پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی
سال:1400 | دوره:- | شماره:56 |تعداد مقالات:10

برای ترویج و آموزش مدیریت ضایعات کشاورزی در کشور مساله ای اساسی است که این تحقیق در پی حل آنست. این تحقیق کاربردی با هدف طراحی مدل ساختاری ترویج و آموزش مدیریت ضایعات در توسع ه کشاورزی و به روش شبه آزمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل 141592 تن از کشاورزان 100000 تن از باغداران و 1242 تن از کارشناسان استان مازندران در سال 99-1398 بودند که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 1061 تن شامل کشاورزان، باغداران و کارشناسان به عنوان نمونه تعیین شدند و با فرمول تخصیص متناسب، سهم هر گروه در هر شهرستان از حجم نمونه تعیین و محاسبه شد. برای گردآوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد. به منظور تعیین روایی پرسشنامه از روایی سازه یا میانگین واریانس استخراج شده 6/ AVE=0 و برای تعیین پایایی از آلفای ترتیبی 79 / α =0، تتای ترتیبی 81 / θ = 0 و پایایی ترکیبی 9/ CR =0 استفاده شد. به منظور پردازش داده ها از نرم افزار LISREL8. 8 برای تحلیل عاملی تأییدی یا مدل اندازه گیری استفاده شد. یافت هها نشان دادند که، ساختار عاملی و مدل اندازه گیری طراحی شده برای اندازه گیری عامل ها با داده ها از برازندگی خوبی برخوردار بودند. تحلیل مسیر نشان داد در سطح خطای 05 / P =0 هر سه عامل ایجاد ضایعات محصول های کشاورزی، کاهش ضایعات محصول های کشاورزی و ترویح مدیریت ضایعات محصول های کشاورزی به صورت مستقیم بر توسعه کشاورزی تأثیر مثبت و معنی داری دارند ) t>1. 96 ( و از بین عامل ها، عامل ترویج مدیریت کاهش ضایعات بیش ترین تأثیر را بر توسعه کشاورزی ) t =6. 53 و β =0. 30 ( داشته است. نتایج بدست آمده از مدل نهایی عامل ترویج مدیریت کاهش ضایعات را مؤثرترین عامل در توسعه کشاورزی نشان داد.

بخش کشاورزی محور توسعه اقتصاد مقاومتی در کشور بوده و با توجه به ابعاد مختلف آن و پیشرفت فناوری، فرصت های شغلی فراوانی برای افزایش ارزش افزوده و سطح بهره وری فعالیتهای این بخش وجود دارد. با توجه به غالب بودن کسب و کارهای کوچک و متوسط در بخش کشاورزی؛ توانمندسازی منابع انسانی، تقویت سرمایه های اجتماعی، فیزیکی، مالی و فضای کسب و کار می تواند موجب رونق اقتصادی این کسب و کارها شود. نظر به جایگاه بخش کشاورزی در تحولات اقتصادی استان البرز، این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر رونق اقتصادی کسب و کارهای کوچک و متوسط کشاورزی به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه انجام شد. جامعه آماری 404 تن از صاحبان کسب و کارهای کشاورزی استان بود که با فرمول کوکران تعداد اعضای نمونه، 200 تن تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. اعتبار ظاهری ابزار سنجش با استفاده از پانل صاحب نظران و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد. نتایج نشان داد که فضای کسب و کار(ضریب تأثیر 75/0) و منابع انسانی (ضریب تأثیر 25/0) تأثیر مثبت و معنی داری در میزان رونق اقتصادی کسب و کارها دارند. در این میان، "همکاری مشترک در زیرساخت ها"، "برگزاری همایش ها، نمایشگاه ها و معرفی ایده های جدید کشاورزی"، "ساختار ارتباطی واحد کسب و کار و انتقال اطلاعات بین همکاران"، "آموزش مستمر نیروی انسانی" و "مشارکت افراد دارای مهارت" بالاترین اولویت را در رونق اقتصادی کسب و کارهای کوچک و متوسط کشاورزی دارند. همچنین بین وضعیت تأهل و جنسیت صاحبان کسب و کارها و رونق اقتصادی کسب و کار آنها تفاوت معنی داری ملاحظه نشد. در پایان پیشنهادهای کاربردی برای رونق کسب و کارهای کوچک و متوسط کشاورزی در استان البرز با نگرش به آموزش و سرمایه انسانی ارائه شد.

عامل های چندی بر بهبود اراده و آمادگی کارآفرینانه هنرجویان کشاوری تاثیر می گذارند که با شناخت و استفاده از آنها، آموزش کارآفرینی اثربخش تر می شود. از جمله این عامل ها، مهارت های شناختی و ناشناختی هستند که کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته اند. هدف اصلی از انجام این پژوهش علّی-ارتباطی، بررسی سطح مهارت های شناختی و ناشناختی و نقش آنها در شکل گیری و بهبود اراده کارآفرینانه هنرجویان هنرستان های کشاورزی استان کرمانشاه بود. جامعه ی آماری پژوهش را هنرجویان پایه ی دوم و سوم هنرستان های کشاورزی استان کرمانشاه در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند (به شمار 300 تن) که بر پایه ی جدول کرجسی و مورگان، 167 تن از آنان با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب گزینش و بررسی شدند. داده های پژوهش با توزیع و تکمیل پرسشنامه ی استاندارد گردآوری شدند. روایی شکلی پرسشنامه به کمک پنج نفر از اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا بررسی و تایید شد. پایایی بخش های مختلف آن نیز با استفاده از ضریب پایایی ترکیبی تایید شد (81/0 تا 93/0). داده های پژوهش با استفاده از مدل یابی معادله های ساختاری و روش حداقل مربع جزیی و با کمک نرم افزار SmartPLS3. 0 پردازش شدند. یافته های پژوهش بیانگر آن بود که مهارت های شناختی و ناشناختی هنرجویان در سطح مطلوبی قرار ندارند. یافته ها نشان دادند که نگرش نسبت به کارآفرینی و مهارت های شناختی رابطه مثبت و معنی داری با اراده کارآفرینانه ی هنرجویان دارند. بر پایه ی یافته های پژوهش، در بین مهارت های ناشناختی، تنها پیشگام بودن با اراده کارآفرینانه به طور مستقیم رابطه مثبت و معنی داری داشت و نگرش نسبت به کارآفرینی رابطه بین مهارت های شناختی، پیشگام بودن و خطر پذیری با اراده کارآفرینانه را میانجیگری می کند. بر پایه ی این یافته ها، پیشنهادهایی برای تدوین آموزش کارآفرینی مناسب و بهبود مهارت های شناختی و ناشناختی هنرجویان ارایه شده است.

از آنجایی که در کشور ما دانشگاه ها بخش بزرگی از رسالت آموزش و تربیت نیروی انسانی برای دستی  ابی به هدف های پیشرو را برعهده دارند، بررسی نقش هوش هیجانی )خودانگیزی، خودآگاهی، خودکنترلی، همدلی، مهارت اجتماعی( در پیشرفت آموزشی دانشجویان می تواند به برنامه ریزی بهتر و ارایه راهکارهای مفیدتر در نظام آموزش عالی کمک کند. بر این پایه این پژوهش با هدف بررسی نقش سویگان هوش هیجانی در پیشرفت آموزشی دانشجویان کشاورزی مقطع کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال تحصیلی 1399-1400 انجام شد. بدین منظور از دیدمان تحقیق کمّی به روش میدانی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش 812 تن دانشجویان کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه است که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب و استفاده از فرمول کوکران، در نهایت 180 دانشجوی کشاورزی از بین دانشجویان به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد هوش هیجانی شرینگ ) 1996 (، بود که روایی شکلی آن با استفاده از نظرات پنل متخصصان و پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ، تتای ترتیبی و شاخص پایایی ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت که برای تمامی ساز هها بالاتر از 7/ 0 بوده و تأیید شد. همچنین مقیاس مورد استفاده در پاسخ پرسشنامه براساس طیف لیکرت )کاملاٌ مخالفم تا کاملاٌ موافقم( بود. روش اصلی آماری، مدل سازی معادلات ساختاری بود، و به منظور داده پردازی از نرم افزار Smart-PLS استفاده شد. یافته های مدل نشان می دهد که همه سویگان هوش هیجانی به جز سویه همدلی، در پیشرفت آموزشی دانشجویان کشاورزی مورد مطالعه به لحاظ آماری نقش معنی داری دارند، به گونه ای که تا 33 درصد از واریانس پیشرفت آموزشی دانشجویان کشاورزی به وضعیت هوش هیجانی آنها وابسته است. یافته های این پژوهش چارچوب مفهومی ای را برای توسعه نظریه های آینده فراهم آورده است.

این پژوهش با هدف سنجش دیدگاه مروجان نسبت به شایستگی های موردنیاز در پهن هی عملیاتی ترویج کشاورزی با روش توصیفی همبستگی تدوین شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 8000 تن از مروجان مسئول پهنه کشور بودند که بر مبنای قطب بندی وزارت جهاد کشاورزی ) 5 قطب( از هر قطب یک استان شامل، استا نهای آذربایجان غربی، تهران، فارس، خوزستان و کرمانشاه انتخاب شدند. در استان های انتخاب شده نیز نمونه های آماری بر اساس پراکنش مروجان در مراکز دهستان هر شهرستان و به روش تصادفی متناسب با بزرگی تعیین شدند، که 448 پرسشنامه تکمیل شده مورد تحلیل قرار گرفت. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسشنامه بهر ه گیری شد که، بخش اول ویژگی های جمعیت شناختی همچون، جنسیت، سن و میزان تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه فعالیت در بخش ترویج کشاورزی، بخش دوم ویژگیهای اجتماعی و بخش سوم نیز ویژگیهای آموزشی مروجان را مورد سنجش قرار میدهد، بخش چهارم نیز میزان اطلاعات پاسخگویان از قابلیتهای ترویجی را مورد سنجش قرار میدهد، برای سنجش ویژگیهای حرفه ای و دموگرافیک از 12 سوال و برای سنجش صلاحیت های حرفه ای 45 گویه )طیف 5 مرحله ای لیکرت( مورد استفاده قرار گرفت. به منظور تعیین روایی پرسشنامه تحقیق از روایی شکلی توسط پانل متخصصان و روایی تشخیصی AVE( ( و به منظور محاسبه قابلیت پایایی نیز از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی ) CR ( استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در حوزه آشنایی با صلاحیت های حرفه ای مروجان دانشی در حد متوسط به بالا داشتند ولی دانش به نسبت بالایی در زمینه تخصصی زراعت، انجام و هدایت نیازسنجی، سازماندهی روزهای مزرعه، اولویت بندی نیازها و مسئل هها و هدایت مشاهد ه های شرکت کنندگان داشتند. همچنین آشنایی مروجان با حوزه های مدیریت تعارض، انجام روش گروه اسمی، ایجاد انجمن های اجتماعی، اجرای تمرین های طوفان مغزی و حوزه تخصصی شیلات بسیار کم است و این موارد باید در اولویت نخست توانمندسازی قرار گیرد. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که متغیرهای مرتبط با صلاحیت های حرفه ای برمبنای مقدار ویژه در 7 عامل)برنامه ریزی، اجرا، ارزشیابی، تخصصی فنی، عمومی، تخصصی تولیدی و ارتباطی-اجتماعی(، طبقه بندی شدند، که در مجموع حدود 200 / 62 درصد از کل واریانس را تبیین کردند. نتیجه رگرسیون همزمان نیز نشان داد که متغیرهای میزان تحصیلات، میزان تماس با کارشناسان شهرستان، میزان تماس با محققان و علاقه به حرفه مروجی به صورت معناداری صلاحیت های مروجان را پیش بینی می کنند.

یادگیری کانون اصلی فرآیندهای آموزشی با رویکرد توسعه قابلیت در آموزش عالی به شمار می رود. از این رو پیش بینی می-شود آموزشی که متضمن دسترسی دانشجویان به فرصت های یادگیری ژرف تر باشد می تواند موجبات رشد و توسعه فردی و حرفه ای آن ها را فراهم نماید. در این راستا، هدف از این تحقیق، ارزیابی تاثیر دسترسی به فرصت های یادگیری ژرف تر بر توسعه قابلیت های کارآفرینانه دانشجویان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بود. جامعه آماری این تحقیق 1000 نفر از دانشجویان فعال در دانشگاه بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب طبق جدول بارتلت و همکاران (2001)، 213 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار تحقیق برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS26 و SAS انجام شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد به طور کلی دسترسی به فرصت های یادگیری ژرف تر و قابلیت های کارآفرینانه دانشجویان با هم ارتباط مثبت و معناداری دارند. همچنین تجزیه همبستگی های کانونی 8 سویه ی دسترسی به فرصت های یادگیری ژرف تر و 11 سویه ی قابلیت های کارآفرینانه دانشجویان به دو جفت متغیر کانونی مهم توسعه فردی مبتنی بر خودآگاهی و رویکرد به یادگیری به ترتیبی با میزان همبستگی 67/0و 37/0منجرشد. نتایج نشان داد که فراهم کردن شرایط و زمینه های یادگیری ژرف تر برای دانشجویان باعث افزایش یا تقویت قابلیت های کارآفرینانه در آن ها می شود.

میزان آشنایی سویاکاران با کشاورزی پایدار، از جمله عامل های مؤثر در پایداری نظام کشاورزی آنان می باشد. پایداری سویاکاری، سامانه ای شامل سودمندی سویاکاری از طریق کاهش فرسایش خاک و بهبود حاصلخیزی آن، تدوین روش هایی برای کاربرد مؤثر منبع های درونی کشتزار، تدوین راهبردهایی به منظور بهبود کیفیت جامعه روستایی و کاربرد روش هایی با کمترین تأثیرها بر تخریب منبع های زیست محیطی می باشد. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر منبع های اطلاعاتی و آموزش های ترویجی در پایداری سویاکاری نکا در سال 1399 انجام گرفته است. جامعه ی آماری پژوهش شامل سویاکاران شهرستان نکا در استان مازندران می باشند (N= 940)که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970)، 275 سویاکار به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شدند. پرسشنامه در سه بخش اصلی منبع های اطلاعاتی، شرکت در آموزش های ترویجی و پایداری سویاکاری با طیف لیکرت بود. روایی شکلی پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. همچنین بر پایه میزان میانگین واریانس استخراج شده (551/0< AVE > 506/0) و پایایی ترکیبی (909/0< CR > 858/0)، پرسشنامه دارای روایی همگرا و پایایی مناسبی بود. برای پردازش داده ها از نرم افزارهای SPSS16 و Smart PLS2بهره گرفته شد. یافته های مدل سازی معادله های ساختاری نشان داد که شرکت در آموزش های ترویجی و منبع های اطلاعاتی، تأثیر مثبت و معنی دار بر پایداری سویاکاری داشتند. شرکت در آموزش های ترویجی و منبع های اطلاعاتی حدود 83 درصد از واریانس پایداری سویاکاری را تبیین کردند.

این پژوهش علّی ارتباطی با هدف بررسی عامل های موثر بر بهبود دانش فنی کشاورزان گندم کار در زمینه عملیات سازگار با محیط زیست انجام شد. جامعه ی آماری، همه ی کشاورزان گندم کار شهرستان خرم آباد بود (N= 12500). با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 240 تن از آنان با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط نظرسنجی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روش دو نیمه کردن تایید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSwin18 انجام شد. یافته های تحلیل رگرسیون ترتیبی نشان نیز نشان داد، متغیرهای سرمایه اجتماعی، نگرش نسبت به عملیات پایدار محیط زیست، سطح تحصیلات، شمار تماس های ترویجی و استفاده از منبع های اطلاعاتی بیشترین تاثیر را بر احتمال بهبود سطح دانش فنی کشاورزان دارند. همچنین، نتایج تحلیل تشخیصی نشان داد حیطه های رفتار و یادگیری (شناخت دانش، نگرشی ارتباطی و روانی-حرکتی) نیز تاثیر شایان توجهی بر احتمال به کارگیری عملیات سازگار با محیط زیست دارد؛ به طوری که می توانند 40 درصد از احتمال واریانس متغیر به کارگیری عملیات سازگار با محیط زیست را پیشگویی کنند.

شمار آمده که می تواند انگیزه تحصیل و یادگیری دانشجویان را کاهش دهد. از این رو، این پژوهش با هدف ارایه ی الگوی توانمندسازی دانشجویان کشاورزی برای ورود به بازار کار با دیدمان آمیخته )کیفی-کمّی( اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی از نظریه پایه ور استفاده شد و روش پژوهش در بخش کمّی علیّ-ارتباطی بود. جامع هی آماری بخش کیفی پژوهش، اعضای هیئت علمی دانشگاه رازی ) N=108 ( بودند که پس از مصاحبه با 21 نفر از آنان آستانه سودمندی به دست آمد، جامعه آماری بخش کمّی پژوهش نیز همه ی دانشجویان کارشناسی رشته های کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در سال 1400-1399 به شمار 644 تن بودند که بر مبنای جدول کرجسی و مورگان شمار 238 تن به عنوان نمونه به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی تناسبی انتخاب شدند. گردآوری داد هها به روش مصاحبه در بخش کیفی انجام شد که به طراحی الگوی توانمندسازی دانشجویان رسید. در بخش کمّی نیز از طریق پرسشنامه اطلاعات از دانشجویان گردآوری شد که روایی محتوایی پرسشنامه توسط نظرخواهی از صاحب نظران و روایی همگرا از طریق محاسبه ی 82 / CR=0 و 77 / AVE=0 تأیید شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار R و محاسبه ی ضریب تتای ترتیبی برای بخش های مختلف پرسشنامه ) 91 / 0-75 / Ө = 0 ( تعیین شد و الگوی طراحی شده اعتبارسنجی شد. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی از طریق سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی با استفاده از نرم افزار MAXQDA16 انجام شد، در بخش کمّی نیز از نرم افزار SPSSWin16 برای بررسی ویژگی های فردی و از روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار SMARTPLS3 به منظور بررسی مدل اندازه گیری، ساختاری و آزمون فرضیه ها استفاده شد. یافته های پژوهش در بخش کیفی به شناسایی 65 نشانگر در قالب 7 دسته عامل کارآفرینی، آموزشی و پژوهشی، روانشناختی، نهادی، محیطی، فردی و دولتی انجامید، یافته های بخش کمّی پژوهش نشان داد که همه ی 7 فرضیه پژوهش مورد تأیید می باشند. همچنین میزان ضریب چندگانه برای معادله ساختاری بالای 90 / 0 شده که نشان می دهد متغیرهای مستقل برون زای مرتبط با توانمندسازی توانسته اند بیش از 90 / 0 از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین می کنند. با توجه به اهمیت توانمندسازی دانشجویان در دوره تحصیل برای ورود به بازار کار و همسویی اظهار نظر اعضای هیئت علمی و دانشجویان در ارتباط با مؤلفه ها و نشانگرهای مرتبط با توانمندی، می توان از یافته های پژوهش به منظور ارتقا توانمندی دانشجویان استفاده کرد.

همگام با رشد جمعیت جهان، تغییر اقلیم و همچنین پیشرفت روزافزون دانش و فناوری در حوزه علوم کشاورزی، نظام های آموزش کشاورزی باید نسل کنونی و آینده کشاورزان را برای حل مشکلات و چالش های قرن پیش رو، رقابت در عرصه داخلی و جهانی، رویارویی با نوسانات و عدم قطعیت های ناشی از تغییر اقلیم و همچنین بکارگیری بهینه از فناوری های نوین آماده سازند. نیل به این اهداف مستلزم بازبینی و به روزرسانی مداوم نظام های آموزش کشاورزی و پیش بینی و تدوین مولفه های نظام مطلوب آموزش کشاورزان آینده می-باشد. هدف اصلی این مطالعه بررسی ارکان رهیافت نوین آموزش کشاورزی به منظور تربیت کشاورزان آینده در ایران از دیدگاه صاحبنظران و متخصصان نظام آموزش کشاورزی می باشد. داده های مورد نیاز در این پژوهش با استفاده از تکنیک دلفی طی سه مرحله جمع آوری شد. با استفاده از ضریب همبستگی کندال مشخص شد که پس از پایان مرحله سوم توافق و اتفاق نظر قوی بین پاسخگویان حاصل شده و اجرای تکنیک دلفی متوقف شد. جامعه آماری این مطالعه شامل اعضای هیات علمی گروه های ترویج و آموزش کشاورزی در دانشکده های کشاورزی، معاونین آموزشی مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و اعضای هیات علمی و کارشناسان موسسه آموزش و ترویج کشاورزی بودند که 26 نفر آنها با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی خطی انتخاب و نظرخواهی تا رسیدن به مرحله اشباع نظری نیز ادامه یافت. در نهایت پس از جمع بندی پاسخ ها، ارکان رهیافت آموزش کشاورزان آینده ایران شامل آرمان و فلسفه، اهداف، راهبردها و راهکارها و برنامه های اجرایی شناسایی و مورد تبیین و تحلیل قرار گرفتند.