درجه سانتی گراد و در مریستم آن ها به ترتیب در دماهای 0/16-و 8/16-درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. هرچند که بین درصد نشت الکترولیت ها از اندام های گیاه باقلا با درصد بقاء همبستگی منفی و معنی داری مشاهده شد، ولی دو اندام برگ و ساقه توده نیشابور، در LT50su مشابه با توده بروجرد (6/13-درجه سانتی گراد) درصد نشت الکترولیت های بیشتری داشتند، درحالی که در شرایط مذکور در توده بروجرد، درصد نشت الکترولیت ها از مریستم بیشتر بود. دو توده باقلا توانایی تحمل به دماهای یخ زدگی تا 12-درجه سانتی گراد را در شرایط کنترل شده نشان دادند.

یکی از راهکارها جهت حصول عملکرد مطلوب در شرایط کم آبیاری، انتخاب رقم مناسب با توجه به شرایط هر منطقه می باشد. براین اساس آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار در دشت مغان در سال های 1394 و 1395 بر روی گیاه گوجه فرنگی اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری نرمال، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله رشد میوه ها به عنوان کرت های اصلی و ارقام تجاری گوجه-فرنگی شامل سوپربیتا، 08 (واریته هیبرید پربازده، میوهایی با اندازه متوسط، بازارپسندی مطلوب و مقاومت بالا به شرایط انبارداری) و متین به عنوان کرت های فرعی بودند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده ها نشان دادند که قطع آبیاری در هر مرحله موجب کاهش رشد، عملکرد و اجزای آن به میزان 11 برابر در تمامی ارقام در مقایسه با تیمار آبیاری نرمال شد. بطوریکه بالاترین میزان عملکرد (46/69 تن در هکتار) و اجزای آن (تعداد میوه در هر بوته: 66/61، وزن متوسط میوه: 220 گرم، قطر میوه: 6/5 سانتی متر و بیوماس: 68/73 تن در هکتار) در تیمار آبیاری نرمال مربوط به رقم تجاری 08 و پایین ترین مقادیر آنها در زمان قطع آبیاری در مراحل گلدهی و رشد میوه ها مربوط به رقم متین می باشد. بنابراین بر اساس نتایج تحقیق حاضر در شرایط دشت مغان رقم 08 (با توجه به نتایج حاصل از صفات مربوط به عملکرد، اجزای عملکرد و صفات مورفولوژیک در هر دو شرایط آبیاری نرمال و قطع آبیاری) برترین رقم و رقم متین حساس ترین رقم به قطع آبیاری است.

جوانه زنی پیش از برداشت یکی از عوامل کاهش دهنده عملکرد و کیفیت دانه برنج در شرایط آب و هوایی مرطوب و مصادف با بارندگی در زمان برداشت محصول می باشد. در این تحقیق 34 رقم بومی و اصلاح شده ایرانی و خارجی برنج از نظر جوانه زنی پیش از برداشت (در شرایط زنده) و برخی صفات مرتبط با آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ارقام مورد بررسی از لحاظ جوانه زنی پیش از برداشت و سایر صفات دانه، دارای اختلاف بسیار معنی داری بودند. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی درصد جوانه زنی پیش از برداشت با میزان فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز همبستگی مثبت و بالایی را نشان دادند که حاکی از اثر معنی دار این آنزیم بر جوانه زنی پیش از برداشت می باشد. تجزیه خوشه ای به روش وارد ارقام مورد بررسی را در سه گروه قرار داد. گروه اول شامل 24 رقم و گروه های دوم و سوم به ترتیب شامل 4 و 6 رقم بودند. در مجموع اعضای گروه اول و دوم از لحاظ درصد جوانه زنی پیش از برداشت، کمترین مقادیر و مقاوم ترین ارقام و گروه سوم با بیشترین درصد جوانه زنی، حساس ترین ارقام بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که برخی از ارقام بومی با دارا بودن مقاومت بالا به جوانه زنی پیش از برداشت، پتانسیل معرفی جهت استفاده در برنامه های به نژادی را دارند.

جنس آلیوم با بیش از 850 گونه، دربرگیرنده 121 گونه ایرانی می باشد. با وجود مصرف بالای برگ آلیوم در ایران تاکنون در خصوص ارزیابی محتوای اسانس برگ آنها در شرایط زراعی تحقیق قابل توجهی صورت نگرفته است. در این تحقیق محتوای اسانس برگ چهار گونه آلیوم مربوط به زیرجنس و بخش Allium با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرام متصل به طیف سنج جرمی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که برگ های تازه گونه های مورد مطالعه آلیوم حاوی اسانس، متشکل از ترکیبات قابل توجه و متنوعی می باشند که از لحاظ کمی و کیفی بسیار متفاوت، و به لحاظ تغذیه ای و دارویی می تواند حائز اهمیت باشند. تعداد 68، 21، 29 و 31 عدد ترکیب به ترتیب در اسانس گونه های پیازچه (A. fistulosum)، تره ایرانی (A. iranicum)، تره فرنگی (A. porrum) و سیر (A. sativum) و مجموع 127 ترکیب مختلف در زیرجنس و بخش Allium مشاهده شد. تری سولفید دی پروپیل (34%) و 1، 2، 4-تری تیولان 3، 5-دی اتیل (16%) در A. iranicum، دی آلیل دی سولفید (46%) و تری سولفید دی-2-پروپنیل (11%) در گونه A. sativum، تری سولفید دی پروپیل (%43/13)، دی آلیل دی سولفید (%38/10) و دی سولفید دی پروپیل (%93/8) در گونه A. fistulosum، و ان-هگزادکانوئیک اسید (%74/11)، دی سولفید دی پروپیل (%38/10) و تری سولفید دی-پروپیل (%26/8) در گونه A. porrum عمده ترین ترکیبات اسانس برگ را تشکیل دادند. با توجه به تنوع بالا در ترکیبات اسانس گونه های مورد مطالعه، می توان از نتایج پژوهش حاضر در مطالعات کموتاکسونومیک آلیوم ها و برنامه های اصلاحی آنها استفاده نمود.

به منظور ارزیابی ﺗ ﺄ ثیر علف کش ها بر مدیریت علف های هرز و عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف برنج، آزمایشی در سال زراعی 96-95 در ﻣ ﺆ سسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان رشت انجام گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کرت های اصلی شامل پنج سطح مدیریت علف هرز به صورت 1-مصرف متوالی پندیمتالین، بن سولفورون متیل، سای هالوفوپ بوتیل 2-مصرف متوالی پندیمتالین، بن سولفورون متیل، سای هالوفوپ بوتیل 3-مصرف متوالی پرتیلاکلر، بن سولفورون متیل، پروپانیل، 4-مصرف متوالی پرتیلاکلر، بن سولفورون متیل، پروپانیل به همراه 5-شاهد آلوده به علف هرز (بدون مصرف علف کش) تحت جامعه طبیعی علف های هرز و کرت های فرعی نیز شامل 10 ژنوتیپ برنج بودند. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ، مدیریت علف هرز و اثر متقابل آن ها بر تمامی صفات مورد ارزیابی شامل زیست توده علف های هرز، ارتفاع بوته، اجزای عملکرد و عملکرد دانه برنج معنی دار بود. ژنوتیپ های برنج واکنش های متفاوتی را از نظر صفات مورد بررسی در هر سطج مدیریت علف هرز نشان دادند که علت این امر به توانایی رقابتی متفاوت ارقام نسبت داده می شود. تمامی تیمارهای علف کشی سبب کاهش معنی دار زیست توده علف های هرز و افزایش عملکرد دانه در تمامی ژنوتیپ ها در مقایسه با شاهد آلوده به علف هرز شدند؛ با این وجود تیمار مصرف متوالی پرتیلاکلر، بن سولفورون متیل، پروپانیل با دارا بودن کمترین زیست توده علف های هرز و بالاترین کارآیی کنترل آن ها و همچنین بالاترین میزان عملکرد دانه در تمامی ژنوتیپ ها، بهترین ترکیب علف کشی جهت کنترل مطلوب علف های هرز بوده و به نظر می رسد که بتواند جایگزین مناسبی برای وجین دستی به منظور کاهش هزینه های کارگری و اقتصادی تر نمودن تولید برنج باشد.

به منظور بررسی تأثیر سه روش آبیاری شامل سطحی (I1)، بارانی (I2) و بارانی همراه با شستشوی برگ ها (I3)، و سطوح مختلف شوری معادل 9/2 (شاهد)، 5/3، 1/4 و 7/4 و 3/5 دسی زیمنس بر متر بر عملکرد دانه و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک ذرت، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. برای اعمال شوری از روش آبیاری بارانی با ایجاد سطوح شوری حداقل و حداکثر روی دو خط لوله موازی در طرفین مزرعه استفاده شد، به طوری که هم پوشانی آبپاش ها منجر به ایجاد شیب خطی شوری شد. روش آبیاری I3و I2به ترتیب با 4750 و 4160 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین و کمترین عملکرد دانه بود. افزایش شوری آب باعث کاهش معنی دار هدایت روزنه ای، شاخص کلروفیل، شاخص سطح برگ، غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم برگ شد و مقادیر کاهش این صفات در آبیاری بارانی بیشتر بود. گیاهان تحت تیمار آبیاری بارانی و سطحی به ترتیب با میانگین 2/18 و 1/15 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک دارای بیشترین و کمترین غلظت یون سدیم بودند. براساس یافته های این پژوهش، مقادیر آستانه ی شوری آب برای بیشتر صفات و در هر سه روش آبیاری در حدود 1/4 دسی زیمنس بر متر شناخته شد. با توجه به محدودیت و شور و نیمه شور بودن منابع آبی کشور، شاید بتوان از روش آبیاری بارانی همراه با شستشوی برگ هابرای محصولات ردیفی مانند ذرت با حداقل کاهش عملکرد دانه استفاده کرد.

در این آزمایش برخی پاسخ های فیزیولوژیکی مانند نشت الکترولیتی غشا (ELI) و بیان نسبی ژن های گیرنده کینازی (RLK)، فاکتور رونویسی پاسخ به اتیلن (ERF)و گیرنده غشای واکوئل 6 ( (VSR-6به کمک واکنش زنجیره ای پلیمراز در زمان واقعی تحت تنش سرما (4˚ C) و تیمار نانوذره تیتانیوم دی اکسید TiO2 NPs(با غلظت پنج میلی گرم بر لیتر) در دو ژنوتیپ حساس (ILC533) و متحمل (Sel96Th11439) نخود زراعی (Cicer arietinum L. ) بررسی شد. تحت تنش سرما نانوذرات باعث کاهش معنی دار در میزان ELI شده به طوری که ژنوتیپ متحمل میزان ELI پایین تری در مقایسه با ژنوتیپ های حساس نشان داد. بنابراین نانوذرات استفاده شده نه تنها خسارتی به غشای سلول وارد نمی کند بلکه تحت تنش سرما سبب کاهش خسارت ها نیز می شود. گیاهان متحمل در مقایسه با گیاهان حساس و همچنین گیاهان تیمار شده با نانوذرات در مقایسه با گیاهان شاهد افزایش معنی داری در بیان نسبی ژن های RLK، ERFو VSR-6نشان دادند. بیان این ژن ها احتمالا در بقا یا بازیابی گیاه تحت تنش موثر می باشد زیرا به موازات آن خسارت های سلولی (ELI) که در نتیجه گونه های فعال اکسیژن شکل می گیرد، کاهش می یابد. بنابراین افزایش بیان سریع و موقت این ژن ها می تواند به عنوان نشانگر فرایند سازگاری نخود به تنش سرما محسوب شود. این یافته که گیاهان نخود تیمارشده با نانوذره TiO2 تحمل بیشتری به تنش سرما نشان می دهند، کاربرد جدیدی برای نانوذرات ایجاد کرده و ممکن است منجر به ایجاد عملکرد پایدار تحت تنش در این گیاه شود.

مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm. ) گیاه بومی و انحصاری ایران و از خانواده نعناعیان می باشد. این گیاه کاربردهای فراوانی در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی دارد. در این پژوهش، تنش خشکی در مرحله گلدهی در قالب طرح کاملا˝ تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا گردید. تیمارها، پنج زمان نمونه برداری (شاهد، 3، 6، 9 و 12 روز) به فواصل سه روز بودند که بعد از قطع آبیاری اعمال گردید. رطوبت حجمی خاک و تعدادی صفات فیزیولوژیک نظیر پتانسیل آبی برگ، محتوای نسبی آب برگ، رنگیزه های گیاهی، قندهای محلول و پرولین اندازه گیری شد. بررسی نمایه متابولیتی نشان داد که بعضی از متابولیت ها نظیر رزمارینیک اسید، کافئیک اسید، اورسولیک اسید و کارنوزیک اسید و نیز قندهای محلول، پرولین متأثر از تنش خشکی بوده و افزایش معنی داری یافتند. مقدار بازده اسانس و نیز تیمول به عنوان مهمترین و فراوانترین ترکیب موجود در اسانس مرزه سهندی، افزایش معنی داری نشان داد، اگرچه مقدار کمی بعضی از ترکیبات دیگر موجود در اسانس، نظیر کارواکرول، گاماترپینن و پاراسیمن در اثر تنش خشکی کاهش یافت. نتایج این تحقیق بیانگر این است که گیاه مرزه علاوه بر افزایش تنظیم کننده های اسمزی نظیر قندهای محلول و پرولین با تغییر در ترکیبات ثانویه موجود در اسانس و عصاره توانسته است خشکی را تحمل نماید. در مجموع نمایه متابولیتی و خصوصیات فیزیولوژیکی، ما را به درک وسیعتری از مکانیسم های مرزه در سطح متابولومیکی هدایت خواهد نمود.

به منظور بررسی اثر سیلیکات کلسیم بر مقاومت به تنش شوری در چهار رقم کلزا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری از شروع گلدهی به بعد در سطوح شاهد، شوری 5 و 10 دسی زیمنس بر متر، کاربرد سیلیکات کلسیم شامل شاهد و هشت کیلوگرم در هکتار و ارقام کلزا شامل زرفام، ساری گل، هایولا و RGS بودند. کاربرد سیلیکات کلسیم همزمان با آبیاری گلدان ها انجام شد. نتایج نشان داد رقم ساریگل در شرایط بدون تنش و زرفام در شرایط تنش شدید با اختلاف 67 درصد بیشترین و کمترین عملکرد دانه را داشتند. همچنین کاربرد سیلیکات کلسیم توانست شاخص برداشت را هشت درصد افزایش دهد. در شرایط تنش شدید وزن خشک زرفام حدود 24 درصد کاهش بیشتری را نسبت به رقم ساری گل داشته و در تمامی ارقام مورد بررسی، تنش شوری شدید عملکرد روغن را به طور معنی-داری نسبت به شاهد کاهش داد. لذا سیلیکات کلسیم باعث افزایش عملکرد و برخی اجزای عملکرد این گیاه زراعی شده و در شرایط تنش شدید، کاربرد سیلیکات کلسیم باعث افزایش شاخص سبزینگی در ارقام زرفام و ساریگل گردید.

پنبه مهمترین گیاه لیفی جهان بوده و نقش بسیار مهمی در اشتغال زایی و توسعه صنایع نساجی ایفا می کند. انتخاب رقم مناسب برای منطقه آذربایجان غربی که خاستگاه پنبه ایران بوده است، اهمیت ویژه ای خواهد داشت. این مطالعه با هدف پیشنهاد رقم برای این استان از ارقام پنبه ای که از طریق روش های مختلف اصلاحی به دست آمده اند و از نظر یک یا چند صفت، برتری خود را نسبت به ارقام تجاری نشان داده اند، انجام گردید. در این مطالعه تعداد 8 رقم جدید پنبه به همراه دو رقم شاهد(ورامین و ساحل) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سال های زراعی 1393، 1394 و 1395 مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر متقابل تیمار در سال برای صفات عملکرد نهایی، عملکرد تک بوته و وزن تک قوزه در 05/0 همچنین تعداد قوزه در بوته در سطح احتمال 01/0 معنی دار شد. در تجزیه رگرسیون گام به گام دو متغیر تعداد قوزه در بوته، وزن تک قوزه وارد مدل شده و تجزیه علیت نشان داد که اثرمستقیم تعداد قوزه در بوته برعملکرد (0. 9934) و اثرغیرمستقیم وزن تک قوزه و تعداد قوزه در بوته بر عملکرد (0. 2178-) بیشتر از بقیه می باشد. همچنین تجزیه به مؤلفه های اصلی بهترین متغیرها با ارزش بالا برای دو مؤلفه ی اصلی را تعیین کرد که در هر دو مؤلفه تعدا قوزه در بوته (0. 314) و (0. 350-) حضور دارد.