پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1396 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

امروزه متخصصان مراقبت های بهداشتی در یک سیستم پیچیده در حال تغییر فعالیت می کنند و به روز رسانی مداوم دانش و مهارت در آن ها ضروری است. آماده سازی این متخصصان نیازمند قابلیت های پیچیده آموزشی است (1). انعکاس (Reflection) یک فرایند ذهنی است که طی آن اطلاعات و تجربیات جدید با دانش موجود و مدل های ذهنی ادغام شده و موجب یادگیری فعال می شود (2).  ...

مقدمه: آموزش بالینی بخش اساسی دوره آموزش پرستاری است و فرصتی را برای دانشجو فراهم می سازد تا دانش نظری را برای مراقبت از مددجو به کار گیرد. متاسفانه این آموزش ها بنا به دلایلی نظیر ناهماهنگی بین دروس نظری و کار بالینی و مشخص نبودن اهداف آموزشی دارای اثربخشی لازم نیستند. از این رو پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر نیازهای آموزشی بر یادگیری بالینی دانشجویان پرستاری طراحی و اجرا گردید.روش ها: این پژوهش نیمه تجربی در نیمسال اول 93-92 بر روی 65 دانشجوی ترم 3 پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی بابل اجرا شد. دانشجویان به طور تصادفی در گروه های 7-6 نفره تقسیم و با توجه به نیازهای آموزشی تعیین شده تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته در دو بخش مشخصات دموگرافیک و نیازهای آموزشی بود که اعتبار ابزار به روش روایی محتوی و پایایی آن از طریق آزمون- آزمون مجدد بدست آمد. داده ها از طریق نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (Wilcoxon، t-test، paired t-test، correlation، ANOVA، ANCOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین میانگین نمرات دانشجویان قبل و بعد از آموزش وجود دارد (P<0.001). دانشجویان درحیطه توانایی برقراری ارتباط با میانگین نمره 0.57±4.30 بالاترین نمره را کسب نمودند. همچنین آموزش در حیطه آشنایی با اصول مایع درمانی با میانگین نمره اکتسابی0.53 ±1.24 بهترین اثربخشی را نشان داد. حیطه توانایی تفسیر آزمایشات خون و ادرار با میانگین نمره اکتسابی0.67 ±2.89 از بالاترین نیاز آموزشی برخوردار بود و حیطه های توانایی انجام امور خاص نظیر پانسمان، خون گیری با میانگین نمره 0.82±3.13 و حیطه توانایی اجرای انواع تزریقات با میانگین نمره1.02 ±3.38 به ترتیب در رتبه های بعدی قرار داشتند. همچنین ارتباطی بین میزان یادگیری و شاخص های دموگرافیکی نظیر جنس، مربی کارآموزی و معدل مشاهده نشد. نتیجه گیری: آموزش بر مبنای شناسایی نیازهای دانشجویان و تاکید بیشتر بر نقاط ضعف آن ها می تواند موجب کسب یادگیری بهتر و پایدارتری گردد.

مقدمه: بازاندیشی، از اجزاء جدایی ناپذیر و ضروری در آموزش و یادگیری حرفه های سلامت است. بازاندیشی، فرایندی قابل کنترل است و می توان از استراتژی های متنوع آموزشی جهت تقویت و خلق آن استفاده نمود. بازاندیشی سبب می شود که یادگیری سطحی نبوده و به صورت عمیق و معنی داری ایجاد شود. کاربرد مدل های بازاندیشی و راهبردهای آموزشی ساختارمند، سبب تقویت و ایجاد تفکر بازاندیشانه در عملکرد بالینی می شود. این مطالعه با هدف مروری بر مفاهیم بازاندیشی، مدل های بازاندیشی و راهبردها و روش های تقویت و تدریس بازاندیشی انجام گرفت. روش ها: در این مطالعه پایگاه های اطلاعاتی Science Direct، Ovid، PubMed، SID، Magiran و موتور جستجوی گوگل اسکالر (Google Scholar) با استفاده از کلیدواژه ها و عبارات بازاندیشی «Reflection»، تدریس بازاندیشی «Reflection Teaching»، بازاندیشی و آموزش پزشکی «Reflection and medical education»، بازاندیشی و آموزش بالینی «and Clinical Education Reflection» مورد جستجو قرار گرفتند. در مورد مقالات انگلیسی، سال های (2000 تا 2016) و در مورد مقالات فارسی سال های (1385 تا 1395) مبنا قرار داده شدند. در مجموع 68 مقاله به دست آمد و بعد از دو مرحله بررسی 32 مقاله کاملا مرتبط با هدف مطالعه تشخیص داده شده و در تدوین مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: بازاندیشی به عنوان یک ابزار یادگیری مهم و قابل تقویت و تدریس در آموزش دانشگاهی پذیرفته شده است. روش های داستان گویی، بحث گروهی، فلش کارت، پوشهر کار و راهبردهایی مثل ارائه بازخورد و ایجاد زمینه یادداشت برداری رهای بازاندیشی می توانند به تدریس و تقویت بازاندیشی کمک کنند. بحث و نتیجه گیری: تدریس و تقویت بازاندیشی در فراگیران، از ضروریات آموزش در حرفه های سلامت به شمار می رود. ارتباطی که بین توانایی بازاندیشی در فراگیران، با توانایی تفکر انتفادی، حل مساله، خودارزیابی، تلفیق آموخته های تئوری و عملی و یادگیری خود تنظیمی و مادام العمر وجود دارد، بازاندیشی را به یکی از اجزاء ضروری آموزش حرفه های پزشکی مبدل ساخته است، بنابراین لازم است که از روش های تدریس متنوع جهت تقویت و تدریس بازاندیشی استفاده گردد.

مقدمه: همراه با تکامل تدریجی چشم انداز پرستاری، تقاضای رو به رشد برای توسعه توانایی های تفکر انتقادی و استدلال بالینی برای حل مشکلات و مراقبت از مددجو ایجاد شده است، که مدرسین بالینی از طریق تغییر در رویکرد آموزش بالینی در اجرای مناسب فرآیند پرستاری می توانند به آن پاسخ گویند. هدف این مطالعه تعیین تاثیر آموزش فرآیند پرستاری بر تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری بود. روش ها: این مطالعه نوعی ارزشیابی آموزشی به شیوه نیمه تجربی است که پس از برگزاری کارگاه هم اندیشی فرایند پرستاری برای اعضاء هیات علمی دانشکده پرستاری مامایی شهید بهشتی رشت روی 20 دانشجوی پرستاری تحت نظارت 3 مربی داوطلب به روش در دسترس در سال 1393 انجام شد. دانشجویان شرکت کننده فرآیند پرستاری را بر اساس فرم بررسی وضعیت سلامت و روش آموخته شده در دروس تئوری در بیمار طراحی نمودند. سپس فرآیند پرستاری از مرحله بررسی تا ارزشیابی، در بخش توسط مربیان بالینی به دانشجویان بر اساس محتوای «کارگاه فرآیند پرستاری» در یک جلسه کارآموزی، آموزش داده شد و مجددا از دانشجویان خواسته شد تا فرآیند پرستاری را بر اساس آموزش و فرم بررسی وضعیت سلامت جدید برای همان بیماران قبلی تکمیل نمایند. وضعیت تفکر انتقادی دانشجویان نیز با استفاده از پرسشنامه استاندارد مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا (در پنج بعد ارزشیابی، تجزیه و تحلیل، استنباط، استدلال استقرایی و استدلال قیاسی) قبل و بعد از آموزش (روز اول و آخر کارآموزی) بررسی شد. در پایان کار تکالیف دانشجویان جمع آوری گردید و با چک لیست فرآیند پرستاری ارزیابی شد و اطلاعات بوسیله نرم افزار SPSS با استفاده از آزمون ویلکاکسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مقایسه ابعاد تفکر انتقادی قبل و بعد از آموزش نشان داد که دانشجویان در تمامی ابعاد تفکر انتقادی (ابعاد ارزشیابی (P=0.04)، استنباط (P=0.004)، استدلال قیاسی (P=0.04)، استدلال استقرایی (P=0.005) و نمره کل تفکر انتقادی (P=0.01) بجز نمره تحلیل بهبود معنی دار آماری را قبل و بعد از آموزش نشان دادند و همچنین در فرآیند پرستاری نیز نمره حیطه بررسی و شناخت قبل و بعد از آموزش تفاوت معنی دار آماری را نشان داد P=0.01). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش فرایند پرستاری روی تفکر انتقادی و نحوه بکارگیری فرآیند پرستاری در بالین تاثیر گذار بوده است. یکی از برون دادهای مهم اجرای فرایند پرستاری، ایجاد تغییر در تفکر تحلیلی دانشجویان در آموزش بالینی است. نحوه اجرا و تمرکز تیم آموزش بالینی می تواند بر اجرای درست آن نقش بسزایی داشته باشد.

مقدمه: امروزه محققین به این حقیقت دست یافته اند که دانشجویان پزشکی مستعد فرسودگی تحصیلی بوده که به پیامدهای نامطلوبی منجر می شود که نه تنها موجب افت تحصیلی، مشروط شدن، عدم کسب تخصص لازم و حتی اخراج می شود، بلکه موجب هدر رفتن سرمایه های مادی و معنوی آن ها و جامعه می گردد. هدف از این مطالعه بررسی رابطه کمال گرایی با فرسودگی تحصیلی به واسطه درگیری تحصیلی در دانشجویان پزشکی بود. روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی - تحلیلی از نوع همبستگی بر روی 175 دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال تحصیلی 93-94 بر اساس فرمول کوکران و به روش نمونه گیری در دسترس انجام گرفت. داده ها از طریق سه پرسشنامه مقیاس فرسودگی تحصیلی مسلک (2002)، مقیاس کمال گرایی فراست و همکاران (1997) و درگیری تحصیلی شافلی و بکر (2006) جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر و ضریب همبستگی پیرسون و از طریق نرم افزارهای Lisrel و SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بر اساس برآوردهای ضرایب استاندارد شده بدست آمده از تحلیل مسیر اثرات مستقیم کمال گرایی ناسازگار، کمال گرایی سازگار و درگیری بر فرسودگی تحصیلی به ترتیب 0.24 (t=4.54)، (t=3.03) -0.18و (t=5.86)-0.29 بود که با توجه به مقادیر t در سطح P<0.01 معنی دار بودند. همچنین، ابعاد کمال گرایی از طریق درگیریی تحصیلی دارای اثر غیر مستقیم بر فرسودگی تحصیلی بودند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که ابعاد کمال گرایی از طریق درگیری تحصیلی با فرسودگی تحصیلی ارتباط دارند. لذا توصیه می گردد مسوولان تعلیم و تربیت به دانشجویان آموزش دهند تا معیارهای متناسب با توانایی خود انتخاب کنند و در صورت عدم دستیابی به این معیارها، تلاش و عزت نفس خود را از دست ندهند، بلکه تلاش هایشان را برای رسیدن به اهداف منطقی خود بیشتر کنند تا فرسودگی تحصیلی کمتری را تجربه نمایند و درگیری تحصیلی بالاتری را نشان دهند.

مقدمه: امروزه بین المللی سازی به یکی از دغدغه های اصلی متولیان دانشگاه های برتر جهان بدل شده، چراکه بین المللی سازی شاه راهی برای کیفیت بخشی، برندسازی، درآمدزایی و اعتبار علمی دانشگاه ها است. با توجه به این شرایط پژوهش حاضر با هدف طراحی چارچوب مفهومی بین المللی سازی دانشگاه های علوم پزشکی انجام شده است. روش ها: روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و با توجه به ماهیت داده ها، کیفی است. مشارکت کنندگان 16 خبره دانشگاهی بودند که نمونه گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی تا حد اشباع نظری ادامه یافت. ابزار پژوهش مصاحبه های نیمه ساختاریافته بوده که به روش تحلیل تم و با استفاده از نرم افزار QSR-NVivo مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: عمده ترین یافته ها حکایت از آن داشت که مجموع کدهای بدون تکرار 864 مورد بوده که بر اساس تشابهات مفهومی 69 گره آزاد از میان آن ها استخراج و این گره ها در قالب 10 تم فرعی و 2 تم اصلی دسته بندی و بر اساس آن مدل بومی بین المللی سازی دانشگاه های علوم پزشکی طراحی شد.نتیجه گیری: مدل طراحی شده شامل عوامل زیربنایی و روبنایی است که عوامل زیربنایی به صورت غیرمستقیم و نامحسوس بر بین المللی سازی دانشگاه های علوم پزشکی تاثیر می گذارند و عوامل روبنایی به صورت مستقیم و محسوس به دانشگاه های علوم پزشکی وجهه بین المللی می دهند.

مقدمه: خودکارآمدی، درجه ای از احساس تسلط فرد در مورد توانایی اش برای انجام فعالیت های خاص است. خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان، میزان اعتماد آن ها به توانایی شان در انجام دادن فعالیت های مختلف پژوهشی را نشان می دهد. این مطالعه با هدف تعیین مولفه های خودکارآمدی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی طراحی و اجرا گردید. روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی که در سال 1394 انجام گرفت تعداد 112 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. پرسشنامه شامل دو قسمت: اطلاعات دموگرافیک شامل 5 سوال و خودکارآمدی دانشجویان شامل 55 سوال در خرده مقیاس های خودکارآمدی آماری و تحلیلی، مفهوم پردازی، روش و اجرا، پژوهش کیفی، گزارش نویسی، مهارت ها و اخلاق بود. داده ها پس از جمع آوری از طریق آزمون های آماری t مستقل، همبستگی پیرسون، اسپیرمن و آنالیز واریانس یک طرفه و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: میانگین کل خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان 29.06±155.93 بود. همچنین نتایج نشان داد که نمرات خودکارآمدی پژوهشی و مولفه های آن در طیف متوسط قرار داشتند. اجرای طرح تحقیقاتی یا مشارکت در طرح به عنوان همکار (برحسب تعداد)، تنها متغیری بود که با خودکارآمدی ارتباط مستقیم داشت (r=0.53،P<0.01 ). از نظر جنسیت تنها خرده مقیاس خودکارآمدی پژوهش کیفی در دو جنس اختلاف معنی داری را نشان داد و در دختران این خرده مقیاس بیشتر از پسران بود (0.02>P). نتیجه گیری: وضعیت خودکارآمدی پژوهشی و مولفه های آن در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشگاه در طیف متوسط قرار داشت. نتایج بیانگر آن بود که مشارکت دادن دانشجویان جهت اجرا یا همکاری در طرح های تحقیقاتی در ارتقاء مولفه های خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تاثیر بسزائی دارد. لذا با برنامه ریزی مناسب و برگزاری دوره های آموزشی می توان دانشجویان توانمندتری تربیت نمود.

مقدمه: سرمایه روانشناختی یکی از شاخص های روانشناسی مثبت گرایی است که با ویژگی هایی از قبیل باور فرد به توانایی هایش برای دستیابی به موفقیت، داشتن پشتکار در دنبال کردن اهداف، ایجاد اسنادهای مثبت درباره خود و تحمل کردن مشکلات تعریف شده است و اشتیاق تحصیلی دانشجویان عامل مهم در تعیین رشد شخصی و پیشرفت تحصیلی آنان در دانشگاه هاست. لذا هدف از انجام این پژوهش، تعیین نقش مولفه های سرمایه روانشناختی در پیش بینی اشتیاق تحصیلی دانشجویان بود. روش ها: در این مطالعه همبستگی تعداد 230 دانشجوی دانشکده تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال تحصیلی 96-95 به شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. داده ها از طریق دو پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز و اشتیاق تحصیلی فردریکز جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون) و از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین و انحراف استاندارد نمره کل اشتیاق تحصیلی 6.82±44.02 و نمره کل سرمایه روانشناختی 14.35±98.27 بود. آزمون همبستگی پیرسون بیانگر وجود رابطه مثبت و معنی دار بین مولفه های سرمایه روانشناختی با اشتیاق تحصیلی بود (P<0.001).نتیجه گیری: سرمایه روانشناختی می تواند اشتیاق تحصیلی بین دانشجویان را پیش بینی کند. با توجه به این که این متغیر به شوق و اشتیاق دانشجویان به ادامه تحصیل ارتباط دارد، بنابراین تشکیل دوره های آموزشی و کارگاه های آموزشی جهت افزایش سرمایه روانشاختی دانشجویان باید مورد توجه و تاکید قرار گیرد.