نوآوری های آموزشی
سال:1387 | دوره:7 | شماره:26 |تعداد مقالات:14

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نقشی اساسی در حوزه های گوناگون بازی می کند. یکی از حوزه هایی که با ورود فناوری اطلاعات، دچار تحول اساسی شده، حوزه آموزش است. در این پژوهش، کاربردهای فناوری اطلاعات در فرآیند یاددهی- یادگیری، در یکی از حوزه های بزرگ آموزشی یعنی آموزش و پرورش مورد بررسی قرار گرفته است. با مطالعات تجارب کشورهای گوناگون در زمینه کاربردهای گوناگون فناوری اطلاعات در فرآیند یاددهی- یادگیری، این کاربردها در قالب 23 روش متفاوت استخراج شدند. سپس با بهره گیری از کسب نظر خبرگان فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش و براساس ده شاخص متفاوت برای سه مقطع تحصیلی عمومی، متوسطه نظری و هنرستان این روش ها ارزیابی شدند. در پایان با بهره گیری از تکنیک تصمیم گیری گروهی (تاپسیس)، داده های به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و بهترین روشهای نوآورانه برای مقاطع مختلف تحصیلی ارایه و تشریح شدند.

هدف این پژوهش، شناسایی برنامه درسی نظام تربیت معلم کشورهای انگلستان، فرانسه، ژاپن، مالزی و ایران است. در این پژوهش شباهتها و تفاوتهای عناصر برنامه درسی کشورهای مذکور به منظور ارایه پیشنهاداتی کاربردی برای بهبود بخشیدن به برنامه درسی نظام تربیت معلم ایران بررسی و مقایسه شده است. این پژوهش یک پیمایش تطبیقی است. اطلاعات مورد نیاز آن برای پاسخگویی به پرسشها از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای و گزارشهای تحقیقی و جستجو در شبکه جهانی اینترنت مرتبط و سایتهای وزارت آموزش و پرورش کشورهای مورد مطالعه گردآوری شده است. الگوی مورد استفاده در این زمینه، الگو بردی است. مهمترین نتایج بدست آمده نشان داده است که:کیفیت بخشی به نظام تربیت معلم هدف اصلی و یادگیری مادام العمر هدف اختصاصی این نظام در کشورهای مورد مطالعه است. به منظور دستیابی به این هدف راهبردهای تلفیق تئوری و عمل، توازن تئوری و عمل در برنامه درسی، تدوین استانداردهای تربیت معلم، تلفیق فاوا در برنامه درسی تربیت معلم، برقراری ارتباط مستمر میان نظام تربیت معلم پیش از خدمت با دانشگاهها و مدارس، برقراری ارتباط میان آموزشهای پیش از خدمت و ضمن خدمت و ایجاد هماهنگی میان نهادهای اداره کننده تربیت معلم در این کشورها در نظر گرفته شده است.

به دلیل فواید فردی، اجتماعی و فرهنگی قابل توجه نماز، مدارس سعی کرده اند آن را در برنامه خود نهادینه سازند و از این رو پژوهشهایی در این زمینه انجام داده اند. هدف پژوهش حاضر آن است که با استفاده از روش فرا تحلیل، مجموعه ای از عوامل موثر بر جذب و شرکت دانش آموزان در نماز جماعت مدارس را ارایه نماید. برای انجام این پژوهش کلیه پژوهشهای انجام شده در سراسر کشور گردآوری و بررسی شد. در مجموع 15 مورد آن پژوهش ها دارای ویژگیهای مشمول در سنجش قرار تحلیل به خصوص ویژگی محاسبه سنجش اندازه اثر بودند. برای فرا تحلیل از رویکرد هدجس و برای تفسیر یافته ها از رویکرد کوهن استفاده شد. یافته های پژوهش در قالب 26 عامل که در 7 مقوله دسته بندی شده، ارایه گردیده است. مقوله های هفتگانه عبارت اند از: عوامل فردی، خانوادگی، انسانی درون مدرسه ای، فیزیکی درون مدرسه ای، سایر عوامل مدرسه ای، همسالان و محیط.

در این پژوهش تاثیر فعالیت های بدنی و بازی بر رشد تواناییهای ذهنی پسران پیش دبستانی مورد بررسی قرار گرفته است. شرکت کنندگان در این پژوهش، 60 کودک مهد کودکی و دوره آمادگی بودند که در سال تحصیلی 86-85 در آموزش و پرورش منطقه 2 شهر تهران نگهداری می شدند. شرکت کنندگان پژوهش بر حسب سن به دو گروه 4 سال و 3 ماهه تا 4 سال و 9 ماهه و 5 سال و 3 ماهه تا 5 سال و 9 ماهه تقسیم شدند. ابتدا از کل شرکت کنندگان پیش آزمون به عمل آمد. سپس شرکت کنندگان برحسب سن تعیین شده به صورت تصادفی در مهدهای مجزا به دو گروه کنترل (N=30) و آزمایش (N=30) تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 2 ماه به فعالیت بدنی و بازی های آموزشی سازمان یافته به منظور پاسخ گویی به این سوال که آیا فعالیتهای بدنی و بازی می توانند بر رشد تواناییهای ذهنی (ادراک فضا و طرح بدنی پسران پیش دبستانی موثر باشند، پرداختند. پس از طی این دوره آموزشی، از هر دو گروه کنترل و آزمایشی پس آزمون به عمل آمد. شرکت کنندگان با استفاده از 3 آزمون ترسیم آدمک و اشکال تجمعی کپی و اشکال تجمعی از حفظ مورد مطالعه قرار گرفتند. نتیجه تحقیق نشانگر رشد تواناییهای ذهنی کودکان گروه آزمایشی نسبت به کودکان گروه کنترل به طور معنادار است. از یافته های این تحقیق می توان استنباط کرد که بازیها و فعالیتهای بدنی سبب تسریع رشد تواناییهای ذهنی کودکان می شوند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، ارایه یک مقیاس اندازه گیری نگرش نسبت به کاربرد تکنولوژی در آموزش است. به همین منظور از میان جامعه آماری که کلیه معلمان مقطع متوسطه شهر اصفهان را شامل می شد، 311 نفر (160 زن و 151 مرد) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش ترجمه (فرم) فارسی مقیاس نگرش نسبت به کاربرد تکنولوژی در آموزش بود. پس از گردآوری داده ها به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ضریب اعتماد (پایایی) آلفا با حذف گویه هایی که همبستگی پایینی با کل مقیاس داشتند، 0.84 محاسبه شد که در روش بازآزمایی دقت این ضریب تایید شد. تحلیل عاملی گویه های مقیاس بیانگر این بود که بیش از 61 درصد واریانس نمرات کل با این مقیاس تبین می شد. پس از چرخش عوامل، همبستگی میان هر گویه با هر عامل در بهترین حالت مشخص گردید که بر اساس آن پنج عامل نامگذاری شدند، و نشان داد که مقیاس چند بعدی است. انجام آزمون تی مستقل روی داده ها نشان داد که میان جنسیت معلمان و نگرش آنها تفاوت معنادار موجود نیست، ولی معلمان هنرستان نگرش بهتری نسبت به همکاران دبیرستانی خود داشتند. در مجموع نگرش معلمان مثبت ارزیابی شد. از این مقیاس به عنوان ابزاری دقیق در دیگر پژوهشها می توان بهره برد.

برنامه درسی مجموعه فرصتهایی برای یادگیری است؛ اما آنچه واقعیت یادگیری است در حال تغییر است. بدین نحو که تلقی ما از یادگیری بر فرصتهایی که برای دانش آموزان فراهم می آوریم، تاثیر خواهد گذاشت. یکی از زمینه هایی که بر مفهوم یادگیری تاثیر می گذارد، پژوهشهای مربوط به مغز است. در این دیدگاه مغز کلیتی بی نظیر است که در نظامهای آموزشی تکه تکه شده و تفاوت میان آنها غفلت قرار گرفته است. از این رو آگاهی ما درباره مغز ممکن است دانش برنامه درسی را متاثر سازد. به عنوان مثال این که ما بدانیم واقعیت یادگیری حاکی از فرآیند برقراری مجدد شبکه عصبی است، به این پرسش منتهی خواهد شد که آیا برنامه درسی چنین فرصتی را فراهم می آورد. در این مقاله کوشش شده است که دیدگاه مطالعات مغز را نسبت به عناصر برنامه درسی آشکار سازد.نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که اهداف برنامه درسی باید با زندگی واقعی دانش آموزان مرتبط گردد. در این برنامه درگیر ساختن تمام قسمتهای مغز از اهمیت ویژه برخوردار است، ضمن آنکه بر نقش هنر و موسیقی تاکید می شود. ارزشیابی به فرآیند یادگیری معطوف است و خود ارزیابی دانش آموزان را ارج می نهد. از آنجا که مغز شبکه ای منحصر به فرد و آهنگ رشد کودکان متفاوت است، بنابراین برنامه درسی را صرفا متناسب با سن زمانی دانش آموزان نمی توان تهیه کرد. این نوع برنامه به غنی سازی محیط یادگیری تمایل دارد و بر فضای عاطفی مناسب تاکید می کند. همچنین این برنامه زندگی اجتماعی در مدرسه را پشتیبانی می کند و تفاوت سبکها و ترجیحات دانش آموزان را مورد توجه قرار می دهد.

هدف این مقاله بررسی نظریه انتشار نوآوری در حوزه آموزش است. برای دستیابی به این هدف، نخست خاستگاه و تعریف جامع نظریه انتشار نوآوری با تاکید بر چهار عنصر اساسی آن (1. نوآوری 2. کانالهای ارتباطی 3. زمان 4. نظام اجتماعی) سپس ویژگیهای ضروری برای گسترش نوآوریها (1. مزیت نسبی 2. سازگاری نسبی 3. سادگی استفاده 4. قابل امتحان بودن 5. قابل مشاهده بودن) و افراد در معرض (1. نوآوران 2. پذیرندگان اولیه 3. اکثریت اولیه 4. اکثری ثانویه 5. شکاکان) با ارایه راهبردهایی در حوزه آموزش بررسی شده اند. سپس به تاثیر نوآوریها بر مهمترین فاکتورهای نظام آموزش (1. مدارس 2. عامل انسانی، بویژه معلمان 3. موارد و روشها) پرداخته شده و در پایان برای تشویق و گسترش فرهنگ نوآوری در نظام آموزشی، پیشنهاداتی ارایه شده است.