مدیریت مدرسه (Journal of School administration)
سال:1399 | دوره:8 | شماره:4 |تعداد مقالات:20

روش پژوهش اکتشافی متوالی (کیفی-کمی) و راهبرد پژوهش در بخش کیفی، تحلیل محتوای کیفی و در بخش کمی، پیمایشی لحاظ شد. مشارکت کنندگان در بخش کیفی، 13 نفر از استادان رشته مدیریت آموزشی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و در قسمت کمی، تمام مدیران اداره آموزش و پرورش کشور به تعداد 716 نفر بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 132 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسش نامه محقق ساخته بود. پرسش نامه پژوهش شامل 11 مولفه و 45 گویه است که بر اساس طیف لیکرت پنج درجه ای تنظیم شده است. روش تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه در بخش کیفی، کدگذاری باز، محوری و انتخابی و در بخش کمی آزمون تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزار smart pls 3 انتخاب شده است. یافته های بخش کیفی شامل11 مولفه، از جمله: الهام بخشی، انعطاف پذیری، برون گرایی، تعهد، جاذبه عمیق، روحیه مشارکت، شفافیت ارتباطی، همدلی، پردازش متوازن اطلاعات، چشم انداز اخلاقی و چشم انداز مشترک بود. نتایج تحلیل عاملی تاییدی حاکی از برازش مطلوب مدل رهبری اصیل است. با توجه به نتایج می توان گفت که توجه به 11 مولفه شناسایی شده در این پژوهش می تواند در تقویت و توسعه رهبری اصیل در بین مدیران مدارس اثرگذار باشد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی مدیریت و سازماندهی کلاس درس معلمان به عنوان وجهه ای از مدیریت مدرسه در پیش بینی سرزندگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی کیفی دانش آموزان متوسطه دوم است. روش پژوهش توصیفی از نوعهم بستگی بود. جامعه آماری، شامل تمامی معلمان و دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر بابلبود که با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای 40 معلم و 320 دانش آموز به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها، از سه پرسش نامه مدیریت و سازماندهی کلاس درس، عملکرد تحصیلی و سرزندگی تحصیلی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از ضرایب هم بستگی پیرسون و مدل خطی سلسله مراتبی استفاده شد. نتایج نشان داد که سه مولفه مدیریت و سازماندهی کلاس درس معلمان و سرزندگی تحصیلی با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت دارند. همچنین نتایج نشان داد که سرزندگی تحصیلی با هر سه مولفه مدیریت کلاس رابطه مثبتی دارد. نتایج مدل خطی سلسله مراتبی نشان داد که سرزندگی تحصیلی دو مولفه مدیریت کلاس و سازماندهی کلاس پیش بین های عملکرد تحصیلی هستند که ضرایب هر سه متغیر پیش بین مثبت بود. همچنین نتایج نشان داد که مولفه های مدریت کلاس، نظم و انضباط و سازماندهی کلاس پیش بین های معنی داری برای سرزندگی تحصیلی هستند. بنابراین معلمانی که کلاس درس خود را بهتر مدیریت و سازماندهی می کنند، کیفیت عملکرد و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان آن ها بهتر است و افزایش سرزندگی تحصیلی به عملکرد تحصیلی بهتر دانش آموزان منجر می شود.

با توجه به نقش برجسته رهبری و مدیریت در عرصه دستیابی به اهدف سازمان ها، به ویژه مدیران مدارس در نظام آموزش و پرورش، توجه به عملکرد آنان و ارزیابی این عملکردها اهمیت بسیاری دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارایه مدل مفهومی برای ارزیابی عملکرد مدیران مدارس انجام شد. روش پژوهش کیفی و از نوع فراترکیب بود. گردآوری داده ها به روش اسنادی و با بررسی تمامی منابع علمی مرتبط با موضوع ارزیابی عملکرد مدیران مدارس (1380-1398داخلی و 19990-2019 خارجی) انجام شد. بدین منظور، کلید واژه های مربوط به دو دهه اخیر، از جمله: ارزشیابی و ارزیابی عملکرد مدیران، وظایف مدیران، استانداردهای عملکردی مدیران، ویژگی های و شایستگی های مدیران و صلاحیت های حرفه ای مدیران (مدارس) در پایگاه های داخلی نظیر پایگاه اطلاعات علمی؛ اس آی دی، و پایگاه داده های خارجی همچون گوگل اسکولار، اسکوپوس، امرالد، الزویر، پروکویست اشپینگر تیلور و فرانسیس بررسی شد. با بررسی کامل 47 منبع از 1123 منبع اولیه، 8 مولفه اصلی و 28 زیرمولفه به عنوان ملاک های ارزیابی عملکرد مدیران مدارس، شناسایی و طبقه بندی شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که توجه به ابعاد شناسایی شده، می تواند به مدیران ارشد در تشخیص دقیق و همه جانبه عملکرد مدیران مدارس، کمک کند و زمینه تصمیم گیری بهینه، گزینش و انتخاب صحیح آ ن ها را فراهم کند.

مدیران مدارس تاثیر چشمگیری بر پیامدهای مدرسه دارند. اثر مدیران برجسته در افزایش بهره وری سازمانی امروزه به خوبی در سازمان های آموزش و پرورش آشکار است. با توجه به اهمیت این موضوع، هدف پژوهش حاضر دست یابی به تجارب موفقیت و شکست در بین مدیران مدارس بود. برای انتخاب افراد از نمونه گیری هدفمند استفاده شد. لذا برای درک آنچه مدیران مدارس انجام می دهند، این پژوهش با رویکردی تفسیری و به شیوه کیفی نظریه داده بنیاد انجام شد. میدان تحقیق، شهر اصفهان و مشارکت کنندگان 20 مدیر بوده اند که از جانب دانش آموزان، اولیا و مسوولین اداره آموزش و پرورش موفق محسوب شده اند. در این پژوهش به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. تحلیل داده ها به شکل کدگذاری سه مرحله ای انجام گرفت. تحلیل مصاحبه ها نشان داد که تجارب موفق مدیران را می توان در این مضامین برشمرد: موضوعات انسانی، مالی و عمرانی، ارزشیابی و امور اداری. همچنین، نتایج نشان داد مدیران موفق از طریق 4 سازوکار شامل سازوکار انسانی، تخصصی، معنایی و رشدی به اداره تجارب دست می زنند. نتایج پژوهش نکته های کاربردی مفیدی برای متصدیان حوزه آموزش دربردارد؛ از جمله آن که با تصمیم گیری هایی مانند ایجاد تحصیلات تکمیلی ویژه فرهنگیان شاغل در بخش مدیریت و توجه به تخصص، بهبود وضعیت اقتصادی و روش های ارزشیابی می توان محیط کاری مطلوب تری برای مدیران و کسب موفقیت آنان فراهم کرد.

پژوهش حاضر به بررسی موانع پیش رو در استقرار مدیریت مدرسه محور و ارایه راهکارهایی برای رفع این موانع پرداخت. راهبرد پژوهش با رویکرد کیفی، پدیدارشناسی توصیفی بود و از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته برای جمع آوری داده ها استفاده شد. جامعه پژوهش شامل تمام مدیران و معلمان دبیرستان های شهرستان مریوان است که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی و قاعده اشباع تعیین شد و 11 نفر از این تعداد، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. سپس از روش دریافت پاسخ از مشارکت کنندگان برای تعیین پایایی استفاده شد. بر اساس یافته های پژوهش، شرایط فعلی مدارس برای استقرار مدیریت مدرسه محور، تقریبا پایین تر از حد متوسط قرار دارد و مناسب نیست. موانع ارایه شده توسط مشارکت کنندگان در 6 مقوله کلی از جمله: موانع مربوط به سیاست گذاری و تصمیم گیری، موانع اقتصادی، موانع ساختاری، موانع دانشی و اطلاعاتی، موانع شخصی و موانع فرهنگی و اجتماعی دسته بندی شد. در پایان مشارکت کنندگان راهکارهایی برای بهبود استقرار مدیریت مدرسه محور پیشنهاد کردند؛ از جمله این موارد است: توجه و توجیه مسوولین مربوط به این نوع مدیریت، تلاش برای حرکت نظام آموزشی به سوی غیرمتمرکز شدن و فراهم سازی زمینه های لازم برای آن، انجام مطالعات و تحقیقات لازم برای پیاده سازی مدیریت مدرسه محور، برگزاری جلسات، کارگاه ها، سمینارها، همایش ها و کلاس های آموزشی مناسب برای افزایش و تقویت دانش و اطلاعات مدیران و دبیران در ارتباط با مدیریت مدرسه محور؛ اختصاص بودجه لازم و کافی به مدارس، تلاش جهت تقویت انگیزه و اعتماد به نفس مدیران برای بر عهده گرفتن این مسوولیت، اختصاص امکانات مناسب و کافی به مدارس و تلاش برای توجیه والدین و سایر نهادهای جامعه و جلب مشارکت آن ها به شیوه های مختلف.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبارسنجی الگوی ارزیابی تعالی فردی معلمان مدرسه، انجام شده است. روش پژوهش اکتشافی متوالی (کیفی-کمی) از نوع ابزارسازی است. راهبرد پژوهش در بخش کیفی، پدیدارشناسی توصیفی و در بخش کمی، پیمایشی لحاظ گردیده است. مشارکت کنندگان در بخش کیفی، 19 نفر از استادان دانشکده های علوم تربیتی، مدیران و معاونان ممتاز مدارس استان خراسان رضوی است که با روش نمونه گیری هدفمند و قضاوتی انتخاب شده اند و در قسمت کمی، مدیران مقطع ابتدایی شهر مشهد به تعداد 267 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم نواحی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه، نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسش نامه محقق ساخته است. پرسش نامه پژوهش شامل سه مولفه اصلی و 57 گویه است که بر اساس طیف لیکرت پنج درجه ای تنظیم شده است. روش تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه، روش شبکه مضامین با استفاده از نرم افزار MAXQDA 2018 و در بخش کمی، آزمون تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزار AMOS 23 انتخاب شده است. یافته های بخش کیفی شامل 47 مضمون پایه، 13 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر (قابلیت های فردی، عوامل روان شناختی و قابلیت های شغلی) در خصوص تعالی فردی معلمان بود. نتایج تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول و دوم و ضرایب آلفای کرونباخ، روایی و پایایی مدل را تایید کردند.

هدف پژوهش بررسی رابطه بین رهبری اخلاقی مدیران در رفتار شهروندی سازمانی معلمان به واسطه سرمایه اجتماعی معلمان بود. جامعه پژوهش کلیه معلمان مدارس متوسطه دوم شهرستان کرمانشاه بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر مبنای جدول مورگان، نمونه ای به حجم 341 نفر انتخاب شد. روش پژوهش همبستگی است و از پرسش نامه 30 سوالی رفتار شهروندی سازمانی مدل ارگان (1988)، پرسش نامه سرمایه اجتماعی 27سوالی مدل ناهاپیت و گوشال (1998) و پرسش نامه رهبری اخلاقی 10سوالی مدل براون، تروینو و هریسون (2005) استفاده شد. برای تعیین پایایی و روایی ابزار، از تکنیک های آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. تحلیل داده ها با روش تحلیل مسیر تاییدی با استفاده از نرم افزار lisrel صورت گرفت. نتایج نشان دادند که رهبری اخلاقی مدیران دارای اثر مستقیم مثبت (45/0)، اثرغیر مستقیم مثبت (254/0) و اثر کل مثبت (704/0) و معنادار بر متغیر رفتار شهروندی سازمانی معلمان در سطح 05/0 دارد. سرمایه اجتماعی معلمان دارای اثر مستقیم مثبت (41/0) و معنادار بر متغیر رفتار شهروندی سازمانی معلمان در سطح 05/0 است. رهبری اخلاقی مدیران با ضریب مسیر غیر مستقیم به واسطه سرمایه اجتماعی معلمان (254/0) و مقدار t (84/2) دارای اثر غیر مستقیم، مثبت و معنادار بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان در سطح 05/0 است.

ایجاد نظام ارزشیابی با هدف استاندارد کردن بومی سازی و نظام مند ساختن انتخاب مدیران، به عدالت محوری و شایسته سالاری نظام آموزش و پرورش کمک می کند. نوآوری این پژوهش بدان جهت است که فقدان یک مدل ارزشیابی مدون در سیستم آموزشی کشور برای ارزیابی شایستگی مدیران مدارس ابتدایی کاملا احساس می شود. هدف از انجام پژوهش دستیابی به الگوی بومی ارزشیابی شایستگی مدیران آموزشی بود تا میزان مطلوبیت هدف های آموزشی، طرح ها، برون دادها و در نهایت پیامدهای برنامه های اجرا شده سنجیده شود. این پژوهش شامل دو بخش عمده طراحی الگو و تعیین مطلوبیت الگو است. در بخش طراحی الگو اطلاعات مورد نظر از روش تفسیری استفاده شد و در بخش دوم مطلوبیت الگوی پیشنهادی از طریق مطالعات میدانی (زمینه ای-پیمایشی) و فن دلفی بررسی شد. روش پژوهش آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) بود. مشارکت کنندگان شامل دو گروه از جمله: مدیران مدارس مقطع ابتدایی استان سمنان و متخصصان تعلیم و تربیت کشور در زمینه مدیریت آموزشی بودند که در مجموع تعداد 273 نفر شرکت داشتند. بر اساس نظرات دو گروه، معیار اخلاقی نسبت به سایر معیارها، اهمیت بالاتری در نقش آفرینی یک مدیر در مقطع ابتدایی داشته است. معیار شخصیتی در رتبه دوم، مولفه وظایف در رتبه سوم و در نهایت نیز، معیار مهارت قرار دارد.

مقوله درهم تنیدگی شغلی اثرات مثبت و مهمی برای سازمان ها دارد اما جزء سازه هایی است که کمتر در نظام آموزشی بررسی شده است. مدیران می توانند با اتخاذ تدابیر مناسب، راه های تاثیرگذاری درهم تنیدگی شغلی را روی متغیرهای سازمانی شناسایی و از نتایج آن در راستای منافع سازمانی استفاده کنند. لذا هدف تحقیق حاضر، تبیین رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد شغلی معلمان با توجه به درهم تنیدگی شغلی بود. نوع پژوهش، توصیفی هم بستگی و جامعه آماری شامل تمام معلمان مقطع متوسطه شهرستان نجف آباد در سال تحصیلی 99-98 به تعداد 1064 نفر است که از طریق روش مونت کارلو و به شیوه تصادفی طبقه ای 270 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه پرسش نامه درهم تنیدگی شغلی، عملکرد شغلی و رفتار شهروندی سازمانی در قالب طیف پنج درجه ای لیکرت استفاده شد. به منظور سنجش روایی از روایی محتوایی و سازه استفاده شد. پایایی پرسش نامه ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای درهم تنیدگی شغلی 74/0، رفتار شهروندی سازمانی 88/0 و عملکرد شغلی 82/0 به دست آمد. تحلیل داده ها در سطح استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos گرافیک انجام شد. یافته ها نشان داد که همه ابعاد درهم تنیدگی شغلی قابلیت پیش بینی رفتار شهروندی سازمانی معلمان را دارند اما از میان ابعاد درهم تنیدگی شغلی، فقط مولفه فدا کردن، قابلیت پیش بینی عملکرد شغلی معلمان را دارد. ضرایب تحلیل مسیر نشان داد که اثرات درهم تنیدگی شغلی روی رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد شغلی معلمان، مثبت و معنادار است.

هدف مقاله حاضر آشکارسازی پدیده «مدرسه نامریی ایرانی»، به عنوان یک حوزه مطالعاتی جدید در دانش مدیریت آموزشی بود. رویکرد پژوهشی ترجیحی، پدیدارشناسی از نوع هرمنوتیک بود. با لحاظ اشباع نظری، از بین خبرگان اداره مدارس، استادان علوم تربیتی و مدیریت آموزشی، 10 تن به صورت هدفمند و با روش نمونه گیری زنجیره ای، انتخاب و دعوت به همکاری در این پروژه پژوهشی شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از یک گروه کانونی انجام شد. برای استخراج داده ها از استراتژی های تحلیلی متن محور و یادداشت محور توام با روش قیاس تحلیلی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها، از طریق کدگذاری های باز، محوری و گزینشی انجام شد. روایی درونی و بیرونی پژوهش از طریق استحکام مضامین استخراجی، باورپذیری تفسیرها، چندسویه سازی، اتکاپذیری و تاییدپذیری یافته ها و اقناع، بیشینه سازی شد. نتایج نشان داد از سازه های بی شکلی روابط مدرسه ای، پیش بینی ناپذیری زندگی مدرسه ای، تولید دانش ضمنی در مدرسه، جریان فرامتنی مدرسه، سازگاری امر مدرسه ای با واقعیت پدیدارشناختی، توان سازگاری و انطباق پویای مدرسه، گرایش به هم ترازی قدرت در روابط مدرسه ای، زیست در مرزهای خاکستری مدرسه، گفت وگوهای مدرسه ای فردبنیان، فرایندهای مدرسه ای خودبنیاد، می توان در تبیین پدیده «مدرسه نامریی» استفاده کرد. همچنین از این سازه ها که برای تبیین پدیده مدرسه نامریی توسعه یافته اند، می توان به عنوان یک حوزه مطالعاتی جدید در دانش مدیریت آموزشی، در قلمرو نظر و عمل بهره برداری شود.

این تحقیق با هدف طراحی الگوی مناسب کاهش نابرابری آموزشی در مدارس ابتدایی شهر تهران انجام شده است و از نوع پژوهش های ترکیبی از نوع اکتشافی است. جامعه آماری مورد بررسی کلیه مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران می باشد. نمونه آماری در بخش کیفی شامل 14 نفر از خبرگان و صاحب نظران حوزه آموزش عمومی که به شیوه نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و در بخش کمی مدیران، معاونین و کارشناسان مدارس ابتدایی شهر تهران که به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای جمع-آوری اطلاعات شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته، پرسشنامه و چک لیست محقق ساخته است. نتایج نشان داد که نابرابری آموزشی در سطح مدارس ابتدایی شهر تهران شامل 7 مولفه، 28 شاخص؛ شامل: مولفه درونداد شامل 4 شاخص، مولفه فرایند مدرسه شامل 6 شاخص، مولفه زمینه خانوادگی شامل 6 شاخص، مولفه برونداد شامل 8 شاخص، زمینه فردی نابرابری شامل 4 شاخص، تاثیرات اجتماعی و سیاسی نابرابری ها در آموزش و پرورش شامل 4 شاخص، شاخص های جفرافیایی. و نیز الگوی مطلوب شامل مضامین 27 گانه تلاش مدیریت کلان آموزش و پرورش در راستا کاهش احساس نابرابری، افزایش میزان دسترسی دانش آموزان به امکانات کمی و کیفی، توجه و سرمایه گذاری دولت در مناطق محروم تر از لحاظ اقتصادی، دادن اولویت ها و امتیازات خاص به مدارس مناطق محروم، نظارت کامل بر روند اجرای کامل مسایل آموزشی، تاکید بر توسعه مهارت های اجتماعی، تربیت و آموزش در جهت ایجاد تفکر، تاکید بر تغییر ساختارهای اجتماعی، نحوه پاسخگویی کادر آموزشی و نظام آموزشی به نیازهای دانش آموزان، توجه به برنامه ریزی-های درست دولتی، می باشد

در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد برگرفته از نظریه Strauss & corbinاستفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را صاحب نظران و متخصصان با تجربه و آگاه در حوزه های مدیریت منابع انسانی و مدیریت آموزشی تشکیل دادند که از طریق نمونه گیری هدفمند و اشباع نظری تعداد 18 نفر انتخاب و با آنان مصاحبه شد و از راهبرد نظریه داده بنیاد مشتمل بر کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. یافته ها منجر به شناسایی شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر و ابعاد بی تفاوتی سازمانی در معلمان دوره دوم متوسطه منطقه 12 شهر تهران شد. نتایج پژوهش نشان دهنده 14 مقوله کلی بود که در قالب الگویی: شامل شرایط علی (عوامل فردی، سازمانی، آموزشی و اقتصادی)، مقوله کانونی (بی تفاوتی سازمانی)، راهبردهای مدیریت بی تفاوتی سازمانی (آموزش و به سازی، حمایت مادی و معنوی و مشاوره شغلی)، عوامل زمینه ای (عوامل اجتماعی، عوامل مدرسه ای) شرایط مداخله گر (عوامل خانوادگی) و پیامدها (کیفیت آموزشی، اثربخشی، رضایت شغلی و سلامت روانی)؛ فرایند مدیریت بی تفاوتی سازمانی در بین معلمان دوره دوم متوسطه شهر تهران و روابط بین ابعاد مختلف آن را منعکس می کنند. براساس نتایج، برای پیش برد اهداف آموزش و پرروش در مدارس، مدیران و مسوولان باید به متغیرهای رفتار فردی و سازمانی معلمان توجه بیشتری داشته باشند.

در راستای چالش های مدیریت منابع انسانی سازمان ها به ویژه آموزش و پرورش، در زمینه توسعه و نگهداشت استعدادها در این پژوهش الگوی مدیریت استعداد با تاکید بر توسعه و نگهداشت، به عنوان یک راهکار و راهنما برای حفظ استعدادها و توسعه اثربخش شایستگی ها طراحی شده است. برای انجام پژوهش از رویکرد کیفی از نوع پدیدارشناسی و با روش گرانددتیوری استفاده شد. جامعه پژوهش، تمام صاحب نظران، استادان و مدیران ارشد حوزه منابع انسانی در آموزش و پرورش بود که با استفاده از نمونه گیری هدفمند-نظری مبتنی بر گلوله برفی با 22 نفر از آنان مصاحبه شد. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تجزیه و تحلیل یافته های کیفی از روش کدگذاری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که توسعه و نگهداشت استعداد به عنوان مقوله محوری؛ عوامل سازمانی، عوامل شغلی، یادگیری سازمانی و منابع به عنوان عوامل علی؛ سیستم مدیریت استعداد، پژوهش گرایی و دانش گرایی، جانشین پروری و ارزیابی عملکرد شایسته محور به عنوان راهبردها؛ مقوله های نگاه و نگرش به مدیریت استعداد و استراتژی های مدیریت منابع انسانی به عنوان بستر، ساختار و فرهنگ سازمانی؛ بلوغ سازمانی به عنوان شرایط مداخله گر و پیامدهای فردی و سازمانی در الگوی پارادایمی مدیریت استعداد در راستای توسعه و نگهداشت استعدادها در آموزش و پرورش مطرح شده است. تفکر مدیریت، توسعه و نگهداشت استعدادها در سازمان آموزش و پرورش که با شایستگی های اصولی مدیران گزینش، انتخاب، انتصاب و ارتقا می یابند و به جانشین پروی استعدادها در آینده کمک می کنند از ضروریات نظام آموزشی است.

امروزه نوآوری و حرکت به سوی نوآور شدن و تغییر در ساختارها به منظور نوآور کردن سازمان ها یکی از اهداف مهم سازمانی از جمله مدارس است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی-همبستگی است. حجم کل جامعه آماری معلمان در سال تحصیلی 98-1397 برابر با 196 نفر بوده که به شیوه تمام شماری بررسی شد و در نهایت داده های مربوط به 185 نفر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش از پرسش نامه های استاندارد ساختار سازمانی مدرسه با آلفای کل 92/. و پرسش نامه فعالیت های نوآورانه معلم با آلفای کرونباخ 899/.، همچنین پرسش نامه کیفیت زندگی کاری با آلفای کرونباخ 968/. استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها با نظر استادان راهنما و مشاور و نظر خواهی از صاحب نظران این حوزه و تنی چند از معلمان و مدیران مدارس بررسی و تایید شد. ورود داده ها، تحلیل توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی با استفاده از نرم افزارهای SPSS 20 و آزمون فرضیه ها با استفاده از نرم افزار AMOS20 و به شیوه معادلات ساختاری به انجام رسید. نتایج نشان داد که ساختار سازمانی مدرسه با فعالیت های نوآورانه معلمان و با کیفیت زندگی کاری آنان رابطه معناداری دارد. همچنین کیفیت زندگی کاری معلمان با فعالیت های نوآورانه آنان مرتبط است. بین معلمان زن و مرد از نظر میزان بروز فعالیت های نوآورانه معلمان تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین کیفیت زندگی کاری در رابطه بین ساختار سازمانی و فعالیت های نوآورانه معلمان در شهرستان ملکشاهی نقش میانجی دارد.

این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت، بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کیفی و کمی انجام گرفت. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش تحلیل ساختاری میک مک و تکنیک های تحلیل اثرات متقاطع بهره گرفته شد. در این راستا، پس از برگزاری جلسات اولیه بحث با 12 نفر از خبرگان و متخصصان مدیریت آموزشی، به عنوان جامعه آماری تحقیق که از طریق روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده بودند، پنجاه و دو متغیر اولیه در قالب هشت بعد کلی شناسایی شد. در ادامه، متغیرهای اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم افزار آینده نگار میک مک تعریف شد. در نهایت، با توجه به یافته های پژوهش و امتیاز بالای تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، عوامل اصلی کلیدی در آینده توسعه حرفه ای مدیران مدارس در افق 1404 شناسایی شدند. از بین این عوامل، وجود برنامه های توسعه حرفه ای تاثیرگذارترین عامل کلیدی در توسعه حرفه ای مدیران مدارس در افق 1404 است. ارتباط مداوم نظام آموزشی با نظام های آموزشی موفق دنیا و استفاده از تجارب آنان، داشتن چشم انداز و راهبرد، آینده نگری و تفکر راهبردی سیاست گذاران و برنامه ریزان و حمایت دولت و مجلس در درجات بعدی اهمیت قرار دارند.

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل بر موثر بر سکوت سازمانی با تاکید بر نقش رهبری دانش تیم پذیری مدیران بود. روش این تحقیق توصیفی-همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مدیران مدارس دوره ابتدایی شهر ساری به تعداد 186 نفر بود. با توجه به حجم جامعه آماری پژوهش پرسش نامه های پژوهش بین تمامی مدیران مدارس توزیع و تعداد 162 پرسش نامه جمع آوری شد. بر این اساس روش نمونه گیری تمام شمار استفاده شد. برای گردآوری داده های پژوهش از سه پرسش نامه استاندارد رهبری دانش استاگدیل، سکوت سازمانی دیمیترس و وکولا و تیم پذیری مدیران سلطانی استفاده شد. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری در نرم افزارهای آماری Lisrel وSPSS تحلیل شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که رابطه رهبری دانش با سکوت سازمانی منفی و معنی دار بود. رابطه رهبری دانش با تیم پذیری مدیران مثبت و معنی دار بود. رابطه تیم پذیری مدیران با سکوت سازمانی منفی و معنی دار بود. همچنین مشخص شد که نقش میانجی تیم پذیری مدیران در ارتباط بین رهبری دانش با سکوت سازمانی منفی و معنی دار است. در نتیجه با توجه به مولفه های رهبری دانش و تیم پذیری مدیران می توان شاهد کاهش سکوت سازمانی در مدارس بود.

این پژوهش با هدف مقایسه نظرات دانش آموزان مدارس دولتی و غیردولتی دوره دوم متوسطه شهر کرج با استانداردهای فضای آموزشی انجام شده است. روش پژوهش با توجه به هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل 23192 دانش آموز مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه شهر کرج است و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از 4 ناحیه آموزش و پرورش 384 دانش آموز انتخاب شد. ابزار پژوهش، شامل چک لیست محقق ساخته ارزیابی فضای آموزشی و پرسش نامه محقق ساخته نظرسنجی فضای آموزشی است که بر اساس استانداردهای سازمان نوسازی مدارس تنظیم شده است. فضای آموزشی شامل مولفه های ابعاد، چیدمان، نور، رنگ، مکان یابی و دما است. برای سنجش روایی از روایی محتوایی و برای تعیین پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب پایایی به دست آمده برای مقیاس نظرسنجی 910/0 است. نتایج نشان داد در مواردی شامل تعداد دانش آموزان، اندازه تخته، فاصله تخته، فاصله بین ردیف ها، رنگ آمیزی کلاس، ابعاد پنجره، دما و وسایل گرمایشی و سرمایشی، نظرات دانش آموزان مستقل از استانداردهای فضای آموزشی است و تفاوت معناداری میان شاخص های سازمان نوسازی مدارس و نظرات دانش آموزان وجود دارد. با توجه به نتایج به نظر می رسد بهتر است در تهیه استانداردهای فضای آموزشی مدارس به نظرات دانش آموزان بیشتر توجه شود.

پژوهش حاضر به صورت توصیفی و با تکیه بر روش همبستگی به بررسی رابطه ی بین مسیولیت پذیری اجتماعی با اثربخشی مدارس پرداخته است. جامعه ی آماری پژوهش شامل مدارس خاص(تیزهوشان، استعداد درخشان) شهرستان سنندج بوده به تعداد 241 بوده است. با توجه به محدودیت های ناشی از دسترسی به کل جامعه ی آماری محققان به نمونه گیری از کل جامعه مبادرت ورزیده اند. نمونه ی آماری با استفاده از جدول مورگان 132 نفر انتخاب شده که به صورت تصادفی ساده به ابزارهای پژوهش پاسخ داده اند. ابزار گردآوری داده ها دو عدد پرسشنامه ی استاندارد بوده است. برای مسیولیت پذیری اجتماعی از پرسشنامه ی کارول (1991) و جهت گردآوری داده های اثربخشی نیز از پرسشنامه ی هوی و میسکل(1991) بهره گرفته شد. روایی و پایایی این پرسشنامه ها در تحقیقات قبلی تایید شده بود و در پژوهش حاضر نیز روایی به وسیله ی نظر پژوهشگران و پایایی نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب برای پرسشنامه ی مسیولیت پذیری 0. 81 و برای پرسشنامه ی اثربخشی 0. 78 به دست آمده است. برای تحلیل داده ها و همچنین گزارش وضعیت داده ها از آزمون های تحلیل عاملی تاییدی، آزمون های تی، فریدمن و معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که مسیولیت پذیری اجتماعی رابطه ی مثبت و معنی داری با اثربخشی مدارس دارد و در این راستا می توان ادعا کرد هرچه معلمان و کادر اجرایی مدارس مسیولیت پذیرتر باشند به همان میزان اثربخشی بیش تری در مدارس به دست خواهد آمد. در رابطه با وضعیت ابعاد مسیولیت پذیری نیز ارزش و اهمیت این ابعاد در دیدگاه معلمان به تربیت شامل ابعاد اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی و قانونی می باشد.

پژوهش حاضر با هدف دست یابی به التزام شغلی و خودکارآمدی معلمان از منظر رهبری توزیعی، و با نگاه به عزت نفس سازمانی انجام شد. روش پژوهش حاضر، توصیفی-همبستگی با رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش معلمان زن مقطع ابتدایی شهر خرم آباد به تعداد 850 نفر بود که حجم نمونه ای به تعداد 233 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و با توجه به حداکثر پارامترهای آزاد در مسیرهای فرض شده مدل معادلات ساختاری پژوهش به روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه های استاندارد رهبری توزیعی، عزت نفس سازمانی، التزام شغلی و خودکارآمدی بود که روایی سازه و پایایی آن ها با آزمون آلفای کرونباخ تایید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss23 و amos23 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که متغیر برون زا (رهبری توزیعی) علاوه بر تاثیر مستقیم و معنادار خود بر تمام متغیرهای درون زا (عزت نفس سازمانی، التزام شغلی و خودکارآمدی معلمان) به واسطه عزت نفس سازمانی معلمان، دارای نقش غیرمستقیم در تبیین خودکارآمدی آنان است. همچنین نتایج بیانگر تاثیر مستقیم و معنادار عزت نفس سازمانی بر خودکارآمدی معلمان بود اما تاثیر عزت نفس سازمانی بر التزام شغلی معلمان معنادار نبود.

پژوهش حاضر با هدف توصیف پدیده ساختار علمی مدیریت آموزشی از نگاه و برداشت استادان این رشته دانشگاهی انجام شد. تحلیل اطلاعات از طریق انجام مصاحبه های نیمه ساختارمند با توجه به رویکرد پژوهشی پدیدارشناسی توصیفی و با بهره گیری از روش تحلیلی هفتگانه کلایزی پی گیری شد. مشارکت کنندگان اعضای هیات علمی دارای رتبه علمی از استادیار تا استاد، به تعداد 17تن بودند. یافته های پژوهش که در 6 مولفه اصلی و 15 زیرمولفه طبقه بندی شد، بازنمای تجربه و برداشت صاحب نظران و اندیش ورزان این رشته است. نتایج نشان داد که بین اعضای هیات علمی رشته مدیریت آموزشی نسبت به ساختار علمی این رشته اتفاق نظر وجود ندارد و هویت علمی رشته در سه بخش بنیان نظری، ماهیت بین رشته ای و قلمروی رشته، دارای دو جهان بینی متفاوت است. مولفه های متفاوت از جمله: اصالت علمی، پایان هویت جویی، کارکردگرایی بین رشته ای، بازنگری بین رشته ای، مربی سازمان ها و رهبر آموزش و پرورش وجود این تفاوت در جهان بینی را تایید کرد. ضمن آن که این تفاوت معنی دار اندیشه و قضاوت از زاویه دیگر، می تواند پیام آور پویایی رشته مدیریت آموزشی باشد، زیرا وجود چنین دیدگاه های مختلفی، افزون بر بازنمایی اهمیت آن در چالش برانگیزی هویت علمی رشته مدیریت آموزشی، دربردارنده رشد و توسعه نظری این رشته در درازمدت خواهد بود.