تهیه خاویاردان خام در ایران از قدیم از نظر افزودنی به دو صورت (1 حاوی نمک و بدون نگهدارنده و (2 حاوی نمک توام با نگهدارنده (اسید بوریک و بوراکس) صورت می گیرد. با توجه به ضعیف بودن خاصیت ضد میکروبی اسید بوریک و بوراکس و غیر مجاز بودن مصرف عمومی آن در اغلب کشورهای غربی و ضرورت پیش بینی یک فرمول مناسب، نگهدارنده برای خاویار، در این مطالعه 16 فرمولاسیون مختلف از نظر غلظتهای مختلف نمک 4.5)، 5 و 5.5 درصد( و مواد نگهدارنده شامل (1 مخلوطی از 0.3 درصد اسید بوریک و 0.4 درصد بوراکس، (2 مخلوطی از 26 درصد رسوبات پتاسیم و 80ppm نیتریت سدیم، (3 متیل پارابن با غلظت 0.1 درصد و (4 متیل پارابن با غلظت 0.2 درصد جهت مطالعه رشد و توکسین زایی دو باکتری مهم کلستریدیوم بوتولینوم تیپ E و اشریشیاکولای تیپ O111 در یک محیط کشت مدل به صورت Inoculation study مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. میزان اینوکولوم اولیه در مورد اسپورهای کلستریدیوم بوتولینوم و سلولهای اشریشیاکولای ضریبی از 105 باکتری در هر میلی لیتر BHI انتخاب گردید. ارزیابی رشد در مورد کلستریدیوم بوتولینوم علاوه بر شمارش باکتری با آزمایش توکسین زایی آن نیز همراه بود. نتایج مطالعه نشان داد که رشد و توکسین زایی دو باکتری در BHI مدل کنترل (بدون نمک و نگهدارنده) و در BHI حاوی نمک تنها با غلظتهای 4.5 تا 5.5 درصد مثبت بود. گرچه فرم ترکیبی نوع 2 مواد نگهدارنده توام با نمک خاصیت ضد میکروبی بهتر از نوع اول نشان داد ولی در نهایت تاثیر آنها صرفا به صورت باکتریواستاتیک (جلوگیری از رشد جمعیت باکتری اینوکوله شده ولی بقا یافته) نمایان گردید. در حالی که استفاده از متیل پارابن با غلظت 0.1 تا 0.2 درصد )نوع ترکیبی 3 و (4 علاوه بر توقف رشد دو باکتری به صورت باکتریوسید قوی (انهدام تماس جمعیت میکروبی اینوکوله شده نمایان گردید. با افزایش غلظت نمک از 4.5 به 5.5 درصد اثر ضد میکروبی نگهدارنده به طور ملایمی افزایش پیدا نمود. ضعیف ترین اثر ضدمیکروبی مربوط به ترکیب اسید بوریک و بوراکس توام با نمک 4.5 تا 5.5 درصد و قویترین آن مربوط به ترکیب متیل پارابن 0.1) تا 0.2 درصد( توام با نمک 4.5 تا  5.5 درصد بود. لذا متیل پارابن که یک نگهدارنده مجاز و از گروه Generally Recognized As Safe) GRAS بوده و برخلاف بسیاری از نگهدارنده های دیگر در pH نزدیک خنثی )مانند pH خاویار( نیز اثر ضدمیکروبی قوی نشان می دهد، برای آزمایش در خاویار (مطالعه بعدی) انتخاب گردید.

پروبیوتیک ها فرآورده هایی از سلول های میکروبی هستند که اثر مفید روی سلامت و آسایش انسان دارند. بر اساس مطالعات متعدد، خواص بسیار با ارزشی از جمله اثرات ضد جهش زایی و ضد سرطان زایی و تقویت ایمنی بدن و مقاومت در مقابل پاتوژن های روده ای و ... را به پروبیوتیک ها نسبت داده اند. لذا هدف این مطالعه تعیین اثر استفاده از پروبیوتیک ها در جیره غذایی طیور گوشتی بر مخاطرات میکروبی در گوشت مرغ می باشد. برای این منظور دو گروه 40 تایی تیمار و شاهد از جوجه های گوشتی انتخاب و در کل دوره 55 روزه پروبیوتیک خوراکی در شرایط یکسان به گروه تیمار داده شد و سپس هر دو گروه در کشتارگاه ذبح و از هر لاشه به میزان 100 گرم نمونه پوست و گوشت سینه گرفته و در شرایط استریل به آزمایشگاه مواد غذایی دانشکده دامپزشکی انتقال و مطابق روش های استاندارد ایران مورد بررسی شمارش تام میکروبی، شمارش استافیلوکوکوس اورئوس، شمارش استرپتوکوک های مدفوعی، شمارش کلوستریدیوم پرفرینجنس، شمارش کلی فرم، جستجوی سالمونلا و جستجوی اشریشیاکولای قرار گرفته و نتایج با آزمون آماری t-Test مستقل و مربع کای آنالیز گردید. مقایسه میانگین های شمارش تام میکروبی، کلی فرمی و استرپتوکوک مدفوعی و استافیلوکوکوس اورئوس گوشت، در دو گروه شاهد و تیمار با آزمون آماری t-Test مستقل کاهش معنی داری را نشان داد (P<0.05) همچنین فراوانی وجود اشریشیاکولای در گروه تیمار کاهش معنی داری را نسبت به گروه کنترل نشان می داد (P<0.05)، در صورتی که این کاهش در خصوص سالمونلا و کلستریدیوم معنی دار نبود. به نظر می رسد مصرف خوراکی پروبیوتیک ها بر کاهش باکتری های بیماریزای با منشا روده ای در گوشت موثر می باشد. حال چنانچه فراوانی و بار آلودگی با این اجرام در مواد غذایی اعم از گوشت مرغ کاسته شود گام موثری در جهت کاهش ابتلا به مسمومیت های غذایی، بهبود کیفیت بهداشتی و ماندگاری گوشت طیور برداشته شده است.

زمینه و هدف: در بسیاری از کشورها باور عمومی بر این است که دستکاری همزمان پول و غذا می تواند در ایجاد بیماری های ناشی از غذا موثر باشد. این مطالعه با هدف تعیین میزان آلودگی (تعداد کلی باکتری ها) و آلودگی به باکتری های بیماریزای غذازاد در اسکناس های جمع آوری شده از فروشگاه های تهیه و توزیع مواد غذایی انجام گردیده است.روش بررسی: در این مطالعه تعداد 120 نمونه از اسکناس های رایج کشور (2000، 5000، 10000 و 20000 ریالی) از فروشگاه های مختلفی که با مواد غذایی در ارتباط بودند شامل نانوایی، مرغ فروشی، ساندویچ و پیتزا فروشی، قصابی، شیرینی فروشی و بستنی فروشی جمع آوری گردید. اسکناس ها از نظر ظاهری به سه دسته نو، معمولی و کهنه تقسیم گردیدند. بر روی تمامی اسکناس ها آزمایش های تعیین تعداد کلی باکتری ها، جستجوی اشریشیاکولای، استافیلوکوکوس آرئوس، باسیلوس سرئوس، سالمونلا، لیستریا بر اساس روش های استاندارد انجام گردید.یافته ها: میانگین تعداد کلی باکتری ها در اسکناس های 2000، 5000، 10000 و 20000 ریالی به ترتیب 49/118، 32/106، 44/69 و 81/220 واحد تشکیل دهنده کلنی بر سانتی متر مربع بود. بر اساس نتایج بدست آمده تفاوت معنی داری بین انواع مختلف اسکناس در ارتباط با بار کلی میکروبی مشاهده نشد. در هیچکدام از اسکناس های جمع آوری شده از فروشگاه های مختلف مرتبط با مواد غذایی لیستریا و سالمونلا مشاهده نگردید. درصد آلودگی کل اسکناس های جمع آوری شده به باکتری های اشریشیا کولای، استافیلوکوکوس آرئوس، باسیلوس سرئوس به ترتیب 3/13، 5/32 و 8/10 درصد مشاهده گردید. درصد آلودگی اسکناس های جمع آوری شده از فروشگاه های نانوایی، مرغ فروشی، شیرینی فروشی، بستنی فروشی، قصابی و ساندویچ فروشی به باکتری اشریشیاکولای به ترتیب صفر، 10، 5، صفر، 60 و 5 درصد؛ به باکتری استافیلوکوکوس آرئوس به ترتیب 30، 35، 10، 40، 55 و 25 درصد؛ به باکتری باسیلوس سرئوس به ترتیب 10، 10، 20، 20، صفر و 5 درصد مشاهده شد. بین وضعیت ظاهری و آلودگی باکتریایی اسکناس ها ارتباط معنی داری مشاهده نشد. تاثیر وجود یا عدم وجود صندوق دار در فروشگاه های مرتبط با مواد غذایی بر آلودگی باکتریایی اسکناس ها نیز بررسی گردید.نتیجه گیری: اسکناس یا به طور کلی پول در طی دوره عمر خود از محیط های مختلف و دست های مختلف آن هم با فراوانی بسیار زیاد عبور می کند. از آنجایی که اطلاعات کمی در مورد سابقه بهداشتی پول در دسترس می باشد، بنابر این در هنگام دستکاری همزمان پول و غذا بایستی توجه زیادی به این مساله نمود تا از آلودگی متقاطع این دو جلوگیری شود.

مونولورین و اسانس های نعناع و پونه هر کدام دارای فعالیت های ضد باکتریایی مختلف روی اجرام میکروبی هستند. تشدید فعالیت ضد باکتریایی روی باسیلوس سرئوس 11778 ATCC و اشریشیاکولای O157:H7 و نیز پی بردن به اثرات توام آنها از اهداف این تحقیق بودند. مواد و روش بکار رفته در این تحقیق مشتمل بر تهیه مونولورین، تهیه اسانس گیاهان مورد مطالعه و آنالیز ترکیب شیمیایی آنها با روشGC/MS، تهیه میزان تلقیح باکتریایی، انجام آزمایشات تعیین حساسیت ضد میکروبی به روش Broth micro dilution MIC testing و بلاخره تحلیل آماری نتایج با نرم افزار SPSS بودند. حداقل غلظت مهارکنندگی رشد (MIC) اسانس پونه، اسانس نعناع، مونولورین، ترکیب مونولورین با اسانس پونه و ترکیب مونولورین با اسانس نعناع روی باسیلوس سرئوس و اشریشیاکولای O157:H7 معنی دار بودند MIC .(p<0.01) ترکیب اسانس پونه با مونولورین و نیز ترکیب اسانس نعناع با مونولورین روی باسیلوس سرئوس در مقایسه با MIC اسانس های پونه و نعناع بصورت جداگانه معنی دار بودند (p<0.01) .ترکیب مونولورین با اسانس نعناع اثر مهاری سینرژیستی روی اشریشیاکولای O157:H7 نشان داد. موثرترین عوامل ضد میکروب روی باسیلوس سرئوس، مونولورین، ترکیب مونولورین با اسانس پونه و ترکیب مونولورین با اسانس نعناع، و کم تاثیرترین عامل روی آن، اسانس نعناع بودند. همچنین موثرترین عامل ضد میکروب روی اشریشیاکولای O157:H7 اسانس پونه، و کم تاثیرترین عامل روی آن، مونولورین بود. باتوجه به این که MIC ترکیب مونولورین با اسانس پونه و نیز ترکیب آن با اسانس نعناع روی اشریشیاکولای O157:H7 در مقایسه با MIC مونولورین بصورت جداگانه معنی دار نبود لذا برای تاثیر قابل توجه روی اشریشیاکولای O157:H7 و نیز سایر باکتریهای گرم منفی، ترکیب مونولورین با عوامل شلاته کننده و نیز سایر عوامل ضد میکروب طبیعی پیشنهاد می گردد.

اسانس گیاه آویشن شیرازی کشت شده در ایران به طور گسترده ای به عنوان طعم دهنده در مواد غذایی کاربرد دارد. همچنین این اسانس برای بعضی از باکتری های بیماری زای غذایی اثر ضدمیکروبی دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر غلظت های مختلف اسانس آویشن شیرازی بر رشد و بقای باکتری اشریشیاکولای O157:H7 در طی مرحله تولید و نگهداری پنیر سفید آب نمکی بود. اسانس این گیاه به روش تقطیر با بخار تهیه و آنالیز اسانس توسط دستگاه گاز کروماتوگراف متصل به طیف نگار جرمی انجام شد. در ابتدا جهت تعیین حداکثر مقدار استفاده از اسانس، آزمایشات حسی انجام گرفت. در پایان زمان نگهداری پنیرها، نتیجه آزمایشات حسی نشان داد که مقادیر بیشتر از ppm 200 بر طعم و بوی پنیرها اثر سوء دارد. بنابراین فقط غلظت های ppm 0 و 100، 150،ppm 200 آزمایش شدند. اثر ضدمیکروبی غلظت های مختلف این اسانس با تاثیر بر رشد باکتری در محیط کشت انتخابی در آزمایشگاه ارزیابی شد. اثر ضدباکتریایی اسانس آویشن شیرازی در غلظت ppm 200 در مقایسه با غلظت های کمتر و گروه کنترل معنی دار بود (P<0.05). تفاوت معنی داری بین pH گروه های کنترل و تیمار شده وجود نداشت. در صورتی که استفاده از اسانس آویشن شیرازی به منظور ارتقای کیفیت بهداشتی پنیر توصیه می گردد، لازم است از غلظت هایی از اسانس استفاده شود که طعم، بوی تند و نامطلوب در پنیر ایجاد نکند.

بیماری های ناشی از مصرف غذاهای آلوده هنوز یکی از مشکلات عمده در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد. بستنی یکی از فرآورده های تولیدی از شیر بوده که محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم ها می باشد. درایران تولید بستنی های غیرپاستوریزه تحت عنوان بستنی سنتی که به روش دستی تهیه می شود بسیار رایج است. با توجه به مصرف بیشتر بستنی در فصول گرم خصوصا در مناطق گرمسیری، این مطالعه بر روی بستنی های سنتی مصرفی شهر اهواز از نظر میکروارگانیسم های شاخص، انجام شد. در این تحقیق 120 نمونه بستنی سنتی در طی تابستان 1388 از مناطق مختلف اهواز نمونه برداری گردید. به منظور بررسی کلی فرم، اشریشیاکولای و استافیلوکوکوس آرئوس بر طبق روش مرجع و از محیط های کشت انتخابی و اختصاصی و نهایتا آزمون های بیوشیمیایی استفاده شد. نتایج نشان داد که از 120 نمونه، به ترتیب 94 (78.33%) و 13 نمونه (10.83%) آلوده به کلی فرم و اشریشیا کولای و 38 نمونه (31.67%) آلوده به استافیلوکوکوس آرئوس کواگولاز مثبت بودند. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که بیشتر بستنی های سنتی در این منطقه از نظر استاندارد غیر قابل مصرف می باشد. بنابراین نظارت بیشتر توسط مسوولین امر برای جلوگیری از آلودگی باکتریایی ضروری می باشد.

بستنی به عنوان یک محصول شیر پرطرفدار در فصول مختلف به خصوص فصول گرم سال، با توجه به ماندگاری چندین ماهه از خطر بالقوه بالایی در انتقال باکتری های بیماری زای منتقله از مواد غذایی برخوردار است. با هدف بررسی میزان آلودگی بستنی های سنتی تولید و عرضه شده در سطح شهرستان ارومیه، در یک نمونه برداری خوشه ای، ابتدا سطح شهر ارومیه به چهار منطقه تقسیم و سپس بر اساس پراکندگی واحدهای فروش بستنی و به صورت تصادفی، تعداد 144 نمونه بستنی سنتی از بستنی فروشی های سطح شهر خریداری گردید. نمونه ها از لحاظ میزان آلودگی باکتریایی، بر اساس استانداردهای ملی ایران مورد آزمایش قرار گرفتند. میزان آلودگی بستنی های سنتی بسیار بالا بوده و تولیدات 78 درصد مراکز تهیه و توزیع بستنی سنتی ارومیه، آلودگی باکتریایی بیش از حد مجاز 4.2´107 CFU/g داشتند. 82.9 درصد نمونه ها آلودگی بیش از 10 CFU/g، به باکتری های خانواده آنتروباکتریاسه داشتند. 52.2 درصد کل نمونه ها به اشریشیاکولای و 2.8 درصد نمونه ها به استافیلوکوکوس اورئوس کوآگولاز مثبت آلوده بودند. آلودگی به سالمونلا در هیچ یک از نمونه ها مشاهده نشد. در مطالعه حاضر درصد بالایی از نمونه ها از لحاظ آلودگی باکتریایی بیش از حد مجاز بودند این مساله در بستنی های مزبور، بیانگر عدم رعایت شرایط بهداشتی در مراحل مختلف تولید، نگهداری و عرضه بستنی های سنتی بود.

اشریشیاکولای یکی از مهم ترین پاتوژن های روده ای منتقله از مواد غذایی است. هدف از این مطالعه، بررسی میزان شیوع و تعیین الگوی مقامت آنتی بیوتیکی سویه های اشریشیاکولای در بستنی های سنتی عرضه شده در شهرستان خوی می باشد. این مطالعه به صورت مقطعی و در طی شش ماه نخست سال 1390 بر روی 150 نمونه بستنی سنتی خریداری شده از فروشگاه ها و قنادی های عرضه کننده بستنی در مناطق مختلف شهرستان خوی انجام و پس از شناسایی سویه های اشریشیاکولای، با استفاده از آزمون کربی - بوئر الگوی حساسیت و مقاومت 10 آنتی بیوتیک مورد مطالعه تعیین گردید. مطابق نتایج مطالعه، %31.33 (47 از 150) از نمونه ها آلوده به اشریشیاکولای بودند. همچنین نتایج حاصل از تست آنتی بیوگرام نشان داد بیشترین میزان حساسیت به ترتیب نسبت به سفتیزوکسیم (%80.85)، سیپروفلوکساسین (%78.73) و سفتریاکسون (%74.47) و بیشترین میزان مقاومت به ترتیب نسبت به آموکسی سیلین (%95.74)، اگزاسیلین (%82.98) و کانامایسین (%61.7) می باشد. در مجموع نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد که میزان شیوع اشریشیاکولای به عنوان شاخص آلودگی مدفوعی در بستنی های عرضه شده در بازار خوی و میزان مقاومت آنتی بیوتیکی سویه های جداشده قابل توجه می باشد.