تعالی بالینی
سال:1403 | دوره:14 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

1سازمان های سلامت به دلیل تأمین و حفظ سلامت جامعه چالش های بسیار زیادی در تمام دنیا دارند و همچنین عملکرد صحیح آن ها به نحوه ی صحیح مدیریت شایسته ی آنان بستگی دارد. همچنین بررسی وضعیت سیستم بهداشتی و درمانی کشور نشان دهنده ی آن است که رهبر شایسته ی بالینی در کشور حاکم نیست و لازم است اصلاحاتی در آن انجام پذیرد. هدف این مطالعه شناسایی موانع و راهکارهای تعالی شایستگی رهبری بالینی در بین مدیران دانشگاه علوم پزشکی گیلان بوده است. این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی است که با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا انجام شد .جامعه ی آماری مدیران دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال 1402 بودند که با رویکرد نمونه گیری هدفمند تعداد 15 نفر از مدیران ارشد به عنوان شرکت کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده­ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیرشرکت کننده در پژوهش استفاده شد. داده ها پس از تجزیه و ترکیب در قالب 139 مفهوم اولیه و 2 مقوله ی اصلی و 12 مضمون فرعی دسته بندی شد. مقوله های اصلی شامل موانع و راهکارها بودند. با توجه به اهمیت شایستگی رهبر و پیچیدگی تخصصی، نقش وزارت بهداشت در طراحی چشم انداز مدیریتی، اجرا و نظارت کامل بر آن در کل کشور به منظور تعیین نقشه ی راه جامع سلامت بسیار کلیدی و مهم است. همچنین، در سطح فردی آموزش افراد و تجهیز مدیران سلامت کشور به ابزارهای مدیریتی، علاوه بر تربیت نسلی صرفاً متخصص، بسیار کلیدی و حیاتی است.

1مدیریت خطر در حوزه ی آموزشی نیازمند شناسایی و برخورد و مواجهه ی صحیح است. درصورتی که هیچ گونه پیش بینی ای راجع به مدیریت ریسک صورت نگیرد، ممکن است مخاطرات آموزشی جبران ناپذیری در فرایند یاددهی-یادگیری ایجاد شود. بر این اساس، مدیریت ریسک در به کارگیری فناوری های آموزشی هدف مطالعه ی حاضر است. مطالعه ی حاضر مطالعه ای مروری و نقلی است که در بازه ی زمانی سال های 2019 تا 2024 و با کلیدواژه­های «مدیریت ریسک»، «فناوری اطلاعات» و «مدیریت آموزشی» طی جست وجو با روش مطالعه ی کتابخانه ای و پایگاه های داده ای شامل؛ Pubmed، Googlescholar، ISC و ISI انجام شده است. در مجموع، 120 مقاله به دست آمد که از میان آن ها 45 مقاله انتخاب و نقد و بررسی مکرر شد. پس از غربالگری نهایی، 16 مقاله بر اساس اهداف مطالعه و معیارهای آن استخراج و بهره برداری شد و نتایج آن تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نشان داده است که برای بهره مندی از توانمندی آموزشی آموزش دهندگان و فراگیران به مدریت ریسک در حوزه ی آموزش نیاز داریم. مدیریت ریسک موقعیتی را فراهم می کند که در آن پیچیدگی های فناوری های اطلاعاتی تأمین شود و بتوان با به کارگیری مدیریت دانش و اطلاعات فناوری، ریسک ها را به شیوه ای صحیح و سنجش پذیر مدیریت کرد و لازمه ی پویایی آموزشی را می توان با پیش بینی چالش های مدیریت آموزشی و تخمین شاخصه های مدیریت ریسک رقم زد. بنابراین، اتخاذ تصمیمات خرد و کلان آموزشی با هدف قبول مدیریت ریسک و برنامه ریزی برای ایجاد وضعیت مساعد کننده و تسهیل کننده ی آموزشی با به کارگیری به جا و به هنگام فناوری های آموزشی در انتقال داده های آموزشی در حیطه های آموزشی ضرورتی مسلم است.

1  مقدمه: منتورینگ در حرفه های پزشکی معرفی شده است. بااین حال، منتورینگ رسمی برای دانشجویان پزشکی تا اواخر دهه ی 1990 توسعه نیافت. این مطالعه با هدف مشخص کردن تأثیر منتورینگ به تنهایی و همراه با پورتفولیو در بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان انجام شده است. روش کار: این مطالعه پژوهشی موردشاهدی است. گروه مورد در این مطالعه دانشجویان ترم اول پزشکی عمومی بودند که در درس علوم تشریح اسکلتی عضلانی مداخله ی استفاده از برنامه ی منتورنگ و استفاده از پورتفولیوی الکترونیک برای آن ها اجرا شده بود. گروه شاهد در این مطالعه دانشجویان پزشکی عمومی ورودی 1400 بودند که برنامه ی منتورینگ برای آن ها اجرا نشده بود. دانشجویان منتور در این تحقیق دانشجویان ترم سه بودند. برنامه در طی یک ترم برای دانشجویان اجرا شد و نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی 20 تجزیه وتحلیل شد. یافته ها:  نتایج نشان داد که منتورینگ در سطح نمرات پایان ترم مؤثر است؛ به طوری که تفاوت معنا­داری بین نمرات پایان­ترم دو گروه شاهد و مورد وجود دارد. نمرات میان ترم تفاوت معناداری نداشت. همچنین، نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین شش گروه دانشجویان منتی، که سه گروه از منتور به تنهایی و سه گروه از منتور به علاوه ی پورتفولیوی الکترونیک بهره مند بودند، وجود ندارد. نتایج: یافته های پژوهش حاضر تأیید می­کند که بهره گیری از منتورینگ موجب افزایش سطح نمرات در گروه مورد شده است. استفاده از روش منتورشیپ موجب ارتقای دانش دانشجویان می­شود. این روش برمبنای آموزش دانشجومحوری است.

1مقدمه: تغییرات سریع علم و فناوری چندین رویکرد جدید آموزشی مبتنی بر رایانه را به عرصه ی آموزش پرستاری معرفی کرده است. یکی از این روش های آموزشی یادگیری ترکیبی با استفاده از محتوای الکترونیکی است. مطالعه ی حاضر با هدف استفاده از یادگیری ترکیبی با محتوای تولیدشده از استوری لاین  برای بررسی دانش، اشتیاق و تعامل دانشجویان پرستاری راجع به واکسیناسیون طراحی شده است. روش کار: این مطالعه درباره ی دانشجویان کارشناسی ارشد پرستاری سالمندی ترم سوم دانشگاه علوم پزشکی ایلام انجام شد. یک درس از دوره ی ساختارها و سیستم مراقبت سالمندی به شیوه ی یادگیری ترکیبی ویژه ی دانشجویان کارشناسی ارشد پرستاری سالمندی طراحی و اجرا شد. برگزاری این دوره بر اساس مدل طراحی آموزشی ADDIE، که شامل پنج مرحله ی تحلیل، طراحی، تهیه، اجرا و ارزشیابی است، انجام شد. محتوای دوره شامل 3 جلسه ی شیوه ی یادگیری الکترونیک بود که با استفاده از نرم افزار استوری لاین با خروجی HTML ساخته شده بود. محتواهای آموزشی در قالب محتوای استوری لاین در پلتفرم نوید و سما لایو تعریف و بارگذاری شد. در جلسه ی پایانی، میزان تعامل و اشتیاق دانشجویان به دوره ی گذرانده شده توسط پرسش نامه ی Exit Survey  سنجیده شد. میزان رضایت دانشجویان از روش تدریس ارائه شده در جلسه ی پایانی توسط ابزار مقایسه ی بصری سنجیده شد. در نهایت، میزان رضایت، علاقه و تعامل دانشجویان به این روش تدریس ارزیابی شد. نتایج: نتایج مطالعه ی حاضر نشان داد که میانگین  کلی متغیر اشتیاق برابر با 02/4 می باشد میانگین متغیر اشتیاق برابر با 31/4 است.  میزان رضایت دانشجویان با استفاده از مقیاسی بصری سنجیده شد و میانگینی برابر با 76/8 (35/1SD=) را نشان داد.  به منظور بررسی های بیشتر، تست آماری One sample t-test برای مقایسه ی میانگین هر مورد با عدد حد وسط (5/2) انجام شد که نتایج آن نشان داد میانگین هر سه متغیر رضایت، تعامل و اشتیاق به طور معناداری بالاتر از میزان متوسط است.  نتیجه­گیری: استفاده از یادگیری الکترونیک در تدریس درس ساختارها و سیستم مراقبت سالمندی ویژه ی دانشجویان کارشناسی ارشد پرستاری سالمندی همراه با رضایت بالا، تعامل بیشتر و علاقه ی دانشجویان به کلاس درس همراه بوده است.

1مسیر پیش روی آموزش علوم پزشکی برمبنای اخلاق حرفه ای و کارکرد اخلاق محور است. ارائه ی خدمات بهداشتی و درمانی در علوم پزشکی بدون بهره گیری از مبانی اخلاق انسانی و اخلاق حرفه ای بی ثمر است؛ پس نیاز است در ابتدای تمرین سطوح آموزش بهداشتی و پزشکی از برنامه ی درسی اخلاق محور بهره برد. به این منظور می توان از روش های مختلفی در اجرای برنامه ی درسی اخلاق حرفه ای استفاده کرد. یکی از این روش ها منتورینگ است. مطالعه ی حاضر نوعی مطالعه ی مروری نقلی ساده است. این مطالعه با جست وجوی کلیدواژه های منتورینگ، برنامه ی درسی، اخلاق حرفه ای، علوم پزشکی، آموزش علوم پزشکی در پایگاه های داده ISI، Uptodate، Google Scholar و Pubmed در سال های 2004 تا 2011 (مدت 10 سال) صورت گرفت. تعداد 141 مقاله در ابتدای جست وجو یافت شد. تعداد مقالات طی غربالگری به 23 مقاله تقلیل یافت و این تعداد وارد مقاله ی حاضر شد. یافته ها نشان داد که به کارگیری منتورینگ در برنامه ی درسی یا اهداف آموزشی، چه در مؤسسات آموزشی چه در دانشگاه و سایر حوزه ها، وضعیتی را فراهم می آورد که در آن دستیابی به اهداف تدوین شده راحت تر خواهد بود. تجربه ی آموزشی برمبنای آموزش منتورینگ و ایجاد تغییر در تحولات برنامه ی درسی با روش منتورینگ موفقیتی آموزشی در نظام آموزشی محسوب می شود. براین اساس نیاز است نظام آموزش علوم پزشکی کشور همسو با پیشرفت های علوم بهداشتی و درمانی دنیا از استراتژی منتورینگ، که آموزشی همسو و هدفمند است، بهره گیرد و در سند تحولات برنامه ی درسی علوم پزشکی تغییراتی با محوریت ارتقای اخلاق حرفه ای ایجاد کند.

1هدف: با افزایش روزافزون توجه به فرایند پزشکی مبتنی بر شواهد به عنوان روشی مؤثر در آموزش دانشجویان پزشکی، این پژوهش با هدف مقایسه ی جلسات گزارش صبحگاهی به دو روش مبتنی بر شواهد سنتی از منظر دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد. روش­کار: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی و مقطعی بود. تمام دانشجویان پزشکی به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. جلسات در گروه های داخلی و جراحی به روش سنتی و در گروه های زنان، طب اورژانس و روان تنی به روش مبتنی بر شواهد اداره شد. پژوهشگر پس از توضیح هدف پژوهش، پرسش نامه­ها را بین دانشجویانی که قصد ورود به جلسه را داشتند توزیع کرد. ابزار مطالعه پرسش نامه­ای بود که بهرامی و همکاران در دانشگاه علوم­ پزشکی کردستان در سال 1393 تهیه کرده و به کار گرفته بودند. پرسش نامه ی مذکور روایی محتوایی و صوری و پایایی مناسبی دارد. مشارکت کنندگان پس از ثبت مشخصات جمعیت شناختی و تحصیلی خود، نظر خود را در خصوص دو بخش تعیین اطلاعات ساختار و محتوای آموزشی جلسه ی گزارش ­صبحگاهی و تعیین ارتقای مهارت­های علمی و عملی خود ثبت کردند. پس از اتمام جلسه، پژوهشگر پرسش نامه ها را جمع آوری کرد. امیدواریم نتایج حاصل از این مطالعه به مدیران و استادان فعال در حوزه ی آموزش پزشکی در انتخاب استراتژی متناسب با نیازهای آموزشی گروه و برگزاری اثربخش تر جلسات گزارش صبحگاهی کمک کند. یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که میانگین نمره ی ارتقای مهارت­ها از دیدگاه دانشجویان در گزارش­­های صبحگاهی سنتی برابر با 51/18 با انحراف معیار 66/5 و در گزارش­­های صبحگاهی مبتنی بر شواهد برابر با 97/23 با انحراف معیار 71/5 است. همچنین، در بین متغیرهای بخش ساختار و محتوای آموزشی از دیدگاه دانشجویان گزارش های صبحگاهی سنتی و مبتنی بر شواهد به جز در 2 متغیر (تعداد بیماران معرفی شده در ابتدای جلسه و محل استقرار استادان در جلسه) تفاوت معنادار نداشتند. نتیجه­گیری: این پژوهش نشان داد که استفاده از پزشکی مبتنی بر شواهد و آخرین دستاوردهای علمی موجب ارتقای توانمندی­های علمی و عملی دانشجویان می شود، ضمن اینکه باید به موارد مرتبط با ساختار و محتوای جلسات از جمله ارائه ی بازخورد، وضعیت فیزیکی، جو حاکم بر جلسات و... که موجب ایجاد علاقه و تعامل بیشتر در دانشجویان می شود، تأکید و توجه شود.

1هدف: از جمله موانع مهم اصلی آموزش بالین مشکلات مربوط به سیستم یادگیری کار با دستگاه ها و تجهیزات پزشکی است. مطالعه ی حاضر با هدف ارتقای مهارت های بالینی دانشجویان در بخش همودیالیز از طریق مولتی مدیا بر میزان یادگیری مهارت های بالینی دانشجویان پرستاری انجام شد. روش­کار: این مطالعه به روش پیش تجربی با طرح دو گروه مداخله و کنترل درباره ی 48 نفر از پرستاران دانشکده ی پرستاری و مامایی بیرجند در سال 1402 انجام شد. مشارکت کنندگان به روش تمام شماری انتخاب شدند. دانشجویان به صورت تصادفی ساده به روش پرتاب سکه در دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. گروه مداخله تحت مداخله ی آموزش ویدئویی همودیالیز (مشاهده ی فیلم آموزشی ضبط شده توسط مربی خود) و گروه کنترل تحت آموزش روتین (سنتی) قرار گرفت. ارزشیابی به وسیله ی پرسش نامه ی محقق ساخته انجام شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی و از نرم افزار SPSS نسخه ی 16 استفاده شد. یافته ها: میانگین نمره ی آزمون قبل از مداخله در گروه مداخله بالاتر از گروه کنترل بود، اما بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد (313/0P=)، اما بین میانگین نمره ی آزمون بعد از مداخله در دو گروه تفاوت معنا داری وجود داشت (03/0P=). نتیجه­گیری: استفاده از فیلم و مولتی مدیا در یادگیری، خصوصاً یادگیری مهارت هایی که به دستگاه نیاز دارند، تأثیر بسزایی دارد. بهترین زمان برای این آموزش ها قبل از ورود دانشجو به بخش برای کارآموزی است. مربیان پرستاری می توانند از نتایج این بررسی در آموزش مهارت های بالینی، خصوصاً در بخش هایی که بیمار با تجهیزات پزشکی سروکار دارد، استفاده کنند.

1مقدمه: به رغم اهمیت کسب شایستگی ها و صلاحیت های بالینی برای دانشجویان پزشکی، بررسی ها نشان می دهد که دانشجویان مهارت های بالینی لازم را کسب نکرده اند؛ لذا این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت مهارت های بالینی عملی کارورزان دانشگاه علوم پزشکی قزوین انجام شد. روش کار: در این مطالعه ی مقطعی که در سال 1401 انجام شد، تمام کارورزان ورودی سال های 94 و 95 وارد مطالعه شدند. شرکت کنندگان به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول کارورزانی که در حال گذراندن 3 تا 4 ماه ابتدای دوره کارورزی بودند . گروه دوم کارورزانی که در حال گذراندن 2 تا 3 ماه آخر دوره بودند. وضعیت آموزش مهارت های بالینی عملی آن ها به صورت خود ارزیابی با استفاده از پرسش نامه ی استانداردشده با ضریب پایایی 87/0 جمع آوری و با استفاده از نرم افزار آماری نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: در خود ارزیابی انجام شده، مهارت های اندازه گیری تعداد نبض، تعداد تنفس، سوند مثانه، اندازه گیری فشار خون  و سوند معده از دسته مهارت های اول و مهارت بخیه زدن از دسته مهارت های دوم بالاترین میانگین نمره را داشتند. اختلاف میانگین مهارت های دسته ی دوم در بین دو گروه معنادار بود. این اختلاف در دو دسته ی دیگر معنادار نبود. نتایج: با توجه به پایین بودن نمره ی خودارزیابی بعضی از مهارت ها و نیز نقش مرکزی مهارت های بالینی به عنوان مهم ترین منبع کسب مهارت ها، ارتقای کیفیت آموزش در این مرکز و گسترش فعالیت های آن می تواند راهکار مناسبی برای حل این مشکل باشد.

1رویه های یادگیری همراه و همگام با سرعت تحولات آموزشی تغییر می کنند. برای دستیابی به اهداف غایی آموزشی باید یادگیری های پایدار و مؤثر برای فراگیران ایجاد کرد. براین اساس، مطالعه ی حاضر با هدف آموزش راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی به عنوان ضرورت پیشرو از سطوح آموزش پایه تا سطوح آموزش عالی مطرح شده است. مطالعه ی حاضر از نوع مروری نقلی بر مبنای جست وجوی کتابخانه ای و موتورهای جست وجوگر اطلاعاتی فارسی و انگلیسی زبان با کلیدواژه های «یادگیری شناختی»، «یادگیری فراشناختی»، «راهبرد یادگیری» و «آموزش» در پنج سال اخیر است. یافته ها نشان داد که آموزش بر مبنای یادگیری شناختی و فراشناختی بر هر دو گروه هدف (آموزش دهندگان و آموزش گیرندگان) اثرگذار است و به توانمندی تحصیلی، پیشرفت و امیدواری تحصیلی منجر خواهد شد. یادگیری شناختی و فراشناختی در سطوح پایین بستری برای توانمندی فردی و اجتماعی فرد در آموزش عالی و بازار کار فراهم خواهد کرد. فراشناخت و راهبردهای شناختی و فراشناختی نقش مهمی در فرایند یاددهی و یادگیری ایفا می کنند و آموزش این راهبردها ممکن است به بهبود عملکرد تحصیلی و توانمندی های فردی دانش آموزان منجر شود؛ در نتیجه، آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی به دانش آموزان و ترویج استفاده از این راهبردها در محیط آموزشی توسط آموزش دهندگان می تواند به طور درخور توجهی به ارتقای توانمندی آموزشی در تمامی نظام های آموزشی کمک کند.

1سابقه و هدف: بیماری های خاص جزو بیماری های مزمن، پیش رونده و حادشونده اند که به تدریج باعث ناتوانی فرد در انجام فعالیت ها می شوند. فناوری پزشکی از راه دور امکان تشخیص و مراقبت از راه دور را با تجهیزات و دستگاه های تشخیصی فراهم می کند. با استفاده از این فناوری بیماران خاص و صعب العلاج می توانند ویزیت شوند و مراقبت های لازم را با استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات دریافت کنند. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در افزایش استفاده از فناوری پزشکی از راه دور برای بیماران خاص ایران انجام شده است. روش کار: پس از بررسی مطالعات پیشین، با 10 نفر از خبرگان حوزه ی سلامت و فناوری اطلاعات سلامت به منظور آگاهی از عوامل مؤثر در گسترش فناوری پزشکی از راه دور در ایران به روش عمیق نیمه ساختاریافته مصاحبه شد. پس از تحلیل کیفی نظرهای خبرگان و دسته بندی عوامل، با استفاده از روش دیمتل، شدت اثرگذاری و اثرپذیری و جهت تأثیر عوامل مؤثر بر یکدیگر مشخص شد. سپس با روش مدل سازی ساختاری تفسیری، طبقه بندی عوامل و شناسایی روابط بین معیارها انجام شد. یافته ها: مدل ساختاری این پژوهش شامل پنج سطح است که معیارهای فرهنگ سازمانی، تخصیص منابع مناسب، احصای فرایندها و پیکربندی مجدد خدمات از عوامل تأثیرگذار و بنیادی شناسایی شده اند که تغییر این عوامل ممکن است تأثیرات گسترده ای بر سایر عوامل و بر کل سیستم داشته باشد. همچنین، پذیرش و تمایل بیماران به استفاده از پزشکی از راه دور، نگرش و باور متخصصان مراقبت های بهداشتی راجع به پزشکی از راه دور و اعتماد به این فناوری از پیامدهای عوامل سطوح بالاترند. نتیجه گیری: با توجه به نیاز درمانی بیماران خاص، که مراجعه به پزشک و مراکز درمانی به صورت مستمر برایشان ضروری است، باید راهکارهایی برای تسهیل دریافت خدمات و حمایت از این بیماران اندیشیده شود. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که فرهنگ سازمانی و پشتیبانی مدیریت و تخصیص منابع لازم به اجرای این فناوری و مهندسی مجدد فرایندها ممکن است به گسترش فناوری پزشکی از راه دور در ایران و بهره مندی بیماران خاص کمک شایانی کند.