پژوهشهای روان شناختی
سال:1391 | دوره:15 | شماره:1 (پیاپی 29) |تعداد مقالات:7

هدف از پژوهش حاضر ارائه و آزمون مدل های علی رقیب از روابط بین متغیرهای انگیزشی (باورهای خودکارآمدی، باورهای کنترل بر یادگیری، و اضطراب آزمون)، راهبردهای شناختی و فراشناختی مطرح شده در نظریه خودنظم بخشی پینتریچ (تفکر انتقادی، خودنظم بخشی فراشناختی، مدیریت زمان و مکان، مطالعه و کمک طلبی از همسالان)، و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر سال سوم دبیرستان در رشته ریاضی - فیزیک بود. نمونه پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شد. بدین صورت که تعداد 250 نفر از دانش آموزان دختر مشغول به تحصیل در رشته ریاضی - فیزیک در دبیرستان های شمال، مرکز، و جنوب شهر تهران در سال تحصیلی 89-1388 انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور ارزیابی متغیرهای پژوهش و جمع آوری اطلاعات، خرده مقیاس های پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (MSLQ) به کار برده شد و معدل دانش آموزان در پایان سال تحصیلی در پنج درس اختصاصی، شاخصی از پیشرفت تحصیلی آنها در نظر گرفته شد. داده ها با روش های آماری تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی، و مدل معادلات ساختاری (تحلیل مسیر) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها حاکی از برازش بسیار خوب هر دو مدل با داده های پژوهش بود. با این حال، مدل دوم از نیکویی برازش بهتری برخوردار بود. مدل اول نقش واسطه ای متغیر فراشناختی مدیریت زمان و مکان مطالعه را در ارتباط بین متغیرهای اضطراب آزمون، خودکارآمدی، باورهای کنترل بر یادگیری، و پیشرفت تحصیلی نشان داد و مدل دوم از نقش واسطه ای متغیر انگیزشی اضطراب آزمون در ارتباط بین متغیرهای فراشناختی مدیریت زمان و مکان مطالعه، و کمک طلبی از همسالان با پیشرفت تحصیلی حمایت کرد. در هر دو مدل مشاهده شد که خودکارآمدی اثر مستقیم، مثبت، و معناداری بر پیشرفت تحصیلی دارد، در حالی که اثر اضطراب آزمون بر پیشرفت تحصیلی مستقیم، منفی، و معنادار است.

پژوهش حاضر، به منظور بررسی تاثیر آموزش متقابل بر پیشرفت درس روخوانی فارسی دانش آموزان پایه دوم و عزت نفس دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی انجام گرفت. بدین منظور دانش آموزان دختر پایه دوم و چهارم ابتدایی که در مدارس دولتی منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران مشغول به تحصیل بودند به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. از میان این گروه 34 دانش آموز از پایه چهارم که داوطلب نقش معلمی بودند و 34 دانش آموز پایه دوم که نمره آنها در درس روخوانی فارسی از نمره میانگین کلاس پایین تر یا معادل آن بود، با روش نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. افراد گروه نمونه به طور تصادفی در گروه آزمایشی و گروه کنترل گمارده شدند. روش پژوهش آزمایشی و بر اساس طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل صورت گرفته است. افراد گروه آزمایش به مدت 24 جلسه 45 دقیقه ای تحت روش آموزش متقابل قرار گرفتند. در طول این دوره گروه های کنترل آموزشی دریافت نکردند. قبل از اجرای برنامه آموزش متقابل، آزمون روخوانی فارسی از دانش آموزان کلاس دوم و آزمون عزت نفس از دانش آموزان کلاس چهارم به عمل آمد. پس از پایان دوره آموزش، مجددا آزمون رو خوانی فارسی از دانش آموزان کلاس دوم و آزمون عزت نفس از دانش آموزان کلاس چهارم، گروه آزمایش به عمل آمد. نتایج، نشان دهنده تاثیر مثبت این مداخله بر افزایش نمره درس روخوانی فارسی دانش آموزان پایه دوم و همچنین افزایش نمره آزمون عزت نفس دانش آموزان پایه چهارم گروه آزمایش بود. لذا، می توان از این راهبرد به عنوان مکمل نظام آموزشی فعلی کمک گرفت.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه ابعاد خودآگاهی و احساس تنهایی با ابعاد سلامت روانی دانشجویان (شامل شکایات جسمی، اضطراب و بی خوابی، افسردگی، و اختلال در کارکرد اجتماعی) بود. بدین منظور، 281 دانشجو (207 دختر و 74 پسر) از دانشکده های دانشگاه شیراز در این پژوهش شرکت داده شدند. ابزار سنجش در پژوهش حاضر مقیاس خودآگاهی، پرسشنامه احساس تنهایی دانشجویان، و نسخه 28 گویه ای پرسشنامه سلامت عمومی بود. روایی سازه ای این ابزارها از طریق تحلیل عاملی و بررسی الگوی همبستگی درونی ابعاد با نمره کل، و پایایی آنها با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بررسی گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش اضطراب اجتماعی با فزونی احساس تنهایی، شکایات جسمانی، اضطراب/کم خوابی، اختلال در کارکردهای اجتماعی، و افسردگی همراه است. همچنین، با افزایش احساس تنهایی، که نمایانگر عدم ارتباط اجتماعی موثر دانشجو در محیط دانشگاه است، بر اختلالات مربوط به سلامت روانی دانشجویان افزوده می گردد. تحلیل های رگرسیونی سلسله مراتبی نشان از آن داشت که اضطراب اجتماعی، و احساس تنهایی از عوامل پیش بینی کننده سلامت روانی دانشجویان به شمار می آیند.

پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سبک زندگی (LSQ) انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان آموزش و پرورش شهر اصفهان در سال تحصیلی 88-87 بودند. نمونه پژوهش شامل 300 معلم (145 مرد، 155 زن) بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از پرسشنامه سبک زندگی (LSQ) که محقق ساخته بود و مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف .(RSPWB) نتایج پژوهش نشان داد پرسشنامه سبک زندگی (LSQ) از روایی و پایایی کافی و مناسب برای ارزیابی و اندازه گیری سبک زندگی افراد برخوردار است. همچنین، نتایج تحلیل عاملی نشان داد که پرسشنامه سبک زندگی (LSQ)، ابزاری چند بعدی و دارای 10 عامل است که به ترتیب درصد واریانس و ارزش ویژه، عبارتند از سلامت جسمانی؛ ورزش و تندرستی؛ کنترل وزن و تغذیه؛ پیشگیری از بیماری ها؛ سلامت روان شناختی؛ سلامت معنوی؛ سلامت اجتماعی؛ اجتناب از داروها، مواد مخدر و الکل؛ پیشگیری از حوادث؛ و سلامت محیطی.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه باورهای خودکارآمدی عمومی دانشجویان به صورت بالینی افسرده یا مضطرب، با دانشجویان عادی در دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. بدین منظور 180 دانشجو با روش نمونه گیری در دسترس، بر اساس نظر روان پزشک، و ابزارهای تشخیصی (پرسشنامه های اضطراب کتل، افسردگی بک) انتخاب شدند: نمونه از سه گروه (هر یک شامل 30 دختر و 30 پسر) تشکیل می شد و شامل دانشجویان مضطرب یا افسرده ای از مرکز مشاوره دانشگاه باهنر بود که در سه ماهه اول سال 89 برای نخستین بار به مرکز مشاوره مراجعه کرده بودند، و همچنین از دانشجویان عادی ای تشکیل می شد که در نیمسال دوم 89-88 مشغول به تحصیل بودند و از لحاظ جنس، سن، سطح تحصیلات، و وضعیت تاهل با گروه اول همتا شده بودند. ابزار دیگر پژوهش، مقیاس خودکارآمدی عمومی (GSE-10) بود. داده ها با استفاده از آزمون خی، تحلیل واریانس یک متغیری، و آزمون تعقیبی شفه مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین دانشجویان افسرده و مضطرب با دانشجویان عادی در خودکارآمدی عمومی تفاوت معنادار وجود دارد و دانشجویان عادی در خودکارآمدی عمومی نمره های بیشتری کسب می کنند.

این پژوهش با هدف بررسی برخی پیشایندهای موقعیتی و فردی رفتارهای مدنی - سازمانی تغییرگرا در کارکنان سازمان ها و صنایع در شهر اصفهان به مرحله اجرا درآمد. گروه نمونه پژوهش را 309 نفر از کارکنان چند سازمان صنعتی تشکیل دادند. ابزارهای پژوهش شامل این مقیاس ها بود: رفتار مدنی - سازمانی تغییرگرا (10 سوال)، هدف گرایی مبتنی بر یادگیری (9 سوال)، هدف گرایی مبتنی بر عملکرد (9 سوال)، تعهد سازمانی (6 سوال)، کیفیت مبادله عضو - رهبر (7 سوال)، مقیاس رفتارهای رهبری تحول گرا (5 سوال) و مقیاس رفتارهای رهبری پاداش اقتضایی (4 سوال). داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادله ساختاری (SEM) و بر مبنای روش بیشینه درست نمایی مورد تحلیل تاییدی قرار گرفتند. تحلیل انجام شده بر الگوی پیشنهادی نشان داد که الگوی مزبور برای سازمان های صنعتی دارای برازش و تناسب مطلوب نیست. به این جهت، الگو بر مبنای توصیه های نظری و آماری مورد بازنگری قرارگرفت. در الگوی بازنگری شده، هدف گرایی مبتنی بر یادگیری، هدف گرایی مبتنی بر عملکرد، و تعهد سازمانی به ترتیب دارای بالاترین رابطه با رفتار مدنی تغییرگرا در سازمان (به ترتیب با ضرایب بتای استاندارد 0.54، 0.22، و 0.11) بودند. بین مبادله عضو - رهبر با تعهد سازمانی ((b=0.26، بین تعهد سازمانی و هدف گرایی مبتنی بر یادگیری ((b=0.36، و بین هدف گرایی مبتنی بر یادگیری و هدف گرایی مبتنی بر عملکرد ((b=0.44 نیز رابطه معنادار وجود داشت. رفتارهای رهبری (پاداش اقتضایی و تحول گرایی) نیز با مبادله عضو - رهبر، تعهد سازمانی، و هدف گرایی مبتنی بر عملکرد دارای رابطه معنادار (P<0.05) بودند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان همخوانی سبک های یادگیری دانشجویان با رسانه های مورد استفاده اساتید دانشکده ادبیات و علوم انسانی در دانشگاه اصفهان بود. بدین منظور، 84 نفر از دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه سبک های یادگیری "VARK" و پرسشنامه محقق ساخته "میزان استفاده از رسانه ها" بودند. نتایج پژوهش نشان داد که سبک غالب دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، سبک دیداری است. مقایسه سبک های دختران و پسران حاکی از غلبه سبک دیداری میان هر دو گروه است. همچنین بین رسانه های مورد استفاده اساتید دانشکده ادبیات و علوم انسانی با سبک یادگیری دانشجویان همخوانی وجود ندارد، به طوری که از دیدگاه دانشجویان بیشترین رسانه مورد استفاده اساتید رسانه شنیداری و کمترین رسانه مورد استفاده اساتید رسانه جنبشی/حرکتی است.