مدیریت فرهنگ سازمانی
سال:1395 | دوره:14 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

شایعه با توجه به ماهیت و قدرت تاثیرگذاری آن می تواند اضطراب اجتماعی را افزایش و بهره وری و تولید را کاهش دهد و حتی اعتبار اجتماعی کارکنان، مدیران، موسسات و سازمان ها را خدشه دار کند. در این زمینه انتظار می رود افرادی که به اصول اخلاقی پایبندترند، در درک، تجزیه و تحلیل و مدیریت شایعه، رفتاری متمایز داشته باشند. هدف این پژوهش، تشریح مفاهیمی مانند شایعه و بررسی شیوه های مدیریت و کنترل اخلاقی آن در سازمان ها است. دو پرسشنامه استاندارد (با آلفای 0.82 برای مدیریت شایعه و 0.91 برای پایبندی به اخلاق) بین مدیران، معاونان و کارشناسان ارشد چهار وزارتخانه توزیع شد. نتایج نشان می دهد به طور کلی، بین پایبندی مدیران به اصول اخلاقی و مدیریت شایعه توسط آن ها در سازمان ها ارتباط معناداری وجود دارد. در ضمن، یافته ها حاکی از آن است که تحصیلات، جنسیت، سابقه و سمت شغلی، بر مدیریت شایعه و پایبندی به اصول اخلاقی تاثیر دارند.

به دلیل آنکه جنگ هستی یک ملت را تهدید می کند، در جوامع مختلف همواره باعث بازتولید افق های دانشی جدید در آن جامعه شده است، از جمله می توان به دانش مدیریت اشاره کرد. از دیگر سو، فرهنگ سازمانی حاکم بر سازمان را می توان از عوامل اصلی موفقیت یا شکست آن برشمرد. در این نوشتار با مطالعه و بررسی فرهنگ تشکیلاتی حاکم بر رزمندگان کشور در دوران دفاع مقدس و تجزیه وتحلیل آن، به الگویی از فرهنگ سازمانی مطلوب برای سازمان های ایرانی با الگوگیری از مدل سه سطحی ادگار شاین دست می یابیم. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل مقوله های حاصل از مطالعه کتابخانه ای و اسناد و نیز مصاحبه های عمیق انجام گرفته بوده است. نتایج نشان داد الگوی فرهنگ سازمانی جهادی در مبنایی ترین سطح خود، یعنی سطح باورها، مفروضات و ارزش های غایی، می تواند در همه دوره ها منشا تحول و پیشرفت سازمان های کشور باشد، هر چند در سطح نمودها، مصنوعات و ارزش های ابزاری به اقتضای هدف و نوع سازمان متفاوت است.

بی شک سازمان های ایرانی به روش های کارآمد علم مدیریت، و به ویژه مدیریت راهبردی جهت تعالی نیازمندند. اما غالب مفاهیم و روش های علم مدیریت بر پایه ارزش های فرهنگ غربی استوار است. پیش فرض ها و ارزش های جامعه ایرانی تاثیر زیادی در ذهن و عملکرد مدیرانی خواهد گذاشت که آگاهی، باورمندی و التزام آن ها به روش های علمی مدیریت روشن نیست. در این مقاله با ابزار پرسشنامه سعی شده است ارتباط فرهنگ ملی، فرهنگ صنعت و شایستگی های مدیریت ارشد (فرهنگ سازمانی در سطح مدیران) با اعتقاد و تعهد مدیران به راهبرد بررسی شود. در این پژوهش دو روش کمی وکیفی به کار گرفته شده است. نتایج بخش کمی (روش همبستگی) نشان داد فرهنگ صنعت به میزان زیادی در تعهد مدیریت ارشد به راهبرد موثر است. همچنین، این دو عامل تاثیر زیادی بر تعهد و تاثیر کمی بر اعتقاد مدیران به راهبرد می گذارند. نتایج بخش کیفی (مطالعه کتابخانه ای) نیز عوامل خلقی فرهنگ ملی را که در اعتقاد و تعهد مدیران به راهبرد موثرند، مشخص کرده است.

این مطالعه تاثیر شوخ طبعی بر فرهنگ سازمانی و انسجام گروهی را با روش تحلیل عاملی تحلیل کرده است. جامعه آماری این پژوهش را همه کارکنان دانشگاه فنی و حرفه ای کرمانشاه تشکیل داده اند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نسبی و بهره گیری از جدول مورگان، 181 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های مورد نیاز با به کارگیری پرسشنامه جمع آوری و با نرم افزار آموس تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که بین شوخ طبعی و فرهنگ سازمانی (فرهنگ مشارکتی، انعطاف پذیر، ماموریتی و سازگاری) ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، بین شوخ طبعی و انسجام گروهی (انسجام تکلیف و انسجام اجتماعی) رابطه معناداری وجود دارد. در نهایت، می توان گفت مدیران ملزم به پذیرش طنز به عنوان یکی از اشکال ارتباطات هستند، و باید نسبتی منطقی بین هدف های سازمانی و استانداردهای عمومی - اجتماعی کار برقرار کنند.

با توجه به هزینه های مستقیم و غیرمستقیم ترک خدمت کارکنان دانشی، مانند انتقال قابلیت ها به شرکت های رقیب و ازدست دادن مزیت رقابتی، ترک خدمت به دغدغه اصلی مدیران منابع انسانی این سازمان ها تبدیل شده است به طوری که توجه سازمان ها را به افزایش رضایت شغلی کارکنان معطوف کرده است. رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغل و عاملی است که تلاش و رضایت فردی بیشتر برای کارکنان و کارایی و بهره وری بالاتری را برای سازمان به ارمغان می آورد. بر اساس مطالعات انجام گرفته، یکی از مهم ترین عوامل نارضایتی کارکنان تعارض کار - خانواده است. هدف از انجام دادن تحقیق حاضر، بررسی نقش تعدیل گر حمایت اجتماعی در رابطه بین تعارض کار - خانواده و رضایت شغلی کارمندان در پژوهشگاه صنعت نفت است. بدین منظور، این موضوع در قالب مدلی با درنظرگرفتن نظریه تضاد نقش، توسعه و آزمون شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع همبستگی است که با روش مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش کارمندان پژوهشگاه صنعت نفت و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. داده های جمع آوری شده با نرم افزارهای SPSS وSmart PLS  تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان داد تعارض کار - خانواده زمان محور، تنش محور و رفتارمحور ارتباط منفی با رضایت شغلی دارد. همچنین، حمایت اجتماعی، رابطه بین تعارض کار- خانواده با رضایت شغلی را تعدیل می کند.

هدف این پژوهش پیش بینی میزان شیوع رفتار شهروندی سازمانی بر اساس ادراک کارکنان از نوع ساختار سازمانی در شرکت برق منطقه ای و توزیع نیروی فارس بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه کارکنان ستادی شرکت برق منطقه ای و توزیع نیروی فارس بود که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای ساده 232 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه ساختار سازمانی ترک زاده و محترم و رفتار شهروندی سازمانی پادساکف (2000) بود که پس از بررسی روایی و پایایی بین افراد نمونه توزیع و داده ها با آزمون تی وابسته، آزمون تی تک ‎نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادله ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد ساختار سازمانی غالب در شرکت برق منطقه ای و توزیع نیروی فارس از نوع بازدارنده بوده و میزان شیوع رفتار شهروندی سازمانی در حد متوسط است. همچنین، رابطه معناداری بین ابعاد ساختار سازمانی و ابعاد رفتار شهروندی سازمانی وجود دارد و ساختار سازمانی تواناساز پیش بینی کننده مثبت و معنادار رفتار شهروندی سازمانی است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه رهبری اخلاقی و رفتارهای انحرافی در محیط کار، همچنین، نقش میانجی تعهد عاطفی و جو اخلاقی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل همه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی خوزستان بود که از این تعداد 220 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با به کارگیری پرسشنامه های رهبری اخلاقی، رفتارهای انحرافی در محیط کار، تعهد عاطفی و جو اخلاقی جمع آوری، و با روش مدل سازی معادلات ساختاری و بوتاسترپ تحلیل شد. تحلیل های مدل سازی معادلات ساختاری، برازندگی مدل پیشنهادی را با داده ها تایید کرد. نتایج حاکی از اثر مستقیم رهبری اخلاقی بر رفتارهای انحرافی در محیط کار و اثر غیرمستقیم رهبری اخلاقی بر رفتارهای انحرافی در محیط کار از طریق تعهد عاطفی و جو اخلاقی بود. به کارگیری سبک رهبری اخلاقی با انجام دادن رفتارهای انحرافی کارکنان در محیط کار ارتباط دارد. بنابراین، سازمان ها می توانند با به کارگیری این سبک از رهبری از بروز این رفتارها در محیط کار جلوگیری کنند و موجب افزایش بهره وری سازمان شوند.

هدف این پژوهش، بررسی تفاوت های فردی کارکنان (ویژگی های شخصیتی و عوامل جمعیت شناختی) به عنوان عامل پیش بینی کننده بروز رفتارهای مخرب کاری و رفتارهای شهروندی سازمانی است. جامعه آماری این پژوهش کارکنان شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) هستند. برای گردآوری داده ها، پرسشنامه و برای تحلیل داده ها، نرم افزارهای SPSS و Smart PLS به کار گرفته شد. نتایج نشان داد ویژگی های جمعیت شناختی (به جز تحصیلات) و همچنین، ویژگی های شخصیتی بر بروز رفتارهای مخرب کاری و رفتارهای شهروندی سازمانی موثرند. بر اساس این پژوهش، رفتارهای مخرب کاری با برون گرایی و استقبال از تجربه های جدید رابطه ندارد، اما با روان رنجوری رابطه مثبت و با سازگاری و وظیفه شناسی رابطه منفی دارد. همچنین، رفتارهای شهروندی سازمانی، ارتباط مثبتی با برون گرایی و وظیفه شناسی دارند، اما با سایر ویژگی های شخصیتی رابطه معناداری ندارند. نتایج این پژوهش نشان داد رفتارهای مخرب سازمانی را می توان به دو نوع آشکار و پنهان تفکیک کرد و از آنجا که رفتارهای مخرب پنهان و کسانی که مرتکب چنین رفتارهایی می شوند، به سختی تشخیص داده می شوند، پیشنهاد شده است عوامل موثر بر بروز چنین رفتارهایی در قالب پژوهش تجربی جداگانه بررسی شوند.

استراتژی های جذابیت پیام تبلیغاتی منعکس کننده واکنش های مشتری و در نهایت اثربخشی پیام تبلیغاتی است که به طور بالقوه قصد خرید را افزایش می دهد و نگرش های در حال تغییر مخاطبان آگهی را بهبود می بخشد. از طرفی، قرآن کریم آگهی و تبلیغات را ممنوع نمی کند، در حقیقت باید تبلیغات را برای ترویج باورها و شعائر اسلامی به کار گرفت. در این تحقیق، به کارگیری آموزه های اسلامی قابل ادراک در محتوای پیام تبلیغاتی کالاهای مصرفی و تاثیرگذاری آن بر مخاطبان آگهی از دیدگاه روسای کانون های تبلیغاتی بررسی شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه است. برای اجرای تحقیق 305 نفر از روسای کانون های تبلیغاتی سراسر کشور با روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب شدند. نتایج مدل معادلات ساختاری پژوهش نشان داد آموزه های اسلامی قابل ادراک تاثیر مثبت و معنادار بر احساس مثبت پاسخگویان، و تاثیر غیرمستقیم و معنادار بر قصد خرید آنان می گذارد. ضمن اینکه نگرش نسبت به آگهی به عنوان مهم ترین و تاثیرگذارترین متغیر میانجی بر رابطه علی متغیرهای برونزا و درونزای مدل اثربخشی پیام تبلیغاتی حاوی آموزه های اسلامی قابل ادراک محسوب می شود.

در اسلام، همه شایستگی های دنیوی و اخروی، بر اساس و محوریت عقلانیت الهی، تعریف می شود. «عقل» در جامعیتش، «منشا علم، قدرت، معنویت، و اعمال اراده به اذن خدا» است که از آن به «عقل رحمانی» یاد می شود. در مقابل، «عقل شیطانی» طغیان گر است. «عقلانیت الهی»، به دو بخش تقسیم می شود: 1. عقلانیت ارزشی و 2. عقلانیت حرفه ای و کاربردی. «عقلانیت ارزشی»، شامل سه دسته است: 1. عقل نظری: معرفت به ارزش های اعتقادی و عملی، 2. عقل گرایشی: گرایش به ارزش های اعتقادی و عملی، و 3. عقل عملی: التزام به ارزش های عملی. «عقلانیت حرفه ای و کاربردی» نیز، شامل سه محصول است: تخصص، تجربه و قدرت تدبیر. در فرهنگ اسلامی، مبتنی بر قرآن و سنت، اساس شایستگی در سه ویژگی جمع شده است: عقل، حیا و اخلاق، و دین. مبحث عقلانیت عملی، به مراتب دیانت از منظر اسلام ناظر است. در قرآن کریم، سه مرتبه برای الزامات دینی تعریف شده است: 1. دیانت مسلمین: که تلبس به الزامات فقهی - حقوقی را تذکر می دهد، 2. دیانت مومنین: که به الزامات اخلاقی، علاوه بر الزامات مسلمین، نظر دارد، و 3. دیانت محسنین: که به الزامات عرفانی، علاوه بر الزامات مسلمین و مومنین نظر دارد.

در قرن حاضر بیش از نیمی از مردم جهان در شهرها ساکن اند و هرروزه بر حجم شهرنشینی بالاخص در کشورهای در حال توسعه، و از جمله در کشورهای اسلامی افزوده می شود. در این میان بسیاری از کشورهای اسلامی برای حل مشکلات شهری خویش به نظریه ها و الگوهای تقلیدی غرب مراجعه کرده اند و غالبا در حل مسائل خویش ناکام مانده اند؛ در حالی که با توجه به اعتقادات مسلمانان و فرمان های خداوند، راه حل بسیاری از مشکلات بشر در قرآن کریم موجود است. با توجه به این موضوع در تحقیق جاری تلاش شده است با سیری در قرآن به راه حل ها و الگوهای مدیریت شهری اسلامی پرداخته شود. بر این اساس، تحقیق حاضر به لحاظ هدف بنیادی و به لحاظ ماهیت، تحقیق اکتشافی - تحلیلی و بر مبنای روش گردآوری اطلاعات، اسنادی است. نتایج بررسی های این تحقیق نشان داد یکی از صفات مورد تاکید در قرآن کریم برای یک شهر مطلوب امنیت است؛ به طوری که این واژه 67 بار در قرآن تکرار شده است. همچنین، در این مقاله به انواع و ابعاد امنیت، نتایج ایجاد امنیت در جامعه، علل و عوامل ایجاد امنیت و پیش شرط های تحقق آن اشاره شده است.

این پژوهش با هدف بررسی و طبقه بندی دریافت های اعضای یک دانشگاه از پدیده نفاق در سازمان، بر پایه پدیدارنگاری، برای نیل به درکی عمیق تر از مفهوم این پدیده نزد افراد مورد مطالعه انجام گرفته است. نمونه گیری به روش بیشینه تنوع انجام گرفت و حجم نمونه با درنظرگرفتن قاعده اشباع نظری تا 30 نفر مشخص شد. با مشارکت کنندگان مصاحبه های نیمه ساختاریافته باز انجام گرفت. سپس، با نرم افزار Maxqda داده ها کدگذاری شد. پس از تحلیل مصاحبه ها، پنج دیدگاه به دست آمد که عبارت بودند از مفاهیم مبتنی بر فنون رفتاری مدیریت تصویرپردازی (خودشیرینی و سعایت)، نیت نفع طلبانه مستتر فرد (حفظ مقام، ارتقای مقام و جلب منافع مادی)، ویژگی های فعال سالوسانه فرد (خودپایشی و یادگیری رفتارهای غیرکارکردی سیاسی)، چاپلوس پروری مدیریتی و فرهنگ سوت و سکوت سیاسی. در ادامه، طبقات روی سلسله مراتبی با سه سطح فنون رفتاری، فرد و سازمان قرار گرفتند و فضای نتیجه ای سلسله مراتبی را برای شیوه های متفاوت ادراک پدیده نفاق در سازمان رقم زدند. برای اعتبار و اعتمادبخشی به داده ها قابلیت های اعتبار، انتقال و اعتماد به کار گرفته شد.

امروزه رایج ترین ابزار ارتباط رسمی در نظام های اجتماعی مکتوبات است، به طوری که رسمیت به عنوان یکی از ابعاد اصلی ساختاری سازمان با معیار میزان مقررات مکتوب سنجیده می شود. اعتمادسازی مکتوبات در روابط اداری به طوری است که امروزه از نظر حقوق دانان یکی از ادله اثبات کننده در محاکم قضایی اسناد مکتوب است تا جایی که از نظر آنان اعتبار نوشتار و اسناد مکتوب از کلام شفاهی فراتر رفته است. با این حال در فقه شیعه، بر سر اعتبار مکتوبات برای اعلام قصد و نیت و اتخاذ تصمیم ها و عقد قراردادهای اداری اختلاف نظر وجود دارد. در این تحقیق با رویکرد تحلیل محتوای کیفی متون دینی، جایگاه مکتوبات در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) و واکاوی ادله اعتبار مکتوبات در روابط اداری بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد حداقل پنج دلیل برای اثبات اعتبار مکتوبات در روابط اداری و سازمانی قابل بیان است که عبارت اند از تاکید قرآن کریم بر نوشتن و تنظیم سند مکتوب در روابط تجاری و مالی، سیره عقلایی متصل به عصر معصومین (ع)، دلیل فحوی و اولویت، نفی احتمال تقلب و در نهایت، اصل اعتماد و اطمینان در ارتباطات. برخی از این ادله حتی اعتبار بالاتر ارتباطات مکتوب بر ارتباطات شفاهی را نشان می دهند.

بخش اعظم ارزش های پیشنهادی کارفرمایان در بازار کار، از طریق نوع خاصی از برند با عنوان «برند کارفرما» به ایجاد تصویری جذاب از کارفرما و درخواست کار از سوی جویندگان کار منجر می شود. پژوهش حاضر با اولویت بندی جذابیت های برند کارفرما، پیشنهادهایی در زمینه برندسازی کارفرما مطرح کرده است. این پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی است و به روش کمی اجرا شده است. جامعه آماری جویندگان کار در شهر قم هستند که از بین آن ها 273 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد برتون است. داده های جمع آوری شده از طریق تحلیل عاملی اکتشافی توسط نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد 21 گویه از جذابیت های برند کارفرما در شش بعد شامل ارزش های نوآوری، آموزشی، توسعه شخصی، انسان مداری، اجتماعی و اقتصادی قرار می گیرند. ابعاد به دست آمده با آزمون فریدمن رتبه بندی شد که نتایج تفاوت های معناداری را بین اهمیت ابعاد مختلف برند کارفرما نشان داد. در این بین ارزش های اقتصادی در بالاترین سطح اهمیت و ارزش های انسان مداری در پایین ترین سطح قرار می گیرند.