دست آوردهای روانشناختی
سال:1399 | دوره:27 | شماره:1 (پیاپی 23) |تعداد مقالات:12

هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر شیوه های تعاملی و روان نمایشگری بر خودآگاهی هیجانی دختران نوجوان با پریشانی روان شناختی بود. روش پژوهش حاضر آزمایشی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. شرکت کنندگان پژوهش شامل 33 دختر 16-14 ساله دانش آموز با پریشانی روان شناختی در سال تحصیلی 96-1395 بود. ایشان با نمونه گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه مساوی جایگزین شدند. مداخله در چارچوب 10 جلسه دوساعته به روش درمان گروهی مبتنی بر شیوه های تعاملی و روان نمایشگری صورت گرفت و شرکت کنندگان در مراحل خط پایه و پس از درمان توسط دو پرسشنامه پریشانی روان شناختی کسلر و خودآگاهی هیجانی ریف مورد آزمون قرار گرفتند. داده ها با روش تحلیل کوواریانس یک متغیره و چندمتغیره تجزیه وتحلیل شد. نتایج تحلیل آماری نشان داد که گروه درمانی به شیوه های تعاملی و روان نمایشگری اثر معنی داری در افزایش خودآگاهی هیجانی (Eta=0. 50)، مؤلفه های آن شامل تمایز گذاری هیجانات (Eta=0. 25)، به اشتراک گذاری کلامی هیجان(Eta=0. 42) داشته است و در مقایسه تنها درمان روان نمایشگری به شکل معنی داری توانسته مؤلفه آگاهی بدنی هیجان(Eta=0. 35) را نیز بهبود ببخشد. یافته ها به طورکلی بیانگر آن است که گروه درمانی به شیوه های تعاملی و روان نمایشگری علاوه بر کمک به سلامت روان شناختی نوجوانان، بر بهبود خودآگاهی هیجانی آن ها نیز مؤثر است.

بی گمان، طلاق یکی از رویدادهای ناخوشایند زندگی زناشویی است. با توجه به فرایندی، بافتاری و چندبُعدی بودن طلاق و کمبود پژوهش های کل نگر درباره ی این مسئله، این پژوهش درصدد کشف و تبیین فرایند روان شناختی شکل گیری طلاق به کمک روش «نظریه ی زمینه ای» است. مشارکت کنندگان این پژوهش را زنان و مردانی تشکیل داده اند که طلاق گرفته اند و با 27 نفر از آن ها به روش هدفمند مصاحبه شده است. دستاورد مرحله ی کد گذاری باز، پانزده طبقه ی اصلی بود. برخی از عوامل علّی عبارت اند از: ازدواج نامطلوب، خشونت، پیمان شکنی زناشویی و ارتباط ناکارآمد. بعضی از عوامل زمینه ای را هم می توان این گونه برشمرد: خانواده ی ناکارآمد، موقعیت اقتصادی اجتماعی و مشکلات جنسی و روانی و پزشکی زوجین. ضعف راهبردهای مقابله ای زوجین، عوامل فرازوجی مؤثر بر طلاق و باورهای ناکارآمد، عوامل مداخله گر هستند. عوامل راهبردی دو طبقه ی اصلی انعطاف و ابتکار و نیز انزوا و انفعال را در بر می گیرند. پیامدها نیز شامل سه طبقه ی اصلی هستند: 1. ننگ مهر طلاق؛ 2. تحلیل رفتگی؛ 3. رهایی از استرس و ایجاد سبک جدید زندگی. نابسندگی مهارت های ارتباطی و گسلش عاطفی طبقه ی مرکزی داده ها و یافته های پژوهش حاضر را شکل می دهند.

هدف پژوهش حاضر آزمون و مقایسه مدل علّی اعتماد تیمی براساس ویژگی های تیم (بسندگی مهارت های شغلی)، شغل (ابهام نقش) و سازمان (رهبری مشارکتی) در کارکنان با اعتماد پذیری بالا و پایین بود. روش پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی از طریق مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) است. نمونه این پژوهش شامل 319 نفر از کارکنان شرکت بهره برداری، تولید و انتقال آب جنوب شرق خوزستان بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. مقیاس های بسندگی مهارت های شغلی (جارونپا و همکاران، 1998)، ابهام نقش (ریزو و همکاران، 1970)، رهبری مسیر-هدف (ایندویک، 1988)، اعتمادپذیری (آشلیگ و همکاران، 2012) و اعتماد تیمی (کاستا و اندرسون، 2011) جهت جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفتند. ارزیابی مدل پیشنهادی از طریق مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم افزار های AMOS و SPSS نسخه 24 انجام گرفت. یافته ها نشان دهنده برازش مطلوب مدل پیشنهادی با داده ها بود. نتایج نشان داد که مسیرهای مستقیم بسندگی مهارت های شغلی به اعتماد تیمی (0001/0p<، 56/0β =)، ابهام نقش به اعتماد تیمی (0001/0p<، 19/0-β =) و رهبری مشارکتی به اعتماد تیمی (0001/0p<، 18/0β =) معنی دار می باشند. علاوه بر این، نتایج تحلیل چندگروهی نشان داد که بین نمودار مسیر و ضرایب رگرسیونی مدل کارکنان با اعتماد پذیری بالا و کارکنان با اعتمادپذیری پایین تفاوت معنی داری وجود ندارد. در مجموع با توجه به نتایج پژوهش، دارا بودن مهارت های مورد نیاز شغل، وجود جوّ رهبری مشارکتی و کاهش ابهام نقش در وظایف و مسئولیت های تیمی می تواند سطح اعتماد در درون تیم ها را افزایش دهد.

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثر بخشی آموزش مبتنی بر رایانه با آموزش به روش سنتی برعملکرد ریاضی دانش آموزان دارای اختلال ریاضی پایه سوم شهرستان اهواز بود. روش پژوهش از لحاظ هدف کاریردی، از نظر مدت اجرا مقطعی و از نظر روش اجرا آزمایشی-میدانی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیة دانش آموزان دچار اختلال یادگیری ریاضی، در طیف سنی 9-8 سال شهرستان بود، به نمونه ای متشکل از 60 آزمودنی و سه گروه (دوگروه آزمایشی و یک گروه کنترل) که به روش نمونه گیری تصادفی ساده از میان دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی معرفی شده به مراکز 4 گانة اختلالات یادگیری شهر اهواز انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آزمون ریاضی ایران کی مت جمع آوری شدند. یافته ها نشان داد که هر دو روش آموزش به روش سنتی وآموزش مبتنی بر رایانه بر بهبود عملکرد ریاضی دانش آموزان دارای اختلالات ریاضی تأثیر دارند (01/0>P, 052/8=(53، 2)F)، اما داده های توصیفی و میانگین ها حاکی از نقش مؤثرتر آموزش به کمک رایانه در بهبود عملکرد ریاضی این دانش آموزان بود.

هدف از انجام پژوهش حاضر، مدل یابی رابطه ی بین اثر تحول روانی-معنوی و حمایت اجتماعی بر شادکامی زناشویی با در نظر گرفتن نقش میانجی تنظیم هیجانی در والدین کودکان استثنایی بود. در این مطالعه توصیفی-همبستگی، جامعه آماری کلیه والدین کودکان استثنایی استان خوزستان در سال 1398 بودند. به روش نمونه-گیری در دسترس تعداد 234 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه تحول روانی-معنوی، حمایت اجتماعی، شادکامی زناشویی و تنظیم هیجانی در مورد آنها اجرا گردید. داده های پژوهش حاضر به کمک نرم افزار SPSS و AMOS ویراست 24 با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام شدند. جهت آزمون روابط غیرمستقیم از آزمون بوت استراپ استفاده می شود. نتایج پژوهش نشان داد، تمام مسیرهای مستقیم بجز مسیر حمایت اجتماعی به شادکامی زناشویی معنی دار شد. مسیرهای غیرمستقیم نیز از طریق تنظیم هیجانی با شادکامی زناشویی معنی دار شد. بر اساس نتایج این پژوهش، الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار است و گام مهمی در جهت شناخت عوامل مؤثر در شادکامی زناشویی والدین کودکان استثنایی محسوب می شود. می تواند به عنوان الگویی مناسب برای تدوین و طراحی برنامه های پیشگیری از تنیدگی های تجربه شده والدین و افزایش شادکامی زناشویی آنها، مفید واقع شود.

تحلیل رفتار متقابل نظریه ای در روانشناسی است که در هر زمینه ای که نیاز به درک افراد، روابط و ارتباطات و مشاوره باشد، به کار می رود. این نظریه به روابط درونی شخصیّت ها و رابطه ی انسان ها با یک دیگر توجّه ویژه دارد و تأکید می کند که اگر افراد با یک دیگر روابط سالم، صمیمانه و صادقانه داشته باشند و آن را جایگزین روابط مخرّب، منفی و تحقیرآمیز نمایند، قادر خواهند بود که از فشارهای روانی خود و دیگران بکاهند و از زندگی لذّت بیشتری ببرند. با بررسی اَبعاد شخصیّت های این حکایت می توان شناخت بهتری از افکار و احساسات پیچیده ی انسان هایی که شخصیّت های حیوانی نماد آنان هستند و هر یک در مقام والد یا کودک و بالغ نقش ایفا می کنند، به دست آورد. این پژوهش به شیوه ی توصیفی و تحلیلی و بر اساس نظریه ی تحلیل رفتار متقابل اریک برن حکایت روباه و خروس از مرزبان نامه را تجزیه و تحلیل می کند. جامعه ی آماری این پژوهش را شخصیت های این حکایت تشکیل می دهند. ابزار پژوهش شامل اَبعاد شخصیتی و حالات روحی و روانی شخصیت ها است. از نتایج این پژوهش می توان به اهمّیّت کاربرد این نظریه در حل مشکلات احساسی و رفتاری اشاره کرد، هم چنین تأثیر پیام های صادر شده از جانب دیگر شخصیت ها در واکنش ها و رفتارهای اشخاص مشخص می شود، و این که اهمّیت تطبیق این نظریه با آثار ادبی به خوبی آشکارا می گردد. در این اثر روابط متقابل شخصیت ها از نوع متقاطع و رفتارها در جهت تأمین اهداف شخصی است که نهایتاً به اختلال در رفتار آن ها منجر می شود.

در پژوهش حاضر رابطه علیّ متغیرهای شایستگی تحصیلی و خودشفقتی با ترس از شکست تحصیلی از طریق اهداف پیشرفت بررسی شد. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر و پسر پایه دوم مقطع متوسطه آموزش و پرورش ناحیه یک شهر اهواز بود. از این جامعه تعداد 300 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. پژوهش حاضر توصیفی-همبستگی از نوع تحلیل مسیر است. داده های پژوهش با استفاده از مقیاس های شایستگی تحصیلی، خودشفقتی، ترس از شکست تحصیلی و اهداف پیشرفت جمع آوری گردید. نتایج مطالعه نشان داد که پس از حذف برخی از روابط غیرمعنی دار مستقیم بین متغیرهای پژوهش، برازندگی مدل پیشنهادی تأیید شد. نتایج حاکی است که بین خودشفقتی و شایستگی تحصیلی با ترس از شکست تحصیلی همبستگی منفی، خودشفقتی با اهداف عملکردی و اجتنابی همبستگی منفی، خودشفقتی با هدف تبحری همبستگی مثبت، جهت گیری اجتنابی با ترس از شکست تحصیلی همبستگی مثبت و هدف تبحری و عملکردی با ترس از شکست تحصیلی همبستگی منفی دارد. نتایج تحلیل همچنین نشان داد روابط غیرمستقیم متغیر شایستگی تحصیلی با اهداف پیشرفت از طریق ترس از شکست تحصیلی غیرمعنی دار، اما رابطه غیرمستقیم خودشفقتی با ترس از شکست تحصیلی از طریق اهداف یاد شده معنی دار گردید. نتایج این مطالعه پیشنهاد می کند به منظور کاهش ترس از شکست تحصیلی در دانش آموزان، شایسته است که مقوله شایستگی تحصیلی و خودشفقتی را در دانش آموزان تقویت نمود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط شکنندگی باورهای شادی و شادمانی تجربه شده با نقش تعدیل کنندگی خوش بینی انجام گرفت. در این پژوهش پیمایشی، 225 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید باهنر شهر کرمان شرکت کردند. جهت جمع آوری داده ها، از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و از پرسشنامه های خوش بینی-بدبینی (LOT)، شکنندگی شادی (FHS) و شادی درونی (SHS) استفاده شد. داده ها با روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه سلسه مراتبی و با استفاده از نرم افزار SPSS-22 تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد که شکنندگی باورهای شادی رابطه منفی معنی داری با شادمانی تجربه شده دارد. علاوه بر این، خوش-بینی توانست رابطه میان این متغیرها را تعدیل کند. به عبارت دیگر، خوش بینی رابطه ی شکنندگی باورهای شادی را بر شادمانی تجربه شده کاهش داد. بر این اساس، می توان با طراحی و اجرای مجموعه برنامه های آموزشی جهت ارتقای خوش بینی در دانشجویان به کاهش ارتباط شکنندگی باورهای شادی و شادمانی تجربه شده در آنان دست یافت.

هدف: اختلال بیش فعالی/کاستی توجه، فراون ترین اختلال دوران کودکی است این پژوهش با هدف مقایسه اثر بخشی دونوع درمان در انواع توجه دیداری است. روش پژوهش: یک مطالعه شبه آزمایشی دارای پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه مورد مطالعه از روش نمونه گیری در دسترس شامل مراجعه کننده به کلینیک های روانپزشکی شهرکرج و 50 دانش آموز دبستانی پسر دارای اختلال کاستی توجه انتخاب شدند این افراد به صورت تصادفی در سه گروه تقریبا مساوی شامل دوگروه آزمایش و یک گروه کنترل گمارده شدند. از هرسه گروه پیش آزمون با استفاده از تست IVA صورت گرفت. یکی از گروه های آزمایشی به مدت 14 جلسه مورد توانبخشی با ابزار محقق ساخته قرار گرفت. گروه آزمایش دیگر به مدت 18 جلسه تحت درمان با روش نوروفیدبک با پروتکل بتا قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. سپس هرسه گروه با استفاده از تست IVA مورد پس آزمون قرار گرفتند. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS19 و روش تحلیل کوواریانس (MANCOVA) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که روش توانبخشی شناختی بر بهبود انواع توجه دیداری نسبت به روش نوروفیدبک در دانش آموزان دبستانی دارای اختلال کاستی توجه اثربخشی بهتری دارد. نتیجه گیری: روش توانبخشی بکار گرفته شده بر انواع توجه دیداری در مقایسه با روش نوروفیدبک در دانش آموزان دبستانی دارای اختلال کاستی توجه اثربخشی بهتری دارد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی مداخله گروهی مبتنی بر برنامه پیرز بر کاهش مشکلات رفتاری و اضطراب اجتماعی در نوجوانان با اختلال اوتیسم با عملکرد بالا بود. این پژوهش با استفاده از روش تک آزمودنی و طرحA-B-A انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شهر یزد در سال تحصیلی 97-1396 بودند. با استفاده از نمونه گیری هدفمند 4 دانش آموز پسر مبتلا به اختلال اوتیسم با عملکرد بالا انتخاب شدند. جلسات آموزشی بر اساس دستورالعمل مداخله گروهی برنامه پیرز در قالب 14 جلسه و هر جلسه به مدت 60 دقیقه برگزار شد. بر اساس نتایج تحلیل دیداری داده ها، برنامه در زمینه بهبود مشکلات رفتاری و اضطراب اجتماعی برای هر چهار شرکت کننده موثر بوده است. به منظور پیگیری نتایج مداخله، یک ماه بعد از مداخله مقیاس سیستم ارزیابی رفتار کودکان (BASC-3) و پرسشنامه اضطراب اجتماعی(SAS-A) مجددا توسط مادران و نوجوانان تکمیل شد. بر اساس یافته های این پژوهش به نظر می رسد ماهیت گروهی برنامه مداخله، مشارکت مادران و ایجاد فرصت برای تعامل نوجوانان با یکدیگر، منجر به بهبود اضطراب اجتماعی شده است. همچنین برنامه پیرز توانسته است اثر مستقیم و مثبت بر مشکلات رفتاری داشته باشد. به طور کلی یافته های پژوهش حاضر از تاثیر مثبت برنامه آموزشی پیرز بر کاهش مشکلات رفتاری و اضطراب اجتماعی پسران نوجوان با اختلال اوتیسم با عملکرد بالا حمایت می کند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موفقیت تحصیلی افراد دارای مشکل بینایی انجام شد. برای این منظور از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش تعداد 15 نفر از افراد دارای مشکل بینایی بودند که بخش اعظم زندگی خود را در نابینایی گذرانده و در سال تحصیلی 97-96، دانشجو یا فارغ التحصیل دوره دکتری بودند. این افراد به روش نمونه گیری هدفمند و با راهبرد گلوله برفی انتخاب شدند و به منظور جمع آوری داده ها، با آن ها مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام گرفت. داده های جمع آوری شده با روش Colaizzi تحلیل شد و تعداد 248 کد اولیه استخراج شده از مصاحبه ها براساس شباهت معنایی، در 44 مفهوم جای گرفتند و سپس مفاهیم مرتبط با هم تحت عنوان 10 مقوله اصلی دسته بندی شدند که عبارتند از: حمایت های خانوادگی، استفاده از تحصیل برای رفع نیازها، جبران تجارب و احساسات ناخوشایند، نگرش ها و باورهای امیدبخش، دستاوردهای ضمنی تحصیل، بسترسازی محیط های آموزشی، ویژگی های مثبت شخصیتی، استعدادها و توانایی های شناختی، عوامل مثبت اجتماعی و هدف گذاری در جهت ارزش ها و علایق.

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش واقعیت درمانی بر خودمراقبتی و خودتنظیمی هیجانی مردان معلول جسمی-حرکتی بود. پژوهش حاضر از نظر روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه ای مردان 20 تا 35 ساله معلول جسمی-حرکتی مراجعه کننده به آسایشگاه معلولین شادگان در سال 1397 بود. از میان جامعه آماری با استفاده از روش هدفمند و بر اساس نمرات پرسشنامه های رفتارهای خودمراقبتی و پرسشنامه خودتنظیمی هیجانی در پیش آزمون، 30 نفر که ملاک های ورود به مطالعه را داشتند انتخاب و به صورت تصادفی در 2 گروه، 15 نفره آزمایش و گواه تقسیم شدند و تنها گروه آزمایشی، آموزش واقعیت درمانی را به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند و گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم افزار SPSS-22 استفاده شد. نتایج نشان داد که بین گروه آزمایشی و گروه گواه در هر دو متغیر خودمراقبتی و خودتنظیمی هیجانی تفاوت معنی دار وجود دارد. بر این اساس آموزش واقعیت درمانی بر خودمراقبتی و خودتنظیمی هیجانی مردان معلول جسمی-حرکتی مؤثر است.