پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1398 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

مقدمه: آموزش بالینی پایه و اساس آموزش پرستاری است. دانشجویان در بالین صلاحیت و هویت حرفه ای خود را کسب می کنند. مربیان بالینی نقش اساسی در آموزش بالینی دانشجویان ایفا می کنند. بنابراین ویژگی ها و مهارت های مربیان در چگونگی کسب تجربیات بالینی دانشجویان نقش اساسی می تواند داشته باشد. این مطالعه با هدف بررسی نقش مهارت ارتباطی مربی بر آموزش بالینی دانشجویان پرستاری انجام گردید. روش: مطالعه با روش تحلیل محتوای کیفی در سال 1396 بر روی دانشجویان پرستاری شاغل به تحصیل در دانشکده پرستاری و مامایی تبریز انجام شد. نمونه به روش مبتنی بر هدف شامل 20 دانشجوی پرستاری ترم چهار تحصیلی و بالاتر بود. داده ها به روش مصاحبه ای نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. روش تحلیل محتوایی برای تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار آماری M axqda مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها منجر به ظهور چهار تم: تسهیل گری ارتباطی مربی، تسهیل واگذاری کار توسط پرستار به دانشجو، جذب همکاری بیمار و همراه، افزایش اعتماد به نفس دانشجو گردید. مهارت ارتباطی مربی بالینی باعث ایجاد جو آموزشی سازنده در محیط بالینی شده و دانشجو را قادر به کسب تجارب بالینی مثبت از این محیط می کند نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مهارت ارتباطی مربی در برخی مواقع نقش پر رنگ تری از مهارت عملی و دانش نظری مربی در یادگیری بالینی دانشجویان دارد. مربیان بالینی نقش اساسی در جذب همکاری افراد درگیر در آموزش بالینی دانشجویان را دارند. در صورتی که مربیان بالینی از مهارت ارتباطی بالا برخودار باشند، تجارب بالینی دانشجویان مفید تر گشته و دانشجویان قادر خواهند بود یادگیری آسان تر و مفید تری را در بالین تجربه کنند.

مقدمه: امروزه دانشگاه های علوم پزشکی کشور با ارتقاء کیفیت سیستم های پشتیبانی ارائه شده به دانشجویان سعی در بهبود عملکرد تحصیلی و سازگاری آن ها با محیط دانشگاه می نمایند. در این میان رضایتمندی، دانشجویان از این سیستم ها از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه بین دیدگاه دانشجویان داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان از کیفیت سیستم های پشتیبانی از یادگیرنده با عملکرد تحصیلی و سازگاری دانشگاهی آنان در سال تحصیلی 98-97 انجام گرفت. روش ها: این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بر روی کلیه دانشجویان داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان در سال تحصیلی 98-97 (420 نفر) انجام شد. حجم نمونه با استفاده از روش کوکران به تعداد 200 نفر محاسبه و دانشجویان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای وارد مطالعه گردیدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ترکیبی سیستم های پشتیبانی از یادگیرنده و استاندارد سازگاری دانشگاهی (SACQ) بیکر و سریاک بود. داده ها با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بین دیدگاه دانشجویان از کیفیت سیستم های پشتیبانی در هر سه بعد سازگاری دانشگاهی شامل شناختی (0/313=rو 0/001=P)، عاطفی (0/226=r و 0/029=P) و سازمانی (0/182=rو 0/036=P) با عملکرد تحصیلی رابطه معنی-دار از نوع مثبت و مستقیم مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که بین دیدگاه دانشجویان از کیفیت سیستم ها در ابعاد شناختی (0/323=rو 0/001=P)، عاطفی (0/270=rو 0/019=P)و سازمانی (0/389=rو 0/001=P) با سازگاری دانشگاهی آنان نیز رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه نیز بیانگرآن بود که بعد شناختی (0/001=p و 0/303=β ) و عاطفی (0/001=p و 0/201=β ) توان تبیین معنی دار عملکرد تحصیلی را دارند. همچنین بعد شناختی (0/001=p و 0/274=β )، بعد عاطفی (001/0P= و 251/0β =) و بعد سازمانی (0/001=p و 0/368=β ) قادر به پیش بینی معنی دار سازگاری دانشگاهی بودند. نتیجه گیری: دیدگاه دانشجویان داروسازی درمورد کیفیت سیستم های پشتیبانی از یادگیرنده مطلوب بوده و با عملکرد تحصیلی و سازگاری دانشگاهی آن ها رابطه مثبت و مستقیم داشت.

مقدمه: روش یادگیری مبتنی بر تیم Based LearningTeam یک استراتژی آموزشی نوین در یادگیری مشارکتی و فعال است که در آن از مطالعه فردی، گروهی و روش حل مسئله استفاده می گردد. در پژوهش حاضر تاثیر دو روش تدریس سخنرانی کلاسیک و روش TBL بر دانش و نگرش دانشجویان مامایی در مباحث فوریت های مامایی مقایسه گردید. روش: این مطالعه کارآزمایی دوگروهی با طرح پس آزمون بر روی30 نفر از دانشجویان کارشناسی مامایی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان انجام گرفت. دانشجویان براساس معدل به دو گروه همتا تقسیم شدند و سپس به صورت تصادفی در یک گروه تدریس به شیوه سخنرانی کلاسیک (15نفر) و گروه دیگر تدریس به شیوه TBL (15 نفر) قرار گرفتند. مداخله آموزشی برای هر کدام از گروه ها به طور جداگانه به مدت 5 جلسه 2 ساعته صورت گرفت. تاثیر دو روش تدریس بر نگرش با پرسش نامه 20 سوالی و بر دانش با آزمون نهایی که در پایان 5 جلسه در هر دو روش به صورت کتبی برگزار گردید سنجیده شد. داده ها با استفاده از آزمون t مستقل از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات دانش دانشجویان، گروه سخنرانی (16/95) و گروه TBL (22/53) تفاوت معنی-داری به نفع TBL وجود دارد (0/001>Pو 6/07=t). همچنین بین میانگین نمرات در ارزیابی فردی در گروه TBL (23/60) و ارزیابی گروهی (25/80) تفاوت معنی داری مشاهده شد (0/001>Pو 7/35=t). همچنین نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات نگرش دانشجویان گروه سخنرانی (34/53) و گروه TBL (78) نیز تفاوت معنی داری (0/001>Pو 15/749=t)به نفع TBL وجود دارد. نتیجه گیری: یافته ها بیانگر موثر بودن روش یادگیری مبتنی بر تیم را در بالا بردن دانش و نگرش دانشجویان بود. لذا براساس نتایج می توان مدرسین را به کاربرد این روش تدریس در درس فوریت های مامایی ترغیب نمود.

مقدمه: آموزش بالینی بنیادی ترین قسمت آموزش حرفه ی پرستاری است، لذا بایستی از روش های ارزشیابی مناسب استفاده شود، با توجه به این که روش های مختلف مانند روش بحث درمورد بیمار و لاگ بوک هرکدام مزایا و محدودیت هایی دارند، بنابراین مطالعه حاضر با هدف مقایسه تاثیر ارزشیابی بالینی به روش بحث درمورد بیمار و دفترچه ثبت مهارت های بالینی بر رضایت مندی دانشجویان پرستاری طراحی گردید. روش: این مطالعه از نوع تجربی با طرح دو گروه و بعد از مداخله با مشارکت 58 نفر از دانشجویان کارشناسی پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی مشهد در سال 1396بود که با قرعه کشی به دو گروه بحث در مورد بیمار و دفترچه ثبت مهارت های بالینی تخصیص تصادفی شدند. پس از انجام مداخله میزان رضایت دانشجویان با پرسشنامه پژوهشگر ساخته که روایی محتوای آن با روش متخصصان و پایایی آن با استفاده روش آلفای کرونباخ (0/92) مورد تایید قرار گرفت. داده ها از طریق آزمون های t مستقل و زوجی و من ویتنی و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین و انحراف معیار نمره رضایتمندی دانشجویان گروه بحث درمورد بیمار 22/7 ± 69/06 (از 100) و روش دفترچه ثبت مهارت های بالینی 21/8 ± 67/8 (از 100) بود که نتایج آزمون t مستقل نشان داد که اختلاف آماری معنی داری بین نمره رضایتمندی دو گروه دانشجویان وجود ندارد (0/757=P)، هر چند رضایت دانشجویان گروه بحث در مورد بیمار در حیطه مناسب بودن روش ارزشیابی، به صورت آماری معنی داری (0/018=P) بیشتری از دانشجویان گروه دیگر نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به رضایت بالاتر دانشجویان از روش بحث در مورد بیمار به نظر می رسد این روش تا حدودی توانسته انتظارات دانشجویان را در مقایسه با روش دفترچه ثبت مهارت های بالینی برآورده نماید. اما به دلیل عدم معنی داری نتایج، به مطالعات با حجم نمونه بالاتر و در زمان طولانی تر جهت اجرای این روش نیاز است.

مقدمه: اهمیت درک و شناخت فعالیت های مرکز توسعه آموزش پزشکی و توافق نظر نسبت به حوزه عملیاتی این مرکز به منظور دستیابی به اهداف و اجرای سیاست ارتقای کیفیت آموزش در دانشگاه ها امری اجتناب ناپذیر است. از آنجایی که اعضای هیات علمی به عنوان مشتریان مراکز مطالعات و دریافت کنندگان اصلی خدمات آنان هستند لذا این مطالعه با هدف تبیین انتظارات اعضای هیات علمی از ارائه خدمات مراکز مطالعات و توسعه آموزش دانشگاه ها صورت پذیرفته است. روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی در سال 1395 در سطح مراکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی کشور انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته با اعضای هیات علمی به روش نمونه گیری هدفمند بود و جمع آوری اطلاعات تا اشباع داده ها به تعداد 16 نفر صورت پذیرفت. روایی و پایایی مطالعه از طریق بررسی ریشه در چهار محور مقبولیت، انتقال پذیری و تناسب، همسانی و تغییرپذیری تایید شد. برای تجزیه و تحلیل محتوا از شیوه تجزیه و تحلیل محتوای تماتیک انجام شد. یافته ها: نتایج تحلیل محتوای داده ها در شش تم اصلی (13 طبقه یا تم فرعی و 11 زیر طبقه) شامل ایفای نقش های آموزشی، ارزشیابی، ارتباط با هیات علمی، تولید علم و حمایت از اعتلای دفاتر توسعه و بازگشت به فلسفه وجودی مراکز طبقه بندی شد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش بیانگر اهمیت جایگاه مراکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی از دیدگاه اعضای هیات علمی و انتظارات آن ها از کارکرد این مراکز بود. لذا توصیه می گردد مراکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی از یافته های این پژوهش در بازبینی کارکرد خود استفاده نمایند.

مقدمه: امروزه به دلیل تغییرات پویای محیطی، نظام آموزش عالی به مثابه سایر نظام ها مستلزم تغییر است. با توجه به نقش اعضای هیات علمی در توسعه کیفی خدمات ارائه شده به وسیله دانشگاه، شناسایی و واکاوی توانمندی های مورد نیاز می-تواند نقش قابل توجهی در بهبود این خدمات داشته باشد. لذا هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی توانمندی های تخصصی اعضای هیات علمی مستعد در دانشگاه های جامع با تراز عملکرد منطقه ای است. روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر گردآوری داده ها از نوع آمیخته اکتشافی است. به همین منظور، در بخش کیفی تعداد 19 نفر از صاحب نظران به صورت هدفمند و با راهبرد نمونه گیری نظری انتخاب شده و مورد مصاحبه قرار گرفتند، در بخش کمی نیز 13 نفر از مصاحبه شوندگان به پرسشنامه پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از تکنیک تحلیل موضوعی (تم) و در بخش کمی از نرم افزار SPSS و روش آماری t تک نمونه ای استفاده شد. برای اطمینان از روایی پژوهش، از بررسی توسط اعضاء (مصاحبه شوندگان) و روش چندسویه نگری منابع داده ها و برای محاسبه پایایی کدگذاری های انجام شده، از روش های پایایی باز آزمون و پایایی توافق درون موضوعی استفاده گردید. یافته ها: نتایج بخش کیفی نشان داد که توانمندی علمی، پژوهشی، قدرت بیان، ایده پردازی، مدیریت کلاس، به کارگیری ترکیبی تئوری و عمل و مشاوره تخصصی از مهم توانمندی هایی است که دانشگاه های جامع منطقه ای باید در هنگام استعدادگزینی اعضای هیات علمی به آن توجه داشته باشند. هم چنین در بخش کمی، نتایج نشان دهنده این بود که الگوی مورد نظر از اعتبار کافی و مناسبی جهت پیش بینی توانمندی های تخصصی اعضای هیات علمی برخوردار می باشد (0/01>p). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانشگاه های جامع با تراز عملکرد منطقه ای در هنگام انتخاب اعضای هیات علمی باید به توانمندی های علمی، پژوهشی، مشاوره ای، فن بیان، ایده پردازی، کلاس گردانی، استفاده از تئوری در عمل توجه ویژه ای داشته باشند. الگوی طراحی شده در این مطالعه می تواند در دستیابی به رسالت فوق به این نوع دانشگاه ها کمک نماید.

مقدمه: یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در اندازه گیری های تربیتی تعیین نمره برش در هنگام ساخت و اجرای آزمون ها است. هدف این پژوهش تعیین نمره برش آزمون ملاک مرجع پیش کارورزی علوم پزشکی با استفاده از مدل راش (روش نقشه سوال) بود. روش ها: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های توصیفی-مقطعی بود که برای این منظور، از 13 عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران، به عنوان اعضای هیئت داوران دعوت به عمل آمد. ابزار این پژوهش، آزمون چندگزینه ای 200 سوالی پیش کارورزی (پره انترنی) قطب ده علوم پزشکی کشور در شهریور ماه 1395 بود که تعداد 274 داوطلب از دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی به آن پاسخ داده بودند. در فرایند تعیین استاندارد و نمره برش؛ یک نمره برش برای تفکیک داوطلبان در سطوح عملکردی قبول/ رد تعیین شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Winstep تحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که این آزمون از اعتبار سوال 0/98 =PRو اعتبار فرد0/93=IRبرخوردار است که نشان دهنده مناسب بودن واریانس نمونه، طول تست و همچنین سوالات از حوزه های شانزده گانه به تناسب انتخاب گردیده است. اجرای پنل داوران و بررسی سوالات با روش نقشه سوال نشان داد که توافق داوران پس از سه مرحله داوری شامل پارامتر دشواری برابر (0/48-) و نمره خام برابر 123 و معادل پارامتر توانایی (0/58) بوده است. نتیجه گیری: بررسی روایی رویه ای نمره برش نشان داد که استفاده از روش نقشه سوال توانسته است توافق بالایی بین داوران نسبت به تعیین نمره برش ایجاد نماید. نتیجه نشان داد که هیات داوران رضایت بالایی از این فرایند از کاربردی بودن و اجرایی بودن مراحل اجرا دارند.

مقدمه: امروزه به دلیل پیچیدگی های ایجاد شده در محیط بیرونی دانشگاه ها و موسسات آموزش پزشکی لزوم ایجاد تغییر در ساختار، فرایندها و سیستم های سازمانی برای سازواری با محیط بیرونی امری اجتناب ناپذیر است. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی مقوله مدیریت محیط سازمانی در موسسات آموزش عالی با رویکرد سیستم پیچیده سازوارشونده در موسسات آموزش پزشکی بود. روش ها: روش پژوهش کیفی و مبتنی بر مطالعه موردی بود. در این راستا با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و براساس معیار (رشته، تخصص و سابقه اجرایی مرتبط) و تکنیک اشباع نظری، مصاحبه های عمیق با دوازده نفر از مدیران و اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ارتباط با پدیده ی مورد بررسی انجام شد. سپس داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری Nvivo و از طریق روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت و در قالب مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر دسته بندی و شبکه مضامین سازماندهی شد. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده مدیریت محیط با رویکرد سیستم پیچیده سازوارشونده مشتمل بر ابعاد رویکردهای زیربنایی، توسعه ظرفیت های سازمانی، مدیریت تغییر شبکه ای، مدیریت منابع، پویایی شناسی های محیط، مدیریت محیط تعاملی، مدیریت عملکرد سازوارشونده و مدیریت راهبردی می باشد که هر یک به نوبه ی خود دارای مولفه های چندی می باشند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه ی کیفی نشان داد که با توجه به پویایی های موجود در محیط بیرونی موسسات آموزش عالی، ضرورت استفاده از رویکردهای راهبردی؛ ظرفیت های کلیدی دانشگاه؛ درک شیوه های تعامل با محیط بیرونی و بهبود عملکرد در راستای افزایش اثربخشی پاسخگویی به محیط اجتناب ناپذیر است. همچنین لزوم توجه و پایش مستمر تغییرات محیطی به صورت شبکه ای و استفاده از منابع درون سازمانی در راستای پاسخگویی به این اقتضائات با نگرشی سیستمی، راهبردی و مبتنی به پاسخگویی مطلوب به نیازهای جامعه ضروری است. آگاهی سیاست گذاران و مدیران موسسات آموزش عالی پزشکی از اهمیت ابعاد ذکر شده در این چارچوب می تواند باعث بهبود مداوم عملکرد دانشگاه های علوم پزشکی در راستای پاسخگویی به نیازهای جامعه و محیط بیرونی شود.