مجله علمی شیلات ایران (فارسی)
سال:1399 | دوره:29 | شماره:2 |تعداد مقالات:21

هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر سطوح مختلف پروتئین جیره بر رشد، زنده مانی و ترکیب لاشه کرم نرئیس (Hediste diversicolor) بود. سه جیره ایزوکالریک با سه سطح متفاوت پروتئین شامل پروتئین زیاد (50 درصد)، پروتئین متوسط (35 درصد) و پروتئین کم (20 درصد) در سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی طراحی شد. لاروهای کرم نرئیس با میانگین وزنی 005/0± 02/0 گرم در 9 عدد مخزن پلاستیکی 40 لیتری با تراکم 500 عدد (2500 عدد در مترمربع) در هر مخزن توزیع شد. کرم ها به مدت 77 روز تغذیه شدند. نتایج نشان داد که شاخص های وزن نهایی، زی توده نهایی (گرم در مترمربع)، زی توده کسب شده، نرخ رشد ویژه، درصد افزایش وزن بدن، میانگین رشد روزانه در کرم های تغذیه شده با جیره غذایی حاوی50 درصد پروتئین در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی بیشتر بود (05/0>p). بیشترین درصد زنده مانی در کرم های تغذیه شده با جیره غذایی با سطح پروتئین 35 درصد ثبت گردید (05/0>p). کرم های تغذیه شده با سطوح 50 درصد و 35 درصد پروتئین دارای بیشترین میزان پروتئین در لاشه بودند که اختلاف معنی داری نشان داد (05/0>p). پارامترهای چربی و خاکستر لاشه، اختلاف معنی داری بین همه تیمارها نشان دادند (05/0>p). کرم های تغذیه شده با جیره حاوی 35 درصد پروتئین، بالاترین درصد رطوبت لاشه را بخود اختصاص دادند (05/0>p). کمترین (05/0>p) ضریب تبدیل غذایی و ضریب تبدیل اقتصادی در کرم های تغذیه شده با سطح 50 درصد پروتئین مشاهده شد. طبق نتایج بدست آمده سطح 50 درصد پروتئین (زیاد) می تواند در افزایش عملکرد رشد، کارایی تغذیه، ترکیب لاشه کرم نرئیس و صرفه اقتصادی تاثیرگذار باشد.

استقرار قفس آبزی پروری در مکان مناسب با حداقل اثرات نامطلوب براکوسیستم همراه خواهد بود. لذا، در پایش پرورش ماهی در قفس، کیفیت رسوب بسیار با اهمیت می باشد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی برخی پارامترهای شیمی رسوبات پیرامون قفس های پرورش ماهی در حوزه جنوبی دریای خزر (منطقه نوشهر) می باشد. نمونه برداری در چهار مرحله از دوره پرورش طی سال 97-1396، در ایستگاه های سایه قفس، فاصله 200 متر و 1000 متر از قفس ها در چهار جهت جغرافیایی انجام پذیرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که تغییرات فرم های مختلف فسفر از قبیل فسفر جذب سطحی (Loosely-P)، فسفر متصل به آهن (Fe-P)، فسفر متصل به آلومینیم (Al-P)، فسفر قابل دسترس (Bioava.-P)، فسفر متصل به کلسیم (Ca-P)، فسفر معدنی(TIP)، فسفر باقیمانده (Res.-P) و فسفر کل (TP) بترتیب برابر 8/13-2/1، 114-22، 121-12، 211-37، 2170-61، 2223-150، 937-0 و 2283-203 میکروگرم برگرم وزن خشک بوده است. غلظت اشکال مختلف فسفر در رسوبات بترتیب Ca-P> Res.-P >Fe-P>Al-P>Loosely-P ثبت گردید. همچنین تغییرات میزان pH، پتانسیل اکسیداسیون و احیاء (Eh) و درصدکربن آلی (TOC%) بترتیب برابر60/8-05/8، (83-)-(67-) و 87/7-36/1 درصد بوده است. این مطالعه نشان داد که در جذب و رهاسازی فسفر جذب سطحی، فسفر متصل به آهن (Fe-P) و فسفر متصل به آلومینیم (Al-P) بترتیب عامل دما، پتانسیل اکسیداسیون احیاء و pH نقش بارزی ایفاء کردند. با مقایسه کربن آلی کل (60/2-97/1 درصد) با حد آستانه ای مجاز مشخص گردید که رسوبات منطقه نوشهر در گروه اثرات متوسط آلودگی قرار داشت.

هورمون های مختلفی برای تکثیر مصنوعی آبزیان در مراکز تکثیر و پرورش استفاده می شود و یکی از انواع این هورمون ها، آنالوگ های مختلفی از هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) با نام های تجاری مختلف می باشد. هدف از این مطالعه بررسی فعالیت زیستی GnRH نوترکیب تولیدی در آزمایشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بر القاء و همزمانی اوولاسیون در مولدین ماهی طلایی (Carassius auratus) می باشد. برای این منظور 20 جفت مولد آماده تکثیر ماهی طلایی از یکی از مراکز تکثیر و پرورش خریداری شده و به سالن تکثیر و پرورش ماهی گروه شیلات منتقل گردید و بعد از گذراندن دو هفته دوره سازگاری با شرایط آزمایش در 4 گروه آزمایشی تقسیم شدند، سپس به گروه اول، دوم و سوم بترتیب 10، 15 و 20 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن هورمون GnRH نوترکیب تولیدی به همراه 20 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن متوکلوپرامید (آنتی دوپامین) و به گروه شاهد سرم فیزیولوژی 09/0 درصد به همراه 20 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن متوکلوپرامید طی یک مرحله تزریق گردید. نتایج نشان داد هورمون GnRH تولیدی قابلیت القاء بلوغ نهایی را در مولدین مورد مطالعه داشته و تمامی گروه های دریافت کننده این هورمون به مرحله باروری رسیدند، اما هیچیک از مولدین گروه شاهد تخم ریزی نکردند. دوره تاخیر در مولدین تزریق شده با دوز 20 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن به طور معنی داری کمتر از سایر تیمارها بود (05/0>p). در میزان تخم استحصالی و هماروی نسبی اختلاف معنی داری بین تیمارهای دریافت کننده هورمون GnRH نوترکیب وجود نداشت (05/0

هدف از این تحقیق بررسی اثر بتائین بر عملکرد رشد، شاخص های خون شناسی و مقاومت بچه ماهیان شیزوتراکس (Schizothorax zarudnyi) به تنش شوری می باشد. بدین منظور، تعداد 120 عدد ماهی با میانگین وزنی 29/0± 58/6 به مدت 8 هفته با سطوح صفر (شاهد)، 5/0 درصد، 1 درصد و 2 درصد مکمل بتائین، تا حد سیری، در دو نوبت غذادهی شدند. در انتهای دوره از ماهیان زیست سنجی به عمل آمد و به مدت دو ساعت تحت تنش شوری 20 گرم بر لیتر قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در پارامترهای رشد (میانگین وزن و طول نهایی، نرخ رشد ویژه، شاخص وضعیت و ضریب تبدیل غذایی) بین گروه های تحت تیمار و گروه شاهد وجود داشت (05/0>p). همچنین نتایج به دست آمده از بررسی عوامل خونی حاکی از بی اثر بودن بتائین بر میزان هماتوکریت، هموگلوبین، گلبول قرمز و گلبول سفید بود و اختلاف معنی داری بین تیمارها و شاهد مشاهده نشد )05/0 (p>. مقاومت بچه ماهیان تحت تأثیر بتائین نسبت به تنش شوری بیشتر از شاهد بود. باتوجه به نتایج حاصل از این تحقیق بنظر می رسد، بتائین می تواند موجب افزایش رشد و مقاومت بچه ماهی شیزوتراکس شود.

هدف این بررسی برآورد عملکرد نانو ژل های گیاهی به عنوان جاذب جدید و به منظور حذف نیتریت با صرف هزینه پایین بود. ابتدا نانو ژل های گیاهی (نانو باگاس، نانو فیبر عامل دار شده با کیتوزان و نانو فیبر لیگنوسلولز) را با روش مکانیکی و مکانیسم بالا به پایین آماده نموده به منظور مشخص نمودن بهینه های جاذب، آزمایش در یک سیستم ناپیوسته انجام شد. سپس محاسبات ایزوترم و سنتیک به منظور برآورد ضرایب جذبی انجام گردید. مقدار بهینه وزن جاذب برای هر نانو ژل بترتیب برابر با 1/0 برای نانو باگاس و فیبر لیگنوسلولز و 3/0 گرم برای نانو فیبر اصلاح شده، 4 برای نانو باگاس و فیبر لیگنوسلولز و 5 برای نانو فیبریل اصلاح شده بوده و غلظت اولیه و زمان برای همه جاذبها 25 میلی گرم بر لیتر و 60 دقیقه تعیین شد. طبق معادله های هم دمای جذب بیشترین تطابق با مدل های لانگمویر، فروندلیش و تمکین و سنتیک مرتبه دوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد بیشترین راندمان حذف نیتریت مربوط به نانو فیبر عامل دار شده با میزان حذف 1/93 درصد بود و برای نانو باگاس 51/65 و نانو فیبر لیگنوسلولز 96/68 درصد محاسبه شد. استفاده از نانو ژل های گیاهی می تواند در سیستم خروجی پساب مزارع گرمابی به عنوان فیلترهای زیستی کارآمد مورد استفاده قرار گیرد.

در این مطالعه برای نخستین بار ژلاتین فانوس ماهی (Benthosema pterotum Alcock, 1890)، با هدف استفاده بهینه از این صید جانبی ارزشمند استخراج گردید. ترکیبات (رطوبت، خاکستر، پروتئین)، قدرت ژلی، دمای ژل شدن و دمای ذوب شدن ژلاتین استخراج شده، بررسی و با خواص ژلاتین تجاری گاوی موجود در بازار، مقایسه شد. دو نمونه ژلاتین مورد بررسی همچنین از لحاظ خصوصیات رنگی با یکدیگر مقایسه شدند. میزان رطوبت و خاکستر ژلاتین فانوس ماهی در مقایسه با ژلاتین گاوی به طور معنی داری بیشتر بود. رطوبت و خاکستر ژلاتین فانوس ماهی بترتیب برابر با 1/0± 2/8 % و 1/0± 2/3 % اندازه گیری شد. میزان پروتئین ژلاتین گاوی به طور معنی داری بالاتر از میزان پروتئین ژلاتین فانوس ماهی و برابر با 1/0± 7/91 % اندازه گیری شد، در حالی که میزان پروتئین ژلاتین فانوس ماهی برابر با 1/0± 3/86 % بود (p<0/05). دما و زمان ذوب ژلاتین فانوس ماهی (5/0± 23 درجه سانتی گراد، 0/2± 135 ثانیه)، به دلیل کم بودن مقدار هیدروکسی پرولین در آن، به طور معنی داری پایین تر از دما و زمان ذوب ژلاتین گاوی بود (5/0± 26 درجه سانتی گراد، 0/1± 150 ثانیه) که در کل از مزایای ژلاتین ماهی می باشد (p<0/05). اختلاف معنی داری بین قدرت ژلی ژلاتین فانوس ماهی (00/1± 45 گرم) و ژلاتین گاوی (2/1± 240 گرم) مشاهده شد (p<0/05). ژلاتین گاوی از لحاظ فاکتورهای رنگی، در مقایسه با ژلاتین استخراج شده از فانوس ماهی، دارای کیفیت بهتر بود. در مجموع، از ژلاتین فانوس ماهی می توان به عنوان یک منبع اقتصادی و حلال در بسیاری از صنایع، با رویکرد بیوتکنولوژی، به جای ژلاتین خوک و گاو استفاده کرد.

بن سولفورون متیل یکی از سموم علف کش پرکاربرد است که در مزارع کشاورزی بویژه مزارع برنج مورد استفاده قرار می گیرد. تحقیق حاضر برای اولین بار میزان سمیت بن سولفورون متیل را در ماهی کپور معمولی مورد بررسی قرار داده است. به این منظور، برای تعیین میزان محدوده کشندگی بن سولفورون متیل، ماهی های کپور معمولی به طور تصادفی در 8 گروه در معرض غلظت های 0، 01/0، 05/0، 1/0، 5/0، 1، 2 و 4 گرم در لیتر بن سولفورورون متیل قرار گرفتند و در زمان های 24، 48، 72 و 96 ساعت میزان تلفات ماهیان ثبت شد. پس از تعیین محدوده کشندگی، ماهیان به طور تصادفی در 5 گروه در سه تکرا ر در معرض غلظت های 0، 2/1، 4/1، 6/1 و8/1 گرم در لیتر بن سولفورون متیل قرار گرفتند و در زمان های 24، 48، 72 و 96 ساعت میزان تلفات ماهیان ثبت شد. داده های بدست آمده با استفاده از روش آنالیز آماری پروبیت با نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت و مقادیر (LC1-99) شامل LC1، LC10، LC30، LC50، LC70، LC90 و LC99 محاسبه گردید. نتایج نشان داد تلفات ماهیان با افزایش غلظت بن سولفورون متیل و افزایش زمان آزمایش افزایش یافت و میزان غلظت کشنده بن سولفورون متیل در ماهی کپور معمولی با افزایش مدت زمان آزمایش کاهش یافت بطوریکه میزان متوسط غلظت کشنده در زمان های 24، 48، 72 و 96 ساعت بترتیب 86/1، 82/1، 75/1 و 62/1 گرم در لیتر بدست آمد. در این مطالعه میزان حداکثر غلظت مجاز، غلظت غیرموثر و حداقل غلظت موثر علف کش بن سولفورون متیل بترتیب 162/0، 162/0 و 41/1 گرم در لیتر محاسبه گردید.

دریای عمان(مکران) همواره تحت تأثیر جریانات مانسون بوده و این پدیده یک عامل تنش زای طبیعی برای گونه های ساکن در بوم سامانه آبی از جمله نرمتنان دوکفه ای، بشمار می رود. برای مطالعه تنوع دوکفه ایهای زیرجزرومدی نمونه گیری از سه منطقه رمین، بریس و پسابندر، در مجموع 10 ایستگاه، در پیش مانسون، مانسون و پس مانسون زمستانه سال 1396 صورت گرفت. در این پژوهش 8 خانواده از جوامع دوکفهای شناسایی شدند که خانواده Veneridae در هر سه دوره زمانی دارای بیشترین فراوانی بود با توجه به نتایج، فراوانی دوکفه ای ها در دوره پس مانسون با 19/46 درصد (فراوانی 11400عدد برمترمربع) نسبت به دوره پیش مانسون 06/27 درصد (فراوانی 6660عدد برمترمربع) و نیز دوره مانسون با 74/26 درصد (فراوانی 6680عدد برمترمربع) بالاتر بود که آزمون آنالیز واریانس اختلاف معنی داری را نیز نشان داد. میانگین شاخص شانون در پیش مانسون، مانسون و پس مانسون بترتیب 04/0± 22/2، 1/0± 21/2، 11/0± 51/2 محاسبه شد و اختلاف معنی داری بین دوره های مختلف مشاهده شد (05/0p˂ ). میانگین شاخص غالبیت در پیش مانسون، مانسون و پس مانسون بترتیب 06/0± 86/0، 05/0± 86/0، 01/0± 9/0 محاسبه شد و بین دوره پس مانسون با سایر دوره ها اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد (05/0p˂ ). میانگین شاخص یکنواختی در پیش مانسون، مانسون و پس مانسون بترتیب 01/0± 959/0، 02/0± 951/0، 01/0± 948/0 محاسبه شد و این اختلاف بین دوره مانسون و پیش مانسون معنی دار نبود (05/0p>). به طور کلی، عوامل مختلفی به عنوان پارامترهای کنترل کننده فراوانی و تنوع اجتماعات دوکفه ای های مناطق و ایستگاه های مختلف در آبهای ساحلی خلیج چابهار محسوب می شوند که از جمله مهمترین آنها می توان به زمان نمونه برداری و جریان مانسون زمستانه اشاره کرد. احتمالاً، شدت اختلاط بستر تحت تاثیر پدیده مانسون زمستانه در مناطق مختلف، تغییرات تراکم دوکفه ای ها را در مناطق مورد مطالعه در پی داشته است.

در این تحقیق، تاثیر افزودن آرد میوه بلوط ایرانی بر عملکرد رشد، ترکیب لاشه و مقاومت در برابر تنش شوری در ماهی کپور معمولی مورد بررسی قرار گرفت. شش تیمار غذایی شامل: 1-فاقد بلوط و اتوکلاو نشده، 2-فاقد بلوط و 2 دقیقه اتوکلاو شده، 3-فاقد بلوط و10 دقیقه اتوکلاو شده، 4-حاوی ده درصد بلوط و اتوکلاو نشده، 5-حاوی ده درصد بلوط و2دقیقه اتوکلاو شده و 6-حاوی ده درصد بلوط و10دقیقه اتوکلاو شده در نظر گرفته شد. بعد از 6 هفته نتایج نشان داد که وزن و طول کل در تیمار 2 از بقیه بیشتر بود. این افزایش نسبت به تمام تیمارها بجز 4 معنی دار بود (05/0>p). اتوکلاو کردن غذا سبب کاهش معنی دار پروتئین و افزایش معنی دار رطوبت لاشه گردید و این اثر با افزایش مدت اتوکلاو تشدید شد. اتوکلاو کردن کوتاه مدت سبب افزایش معنی دار چربی لاشه گردید در حالیکه اتوکلاو کردن طولانی مدت، منجر به کاهش معنی دار آن شد. افزودن آرد بلوط به جیره غذایی به طور معنی دار سبب کاهش پروتئین و چربی لاشه و افزایش رطوبت آن گردید. بر این اساس اگر چه تفاوت معنی داری بین وزن نهایی ماهیان تیمارهای 1 و 4 وجود نداشت اما جایگزینی آرد گندم با آرد بلوط در سطح 10 درصد نامطلوب بود. در جیره های اتوکلاو نشده یا اتوکلاو شده به مدت کوتاه، آرد بلوط سبب کاهش معنی دار خاکستر لاشه شد. بیشترین میزان بقاء در برابر تنش شوری در تیمار 2 و کمترین میزان بقاء در تیمارهای 1 و 6 مشاهده گردید. هنگامی که از اتوکلاو (حرارت) در ساخت غذا استفاده شد، افزودن آرد بلوط به جیره غذایی سبب کاهش معنی دار میزان بقاء در برابر تنش شوری گردید. به طور کلی، با توجه به عملکرد رشد، ترکیب لاشه و میزان مقاومت ماهی کپور در برابر تنش، مطالعه مصرف آرد بلوط در سطوح کمتر از 10 درصد جیره توصیه می شود.

ترکیبات تقریبی، اسیدهای چرب و شاخص های تغذیه ای موثر بر سلامت قلب انسان بین خاویار فیل ماهی (Huso huso) دریایی دریای مازندران و خاویار فیل ماهی پرورش یافته در آب شیرین مورد مقایسه قرار گرفت. اندازه گیری پروتئین، چربی، رطوبت و خاکستر با روش استاندارد اندازه گیری ترکیبات تقریبی و سنجش ترکیبات اسیدهای چرب نیز توسط روش گازکروماتوگرافی صورت گرفت. نتایج نشان داد، مقدار ترکیبات تقریبی بین دو نمونه تفاوت معنی داری نداشت، ولیکن برخی از ترکیبات اسیدهای چرب دو نمونه با یکدیگر متفاوت بودند (05/0>p). میزان لینولئیک اسید (linoleic acid, C18: 2n6) در خاویار فیل ماهی پرورشی 32/8% بود که به طور چشمگیری بیشتر از خاویار دریایی 37/0% بود (05/0>p). امگا-3 (ω-3) تفاوت معنی داری در نمونه دریایی و پرورشی بترتیب 42/38 و 42/30 % نداشت، لیکن امگا-6 (ω-6) در نمونه دریایی 27/13 % به طور معنی داری از نوع پرورشی 29/17 % کمتر بود. نسبت امگا-3 به امگا-6 در خاویار دریایی 9/2 بالاتر از نمونه پرورشی 75/1 بود (05/0>p). شاخص های آتروژنیک (AI) 29/0 و28/0، ترومبوژنیک (TI) 18/0 و 21/0، نسبت هایپوکلسترومی به هایپرکلسترومی (HH) 52/2 و 45/2، پلی ئن (PI) 73/1 و 46/1 و قابلیت اکسیداسیون چربی (PDI) 86/326 و 03/269 نیز بترتیب در خاویار دریایی و پرورشی تفاوت معنی داری نداشتند. مطابق نتایج، خاویار پرورشی می تواند جایگزین غذایی مناسبی برای نوع دریایی خود باشد و اسیدهای چرب این نوع خاویار از میزان شاخص های کیفی تغذیه ای مناسبی به منظور جلوگیری از بیماری های قلبی-عروقی برخوردار می باشد که این امر خود در حفظ جمعیت دریایی این گونه با ارزش اهمیت شایان توجهی خواهد بود.

به منظور افزایش شناخت اثرات پروبیوتیک ها بر شاخص های تولیدمثلی ماهی زبرا (Danio rerio)، این تحقیق به بررسی تأثیرات سطوح متفاوت پروبیوتیک Lactobacillus plantarum بر روند تکامل گناد و رسیدگی جنسی در ماهی زبرا پرداخته است. بدین منظور، تعداد720 ماهی زبرا در چهار تیمار با جیره های آزمایشی (0%، 5/0%، 5/1% و 3% پروبیوتیک) به مدت 40 روز تغذیه شدند. براساس اندازه گیری شاخص های تولیدمثلی در این گونه، بالاترین میزان هماوری مطلق در تیمار تغذیه شده با جیره حاوی 3% پروبیوتیک مشاهده شد که این میزان دارای تفاوت معنی داری را نسبت به تیمار شاهد و نیز تیمار تغذیه شده با جیره حاوی 5/0% پروبیوتیک بود. بر مبنای شاخص هماوری نسبی، تیمار شاهد پایین ترین میزان هماوری را نسبت به سایر تیمارها نشان داد. داده های حاصل از شاخص گنادوسوماتیک در بین تیمارها نشان دهنده بالاترین میزان شاخص گنادی در تیمار تغذیه شده با جیره حاوی 3% پروبیوتیک نسبت به سایر تیمارها بود که نسبت به تیمار شاهد و تیمار تغذیه شده با جیره حاوی 5/0% پروبیوتیک معنی دار بود اما نسبت به تیمار تغذیه شده با جیره حاوی 5/1% پروبیوتیک تفاوت معنی داری نشان نداد. همچنین بررسی های هیستولوژیک گناد در جنس نر و ماده نشان دهنده تکامل گنادها و رسیدگی کامل جنسی در تیمارهای تغذیه شده با سطوح 3% و 5/1% پروبیوتیک بود. تحقیق حاضر نشان دهنده این امر می باشد که استفاده از پروبیوتیک Lactobacillus plantarum در سطح 3 درصد بهترین تأثیرگذاری را بر شاخص های تولیدمثلی و تکامل گنادی در مولدین ماهی زبرا دارد.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل توسعه عملکرد صادراتی میگوی پرورشی ایران انجام شده است. روش تحقیق به صورت کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد است. نمونه گیری به روش نظری و با استفاده از تکنیک گلوله برفی انجام شده که بر مبنای آن، 16 مصاحبه در سال 1398 با خبرگان علمی و عملی صنعت میگوی پرورشی کشور (مدیران شیلات، اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران و مدیران شرکت های برتر در حوزه صادرات میگوی پرورشی) صورت گرفته است. نتایج تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها طی فرآیند کدگذاری باز، محوری و انتخابی و با بهره گیری از نرم افزار تحلیل کیفی اتلس تی، به زایش مدل توسعه عملکرد صادراتی میگوی پرورشی منجر شده که بر مبنای آن، شرایط علّی، پدیده محوری، راهبردها، عوامل زمینه ای، شرایط مداخله گر و پیامدها شناسایی شد. در مجموع، 17 مقوله اصلی، 56 مقوله فرعی و 138 مفهوم در قالب شش دسته محوری قرار گرفته اند. پژوهشگر به کفایت نظری درباره تمام مفاهیم مورد بحث رسیده است. همچنین، در دورهای بعد، با مرور مفاهیم و ارائه مدل به خبرگان، درباره مقبولیت مدل اطمینان حاصل شد. بر این اساس، مولفه ها، شاخص ها و حوزه های تاثیرگذار در پدیده محوری «توسعه عملکرد صادراتی میگوی پرورشی» شناسایی و راهبردهای بهره گیری از این ظرفیت ها به منظور رسیدن به نتایج و پیامدهای مورد انتظار در قالب مدل توسعه عملکرد صادراتی میگوی پرورشی ارائه گردید.

ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) یک گونه غیربومی در آبهای داخلی ایران است و اطلاعات کمی درباره این گونه در آبهای طبیعی ایران وجود دارد. در این مطالعه، برخی ویژگی های زیستی این ماهی مانند شاخص گنادی و هماوری مطلق و نسبی، با جمع آوری 355 نمونه ازرودخانه بهشت آباد استان چهارمحال وبختیاری، با استفاده از تور گوشگیر و پرتابی، از فروردین لغایت اسفند 1392 به صورت ماهانه مورد بررسی قرار گرفت. دامنه طول کل ماده ها 2/40-1/17 (SD 54 /4± 05/26) سانتی متر و دامنه طول کل برای ماهیان نر 3/40-5/15 (93/5± 9/24) سانتی متر بود. سن نرها +4-+1 سال و ماده ها +5-+2 سال تخمین زده شد. بیشترین فراوانی برای جنس نر و ماده بترتیب در سنین +1 و +2 بود. نسبت جنسی 1 نر: 3/1 ماده بود. بر اساس مشاهدات ماکروسکوپی گنادها، پنج مرحله رسیدگی جنسی شامل: نابالغ، در حال رسیدگی، قادر به تخمریزی، بازگشت و احیاء مشاهده شد. شاخص گنادوسوماتیک نشان داد که تولید مثل این ماهی در مهر لغایت بهمن رخ می دهد و حداکثر این شاخص برای نر در شهریور و دی (22/4 و 48/3) و برای ماده در آبان و دی (28/3 و 4) بدست آمد. دامنه قطر تخمک در طول سال 5/3-125/0 محاسبه شد. هماوری مطلق بین 680 و 3890 (170± 1860) عدد تخمک بدست آمد. هماوری نسبی بین 1900 و 9000 (360± 4600) عدد تخمک بدست آمد. بنظر می رسد این ماهی توانسته است با شرایط طبیعی رودخانه بخوبی سازگار شود.

این آزمایش به منظور بررسی اثر افزودن پودر جلبک اسپیرولینا ریزکپسوله شده و غیرکپسوله به جیره بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و قابلیت هضم مواد مغذی در جوجه های گوشتی به مدت 6 هفته انجام شد. در این آزمایش تعداد 360 قطعه جوجه یک روزه گوشتی (جنس نر) سویه تجاری راس 308 به 9 تیمار با 4 تکرار در هر تیمار (10 قطعه جوجه در هر تکرار) در قالب طرح کاملاً تصادفی اختصاص داده شدند. تیمارها شامل: 1-جیره پایه بدون هیچ افزودنی (شاهد منفی)، 2-جیره پایه + آنتی بیوتیک (شاهد مثبت)، 3-جیره پایه + ویتامین E، 4-جیره پایه + 33/0درصد اسپیرولینا ریزکپسوله شده، 5-جیره پایه + 66/0درصد اسپیرولینا ریزکپسوله شده، 6-جیره پایه + 1 درصد اسپیرولینا ریزکپسوله شده، 7-جیره پایه + 33/0درصد اسپیرولینا غیرکپسوله، 8-جیره پایه + 66/0درصد اسپیرولینا غیر کپسوله و 9-جیره پایه + 1 درصد اسپیرولینا غیرکپسوله بود. نتایج حاصله در پایان دوره آزمایش نشان داد که فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز در تیمارهای حاوی 1 درصد پودر اسپیرولینای ریزکپسوله شده و 1 درصد پودر اسپیرولینا غیر کپسوله بیش از سایر تیمارها بود (05/0>p). اما فعالیت آنزیم های کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز در تیمارهای مختلف اختلاف معنیداری نداشت (05/0p). افزودن پودر اسپیرولینا و پودر اسپیرولینا کپسوله سبب افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی در جیره جوجه های گوشتی راس 308 شد.

آلایندههای آلی پایدار گروه وسیعی از ترکیبات سمی و خطرناک میباشند که در برابر تجزیه شیمیایی، فیزیکی و حتی پرتوها مقاوم هستند. در این تحقیق یک روش آنالیز همزمان برای شناسایی و تعیین مقدار 18 آلاینده آلی پایدار شامل هفت ترکیب PCBs، ایزومرهای شماره 180، 153، 138، 118، 101، 52، 28 به عنوان شاخصهای آلودگی بی فنیل های پلی کلره و یازده آفتکش آلی کلره (OCPs) شامل هگزا کلروبنزن (Hexachlorobenzene)، متوکسی کلر (Methoxychlor)، دی آلدرین (Dieldrin)، ددت و متابولیتهای آن (DDTs: o, p’-DDE, p, p’-DDE, o, p’-DDT, p, p’-DDT) و تعدادی از سیکلو دیانها (CyclodieneΣ ) شامل آلفا و بتا-اندوسولفان (α-, β-Endosulfan)، آلفا و گاما-کلردان (α-, ϒ-Chlordane)، بررسی و مقدار آن در ماهی قزل آلای رنگین کمان با روش استخراج مایع-مایع و دستگاه کروماتوگرافی گازی طیف سنجی جرمی-متوالی (GC-MS/MS) و روش پایش MRM اندازه گیری شد. نتایج اعتبارسنجی نشان داد که منحنی کالیبراسیون 18 آلاینده آلی پایدار مورد مطالعه در سطوح غلظتی ng/mL 30-1/0 برای PCBs و ng/mL 150-5/0 برای OCPs، خطی بوده است و ضریب همبستگی (r2) در محدوده 999/0-990/0 قرار داشت. مقادیر حد تشخیص و حد تعیین مقدار آنالیت های مورد مطالعه بترتیب ng/g 3/8-6/0 و ng/g 2-25 بدست آمد. میانگین میزان بازیافت و میزان تکرارپذیری روش در 5 سطح آلوده مختلف (برای: OCPs ng/g100-5 و برای PCBs: ng/g 20-1)، بترتیب %112-%73 و %17. 9-%4/1 محاسبه شد. دامنه مقادیر عدم قطعیت %88/30-%77/2 قرار داشت. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دهنده حضور ترکیبات آلی کلره در ماهیان مورد بررسی می باشد، بدین ترتیب که بیشترین میزان آلودگی مربوط به p, p’-DDT با مقدار میانگین ng/g ww (wet weight) 113 بدست آمد. همچنین سموم Dieldrin و p, p’-DDE با مقادیر میانگین بترتیب ng/g ww 3/13 و ng/g ww 10 در مراتب بعدی آلودگی قرار داشتند. بررسی دیگر سموم آلی کلره مورد مطالعه در نمونه های ماهی نشان دهنده حضور برخی از این ترکیبات مانند α-Chlordane، ϒ-Chlordane، o, p’-DDE، o, p’-DDT و HCB بود که مقادیر بدست آمده در نمونه ها پایین تر از حدود تعیین مقدار روش، بود. با توجه به مقادیر بدست آمده، میزان آلودگی به سموم آلی کلره پایین تر از حداکثر مقادیر مجاز مصوب 2017، 11813SANTE/ قانون اتحادیه اروپا قرار داشت. همچنین بررسی بی فنیل های پلی کلره شاخص مورد مطالعه در نمونه های ماهی، نشان دهنده حضور تنها 28-PCB بود که مقدار آن پایین تر از حداکثر مقادیر مجاز مصوب 2017، 644EU/ قانون اتحادیه اروپا قرار داشت.

مطالعه حاضر با هدف تعیین ارگانیسم های غذایی موجود در استخرهای خاکی و ترجیح بچه ماهیان شیپ در مصرف از آنها انجام شد. نمونه برداری به مدت 6 هفته در 6 نوبت و از 2 استخر خاکی 4 هکتاری انجام گردید. در هر استخر سه محل نمونه برداری در نظر گرفته شد. به منظور بررسی زئوپلانکتون ها و بنتوزهای خورده شده، از محتویات معده 180 قطعه بچه ماهی شیپ نمونه برداری صورت گرفت. بیشترین فراوانی ارگانیسم های غذایی در استخرها مربوط به کوپه پودا و ناپلی آنها با 58/49 درصد بود و بالاترین میزان آنها در محتویات معده بچه ماهیان شیپ مربوط به کلادوسرا با 19/61 درصد و شیرونومیده با 27/25 درصد مشاهده گردید. شاخص انتخاب غذا برای شیرونومیده، کلادوسرا و استراکودا، مثبت ولی شاخص انتخاب غذا برای کوپهپودا، منفی بود. بنابراین، نتایج این مطالعه مؤید آن است که در طول دوره پرورش در استخر، بچه ماهیان شیپ تمایل زیادی برای تغذیه از ارگانیسم های غذایی نظیر کلادوسرا، استراکودا و شیرونومید از خود نشان می دهند بطوریکه دافنی و شیرونومید به عنوان غذای اصلی و استراکودا جزء غذای اتفاقی آنها محسوب می شوند و فقط در صورتی تغذیه از کوپه پودا صورت می گیرد که بیومس کلادوسرا، استراکودا و شیرونومید در استخر محدود باشد.

رودخانه گرگر شاخه شرقی رودخانه کارون است که در شمال شهر شوشتر توسط بند میزان از شاخه غربی آن یعنی شطیط جدا می شود و با طی مسافتی حدود 78 کیلومتر مجدداً به شاخه شطیط و دز پیوسته و کارون بزرگ را تشکیل می دهد. این رودخانه ضمن تأمین آب شرب شهرستان شوشتر، هفتگل و بخشی از رامهرمز و روستاهای آن در زمره یکی از قطب های بزرگ پرورش ماهی استان بشمار می آید. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت آلودگی میکروبی آب رودخانه گرگر، مقایسه آلودگی میکروبی در ایستگاه های بالادست و پایین دست رودخانه و همچنین مقایسه با استانداردهای EPA جهت تعیین کاربری های مختلف، مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از 6 ایستگاه در طول رودخانه نمونه برداری به صورت ماهانه به مدت یکسال صورت گرفت و شاخص های میکروبی شامل تعداد کل باکتری، تعداد کل کلی فرم و تعداد کلی فرم مدفوعی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میزان در هر 3 شاخص میکروبی را ایستگاه 2 بعد از محل تخلیه فاضلاب شهر شوشتر (بترتیب با CFU/mL 103× 24/15، MPN/100mL 82/68181 و MPN/100mL 91/3380) کمترین میزان را ایستگاه 1 در بالادست رودخانه (بترتیب باCFU/mL 103× 8/2، MPN/100mL 27/2627 و MPN/100mL 73/1062) دارد. نتایج آزمایش ها نشان داد که شاخص های میکروبی با توجه به تغییرات فصلی، زمان و مکان نمونه برداری متفاوت بوده و همچنین از نظر کیفی آب رودخانه گرگر در سطح پایینی بوده است و جهت مصارف انسانی مناسب نمی باشد.

اسیدهای چرب بلند زنجیره چند غیر اشباع (LC-PUFA)، همچون اسید آراشیدونیک (C20: 4n-6) نقش حیاتی در کنترل و تنظیم عملکرد رشد، متابولیسم چربی ها، عملکرد غشای سلولی و عملکرد سیستم ایمنی ماهیان دارند. این پژوهش به منظور تولید ماهیان مقاوم و با کیفیت تر ماهی گورخری با استفاده از مکمل غذایی اسید آراشیدونیک جهت رسیدن به نرخ رشد و بازماندگی مطلوب تر صورت گرفت. برای این منظور، پنج جیره آزمایشی با سطوح مختلف اسید آراشیدونیک، شامل مقادیر صفر(کنترل)، 5/0، 1، 2 و 4 درصد به کل اسید چرب جیره ترکیب شدند. ماهیان نورس گورخری (20 روزه) پنج مرتبه در روز به مدت 10 هفته تغذیه شدند. شاخص های رشد طول و وزن در این مدت ثبت شد. اگر چه پس از دوره، تیمارها در شاخص های رشد (طول و وزن) تفاوت معنی داری داشتند، اما در نرخ بازماندگی تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد، افزایش سطح اسید آراشیدونیک جیره (تا سطح 2 درصد از چربی کل)، بیشترین میزان وزن نهایی (01/0± 38/0 گرم)، افزایش وزن بدن (16/0± 32/0)، درصد افزایش وزن بدن (44/28± 42/613)، درصد رشد روزانه (02/0± 46/0)، نرخ رشد ویژه (01/0± 39/1) و کمترین ضریب تبدیل غذایی (03/0± 12/1) را به نسبت سایر تیمارها بدنبال داشت. لذا، نتایج نشان داد اسید آراشیدونیک بر شاخص های رشد ماهی گورخری تأثیر معنی داری دارد.

در مطالعه حاضر پست لاروهای میگوی پا سفید غربی طی 21 روز در معرض غلظت های تحت کشنده نانوذرات نقره شامل تیمار 1: (LC5010% (mg/L AgNP 39/0)، تیمار 2: (LC5025% (mg/L AgNP 97/0)، تیمار 3: (LC5050% (mg/L AgNP 95/1) و تیمار 4: (LC5075% (mg/L AgNP 92/2) قرار گرفته و یک تیمار نیز به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. در پایان دوره آزمایش نمونه برداری از بافت آبشش، عضله و هپاتوپانکراس جهت سنجش تغییرات سطوح آنزیم های متابولیک و آنتی اکسیدانی انجام شد. طبق نتایج، فعالیت آنزیم آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز در بافت هپاتوپانکراس و آبشش نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی دار (05/0p<) و در بافت عضله تفاوت معنی داری نداشت (05/0p>). فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز فقط در هپاتوپانکراس روند کاهشی داشت که نسبت به تیمار شاهد معنی دار بود (05/0p<). میزان لاکتات دهیدروژناز نیز در تمام بافت های مورد بررسی فاقد اختلاف معنی دار بود (05/0p>). از بین آنزیم های آنتی اکسیدانی، فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در بافت هپاتوپانکراس و آبشش نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی دار (05/0p<) و گلوتاتیون پراکسیداز فاقد تفاوت معنی داری بود (05/0p>). میزان گلوتاتیون S-ترانسفراز نیز فقط در بافت هپاتونکراس و در تیمار 4 به طور معنی داری افزایش یافت (05/0p<). در مجموعT نتایج نشان داد که مواجهه میگو با غلظت بالای نانوذرات نقره سبب آسیب اکسیداتیو به خصوص در بافت هپاتوپانکراس آنها می شود.

امروزه مواد بسته بندی ضد باکتریایی به عنوان یکی از فنآوریهای نوین به منظور جلوگیری از گسترش فساد و میکروارگانیسم های بیماری زا از طریق موادغذایی مورد توجه میباشند. مطالعه حاضر به منظور بررسی تأثیر ضدباکتریایی پوشش کیتوزان به همراه عصاره آبی میوه پنیرباد (Withania coagulans) بر افزایش زمان ماندگاری فیله کپورنقره ای (Hypophthalmichthys molitrix) انجام شد. فیله ها در 6 تیمار و 3 تکرار طی 18 روز در دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. تیمارها شامل: تیمار بدون پوشش، عصاره 5/0درصد، عصاره 1 درصد، کیتوزان 1 درصد، کیتوزان 1 درصد با عصاره 5/0درصد و کیتوزان 1درصد با عصاره 1 درصد بود. جمعیت باکتریایی (شمارش کلی باکتریها و شمارش باکتریهای سرمادوست) نمونهها در روزهای صفر، 3، 6، 9، 12، 15 و 18 نگهداری فیله ها در یخچال مورد بررسی قرار گرفت. در طول دوره نگهداری تمامی تیمارهای دارای پوشش کیتوزان و عصاره در ارزیابیهای باکتریایی دارای اختلاف معناداری با تیمار شاهد بودند (05/0>p). بیشترین مقدار شمارش کلی باکتریها و باکتریهای سرمادوست تا روز 18 به ترتیب مربوط به تیمار شاهد (02/0± 03/8 و 02/0± 16/8) و کمترین آن مربوط به پوشش کیتوزان 1 درصد با عصاره 1 درصد (01/0± 79/5 و 03/0± 10/6) بود. نتایج حاصل نشان دهنده تأثیر ضدباکتریایی قوی پوشش خوراکی کیتوزان 1 درصد با عصاره 1 درصد بود که تأثیر معناداری بر کاهش مقدارکل باکتریها و تعداد باکتریهای سرمادوست و همچنین افزایش زمان ماندگاری فیلههای پوششدار گردید.