تولید فرآوری محصولات زراعی و باغی
سال:1398 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:15

به منظور بررسی اثرات کاربرد کودهای زیستی (نیتروکسین و فسفات بارور2)، ورمی کمپوست و کود شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی چغندرقند (. Beta vulgaris L) آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار و 13 تیمار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب در سال 1394 اجرا شد. تیمارها شامل 100 درصد کود شیمیایی (350، 100 و 50 کیلوگرم در هکتار کود اوره، سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم) به عنوان شاهد (T1)، تن10 تن در هکتار ورمی کمپوست (T2)، تن20 تن در هکتار ورمی کمپوست (T3)، تن10 تن در هکتار ورمی کمپوست + 50 درصد کود شیمیایی (T4)، تن20 تن در هکتار ورمی کمپوست + 50 درصد کود شیمیایی (T5)، نیتروکسین + فسفات بارور2 (T6)، تن10 تن در هکتار ورمی کمپوست + نیتروکسین + فسفات بارور2 (T7)، تن20 تن در هکتار ورمی کمپوست + نیتروکسین + فسفات بارور2 (T8)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 50 درصد کود شیمیایی (T9)، تن10 تن در هکتار ورمی کمپوست + کود شیمیایی (196 و 85 کیلوگرم در هکتار کود اوره و سوپر فسفات تریپل) (T10)، تن20 تن در هکتار ورمی کمپوست + کود شیمیایی (40 و 70 کیلوگرم در هکتار کود اوره و سوپر فسفات تریپل) (T11)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 10 تن در هکتار ورمی کمپوست + 50 درصد کود شیمیایی (T12)، و نیتروکسین + فسفات بارور2 + 20 تن در هکتار ورمی کمپوست + 50 درصد کود شیمیایی (T13) بودند. نتایج نشان داد بیشترین (47/8) و کمترین (39/2) میزان شاخص کلروفیل به ترتیب در تیمارهای T13 و T2 به دست آمد. همچنین بالاترین میزان عملکرد ریشه به میزان 66366 کیلوگرم در هکتار در تیمار T13 حاصل شد و با تیمارهای T12 و T1 تفاوت معنی داری نداشت. با کاربرد تلفیقی کودهای آلی و زیستی به همراه کودهای شیمیایی در تیمار T13 به دلیل افزایش عملکرد ریشه و درصد قند ناخالص، میزان عملکرد قند ناخالص به طور معنی داری در سطح احتمال یک درصد افزایش یافت. به طوری که، عملکرد قند ناخالص و خالص در تیمار T13 نسبت به T1به ترتیب 16/7 و 23/5 درصد افزایش یافت. به طورکلی، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش یکساله و با توجه به شاخص های عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص و خالص و ضریب استحصال، می توان کاربرد تلفیقی نیتروکسین + فسفات بارور2 +20 تن در هکتار ورمی کمپوست + 50 درصد کود شیمیایی (T13) را در صورت تأیید این نتایج در سال های بعدی آزمایش برای افزایش عملکرد و کاهش مصرف کود های شیمیایی در کشت چغندر قند در منطقه آزمایش توصیه کرد.

بادمجان محصولی است که از دیرباز در مناطق مختلف ایران کشت شده ولی تاکنون مطالعه چندانی روی تنوع صفات مورفولوژیک و عملکرد این محصول در ایران و استفاده از آن در برنامه های به نژادی صورت نگرفته است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام بادمجان جمع آوری شده، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد و 28 صفت مورفولوژیک کمی و کیفی اندازه گیری شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس اختلاف ارقام مورد مطالعه برای کلیه صفات به جز چگالی میوه و درصد ماده خشک برگ در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. عملکرد ارقام از 2410 تا 4023 گرم در بوته متغیر بود. مطالعه ضرایب همبستگی نشان داد که صفات گسترش گیاه، درصد ماده خشک برگ، تعداد گل های خامه کوتاه، تعداد میوه در بوته، عادت رشد گیاه و بریدگی های پهنک برگ همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد بوته داشتند. تجزیه خوشه ای ارقام را در چهار گروه قرار داد. تعداد و عملکرد میوه در بوته به عنوان مهم ترین فاکتورها در گروه سوم بالاتر از میانگین کل و میانگین دیگر گروه ها بود. نتایج تجزیه به عامل ها، پنج عامل را مشخص کرد که 83/11 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. عامل اول که بیشترین میزان تغییرات را توجیه کرد تعداد میوه و عملکرد میوه در بوته را شامل می شد و به طورکلی عامل اجزای میوه نامیده شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد ارقام محلی بادمجان ایران از تنوع بالایی برخوردار هستند که می توان از ارقام دارای خصوصیات مطلوب (مانند عملکرد بالا و داشتن طعم شیرین میوه) در برنامه های به نژادی برای بهبود صفات استفاده کرد.

به منظور بررسی تأثیر غلظت های مختلف اسید هیومیک بر عملکرد و میزان جذب عناصر غذایی گیاه گوار در تراکم های مختلف کاشت، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در تابستان سال 1395 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سطوح اسید هیومیک (صفر، 5، 10 و 15 کیلوگرم در هکتار) به عنوان فاکتور اصلی و تراکم های کاشت (35، 55، 75 و 95 بوته در مترمربع) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که مصرف 15 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک با تراکم 35 بوته در مترمربع سبب افزایش محتوی عناصر نیتروژن، فسفر، روی و آهن در گیاه شد. علاوه بر این، بالاترین برداشت نیتروژن بوته با 295 کیلوگرم در هکتار از تراکم 95 بوته در مترمربع و مصرف 15 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک به دست آمد و به تدریج با کاهش تراکم و اسید هیومیک از برداشت نیتروژن کل کاسته شد. درصورتی که، کمترین درصد پروتئین بوته (8/84 درصد) از تراکم 95 بوته در مترمربع و عدم مصرف اسید هیومیک حاصل شد که بالاترین عملکرد دانه و ماده خشک با 4209/7 و 17955/6 کیلوگرم در هکتار از تراکم 95 بوته در مترمربع و کاربرد 15 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک به دست آمد. به طورکلی، با توجه به نتایج آزمایش برای کشت گوار در منطقه خوزستان لازم است تا در آزمایش های بعدی تراکم های بالاتر از 95 بوته در مترمربع نیز بررسی شود، همچنین مشخص شد که مصرف هیومیک اسید در شرایط منطقه می تواند عملکرد گوار را در حد قابل قبولی افزایش دهد.

به منظور بررسی واکنش ارقام بومی خربزه ایرانی به تنش شوری آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. چهار سطح شوری به میزان صفر (شاهد)، 6/6، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر NaCl روی 14 رقم خربزه بومی ایرانی شامل: درگزی، خاتونی، عباس شوری، چاه پالیز، زرد ایوانکی، گرگاب، گنگی، صادراتی، دستگرد، سبز اصفهان، جلالی، قصری مشهدی، سوسکی و خاقانی به همراه دو هیبرید وارداتی آناناسی و دیاموند اعمال شد. با افزایش سطوح شوری به 6/6، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر شاخص نشت الکترولیتی و غلظت یون های سدیم در تمام ژنوتیپ ها افزایش یافت ولی بیشترین میزان افزایش این دو شاخص (به ترتیب 45/35 و 64/48 درصد) در رقم گنگی نسبت به شاهد مشاهده شد. فلورسانس کلروفیل در اثر تنش شوری 21/95 درصد در رقم درگزی نسبت به شاهد افزایش نشان داد. شاخص سبزینگی، غلظت یون پتاسیم برگ، نسبت پتاسیم به سدیم، وزن تر اندام هوایی و وزن خشک ریشه به ترتیب 52/31، 49/74، 82/19، 75/45 و 76 درصد در گیاهان شوری دیده رقم گنگی نسبت به شاهد کاهش نشان داد. از طرفی محتوای نسبی آب برگ 62/41 درصد و وزن تر ریشه 60/36 درصد در رقم زرد ایوانکی تحت شرایط تنش شوری، نسبت به شاهد کاهش نشان داد. تجزیه خوشه ای، ارقام را در سه گروه طبقه بندی کرد. ارقام سبز اصفهان، آناناسی، سوسکی و دیاموند به عنوان ارقام متحمل به شوری انتخاب شدند و به نظر می رسد بتوان از آنها به عنوان رقم های حاوی ژن های متحمل به شوری برای ایجاد ارقام اصلاح شده جدید که تحمل به شوری بالایی دارند، استفاده کرد. در نقطه مقابل ارقام درگزی، زرد ایوانکی و گنگی به عنوان حساس ترین رقم ها در برابر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم تشخیص داده شدند.

به منظور ارزیابی تأثیر فصل کاشت پاییزه و زمستانه بر عملکرد و فنولوژی ارقام سیب زمینی به کمک شاخص های حرارتی در خوزستان، این پژوهش به صورت آزمایش اسپلیت پلات در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت بک سال زراعی (94-1393) اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه رقم سانته، ساوالان و جاوید و فاکتور فرعی دو فصل کاشت پاییزه و زمستانه بود. غده های بذری در کشت پاییزه در اواسط مهرماه و در کشت زمستانه در اواسط دی ماه 1393کشت شدند. برداشت غده ها در کشت پاییزه در اواسط اسفند و در کشت زمستانه در اواخر اردیبهشت ماه انجام گرفت. در کشت پاییزه مدت زمان مرحله رشد جوانه ها از کشت زمستانه (144/33 روز) کوتاه تر ولی مرحله حجیم شدن غده ها (25 روز) طولانی تر بود. درجه روز رشد دریافت شده، واحد هلیو ترمال و شاخص فتوترمال در کشت پاییزه در مرحله رشد جوانه ها از کشت زمستانه (به ترتیب 117/41 درجه روز رشد، 1967 ساعت در درجه روز رشد و 9/29 درجه روز رشد در روز) بیشتر ولی در مرحله حجیم شدن غده ها (به ترتیب 537/58 درجه روز رشد، 4168/79 ساعت در درجه روز رشد و 10/42 درجه روز رشد در روز) کمتر بود. بالا بودن دما در مرحله حجیم شدن غده ها در کشت زمستانه سبب شد که عملکرد، کارایی مصرف حرارت و کارایی مصرف واحد هلیو ترمال در این فصل کاشت در مقایسه با کشت پاییزه کاهش معنی داری (به ترتیب 18/36، 34/95 و 31/58 درصد) را در سطح یک درصد نشان دهد. در هر دو فصل کاشت بیشترین عملکرد، کارایی مصرف حرارت) و کارایی مصرف واحد هلیو ترمال به رقم جاوید مربوط بود.

یکی از ویژگی های مهم محصولات کشاورزی که در ارتباط با کیفیت محصول است، حساسیت آن در برابر فساد و کاهش کیفیت آن طی انبارمانی است. معمولاً محصولاتی با فعالیت آنتی اکسیدانی زیاد، مقاومت به تنش، کیفیت تغذیه ای و خاصیت انباری بهتری دارند. در این راستا پژوهشی با هدف بررسی ظرفیت آنتی اکسیدانی دو رقم انگور قزل اوزوم و حسینی قرمز در حفظ کیفیت انگور طی انبارمانی با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد میزان درصد کاهش وزن در قزل اوزوم 1/5 برابر بیشتر از حسینی قرمز بود. طی انبارمانی صفات کیفی حبه ها از قبیل مواد جامد محلول، pH، میزان نشت الکترولیت ها و شاخص طعم میوه افزایش ولی اسیدیته قابل تیتراسیون، کاروتنوئید، کلروفیلa و b، آنتوسیانین، ویتامین ث، فنول کل و میزان فعالیت آنتی اکسیدانی در هر دو رقم کاهش یافت. در این بین قزل اوزوم دارای کاروتنوئید بیشتری (2/6 برابر) نسبت به حسینی قرمز بود ولی شیب کاهش رنگیزه در حسینی قرمز بیشتر ازقزل اوزوم بود. در مقابل حسینی قرمز میزان فعالیت آنتی اکسیدانی(88/20 و 17/38 درصد به ترتیب در پوست و گوشت)، فنول کل (به ترتیب 204/4 و 2/11 میلی گرم در 100 گرم به ترتیب در پوست و گوشت)، کلروفیل a وb (به ترتیب 1/13 و 3/90 میکروگرم بر کیلوگرم) بیشتری نسبت به قزل اوزوم در پوست و گوشت حبه ها داشت ولی روند کاهش کیفیت آن طی انبارمانی، کند تر بود. در کل حسینی قرمز در انتهای دوره انبارداری خصوصیات کیفی خود را بهتر از رقم دیگر حفظ کرد.

به منظور بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک (ریزوبیوم و مایکوریزا) بر عملکرد و خصوصیات کیفی لوبیا چیتی در شرایط کمآبیاری، آزمایشی در سال زراعی 1395 به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیم آبیاری با دو سطح (آبیاری کامل و کمآبیاری) به عنوان کرت اصلی و کرت های فرعی شامل کود بیولوژیک با شش سطح )شاهد (C)، ریزوبیوم (R. phaseoli)، قارچ های گونه Rhizophagus intraradices (I)، Funneliformis mosseae (M)، تلفیقی 1 (R. intraradices و ریزوبیوم-T1)، تلفیقی 2 (F. mosseae و ریزوبیوم-T2 ) بودند. تیمار کودی F. mosseae بیشترین تأثیر را در افزایش وزن هزار دانه در شرایط کمآبیاری داشت. گیاهان تحت تیمار کودی R. intraradices افزایش 28 درصدی عملکرد دانه نسبت به شاهد را داشتند. بیشترین مقدار پروتئین دانه (19/86 درصد) در تیمار کودی ریزوبیوم در شرایط آبیاری کامل و کمترین میزان آن(13/77 درصد) از گیاهان شاهد در شرایط کمآبیاری حاصل شد. بالاترین میزان پروتئین خام (21/45 درصد) و ماده خشک قابل هضم (71/15 درصد) بقایا در گیاهان تیمار شده با R. intraradices در شرایط کمآبیاری بهدست آمد و کمترین میزان آنها (16/72 و 58/94 درصد) از تیمار شاهد و به ترتیب در شرایط آبیاری کامل و کمآبیاری به دست آمد. گیاهان تحت تیمار کودی F. mosseaeدر شرایط کمآبیاری بیشترین میزان پرولین و کلروفیل کل را داشتند. بهطورکلی، گونههای قارچ F. mosseae و R. intraradices در شرایط کمآبیاری منجر به بهبود خصوصیات مهم کمی و کیفی لوبیا چیتی شدند که قابل توصیه برای استفاده در کشت لوبیا چیتی هستند.

جام زرین پاییزه یکی از گیاهان سوخوار (پیازی) در ایران است که پتانسیل استفاده به عنوان یک گیاه زینتی و پوششی دارد. درک و کنترل خواب و بررسی نیاز سرمایی سوخ این گیاه، برای کشت و امکان تجاری سازی آن ضروری است. به همین دلیل این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور یکی مدت زمان اعمال سرمای چهار درجه سلسیوس در چهار سطح (صفر، 20، 40 و 60 روز) و دیگری اندازه های مختلف سوخ در سه سطح (شامل کوچک، متوسط و بزرگ) بر رشد، نمو و گل دهی جام زرین پاییزه بررسی شد. پس از اعمال تیمار سرما و کاشت سوخ ها در مهر ماه 1394، ویژگی های رویشی و زایشی به ازای هر سوخ در هنگام و پایان آزمایش (اسفند ماه 1394) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با اعمال سرمادهی، تعداد روز تا سبز شدن و رسیدن بوته به دو و چهار برگی بیشتر شد. در تیمار سوخ بزرگ و 40 روز سرمادهی، بیشترین سطح، وزن تر و خشک برگ به دست آمد. بیشترین حجم، طول، تعداد، وزن تر و خشک ریشه مربوط به سوخ هایی بود که سرما دریافت نکرده بودند. در سرمادهی سوخ های بزرگ به مدت 20 روز بیشترین درصد گل دهی، عمر گل روی بوته، طول ساقه گل، وزن تر و خشک ساقه گل به دست آمد. همچنین، در سرمادهی 40 و 60 روز سوخ، هیچ گونه گل دهی مشاهده نشد. با توجه به نتایج این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که سوخ جام زرین پاییزه دارای نیاز سرمایی کمی است و یا اینکه نیاز سرمایی آن الزامی نیست. به طورکلی، طبق نتایج به دست آمده تیمارسرمادهی 20 روز و اندازه بزرگ سوخ توصیه می شود، اگرچه نیاز به پژوهش های بیشتر برای بررسی وضعیت خواب سوخ از جنبه های فیزیولوژی، بیوشیمیایی و مولکولی است.

به منظور بررسی اثر کاربرد بنزیل آدنین بر خصوصیات کیفی و عمر انباری میوه آلو رقم قطره طلا، پژوهشی در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش بنزیل آدنین در پنج سطح (صفر، 50، 75، 100 و 125 میلی گرم در لیتر) به صورت محلول پاشی روی میوه اعمال شد. میوه ها پس از برداشت در دمای 1-5/0 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 90 درصد به مدت شش هفته نگهداری شدند. ویژگیهای میوه شامل درصد کاهش وزن، سفتی بافت میوه، اسیدیته قابل تیتراسیون، درصد مواد جامد محلول، پ هاش، مقدار آسکوربیک اسید، ظرفیت آنتی اکسیدانی، میزان فنل و فلاونوئید کل، هر هفته یک بار در آزمایشگاه بیولوژی گل دهی و فیزیولوژی رشد و نمو دانشگاه تبریز اندازهگیری شدند. بر اساس نتایج اثر بنزیل آدنین و دوره انبارمانی بر تمامی صفات مورد بررسی معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد کمترین درصد کاهش وزن در میوه های مربوط به محلول پاشی 125 میلی گرم در لیتر BA و در هفته اول انبارمانی اتفاق افتاد و همچنین بیشترین میزان مواد جامد محلول در طول هفته ششم انبارمانی و با محلول پاشی 125 میلی گرم در لیتر و کمترین میزان آن نیز در هفته اول از تیمار شاهد به دست آمد. مقدار آسکوربیک اسید میوه ها در طول دوره انبارداری به تدریج کاهش یافته و کمترین میزان آن در هفته ششم مشاهده شد. ببیشترین مقدار فنل در هفته دوم از تیمار 125 میلی گرم در لیتر و کمترین مقدار آن نیز در هفته ششم از تیمار شاهد به دست آمد. باتوجه به نتایج، محلول پاشی بنزیل آدنین می تواند اثرات مثبتی برحفظ کیفیت و عمر پس ازبرداشت میوه آلو داشته باشد.

میوه ها و سبزی ها مقادیر زیادی از ترکیبات آنتی اکسیدان مختلف دارند. در این پژوهش تأثیر آنتی اکسیدان های طبیعی آب میوه و آب میوه های فراوری شده انار، انگور و کیوی، ترکیب آب میوه انار و انگور، ترکیب آب میوه انار و کیوی، ترکیب آب میوه ی انگور و کیوی و عصاره پوست انار روی کیفیت میوه های سالم گلابی رقم شاه میوه بررسی و با تیمار کیتوزان در غلظت 1/5 درصد و شاهد (آب مقطر) مقایسه شد. تغییر در میزان اسید آسکوربیک، مواد جامد محلول کل، اسیدیته قابل تیتراسیون، درصد کاهش وزن، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنول اکسیداز و سفتی میوه های سالم گلابی به مدت 60 روز در سردخانه و در دمای 2± 4 درجه سانتی گراد ارزیابی شد. در میوه های گلابی تیمارهای ترکیب آب کیوی همراه با انار و یا انگور توانستند طی انبارداری سبب کاهش سرعت تخریب آسکوربیک اسید و میزان مواد جامد محلول کل، کاهش فعالیت آنزیم پراکسیداز و پلی فنول اکسیداز نسبت به شاهد و بیشتر تیمارها و حفظ سفتی بافت میوه گلابی نسبت به شاهد شوند. نتایج این پژوهش نشان داد که آنتی اکسیدان های طبیعی موجود در بافت میوه، پتانسیل لازم را برای استفاده به عنوان پوشش های آنتی اکسیدانی روی میوه های گلابی دارا هستند و باعث تأخیر در رسیدگی، زوال محصول و کاهش سرعت از بین رفتن مواد مغذی میوه می شوند.

در سال های اخیر کمبود آب در کشور به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک نیاز به جایگزینی کشت چغندرقند با گیاهانی با راندمان مصرف آب بالاتر را بیش از پیش نمایان ساخته است. سورگوم شیرین از جمله گیاهان قندی است که با نیاز آبی کم و سازگاری بالا به شرایط محیطی امکان تولید اقتصادی قند را در مناطق مختلف فراهم می کند. هرچند جنبه های فیزیولوژیکی مؤثر بر عملکرد قند در این گیاه به طور کامل شناخته شده نیست. آزمایش حاضر به بررسی اثر حذف مقصد به عنوان یک عامل محدودکننده تولید قند و محلول پاشی منیزیم به عنوان عاملی در بهبود رشد گیاه بر رنگیزه های فتوسنتزی و عملکرد در دو رقم سورگوم شیرین پرداخته است. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در طی دو سال (1393 و 1394) در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود به اجرا درآمد. عوامل آزمایش شامل دو رقم سورگوم شیرین (KFS2 وKFS3)؛ تیمارهای حذف مقصد (شاهد، حذف مکانیکی و حذف شیمیایی با استفاده از اتفون) و محلول پاشی غلظت های منیزیم (صفر، چهار و هشت میلی مولار) بودند. نتایج آزمایش نشان داد اثر متقابل رقم، حذف مقصد و محلول پاشی بر میزان رنگیزه های فتوسنتزی معنی دار بود که نتیجه آن افزایش میزان قند کل و عملکرد قند بود. بیشترین میزان عملکرد قند در هر دو رقم از حذف شیمیایی و غلظت های چهار و هشت میلی مولار منیزیم به دست آمد. در دو رقم مورد بررسی شاخص سطح اسمیلات کننده به طور معنی داری تحت تأثیر حذف مقصد قرار گرفت و بیشترین میزان این شاخص از حذف شیمیایی در رقم KFS2 به میزان 65/2 گرم قند به ازای هر مترمربع سطح برگ به دست آمد که در کنار سایر صفات مورد بررسی بیانگر افزایش توان فتوسنتزی گیاه در نتیجه حذف مقصد به ویژه از طریق حذف شیمیایی با اتفون است. با توجه به عدم تفاوت معنی دار در بیشتر صفات بین سطوح چهار و هشت میلی مولار، سطح چهار میلی مولار منیزیم مناسب تر بود.

به منظور مطالعه صفات مؤثر بر عملکرد دانه کنجد در شرایط کاربرد تیمارهای تغذیه ای و رژیم های آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه شاهد تهران در سال زراعی 1395-1394 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیم های آبیاری آبیاری کامل و قطع آبیاری بر اساس کدهای BBCH 75 و 65، سه نوع کود نیتروژنه (نیتروکسین، اوره و ترکیب نیتروکسین با 50 درصد اوره) و چهار سطح کود پتاسیم (عدم کوددهی به عنوان شاهد، محلول پاشی و کاربرد خاکی نانوکلات پتاسیم و کاربرد آبی دی اکسید پتاسیم) بودند. بر اساس نتایج، اثر متقابل سه گانه آبیاری در نیتروژن در پتاسیم بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول و عملکرد دانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه در آبیاری تا 50 درصد دانه بندی (BBCH 75) در عدم محلول پاشی پتاسیم و کود زیستی نیتروکسین با میانگین 1340/5 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که افزایش حدود 35 درصدی در مقایسه با تیمار شاهد داشت. علاوه بر این، عملکرد دانه با صفات قطر ساقه، وزن خشک بوته، تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی داری نشان داد. بین صفات مورفولوژیک همبستگی ضعیفی مشاهده شد. همچنین بین صفات مورفولوژیک و عملکردی همبستگی قابل توجه و معنی دار آماری وجود نداشت. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام، حداکثر اختلاف عملکرد دانه را می توان به تعداد کل کپسول، وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول نسبت داد که 98/8 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه می کردند.

گندم دوروم (Triticum durum Desf. ) یکی از مهم ترین محصولات غلات است که برای تهیه ماکارونی، پاستا و دیگر غذاها به کار می رود. درک پیچیدگی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط (GEI) و تأثیر آن در تعیین و انتخاب پایدارترین ژنوتیپ ها، محیط های کلان و دیگر اهداف سازگاری از علاقمندی های ویژه اصلاح گران نبات بوده است. روش های گوناگونی برای تجزیه پایداری عملکرد دانه بر اساس مفهوم های متفاوت پایداری وجود دارند که می توانند به روش های پارامتری، ناپارامتری و چندمتغیره گروه بندی شوند. در این پژوهش، 20 ژنوتیپ گندم دوروم (19 ژنوتیپ پیشرفته و رقم تجاری دهدشت) طی چهار سال زراعی (92-1388) در پنج منطقه ارزیابی شدند. در هر محیط (ترکیب سال × مکان)، آزمایشات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شدند. روش های چهارگانه آزمون ضربی و غیرضربی اثرات اصلی و اثرمتقابل در این پژوهش بررسی شدند. نتایج ارزیابی پایداری عملکرد دانه با استفاده از 13 روش ناپارامتری در این پژوهش نشان داد که در روش های میانگین رتبه، انحراف معیار رتبه و درصد سازگاری ژنوتیپ های 9، 10 و 12 در روش های نصار و هان و مجموع رتبه کنگ ژنوتیپ های 4، 5، 10، 11 و 17 در روش های تنارازو و فوکس ژنوتیپ های 6، 9، 10، 12، 13 و 17 به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها انتخاب شدند. در نهایت بر اساس جمع بندی نتایج همه روش ها، ژنوتیپ های 10 و 12 به عنوان پایدارترین ژنوتیپ ها در این پژوهش انتخاب شدند. با توجه به جمع بندی پژوهش های قبلی نویسندگان پیشنهاد می شود در تحقیقات بعدی برای ارزیابی بهتر پایداری ژنوتیپ ها، یکی از روش های پایداری مانند اَمی، رگرسیون مکانی و یا مدل های مخلوط به همراه روش های ناپارامتری محاسبه شود.

به منظور مطالعه اثر سوپر جاذب طبیعی زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه بزرک تحت رژیم های مختلف رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهرکرد در سال 1396 انجام شد. عامل اصلی در چهار رژیم رطوبتی شامل آبیاری پس از 50 (شاهد)، 80، 130 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسA و عامل فرعی، در سه سطح، عدم کاربرد زئولیت (شاهد)، 5 تن در هکتار و 10 تن در هکتار زئولیت بودند. نتایج نشان داد که کاربرد زئولیت بر صفات شاخص سبزینگی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود ولی بر وزن هکتولیتر معنی دار نشد. رژیم های مختلف رطوبتی بر کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. اثر برهم کنش عامل ها بر تعداد کپسول در بوته در سطح احتمال یک درصد و بر شاخص سبزینگی در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. نتایج نشان داد با افزایش مقادیر سوپرجاذب زئولیت، تحت تیمارهای رژیم رطوبتی، همه صفات افزایش داشتند به طوری که کاربرد 10 تن زئولیت در هکتار، بیشترین تأثیر را بر رشد و عملکرد گیاه بزرک در تمامی شرایط آبیاری (آبیاری معمول و یا تحت شرایط تنش خشکی) از خود نشان داد. بیشترین عملکرد دانه بزرک (1581کیلو گرم در هکتار) مربوط به کاربرد 10 تن زئولیت در هکتار و کمترین عملکرد دانه (1331 کیلو گرم در هکتار) مربوط به عدم کاربرد زئولیت بود.

در این بررسی تعداد 34 ژنوتیپ اسپرس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار از نظر 18 صفت زراعی، فنولوژیک و مورفولوژیک در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی اختلاف بسیار معنی داری وجود دارد که این امر حاکی از وجود تنوع ژنتیکی و گستره گزینشی بالا بین ژنوتیپ های بررسی شده است. نتایج همبستگی ساده بین صفات مورد بررسی نشان داد که عملکرد علوفه با صفات ارتفاع بوته، شاخص برداشت، وزن خشک ساقه و تعداد ساقه همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال یک درصد دارد. تجزیه به مؤلفه های اصلی، برای کلیه صفات، پنج مؤلفه را مشخص کرد که بیش از 73 درصد از تنوع موجود را توجیه کردند. به منظور گزینش صفات توجیه کننده عملکرد علوفه، تجزیه رگرسیون گام به گام انجام شد و صفات تعداد ساقه، تعداد برگ و شاخص برداشت به عنوان مهم ترین صفات مؤثر بر عملکرد وارد مدل شدند. با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش وارد، ژنوتیپ های مورد مطالعه در سه گروه که به ترتیب شامل 18، 9 و 7 ژنوتیپ بودند، طبقه بندی شد. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی، نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای را تأیید کرد.