تحقیقات نظام سلامت حکیم (حکیم)
سال:1381 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:13

این مطالعه به منظور بررسی همه گیر شناختی تصادفات رانندگی منجر به بستری در کودکان تهرانی انجام گرفت. تروما شایعترین علت مرگ و میر در کودکان بوده و با اتلاف هزینه زیاد و درگیر ساختن بخش مهمی از جامعه، صدمات جبران ناپذیری به جامعه وارد می کند که جهت پیشگیری از وقوع چنین صدماتی باید چاره ای مناسب اندیشیده شود. تصادفات رانندگی شایعترین علت میرایی و معلولیت در اطفال است. این مقاله دربرگیرنده بخشی از اطلاعات طرح ملی تروما است که طی آن به مدت 12 ماه، از شهریور 1379، اطلاعات مربوط به کلیه بیماران ترومایی بستری در 6 بیمارستان دانشگاهی در سطح شهر تهران، توسط پرسشگران آموزش دیده طرح بصورت آینده نگر جمع آوری گردیده است. از مجموع 7815 مورد ترومای منجر به بستری، 2226 مورد آن را کودکان و نوجوانان سنین زیر 19 سال بخود اختصاص داده اند که از میان آنها علت آسیب در 901 بیمار (40%) تصادفات رانندگی بوده است. شایعترین گروه سنی نوجوانان 18-16 ساله بوده اند (34.1%) و پسران 3.5 برابر دختران دچار سوانح رانندگی شده اند. عابرین پیاده با 52.3% (471 مورد) و موتور سواران با 25.4% (229 مورد) بیشترین مصدومین سوانح رانندگی بشمار می روند. تابستان شایعترین فصل حادثه خیز بوده است (30% موارد حدود 269 بیمار). شلوغ ترین ساعات وقوع صدمات رانندگی بین ساعات 12 ظهر و 6 عصر بوده است. آسیبهای وارده به سر در 79% موارد (719 مورد) بیشترین تعداد بیماران را شامل شده و آسیب اندامهای تحتانی و فوقانی با 322 و 308 مورد، شایعترین اعضای آسیب دیده پس از آسیب های سر به شمار می روند. از آنجایی که شایعترین گروه سنی در تصادفات عابرین پیاده، گروه سنی 10-6 سال بوده است و بیشترین موارد سوانح رانندگی ناشی از تصادفات موتور سیکلت در نوجوانان 18-16 ساله، مشاهده شد، جداسازی مسیرهای عابرین پیاده از مسیر حرکت وسایل نقلیه، آموزش همگانی، وضع قوانین مناسب جهت کاهش موارد استفاده از موتورسیکلت در سنین پایین و الزامی ساختن استفاده از کلاه ایمنی برای موتور سواران، می تواند به نحو محسوسی از میزان صدمات کودکان بکاهد.

در این مقاله، نتایج تحقیقات انجام شده در رابطه با طراحی و ساخت یک نمونه آزمایشی دستگاه اسپکتروفوتومتر مشابه آنچه به طور روزمره در آزمایشگاه های تشخیص طبی استفاده می شود، ارایه می گردد. در این تحقیق پس از طراحی و ساخت و تست بخش های مختلف اپتیک، مکانیک و الکترونیک سیستم مورد نظر و نیز طراحی یک نرم افزار جهت راه اندازی، کنترل و پردازش سیگنال، یک سیستم کامل با قابلیت تنظیم طول موج نور به صورت اتوماتیک پیاده سازی گردید. پس از پیاده سازی سیستم بصورت کامل چند سری آزمایش بر روی مواد آزمایشگاهی جهت تست و کالیبراسیون و جبران خطاها انجام پذیرفت که نتایج حاصل از این آزمایش ها در مقاله حاضر ارایه شده است.

توکسوپلاسموز مادرزادی یکی از بیماریهای مهم عفونی است که به دنبال ابتلای مادر طی دوران بارداری به انگل توکسوپلاسماگوندی ای (Toxoplasna gondii) نزد نوزادان و کودکان دیده می شود. جهت تعیین میزان آلودگی زنان باردار در حین دوره بارداری، سرم خون 4120 نفر مادر باردار (طی هفته های 6 الی 12 حاملگی) جمع آوری شده و به روش ایمنوفلوئورسانس غیر مستقیم (I.F.A.T) از نظر وجود پادتن توکسوپلاسما مورد آزمایش قرار گرفت. تعداد 2804 نفر از 4120 نفر سرم مثبت (68 درصد) و تعداد 1316 نفر آنان سرم منفی (32 درصد) بودند. ازمیان زنان سرم مثبت، تعدادی که دارای عیار پادتن مساوی یا کمتر از 1.400 بوده اند به جهت آلودگی قبلی از گردونه مطالعه خارج شدند و تعدادی که عیار پادتن مساوی یا بیشتر از 1.800 داشتند مورد پیگیری قرار گرفتند. از این گروه زنان (دارای عیار پادتن مساوی یا بالاتر از 1.800) در مراجعه بعدی (هفته های 16 تا 24 بارداری) نمونه گیری و آزمایش به عمل آمد و تعدادی از آنان که پادتن ثابت یا پایین رونده داشتند و نشان دهنده ابتلای آنها قبل از حاملگی بوده است از گردونه مطالعه خارج شدند. زنان باردار که عیار پادتن بالا رونده داشتند و این افزایش نشانگر ابتلای جدید (مثبت شدن (IgM در آنها بوده است تا پایان دوره بارداری از نظر میزان عیار پادتن ضد توکسوپلاسما تحت کنترل قرار گرفتند. مجموعا در این قسمت از مطالعه، یک مورد کودک توکسوپلاسمیک و 2 مورد سقط جنین داشتیم. از زنان سرم منفی (32 درصد) به طور منظم طی دوره بارداری (هفته های 16 تا 24 و هفته های 28 تا 36) نمونه گیری و آزمایش بعمل آمد و تعدادی که در حین بارداری از نظر سرمی مثبت شدند (18نفر = (seroconverted مورد پیگیری قرار گرفتند. در این قسمت نیز 8 مورد کودک با توکسوپلاسموز مادرزادی و یک مورد سقط جنین مشاهده گردید. بر اساس نتایج حاصله، خطر ابتلای مادران سرم منفی در حین بارداری حدود 14 در هزار (18 نفر از 1316 نفر) و احتمال توکسوپلاسمیک شدن کودکان مادران در معرض خطر (سرم منفی) 7 در هزار (9 مورد از 1316 نفر) می باشد.

هلیکوباکترپیلوری به عنوان عامل ایجاد کننده زخم معده و اثتی عشر و همچنین سرطان معده، شناخته شده است و در شرایط نامناسب محیطی می تواند به شکل کوکویید، تبدیل گردد. به علت اینکه کوکوییدها در آزمایشگاه به راحتی قابل کشت نیستند، تصور می شد که باکتری مرده باشد. برخی محققین، با روشهای مختلف توانسته اند زنده بودن شکل کوکوییدی را به اثبات برسانند. در این پژوهش با استفاده از روش فلوسیتومتری، افتراق باکتری زنده از مرده، اجرا و استاندارد شده و با سرعت، دقت و تکرارپذیری خوب، زنده بودن شکل کوکوییدی باکتری نشان داده شده است. نتایج مطالعه نشان داد که کلیه باکتریهای نگا هداری شده در آب بعد از 24 ساعت تبدیل به فرم کوکویید می شوند. همچنین باکتری پس از تبدیل به فرم کوکویید قادر است تا 11 ماه در درجه حرارت پایین زنده بماند. بدین ترتیب با استفاده از فلوسیتومتری و با صرف هزینه کمتر، می توان اثر عوامل مختلف را بر روی زندگی باکتری، در کوتاه ترین زمان ممکن مطالعه کرد.

قرص پروستاگلاندین E2 و سوند فولی اینتراسرویکال هر دو برای رسیده کردن دهانه رحم موثر شناخته شده اند. هدف از این مطالعه، مقایسه قرص واژینال پروستاگلاندین E2 و سوند فولی اینتراسرویکال برای رسیده کردن دهانه رحم قبل از اینداکشن می باشد.این مطالعه از نوع تصادفی آینده نگر می باشد که در بیمارستان میرزا کوچک خان تهران انجام شد. بیماران با نمره بیشاپ کمتر یا مساوی 5 به طور تصادفی، برای درمان با قرص پروستاگلاندین E2 یا سوند فولی شماره 14 اختصاص یافتند. قرص پروستاگلاندین E2 بر اساس توصیه شرکت سازنده آن استفاده شد. بلافاصله پس از خروج سوند یا 6 ساعت پس از مصرف آخرین قرص پروستاگلاندین در صورتی که بیمار در فاز زایمان نبود انفوزیون اکسی توسین آغاز می شد. گروه ها از نظر سن مادر، تعداد زایمان، سن حاملگی، نمره بیشاپ اولیه مشابه بودند. 45 نفر در گروه فولی و 45 نفر نیر در گروه پروستاگلاندین قرار گرفتند. نمره بیشاپ بعد از رسیده شدن دهانه رحم قبل از اینداکشن (6.64 در مقابل P=0.544  6.76) و تغییر نمره بیشاپ (3.662 در مقایسه با P=0.786  3.67) در دو گروه تفاوتی نداشت.زمان قبل از اینداکشن (3.34 ساعت در مقایسه با P<0.001  6.52) و زمان کل (8.47 ساعت در مقایسه P=0.006  15.99) به طور معنی داری در گروه فولی کوتاه تر بود. تعداد روزهای بستری و هزینه صرف شده به تریتب (2.00 در مقایسه با P=0.034  2.125) (58435.294 ریال در مقایسه با P=0.00  63183.750) به طور معنی داری در گروه فولی کمتر بود. هیچ تفاوتی در دو گروه از نظر نوع زایمان، میزان بیش تحریکی، دوز مصرفی اکسی توکسین، وزن جنین، نمره آپکار، میزان اختلالات ضربان قلب جنین و لیبر خود به خود وجود نداشت.نتیجه کلی این بود که استفاده از سوند فولی منجر به زمان اینداکشن کوتاه تر، و روزهای بستری و هزینه صرف شده کمتر نسبت به قرص پروستاگلاندین E2 می گردد.

با توجه به اهمیت اقتصادی صادرات میگو برای کشور و گزارش مواردی از بیماری وبا به ویژه در استان های جنوبی کشور و در نظر داشتن اپیدمیولوژی بیماری و احتمال آلودگی محصولات دریایی به دلیل ورود فاضلابهای شهری و روستایی این مناطق به آبهای ساحلی که در پرورش میگو مورد استفاده قرار می گیرند تحقیقی در مورد وجود آلودگی میگوهای پرورشی و دریایی سواحل جنوبی ایران به ویبریوکلرا انجام گرفت. بر این اساس از میگوهای پرورشی و دریایی استانهای بوشهر، بندرعباس و خوزستان نمونه گیری به عمل آمد و طی سه مرحله نمونه برداری تعداد 770 نمونه میگو جمع آوری گردید. هر نمونه حاوی 25 گرم میگو بود که در کیسه استریل جمع آوری گردید و در سرما در مدت کوتاهی به آزمایشگاه منتقل گردید و پس از غنی سازی در محیط انتخابی و کشت در محیط های اختصاصی و انجام آزمونهای دقیق باکتری شناسی بر روی این نمونه ها در هیچ مورد ویبریو کلرا از نمونه های میگو جدا نگردید. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق 4 گونه از ویبریوهای دریایی به نام های پاراهمولیتیکوس، دامسلا، آلژینولیتیکوس، فلوویالیس جدا گردید که در مقایسه با ویبریوکلرا از اهمیت بسیار کمتری برخوردارند و بیشتر در ایجاد عفونت های خارج روده ای نقش دارند ولی هیچ ویبریوکلرایی در نمونه های تحت بررسی یافت نشد. اگرچه در حال حاضر آلودگی به ویبریوکلرا در میگوهای پرورشی دریایی ایران بسیار غیر محتمل به نظر می رسد با این وجود توصیه به جلوگیری از ورود فاضلاب ها به آبهای سطحی و سواحل می شود.

با افزایش شمار مبتلایان به عفونت های قابل سرایت از راه انتقال خون، به خصوص ایدز، اهدای خون داوطلبانه و انتخاب اهدای کنندگانی که در معرض خطر کمتری هستند، بخش اصلی راه کارهای جهانی در زمینه اطمینان یافتن از خون سالم را تشکیل میدهد. سرمایه گذاری بر منابع انسانی و مالی جهت آموزش عمومی و ایجاد انگیزه در اهدای کنندگان خون، منافع دراز مدت فراوانی از جمله منابع کافی و سالم خون را در پی خواهد داشت. در این تحقیق میزان شیوع علل معافیت از اهدای خون در مراجعه کنندگان به سازمان انتقال خون تهران بررسی شده است. مطالعه به روش توصیفی - مشاهده ای می باشد. کلیه اطلاعات ثبت شده اهدای کنندگان خون به سازمان انتقال خون تهران، در 6 ماهه دوم سال 1378 از جلمه سن، جنس، شغل، وضعیت تاهل و علت معافیت جمع آوری گردید و در نهایت اطلاعات به دست آمده با نرم افزار SPSS آنالیز شد. کل مراجعین 163418 نفر بودند که از این تعداد 32226 نفر از اهدای خون معاف شده و تحت مطالعه قرار گرفتند. افراد معاف شده 80.7 درصد مرد و 19.3 درصد زن بودند. از نظر وضعیت تاهل 45.7 درصد مجرد و 54.3 درصد متاهل بودند. 4.7 درصد از مردودین، پس از مراجعه و پر کردن فرم به دلیل مطالعه اعلامیه انتقال خون یا دلایل دیگر از اهدای خون منصرف شده بودند 98.65 .(Self deferral) درصد با علت پاتولوژیک از اهدای خون معاف شده بودند. 91.2درصد به طور موقت و 8.81 درصد به طور دایم معاف شده بودند. شایعترین علت معافیت از اهدای خون تماس جنسی مشکوک 15.5 درصد و سایر علل شایع به ترتیب: مصرف آنتی بیوتیک 12.4 درصد، فشار خون پایین 11.5 درصد و حجامت 7.8 درصد می باشد. شایعترین گروه سنی معاف شده، گروه سنی زیر 25 سال (40.7 درصد) و شایعترین گروه شغلی معاف شده، گروه شغل آزاد (33.1 درصد) می باشد. درمجموع به نظر می رسد آمار معافیت از اهدای خون در شهر تهران خیلی بالا بوده و برای کاهش این موارد باید به علل اصلی آن که عمدتا علل موقت می باشند توجه نموده و روش های مقابله با هر یک از علل را متناسب با آن علت در پیش گرفت.

مطالعه در محیط آزمایشگاه (In vitro) و بر روی مونوسیت های خون محیطی افراد انجام شده است تا نشان دهد که انگل های لیشمانیاماژور و لیشمانیاتروپیکا علاوه بر چرخه زندگی در بدن میزبان در داخل ماکروفاژها هم در محیط(In vitro)  دارای چنین چرخه ای می باشند. در این بررسی رشد دینامیکی انگل های اجباری داخل سلولی لیشمانیاتروپیکا و لیشمانیاماژور در درون مونوسیت های خون در پنج گروه از افراد به این شرح انجام گردید: 1- افراد کنترل (10 نفر) 2- افراد مبتلا به لیشمانیاتروپیکا و حساس به درمان (5 نفر) 3- افراد مبتلا به لیشمانیاماژور و حساس به درمان (5 نفر). 4- افراد مبتلا به لیشمانیاتروپیکا و مقاوم به درمان (5 نفر) 5- افراد مبتلا به لیشمانیاماژور و مقاوم به درمان (5 نفر). ابتدا مونوسیت های خون محیطی افرادتوسط فایکول جدا شدند و با انگل های لیشمانیاتروپیکا و لیشمانیاماژور مجاور گردیدند و برای مدت 14 روز کشت داده شده و در طی روزهای 14، 10، 7، 5، 3، 1 پس از آلودگی تعداد ماکروفاژهای آلوده و تعداد آماستیگوت های درون هر ماکروفاژ شمارش گردیدند و با استفاده از آزمون آماری t.test و Paired t.test تفاوت بین روزهای مطالعه در یک گروه و بین گروه های مختلف مورد بررسی قرار گرفتند.آزمون های آماری فوق نشان دادند از نظر فراوانی نسبی ماکروفاژهای آلوده و تعداد آماستیگوت ها به ازای هر ماکروفاژ بین گروه های مقاوم و حساس به درمان تفاوت معنی داری وجود داشت P<0.05 به این ترتیب که در ماکروفاژهای گروه مقاوم به درمان تعداد آماستیگوت ها بیشتر دیده شد. در نتیجه از آنجایی که با انجام این بررسی چرخه زندگی انگل ها مشخص شده است می تواند کمک موثری در انتخاب نحوه درمان، واقع شود.

پژوهش حاضر، عوامل موثر بر تغذیه انحصاری با شیر مادر و تداوم شیردهی مادران را از نوع کیفی و به صورت Focus Group Discussion (F.G.D) که برای اولین بار در ایران، انجام شده در 4 منطقه شهری و روستایی 4 استان کشور با همکاری معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطه بررسی نموده است. هدف از تحقیق دستیابی به نظرات سه گروه از شرکت کنندگان: مادران موفق در شیردهی، مادران ناموفق در شیردهی و کارکنان ارایه دهنده خدمات در زمینه: نوع و شیوه تغذیه کودک زیر یکسال، با شیرمادر، عوامل تاثیرگذار بر موفقیت در تغذیه انحصاری با شیرمادر و تداوم شیردهی، تغذیه کودک بیمار، شیردهی مادران بیمار، شیردهی مادران شاغل در خارج از منزل، باردار یا شاغل و تاثیر ارایه خدمات پزشکان و کارکنان واحدهای بهداشتی درمانی و رسانه های گروهی و تبلیغات بر میزان شیردهی بود. در این بررسی، پس از آموزش مجریان استانی در هر استان مادرانی که دارای کودک یک تا دو ساله بودند در دو گروه، مادران موفق در شیردهی و مادران ناموفق در شیردهی و در 2 زیر گروه شهری و روستایی مورد مصاحبه قرار گرفتند. با کارکنان ارایه دهنده خدمات نیز در دو گروه: شهری (کاردانان و کارشناسان) و روستایی (بهورزان) مصاحبه به عمل آمد. هر روز یک مصاحبه انجام شد، مدت هر مصاحبه 1.5 تا 2 ساعت و تعداد افراد شرکت کننده 10-8 نفر بود. در نهایت برگه های 48 مصاحبه، 24 خلاصه مصاحبه و 12 گزارش کار استانها تجزیه و تحلیل و جمع بندی شد که دست آورد های آن بشرح زیر است. بسیاری از مادران در مورد: اهمیت تغذیه با شیر مادر، تغذیه شیرخوار بر اساس تقاضای او، عدم استفاده از بطری و گول زنک، نقش حمایتی همسر، ادامه تغذیه کودک بیمار با شیر مادر، اطلاعات بسیار خوب و یا باورهای درستی داشتند ولی تعداد زیادی از آنان هنوز از زمان شروع تغذیه تکمیلی، نحوه و نوع غذای کمکی، شیردهی مادر هنگام بیماری و مشکلات پستانی یا استفاده از دارو، نگهداری شیر دوشیده شده مادر اطلاعات کافی نداشته و یا باورهای غلطی را عنوان می کردند. همچنین معلوم شد که مطالب آموزش داده شده در بخش دولتی یکدست و هماهنگ نیست و پزشکان بخش خصوصی نیز از وجود چنین مطالبی اطلاع ندارند. ضمنا نقش آموزش از طریق مراکز بهداشتی درمانی بیشتر از صدا و سیما است و بالاخره برخی مادران علی رغم آگاهی از تعریف «تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی» عملکرد درستی نداشتند ولی در شیردهی خود موفق هم بودند.

هدف از انجام این تحقیق مطالعه بافت شناسی واکنش بافتی بدنبال استفاده از پیچ تایتانیوم و اعمال نیرو به شکل فوری و با تاخیر در فمور خرگوش می باشد. نمونه ها شامل 14 خرگوش نر نیوزلندی بود که در گروه اول، 2 خرگوش تحت جراحی قرار گرفتند و فقط سوراخ هایی به فاصله 1 سانتیمتر در سطح لترال فمور راست آنها ایجاد شد و به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. در گروه دوم، چهار خرگوش مورد جراحی قرار گرفته و در فمور راست آنها 2 پیچ تایتانیوم با قطر 3 میلی متر و طول 7 میلی متر به فاصله 1 سانتی متر از هم قرار داده شدند. در گروه سوم، که شامل 4 خرگوش بودند، همزمان با قراردادن پیچها نیروی کششی معادل با 4 اونس به وسیله S.S. Closed Coil Spring که در پوشش پلی اتیلن قرار داده شده بود به پیچها وارد گردید (اعمال فوری نیرو). در گروه آخر، بر روی 4 خرگوش دو مرحله جراحی انجام شد در جراحی اول پیچ ها قرارداده شد و بعد از دوره ترمیم 8 هفته، پیچها مطابق با گروه قبلی تحت نیرو قرار گرفتند. نمونه های سه گروه اول، دو ماه پس از جراحی و نمونه های گروه آخر دو ماه پس از جراحی دوم قربانی شده و استخوان فمور آنها در محلول فرمالین 10% فیکس گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میزان جابجایی 24 پیچ استفاده شده در هر سه گروه نسبت به موقعیت اولیه با استفاده از آزمونهای Paired T-test و Wilcoxon matched pairs از نظر آماری معنی دار نبود(P>0.001)  که بیانگر ثبات آنها در محل خود می باشد. از نظر بافت شناسی در تمام گروه ها نمای بافتی مشابهی دیده شد که حاکی از زنده بودن استخوان اطراف پیچها و عدم تجمع سلولهای التهابی در اطراف آن بود. همچنین نوع استخوان اطراف آنها از نوع تیغه ای بالغ بود و یک لایه نازک از بافت فیبروز در حد چند لایه سلولی در سطح تماس پیچ استخوان دیده شد. در مقایسه واکنش بافتی نمونه های اعمال نیروی فوری با تاخیری هیچ اختلافی مشاهده نشد. بنابراین سازگاری بافتی پیچ تایتانیوم استفاده شده بسیار خوب بوده و می توان از آن به عنوان انکوریج ارتودنسی استفاده کرد. در ضمن با توجه به مقایسه نتایج دو گروه تحت فشار می توان مدت زمان ترمیم را حذف نموده و به کاهش دوره درمان کمک کرد.

در این مقاله سعی بر آن بود تا با ترکیب چالش های موجود در زمینه تحقیقات علوم پزشکی به لزوم نگرش جدیدی به این گونه تحقیقات اشاره شود. از همین رو ابتدا به بحث و بررسی برخی از چالش های عمده تحقیقات علوم پزشکی در جهان از جمله شکاف 90/10، جهانی شدن، افزایش هزینه های سلامت و تهدید به کارگیری سلاح های شیمیایی و بیولوژیک، سپس به ضعف مدیریت دانش و فقدان فرهنگ و بستر مناسب تحقیقات علوم پزشکی در کشور به عنوان چالش های عمده در ایران پرداخته شده است. تحقیقات علوم پزشکی در بسیاری از کشورها به درستی هماهنگ نبوده، به صورت پراکنده انجام می گیرد و عدم کارایی و دوباره کاری را به دنبال دارد. همچنین ارتباط لازم و کافی بین اولویت های تحقیقاتی و اهداف نظام علوم پزشکی موجود نیست. توسعه ظرفیت تحقیقات و بسیج منابع مورد عنایت قرار نمی گیرد و در نهایت نابرابری در سلامت، دستیابی به آرمان بهداشت و درمان را با مشکل مواجه ساخته است. به علاوه مرز موجود بین تحقیقات علوم پزشکی و توسعه جوامع، درک منافع ناشی از توسعه یافتگی را برای این گونه تحقیقات غیرممکن می سازد. چنانچه انتظار داشته باشیم تحقیقات علوم پزشکی با تاثیر عمده بر سلامت و توسعه همراه باشد، لازم است جزیی از برنامه راهبردی و طولانی مدت کاملا پیوسته با برنامه توسعه باشد. در نتیجه برقراری سیستم تحقیقات علوم پزشکی در سطح ملی و منطقه ای بهترین راهکار و ایجاد آن لازم به نظر می رسد.