پژوهش های آموزش و یادگیری (دانشور رفتار)
سال:1390 | دوره:18 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

هدف پژوهش حاضر، آزمایش برازندگی مدل پیشنهادی معادلات ساختاری روابط مستقیم و غیر مستقیم، عملکرد تحصیلی قبلی و انجام تکالیف خانه با عملکرد تحصیلی بعدی با میانجی گری خودکارآمدی برای یادگیری و مسوولیت پذیری ادراک شده برای یادگیری در دانش آموزان دختر و پسر دبیرستان های شهر اهواز است. این پژوهش در دو مرحله؛ مطالعه مقدماتی و اصلی انجام شد. هدف مطالعه مقدماتی، بررسی ویژگی های روان سنجی (پایایی و روایی) پرسشنامه ها بود. در این مرحله از تحقیق 130 دانش آموز دختر و پسر دبیرستانی از بین نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر اهواز برای تکمیل پرسشنامه ها به صورت تصادفی چند مرحله ای، انتخاب شدند. در مرحله اول، پایایی و روایی ابزارها مورد بررسی قرار گرفت و در مرحله دوم تحقیق نیز 400 دانش آموز (200 دختر و 200 پسر) دبیرستانی شهر اهواز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای به منظور آزمون فرضیه ها و برازش مدل پیشنهادی، انتخاب شدند. بر اساس نتایج پژوهش، مدل پیشنهادی معادلات ساختاری روابط علی متغیرهای مذکور، از برازش قابل قبولی برخوردار بود. با وجود این، برای این که مدل مذکور به طور مناسبی با داده ها برازش یابد، اصلاح مدل و حذف مسیرهای غیر معنی دار، ضروری به نظر می رسید. اکثر شاخص های برازندگی از انطباق کامل مدل اصلاح شده با داده ها حکایت داشت. در مدل پیشنهادی پژوهش، بین مسیرهای مستقیم عملکرد تحصیلی قبلی و بعدی، عملکرد تحصیلی قبلی و خودکارآمدی برای یادگیری، عملکرد تحصیلی قبلی و انجام تکالیف خانه، انجام تکالیف خانه و خودکارآمدی برای یادگیری، انجام تکالیف خانه و عملکرد تحصیلی بعدی، خودکارآمدی برای یادگیری و عملکرد تحصیلی بعدی، رابطه معنی دار مشاهده شد ولی مسیرهای مربوط به مسوولیت پذیری، معنی دار نبودند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر نیازهای روان شناختی اساسی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان با واسطه گری سبک های هویت (اطلاعاتی، هنجاری و مغشوش/ اجتنابی) با استفاده از مدل معادلات ساختاری، بوده است. بدین منظور 330 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه ارومیه (166 پسر و 164 دختر) با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، انتخاب شده و به پرسشنامه نیازهای روانی اساسی لاگواردیا و همکاران (2000) و سبک های هویت برزونسکی (1992) پاسخ دادند. یافته های به دست آمده نشان داد؛ نیازهای روان شناختی اساسی، اثر مستقیم مثبت و معنادار بر سبک هویت اطلاعاتی، هنجاری و اثر مستقیم منفی بر سبک هویت مغشوش داشته و از طریق این متغیرها (سبک های هویت) به صورت غیر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی، اثر می گذارند هم چنین نیازهای روان شناختی اساسی اثر مستقیم مثبت و معنادار بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان داشته است. اثر مستقیم سبک هویت اطلاعاتی بر پیشرفت تحصیلی مثبت و معنادار اما اثر سبک هویت هنجاری بر پیشرفت تحصیلی، منفی و معنادار بود. اثر مستقیم سبک هویت مغشوش/ اجتنابی نیز بر پیشرفت تحصیلی، معنادار نبود. در مجموع یافته ها، نقش نیازهای روان شناختی اساسی و سبک های هویت در پیشرفت تحصیلی را تایید می کنند.

هدف کلی پژوهش، بررسی تاثیر روش تدریس کاوشگری بر پرورش مهارت های تفکر فلسفی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی بوده است. روش تحقیق، شبه آزمایشی بوده و جامعه آماری پژوهش نیز کلیه دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان بهار در سال تحصیلی 89-88 بوده اند. حجم جامعه آماری 1120 نفر (620 دختر و 500 پسر) می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، نمونه ای با حجم 96 نفر (52 دختر و 44 پسر) از دو مدرسه در چهار کلاس، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته، سنجش تفکر فلسفی بوده است. روایی ابزار از طریق روایی محتوایی بر اساس دیدگاه متخصصان و پایایی آن، از طریق آلفای کرونباخ، ضریب 0.79 بوده است. داده های گردآوری شده با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های؛ تی در گروه های مستقل و تحلیل واریانس دو طرفه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که؛ بین میانگین مهارت های تفکر فلسفی دانش آموزان گروه های کنترل و آزمایش، تفاوت معنی دار وجود دارد. تفکر فلسفی و مولفه های تشکیل دهنده آن در دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی که در درس علوم با روش تدریس کاوشگری، آموزش دیده اند، بیشتر از دانش آموزانی است که با روش تدریس سنتی، آموزش دیده اند بنابراین روش تدریس کاوشگری، موجب افزایش مهارت های تفکر فلسفی دانش آموزان در گروه آزمایش، شده است هم چنین نتایج پژوهش نشان داد؛ به استثنای مولفه جامعیت، بین مهارت های تفکر فلسفی و مولفه های تشکیل دهنده آن در، بین دانش آموزان دختر و پسر گروه آزمایش، تفاوت معنی دار وجود ندارد.

تعاملات معلمان با دانش آموزان از مهم ترین عوامل در محیط یادگیری است که تاثیر به سزایی بر خودپنداری دانش آموزان دارد. بدین منظور هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سبک های تعاملی معلمان با خودپنداری دانش آموزان بود. از کلیه دانش آموزان پایه چهارم و پنجم ابتدایی شهرستان شیراز، نمونه ای مشتمل بر 263 دانش آموز (145 پسر و 118 دختر) در دامنه سنی؛ 9-12 سال به صورت خوشه ای مرحله ای، انتخاب گردید. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه های؛ تعامل معلم و دانش آموز و توصیف خود، استفاده گردید. پرسشنامه تعامل معلم و دانش آموز، هشت ویژگی رفتاری معلم را از دیدگاه دانش آموز، ارزیابی می کند و پرسشنامه توصیف خود نیز خودپنداری را در هفت بعد مجزا و یک بعد کلی، مورد سنجش قرار می دهد. روایی پرسشنامه های مذکور در پژوهش حاضر برمبنای روش های؛ تحلیل عاملی و همبستگی با آزمون های مشابه و پایایی با روش های؛ آلفای کرونباخ و بازآزمایی، محاسبه و ضرائب مطلوب، به دست آمد. تحلیل های آماری نشان داد؛ خودپنداری دانش آموزان توسط سبک های تعاملی، پیش بینی می گردد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز حاکی از آن بود که از میان ابعاد مختلف سبک های تعاملی معلم، بعد راهنمایی پیش بینی کننده مثبت و بعد سخت گیری، پیش بینی کننده منفی و معنادار، خودپنداری دانش آموزان بوده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نیز نشان داد؛ بین خود پنداری علمی و همکاری، همبستگی مثبت و معنادار و بین خودپنداری علمی و تسلط، همبستگی منفی و معنادار وجود دارد هم چنین تفاوت های معنادار آماری بین دختران و پسران، در سبک های تعاملی معلمان و ابعاد خودپنداری وجود داشت.

هدف تحقیق حاضر، تعیین نوع نگرش دانشجویان نسبت به تحقیق و ارتباط آن با باورهای خودکارآمدی تحقیق، بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و تعداد 260 تن از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه کردستان به عنوان نمونه تحقیق با استفاده از نمونه گیری طبقه ای، انتخاب شدند. دو پرسشنامه نگرش به تحقیق و خودکارآمدی تحقیق به عنوان ابزار، مورد استفاده قرار گرفت که روایی و پایایی آن ها در مطالعه مقدماتی، تایید شد. یافته ها نشان داد؛ دانشجویان دختر نگرانی کم تری در زمینه سختی های اجرای تحقیق نسبت به همتایان پسر خود داشتند هم چنین بیشترین نگرش مثبت به تحقیق، مربوط به دانشجویان دانشکده فنی و مهندسی بود و در مقابل دانشجویان دانشکده علوم انسانی، احساس اضطراب بیشتری برای اجرای تحقیق، نسبت به دانشجویان سایر دانشکده ها، داشتند. در مجموع، دانشجویان به فایده و سودمندی تحقیق در مشاغل آتی به میزان بالا، اعتقاد داشتند و هم چنین میزان اضطراب کمی را از خود در زمینه انجام فعالیت های پژوهشی، بروز دادند. دانشجویان پسر نسبت به دختران، بیشتر اطمینان داشتند که از مهارت های خودکارآمدی تحقیق، برخوردارند. تحلیل ها نشان داد؛ دانشجویان دانشکده فنی و مهندسی از اطمینان بالاتری نسبت به دانشجویان سایر دانشکده ها در زمینه مهارت های خودکارآمدی تحقیق، برخوردار بودند. در مقابل دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی در پایین ترین رده اطمینان از مهارت های خودکارآمدی در تحقیق در مقایسه با دانشجویان سایر دانشکده ها، قرار داشتند. مهم ترین مهارت هایی که دانشجویان، سطح اطمینان بالایی در مورد آن از خود نشان دادند، به ترتیب؛ «مهارت های رایانه ای و آماری تحقیق و مهارت های نوشتاری و ارائه تحقیق»، بوده است. در مقابل، «مهارت های کاربرد اخلاق و رویه های تحقیق» و «مهارت های طراحی تحقیق» به ترتیب، در سطح پایینی از اطمینان و خودکارآمدی، از دیدگاه دانشجویان، قرار داشته اند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی مشخصات روان سنجی مقیاس ویژگی های اخلاقی در دانش آموزان دبیرستانی، بوده است. برای این منظور از دانش آموزان دبیرستانی شهر ارومیه نمونه ای به تعداد 693 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی، انتخاب و مقیاس 72 سئوالی ویژگی های اخلاقی محقق ساخته که طیف آن پنچ گزینه ای بوده است، برای آن ها اجرا گردید. جهت استخراج عوامل، از روش تحلیل عوامل اصلی استفاده و دو عامل بزرگ اخلاق، شامل؛ عامل درونی و بیرونی، استخراج گردید. عامل اول، هشت متغیر؛ اخلاق بر مبنای قانون، قراردادهای اخلاقی، اخلاق همگانی، فرامن، طرح واره های اخلاقی، اخلاق مذهبی با تاکید بر اسلام، حساسیت اخلاقی و مهارت های اجرایی اخلاقی و عامل دوم، چهار متغیر؛ اخلاق بر مبنای تنبیه، پاداش، تایید دیگران و یادگیری را در بر می گرفت. این دو عامل در مجموع 56.96 درصد از واریانس را تبیین نمود. در تعیین روایی مقیاس، ضریب همبستگی بین نمرات آزمون لیند و عامل درونی مقیاس ویژگی های اخلاقی برابر با 0.79، ضریب همبستگی بین نمرات آزمون لیند و عامل بیرونی مقیاس ویژگی های اخلاقی برابر با 0.68 و ضریب همبستگی بین نمرات آزمون لیند و کل مقیاس ویژگی های اخلاقی برابر با 0.71 بوده است. جهت تعیین پایایی مقیاس، از ضریب آلفای کرونباخ، استفاده شده است. پایایی کل پرسشنامه برابر با 0.74، پایایی عامل یک پرسشنامه برابر با 0.88 و پایایی عامل دو پرسشنامه نیز برابر با 0.67 بوده است. مقایسه آزمودنی های پسر و دختر، نشان داد که در خرده مقیاس های اخلاق بر مبنای؛ تنبیه، پاداش، مذهب و حساسیت اخلاقی بین دانش آموزان پسر و دختر، تفاوت معنادار وجود دارد.

پژوهش حاضر به بررسی فرهنگ کارآمدی گروهی و رابطه آن با عملکرد معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران می پردازد. پژوهش در حیطه، پژوهش های توصیفی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری، کلیه معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 89-88 و نمونه آماری نیز شامل 140 نفر بوده که به روش خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شده اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه کارآمدی گروهی گودارد و همکاران (2000) و هم چنین فرم ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش ایران، بوده است. یافته های پژوهش نشان داد؛ میان فرهنگ کارآمدی گروهی و خرده مقیاس های آن (تحلیل وظیفه و شایستگی تدریس) با عملکرد معلمان، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. نتایج آزمون T و تحلیل واریانس، حاکی از آن بود که از نظر جنسیت و سابقه کار، بین فرهنگ کارآمدی گروهی معلمان، تفاوت معنادار وجود ندارد در حالی که از نظر مدرک تحصیلی، این تفاوت معنادار بوده است. نتایج تحلیل رگرسیون نیز بیانگر آن است که با ورود همزمان فرهنگ کارآمدی گروهی، خرده مقیاس ها و مولفه های آن ها، در حدود 0.53 درصد تغییرات مربوط به عملکرد فردی معلمان را می توان پیش بینی و تبیین نمود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش بازسازی اسنادی در تغییر نگرش منفی دانش آموزان دختر دوره راهنمایی شهر اصفهان، نسبت به درس ریاضی انجام شده است. جهت نمونه گیری آزمودنی ها، طی دو مرحله، ابتدا؛ 300 نفر از دانش آموزان دختر دوره راهنمایی شهر اصفهان با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده انتخاب و مقیاس نگرش ریاضی، بر روی آن ها اجرا گردید سپس در مرحله دوم، تعداد 60 نفر از آزمودنی های فوق که دارای نگرش منفی نسبت به ریاضی بودند، شناسایی و پس از همتا سازی به صورت تصادفی در دو گروه 30 نفری آزمایش وکنترل قرار داده شدند. تحلیل آماری داده ها در سطح توصیفی با استفاده از شاخص های متناسب و هم چنین در سطح استنباطی با بهره گیری از آزمون؛ تحلیل واریانس با اندازه گیرهای مکرر، به منظور بررسی تفاوت معنادار سه دسته نمرات؛ پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری، انجام شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که بین نگرش دانش آموزان دختر نسبت به درس ریاضی در پیش آزمون با مرحله پس آزمون و مرحله پیگیری، تفاوت معنادار وجود دارد (sig=0.001, F=74.417) به گونه ای که می توان تاثیر جلسات بازسازی اسنادی در تغییر نگرش دانش آموزان دختر دوره راهنمایی را مثبت، ارزیابی نمود.