پژوهش های کاربردی روانشناختی
سال:1395 | دوره:7 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

پرستاری به منزله یک حرفه با میزان مخاطره بالا و فرسودگی محسوب می شود. پژوهش های قبلی درباره پرستاران رابطه منفی و معناداری را بین فرسودگی شغلی پرستاران با سخت کوشی و هوش هیجانی آن ها نشان داده اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی فرسودگی شغلی در پرستاران و رابطه فرسودگی پرستاران با متغیرهای پیش بین هوش هیجانی، هوش معنوی و سخت کوشی بود. تعداد 180 پرستار زن با تکمیل مقیاس فرسودگی شغلی ماسلاچ (MBI)، مقیاس هوش هیجانی (EIS- 41)، اندازه خودگزارش دهی هوش معنوی (SISRI) و زمینه یاب دیدگاه های شخصی (PVS)، در این پژوهش شرکت کردند. نتایج ضرایب همبستگی حاکی از آن بود که روابط منفی و معنادار بین هوش هیجانی، هوش معنوی و سخت کوشی با فرسودگی شغلی وجود دارد و تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که سخت کوشی (مولفه تعهد)، هوش معنوی (مولفه پدیدآوری معنای فردی) و هوش هیجانی (مولفه تنظیم هیجان ها)، ضرایب معناداری در پیش بینی فرسودگی شغلی پرستاران دارند. همچنین یافته ها نشان داد که سه مولفه تعهد، پدیدآوری معنای فردی و تنظیم هیجان ها 39 درصد تغییرات فرسودگی شغلی پرستاران را تبیین می کنند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که سه عامل اساسی روان شناختی فوق فرسودگی شغلی را در پرستاران تبیین می کنند.

ناتوانی در برقراری ارتباط، از جمله خصیصه های آشکار افراد اتیسم محسوب می شود. تحقیق حاضر با هدف طراحی آموزش برنامه مهارت های پیش کلامی، به منظور بهبود و افزایش مهارت های ارتباطی کودکان اتیسم با عملکرد بالا انجام شده است و از نوع تحقیقات آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل کلیه کودکان با اختلال اتیسم مراکز ویژه کودکان اتیسم شهر تهران در سال 94-95 بود. تعداد 20 کودک پسر اتیسم با عملکرد بالا، به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. برنامه مداخله در 20 جلسه آموزش متوالی، در مرکز اتیسم دوم آوریل تهران، برای گروه آزمایش و خانواده های آنها با استفاده از نمایش ویدئویی، نقش بازی و داستان گویی آموزش داده شد. از آزمون محقق ساخته مهارت های پیش کلامی و آزمون نیمرخ رشد زبان (Told)، برای ارزیابی مهارت های ارتباطی استفاده شد. اطلاعات حاصل، توسط آزمون های تحلیل واریانس و اندازه گیری مکرر تحلیل شدند و نتایج نهایی نشان داد که همه فرضیه های این پژوهش، در سطح آلفای p<0.05 معنی دار شدند. یافته های حاصل نشان دادند که این برنامه، موجب بهبود و افزایش معنادار مهارت های برقراری ارتباط گروه آزمایش شد. اما این بهبودی در شرکت کنندگان گروه کنترل ایجاد نشد.

هدف مطالعه حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه شیفتگی مرتبط با کار 13 ماده ای باکر (2008) بوده است. بدین منظور تعداد 260 نفر از کارکنان شرکت هواپیما سازی ایران به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند. ساختار عامل اکتشافی با روش چرخش واریماکس در پرسشنامه شیفتگی مرتبط با کار همانند پرسشنامه اصلی، 3 عامل را به دست آورد که روی هم 71.37 واریانس پرسشنامه را تبیین کردند. تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که داده ها از برازش خوبی برخوردار است. به منظور مطالعه پایایی مقیاس، از روش های همسانی درونی و پایایی تنصیفی استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس، 0.88، برای خرده مقیاس جذب 0.94، برای خرده مقیاس لذت 0.88 و برای خرده مقیاس انگیزش درونی 0.8 در حد مطلوب می باشند. همچنین ضریب پایایی تنصیف مقیاس شیفتگی مربوط به کار نیز 0.88 برآورد گردید. برای تعیین روایی آزمون از روایی محتوا، روایی واگرا و همگرا و تحلیل عوامل (اکتشافی، تاییدی) استفاده شد. نتایج روایی همگرا نشان داد بین تجربه شیفتگی و خشنودی شغلی (بریفیلد و روث، 1951) ضریب همبستگی 0.825، و بین تجربه شیفتگی و عواطف مثبت (واتسن، کلارک و تلگن، 1988) ضریب همبستگی 0.593 وجود دارد. هم چنین نتایج روایی واگرا نشان داد بین تجربه شیفتگی مرتبط با کار و عاطفه منفی (واتسن، کلارک و تلگن، 1988) ضریب همبستگی -0.614 وجود دارد (p 0.000). از مقیاس تجربه شیفتگی مرتبط با کار می توان در کارهای بالینی و پژوهشی استفاده کرد.

این پژوهش با هدف طراحی برنامه آموزش هوش هیجانی و بررسی اثربخشی آن بر کاهش مشکلات رفتاری نوجوانان تک والد با مشکلات هیجانی و رفتاری انجام شده است. این برنامه در ده جلسه دوساعته و به روش کارگاهی ارائه شده است. این پژوهش در زمره طرح های شبه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل است. گروه نمونه با گزینش هدفمند شامل 28 نفر از نوجوانان دختر تک والد با مشکلات هیجانی و رفتاری بودند که با افت آزمودنی ها، یازده آزمودنی در گروه آزمایشی و دوازده نفر در گروه کنترل شرکت داشتند. در این پژوهش پرسشنامه رفتاری کودک (CBCL) و فرم خودسنجی نوجوانان (YSR) (آخنباخ و رسکورلا، 2001، مینایی، 1390) مورد استفاده قرار گرفته است. تحلیل داده ها به روش تحلیل واریانس چندمتغیره با طرح اندازه گیری های مکرر نشان داد که با آموزش برنامه هوش هیجانی، مشکلات رفتاری آزمودنی ها کاهش یافته، و اثربخشی برنامه تا مرحله پیگیری نیز پایدار بوده است.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی اثر آموزش خودکارآمدی هیجانی بر سازگاری اجتماعی و اضطراب اجتماعی در دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی بود. بدین منظور، نمونه ای شامل 34 دانش آموز پسر پایه دوم و سوم راهنمایی از منطقه 2 شهر ری به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. گروه نمونه از نظر بهره هوشی، تحصیلات والدین و پیشرفت تحصیلی همتا شدند. سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل، هر کدام 17 نفر قرار گرفتند. به گروه آزمایشی مهارت های خودکارآمدی هیجانی در 8 جلسه 2 ساعتی ارائه شد و گروه کنترل برنامه ای دریافت نکردند. هر دو گروه قبل و بعد از آزمایش، مقیاس های سازگاری اجتماعی کالیفرنیا و اضطراب اجتماعی کانور را پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده، از روش های آمار توصیفی و تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد آموزش مهارت های خودکارآمدی هیجانی تاثیر معناداری بر سازگاری اجتماعی و اضطراب اجتماعی نوجوانان داشته است. برنامه ها آموزش مهارت های خودکارآمدی هیجانی، به دلیل رشد قدرت شناختی در کنترل عواطف و معوق گذاشتن آن ها می توانند سازگاری اجتماعی نوجوانان را افزایش دهند و از سویی به دلیل تاکید این آموزش بر مهارت های خودکارآمدی و خودتنظیمی می توانند در کاهش اضطراب احتماعی نوجوانان موثر باشند.

مهارت های ارتباطی و تعاملات اجتماعی، نقش انکارناپذیری در کیفیت زندگی و سلامت روان شناختی اجتماعی، معنوی و جسمانی دارد. ارتقای این مهارت ها از مهم ترین دغدغه های والدین و مربیان است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی قصه درمانی بر بهبود مهارت های ارتباطی و تعاملات اجتماعی کودکان مبتلا به اوتیسم صورت بندی شد. طرح پژوهش از نوع شبه آزمایشی و شامل یک پیش آزمون و پس آزمون بود که در هر دو گروه آزمایش و گروه گواه انجام شد. از بین کودکان واجد شرایط، 20 نفر از کودکان مبتلا به اوتیسم با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، به عنوان نمونه مورد پژوهش انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش انتساب گردیدند و سپس گروه آزمایش در طول سه هفته آموزش دید. در این پژوهش از مقیاس درجه بندی کودکی اوتیسم (GARS) به عنوان ابزا ری برای سنجش بهبودی کودکان استفاده شد و داده های جمع آوری شده، با استفاده از کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش قصه درمانی به طور معناداری در سطح p<0.05 در کاهش علائم اوتیسم، بهبود مهارت های ارتباطی و تعاملات اجتماعی کودکان دارای اوتیسم موثر است. البته این روش در بهبود رفتارهای کلیشه ای و تکراری کودکان تاثیر معناداری نداشت. با توجه به مزایای این مداخله در درمان و اهمیت افزایش جلسات قصه درمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم، توصیه می شود این روش درمانی در کنار روش های مرسوم به جامعه اوتیسم به خصوص مادران ارائه شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر توانبخشی شناختی بر حافظه و کارکردهای اجرایی افراد دچار آسیب مغزی با نقش تعدیل کنندگی نشانه های افسردگی، اضطراب و فرسودگی روانی صورت گرفت. طرح این پژوهش از نوع پیش آزمون-پس آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل است که 26 نفر فرد دچار آسیب مغزی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه های آزمایش (N=12) و کنترل (N=14) قرار گرفتند. سنجش در دو مرحله پیش آزمون-پس آزمون و با استفاده از مجموعه آزمون های بومی شده حافظه و کارکردهای اجرایی، پرسش نامه های افسردگی، اضطراب و فرسودگی روانی انجام شد که با استفاده از آزمون های آماری آنکوا و مانکووا تجزیه و تحلیل شدند. مداخله به صورت 12 جلسه، دو ساعته و دو روز در هفته برگزار شد، گروه کنترل نیز از مداخله معمول بیمارستانی برخوردار شدند. یافته های پژوهش نشان دادند که تمرینات توانبخشی، عملکرد حافظه معنایی، مدیریت حل مساله و توجه پایدار افراد دچار آسیب مغزی را بهبود بخشیده است (p<0.05)، ولی تاثیر معناداری در بهبود توجه تقسیم شده، حافظه رویدادی و فعال نداشته است (p>0.05). تفاوت های فردی، نقش جنسیت، سن و دقت پایین آزمون های سنجش می توانند تبیین کننده عدم بهبودی معنادار در این افراد باشند. هم چنین اثربخشی تمرینات شناختی بر کارکردهای شناختی فرد بر اساس میزان فرسودگی روانی تغییر کرد، ولی رابطه معناداری میان تغییر نشانه های افسردگی و اضطراب و میزان بهبود حافظه و کارکردهای اجرایی افراد دچار آسیب مغزی یافت نشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر تصویر بدنی در ورزشکاران بدنساز مرد می باشد. این مقاله پژوهشی نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است که در آن تاثیر تکنیک های شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر بهبود تصویر بدنی در ورزشکاران بدنساز مرد 18 تا 30 سال مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های مورد پژوهش از چهار باشگاه بدنسازی تهران (آرین، جنوب شرق، چمران و اسپینا) در تابستان 1394 با روش نمونه گیری در دسترس مبتنی بر هدف انتخاب شدند: از میان کل ورزشکاران بدنساز مردیکه دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند، تعداد 32 نفر با نمره 46 تا 170 (تصویر بدنی بد و متوسط) در پرسشنامه تصویر بدن MBSRQ، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل (هر گروه 16 نفر) گمارش شدند. افرادی که در گروه آزمایش قرار گرفتند در 8 جلسه درمان گروهی 2 ساعته به صورت هفتگی شرکت نمودند، اما افراد گروه گواه درمانی دریافت نکردند. پس از پایان درمان، پس آزمون بر روی هر دو گروه انجام شد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس گویای اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر علائم بالینی اضطراب بود. آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) می تواند منجر به بهبود تصویر بدنی در ورزشکاران بدنساز شود.

هدف از پژوهش حاضر انطباق و اعتباریابی مقیاسی جهت سنجش معتبر و پایای مهارت حل مساله در کودکان 4 تا 6 ساله است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری آن را تمامی کودکان 4 تا 6 ساله در مهدهای کودک منطقه 6 تهران تشکیل داده اند. گروه نمونه در مجموع شامل 271 کودک 4 تا 6 ساله بود. روش نمونه گیری، نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای بود. پایایی آزمون از روش بازآزمایی و اعتبار آزمون از طریق اعتبار افتراقی، اعتبار ملاکی و اعتبار سازه بررسی شد.بر اساس نتایج حاصل می توان نتیجه گرفت که ابزار موردنظر از ویژگی های روانسنجی مناسبی برخوردار است. در بحث پایایی آزمون ضرایب همبستگی نمرات آزمون در دو مرحله بین 0.71 تا 0.96 بدست آمد. شواهد اعتبار افتراقی مبتنی بر تفاوت گروه کودکان بهنجار با کودکان دارای مشکلات رفتاری و مقایسه نیمرخ این دو بر اساس نمرات مربوط به پاسخ های گروه همسالان و مادران بود. اعتبار ملاکی از طریق گزارش معلمان و اعتبار سازه بر اساس روابط بین نمرات حاصل از آزمون بررسی گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد، کودکان دارای مشکلات رفتاری در حل مسائل خود بیشتر راه حل هایی را انتخاب می کنند که با اعمال قدرت فیزیکی یا کلامی همراه است. میانگین نمرات کودکان بهنجار در مولفه پاسخ های راه حل طبقات غیرمرتبط و شکل مبدل در موقعیت های مرتبط با مادر در مقایسه با کودکان دارای مشکلات رفتاری بالاتر است. این در حالی است که پاسخ های تکراری دو گروه تفاوت معناداری را نشان نداده اند. در این بخش از یافته ها این موضوع اهمیت دارد که در مشکلات کودک با مادر، کودکان عادی راه حل های بیشتری نسبت به کودکان دارای مشکلات رفتاری ارائه داده اند و از طبقات متنوع تری در ارائه راه حل استفاده کرده اند. به طور کلی، مقایسه نیمرخ دو گروه کودکان بهنجار با کودکان دارای مشکلات رفتاری نشان داد نیمرخ میانگین های دو گروه در سطح کمتر از 0.05 تفاوت معناداری از هم دارند. دختران گروه نمونه در پاسخ های مربوط به مولفه های بدون اعمال قدرت و مرتبط، میانگین بالاتر و در پاسخ های مربوط به دیگر مولفه های با اعمال قدرت و غیرمرتبط میانگین کمتری را نسبت به پسران کسب کرده اند. این بدین معنی است که دختران نسبت به پسران در مجموع راه حل های با اعمال قدرت کمتری ارائه می دهند.

ما در عصری زندگی می کنیم که شاهد استفاده روزافزون اعضای خانواده از شبکه های اجتماعی به خصوص نوجوانان هستیم. این پژوهش به منظور بررسی رابطه میان عملکرد خانواده با استفاده از شبکه های اجتماعی در دانش آموزان دبیرستانی انجام پذیرفت. این تحقیق از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دبیرستانی دوره دوم شهر قزوین بود که تعداد 175 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق حاضر عبارت بود از مقیاس اعتیاد به فیس بوک برگن (BFAS) و سنجش عملکرد خانواده (FAD). برای تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و تحلیلی از آزمون آماری پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین ابعاد عملکرد خانواده با استفاده از شبکه های اجتماعی، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد و علاوه بر این تحلیل رگرسیون گام به گام داده ها نشان داد که متغیرهای نقش ها و ارتباط توانستند 1.43 درصد واریانس مربوط به استفاده از شبکه های اجتماعی را پیش بینی کنند. عملکرد خانواده میزان استفاده از شبکه های اجتماعی را فراهم می سازد و بین عملکرد خانواده و استفاده از شبکه های اجتماعی در دانش آموزان رابطه مثبت وجود دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان تاثیر روش ترکیبی تصویرسازی ذهنی همراه با تمرین جسمانی بر یادگیری و یادداری مهارت سه گام بسکتبال در دانش آموزان مقطع راهنمایی بود. بدین منظور از بین دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی شهرستان بروجن با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای تصادفی و طی دو مرحله تعداد 40 نفر انتخاب و در گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایشی ابتدا مهارت سه گام بسکتبال را در ذهن خود تصویرسازی کرده و بعد آن را به صورت عملی تمرین کردند و گروه کنترل این مهارت را فقط به صورت عملی تمرین کردند. جلسات تمرینی شامل 8 هفته و هر هفته 3 ساعت بود. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه تجدیدنظر شده تصویرسازی یحرکتی هال و مارتین (1997) بود. جهت تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نشان دهنده تاثیر بیشتر روش ترکیبی تصویرسازی ذهنی همراه با تمرین بدنی بود. بر اساس یافته ها توصیه می شود جهت بالا بردن کارایی ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی از این روش که به هیچ گونه هزینه و امکاناتی نیازی ندارد، استفاده کنند.

محیط کار و شرایط نامطلوب حاکم بر آن ارتباط تنگاتنگ با معضلات درون فردی، بین فردی کارکنان و سازمانی دارد. شواهد پژوهشی در جوامع مختلف نشان داده است، آموزش مهارت های زندگی در محیط کاری می تواند عاملی حمایت کننده در برابر عوارض ممکن باشد. هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی آموزش مهارت های زندگی در محیط های کاری در استان تهران است. جامعه پژوهش حاضر دربرگیرنده کلیه کارکنان دارای تحصیلات دیپلم و بالاتر شاغل در سازمان های دولتی و غیردولتی فعال این استان بود که از این آن ها 456 نفر (با میانگین سنی 33.95 سال و انحراف استاندارد 7.20 و میانگین سابقه کار 8.62 سال و انحراف استاندارد 6.72) انتخاب، و در کارگاه های آموزشی مهارت های زندگی ویژه بزرگ سالان شاغل در محیط های کاری شرکت داده شدند. از شرکت کنندگان خواسته شد مقیاس مهارت های زندگی (اکبری زردخانه و همکاران، 1393)، مقیاس افسردگی اضطراب و استرس، مقیاس سرسختی روان شناختی و سیاهه احساس خصومت ویلیامز در دو مرحله قبل و بعد از مداخله این ابزارها را تکمیل نمایند. انجام تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد در مرحله پس آزمون نیمرخ مهارت های زندگی در محیط های کاری گروه های آزمایشی و کنترل پس از حذف اثر پیش آزمون تفاوت معنادار از هم دارد (h2=0.03 و p>0.05 و F=3.79 df=(3,215) و W=1.81). این یافته به این معنا است که مداخله توانسته است موجب افزایش مولفه های مهارت های زندگی در محیط های کاری شود. بحث وآموزش مهارت های زندگی ویژه بزرگ سالان شاغل می تواند موجبات بهبود مهارت های زندگی کارکنان را فراهم نماید. البته برای بهبود اثربخشی این آموزش ها، بومی سازی محتوی بسته آموزشی، استفاده از مدرسان آموزش دیده و فراهم نمودن شرایط لازم اجرای کارگاه ها در محیط های کاری پیشنهاد می شود.