لسان مبین
سال:1399 | دوره:12 | شماره:42 |تعداد مقالات:6

در میان عوامل مختلفی که با فرآیند پیشرفت مکالمه عربی مرتبط هستند، هوش هیجانی می تواند نقش موثری ایفا نماید. به گونه ای که چنانچه دانشجوی رشته زبان عربی دارای کنش ها و انگیزش های درونی باشد و به مهارت های ارتباطی خویشتن آگاهی داشته باشد و در گفتمان های کلاسی شرکت نماید، قادر خواهد بود بر موانع پیشرفت غلبه کند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش هیجانی با پیشرفت درس مکالمه عربی انجام شده است. روش پژوهش از نوع توصیفی، همبستگی می باشد. جامعه ی آماری شامل 80 نفر از دانشجویان کارشناسی رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز می باشند که 42 نفر از دانشجویان درس مکالمه عربی 1 و2 مورد سرشماری قرار گرفتند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه هوش هیجانی بار. ان انجام شد و محاسبه نمره ی پایانی دانشجویان به عنوان ملاک پیشرفت درس مکالمه عربی، قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین هوش هیجانی و پیشرفت درس مکالمه عربی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین مهارت های درون فردی، مدیریت استرس، اخلاق عمومی و مهارت های میان فردی که از مولفه های هوش هیجانی می باشند با درس مکالمه عربی همبستگی معناداری وجود دارد. در این زمینه به ترتیب مهارت های درون فردی (40/0) و کنترل استرس (25/0) بیشترین و کمترین همبستگی را با میزان پیشرفت درس مکالمه عربی دارند.

در ادبیات کلاسیک بررسی راوی و کانون شدگی در داستان و رمان بصورت کلی و در زاویه دید خلاصه می شد. اما با ظهور نظریه های جدید زبان شناسی از سوی برخی صاحب نظران بخصوص ژنت، این دو بصورت دقیق تری مورد بررسی قرار گرفت و از هم مجزا شدند. راوی یعنی کسی که داستان را نقل می کند و کانون گر یعنی کسی که چیزی را مشاهده و سپس مورد توجه قرار می دهد. هدیه حسین نویسنده عراقی از رمان نویس های معاصر عراق است که توانسته با نوشتن چندین رمان در زمره رمان نویسان تا حدودی موفق زن عرب قرار بگیرد. از جمله آثار او، رمان فی الطریق الیهم است که با نگاهی فردی-اجتماعی به مسایل جامعه آن روز عراق نوشته شد. راوی اصلی این رمان کودکی شش ساله است که با وجود خردسال بودن، اما از انواع کانون گری و راویتگری مختلف استفاده کرده است؛ همین امر باعث شده تا این رمان برای این پژوهش انتخاب و دو مولفه مذکور آن با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد. در این رمان پیوسته با تغییر کانون روایت روبرو هستیم؛ اما با توجه به غلبه ی «من اول شخص»، عمدتا کانون ساز به صورت درونی نمود می یابد؛ بدین ترتیب راوی صاحب اصلی ترین پنجره کانون شدگی است. البته بصورت محدود این دو از یکدیگر مجزا می شوند و کانون گری از نوع درونی به بیرونی و راوی از درون داستانی به راوی دیگرگوی تبدیل می شود. گاهی نیز بصورت نادر راوی ناشناش-درون داستانی بصورت نامحسوس در هیبت راوی اصلی اما با آگاهی بیشتر و یا در قالب سوم شخصی ناآشنا در داستان حضور پیدا می کند.

معنا شناسی شناختی، از شاخه های اصلی زبان شناسی شناختی بوده که به تحلیل معنا بر پایه شناخت می پردازد. این نگرش می تواند با استفاده از مبانی نظری خود همچون مبحث توسعه حقیقی و شمولی با استعاره های مفهومی و طرح واره های تصویری، در تحلیل معنای سوره های قرآن نقش مهمی ایفا کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، ابژه های معنایی سوره «کهف» را با رویکرد معنا شناسی شناختی بررسی کرده تا معانی نهفته و یا متعدد آن ها را آشکار سازد. ازاین رو در این جستار مشخص گردید که واژه «الکتاب» به صفت انحراف ناپذیری و انسجام آگاهی های رسیده به پیامبر اشاره دارد، واژه «الفتیه» اشاره به صفت جوانمردی و قدرت ایمان یاران غار دارد، معانی کنشی در پی آگاه کردن بازتاب نیات خیر و شر انسان می باشند، واژه «ذی القرنین» در پی تاکید بر قدرت و جنگاوری پادشاهی بزرگ و واژه «السبب» به علم و معرفت ذی القرنین که چون راهنمایی برای او بوده اشاره دارد، و درنهایت، واژگان «یاجوج وماجوج» نیز بر میزان شرارت و فساد این قوم دلالت دارند.

در سال های اخیر سبک شناسان متون ادبی با رویکرد سبک شناسی لایه ای، موفق به تحلیل و تفسیر باریک بینانه و دقیق تری از این متون شده اند؛ لذا بررسی لایه های مختلف سبکی، نقش موثری در کشف معانی و ایدیولوژی متون دارد. در میان لایه های چندگانه یک متن، لایه واژگانی کاربردی ترین لایه در تفسیر و بازتاب سبک و به تبع آن، جهان بینی شاعر است. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با دو رویکرد تحلیل زبانی-محتوایی و آماری به بررسی سبک شناسی لایه واژگانی و تحلیل ایدیولوژی حاکم بر مدایح علوی عبدالله الوایل الاحسایی شاعر عربستانی بپردازد. نتایج نشان می-دهد، با عنایت به اینکه ایدیولوژی و سبک شاعر رابطه مستقیمی با هم دارند، با بررسی سبک واژگانی اشعار مدحی الاحسایی شاهد تجلی دیدگاه های اعتقادی و دین محور از طریق واژه گزینی متناسب هستیم. واژگان این اشعار در چهار محور عینی و انتزاعی، رمزگان، عناصر اشاره گر زبانی و محور آرکاییسم مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. از یک طرف، بسامد بالای واژگان انتزاعی بیانگر عقیده محور بودن اشعار الاحسایی است و از طرف دیگر، کاربرد چشمگیر رمزگان شریعت و عناصر اشاره گر که به عنوان دلایل عقلی و نقلی در دفاع از عقیده وی به کار رفته اند، متضمن تاکید بر نهادینه ساختن مضامین دینی و عقیدتی شاعر است.

پست مدرنیسم پدیده ای فلسفی و فرهنگی، فرزند نافرمان مدرنیسم است که در یک رابطه دیالکتیکی انتقادی با آن، با تکیه بر مولفه هایی همچون نفی عقل گرایی و انکار ذات باوری، انکار سلطه علم، نفی فراروایت ها، نقض دوگانگی های حتمی و واسازی و. . . در مقابل عقل گرایی، ذات باوری، اصالت علم و مرکزگرایی مدرنیسم، در پی بحران روحی و فکری و مدنی انسان غربی در نتیجه دو جنگ جهانی، ظهور کرد. و در عصر ارتباطات و از طریق همزیستی و روابط مسالمت آمیز و غیر مسالمت آمیز، به بستر فرهنگی و اندیشگانی در جوامع اسلامی ورود کرده و بسیاری از اندیشمندان و ادیبان اسلامی، تحت تاثیر آن قرار گرفته و آن را معیار خوانش میراث فکری خود قرار می دهند. پژوهش حاضر با روش وصفی-تحلیلی و با استعانت از نقد فلسفی، در پی بیان تفاوت های فکری و چالش های ناشی از تجلی این جریان در شعر ادونیس در تقابل با اندیشه مطلق گرا، ارزشمدار و هرمی بنیان اسلامی است. نتایج پژوهش بیانگر این امر است که ادونیس با ابزار نقد پست مدرن و بدون احتساب تفاوت های ژرف فرهنگی و مدنی و عوامل و بستر ظهور آن، به بازخوانی میراث اسلامی می پردازد و با از میان برداشتن مرزهای شعر و فلسفه و بکارگیری اندیشه فلسفی پست مدرن، بدون توجه به کارکرد شعر در جوامع اسلامی، شعری سخت نامفهوم را ارایه می کند که با زبان و اندیشه و فرهنگ جامعه عربی اسلامی فاصله دارد. اگر چه در برخی موارد، مخاطب آگاه را به بازخوانی میراث فرهنگی خود وامی دارد.

جهت دهی به افکار و اندیشه ها از اهداف ادیبان حوزه پایداری است و آنان کوشیده اند با توجه به فضای خفقان و یاس آلود در جامعه از شیوه های مختلف بیانی جهت برقراری ارتباط موثر و بیان نافذتر اندیشه های پایداری یاری جویند. شالوده ارتباط، علاوه بر روش های مبتنی بر کلام به نشانه های غیرکلامی نیز متکی است و نشانه های فرازبانی موجود در متن با کارکردها و نقش های اثرگذار خود می توانند دامنه معنادار فراگرد ارتباط را رقم بزنند. در این گونه ارتباطی، پیام به وسیله ابزارها و کانال-هایی غیر از کلمات از قبیل ژست ها، نگاه ها، آواهای غیرکلامی و غیره به مخاطب فرستاده می شود. مقاله پیش رو که با رویکرد میان رشته ای (نشانه شناسی، ادبیات پایداری و روان شناسی) سامان یافته، برآن است تا با توجه به نمود شناسه های ارتباط غیر کلامی در شعر پایداری نزار قبانی (1923-1998)، به-شیوه تحلیل محتوایی به کارکرد رمزگان های وابسته به آن بپردازد و با تحلیل این عناصر، چگونگی ارتباطات انسانی در جامعه اشغال زده عربی را به چالش کشیده، رویکرد ادبی قبانی را در مواجهه با ناهنجاری های پیرامون تبیین نماید. یافته ها حاکی از آن است که شاعر توانسته از طریق نشانه های مختلف ارتباط غیر کلامی از جمله حالت ها و رفتارهای چهره، پدیده های محیط زندگی و غیره با مخاطبان خود پیرامون رهایی سرزمین های عربی، همانندی و اشتراک فکر ایجاد کند و استفاده وی از رفتارشناسی زبان بدن و روابط برون زبانی بر بلاغت کلام منظوم و حالت نمایشی دیدگاه هایش افزوده-است و این امر، آگاهی و مهارتش را در کاربرد شیوه های القای مفاهیم ذهنی به منظور ترغیب و تاثیرگذاری بر دریافت کنندگان پیام نشان می دهد.