پژوهش در برنامه ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی)
سال:1396 | دوره:14 | شماره:25 (پیاپی 52) |تعداد مقالات:14

این پژوهش با هدف بررسی مبانی تربیتی حیات طیبه در سند چشم انداز تحول (سند ملی برنامه درسی) با دید انتقادی به روش کیفی از نوع پژوهش توصیفی تحلیل محتوا انجام گرفت. حوزه پژوهش شامل کتاب ها، مجلات و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری نیز به علت کثرت منابع در این حوزه از منابع دست اول شامل تفسیر نمونه و المیزان و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی (مصباح یزدی )، منابع دست دوم شامل مکتوبات چاپی و دیجیتالی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات از نمونه فیش هایی که به وسیله پژوهشگر طراحی شده بود استفاده گردید. روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش به شیوه تحلیل محتوا، تطبیق و استنتاج نظری بود یافته های پژوهش بیانگر این بود که در پنج بخش مبانی فلسفی سند چشم انداز تحول (سند ملی برنامه درسی) با توجه به مبانی تربیتی حیات طیبه از 28 مورد غفلت شده است.

هدف از پژوهش حاضرسنجش باورهای اساتید دانشگاه کردستان برای پی بردن به جهت گیری غالب برنامه ی درسی آنان است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه کردستان است که در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تدریس بودند. با توجه به محدود بودن حجم جامعه، نه از روش نمونه گیری بلکه از روش سرشماری کامل استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه جهت گیری های برنامه ی درسی (COI) است. روایی و پایایی این پرسش نامه در تحقیقات قبل اثبات شده بود اما برای اطمینان و لزوم انطباق با جامعه ما، روایی پرسشنامه با استناد به نظر اساتید علوم تربیتی و پایایی آن با استناد به ضریب آلفای کرونباخ (820. ) مورد بررسی مجدد قرار گرفت. نتایج نشان دادکه ابتدا جهت گیری برنامه ی درسی فرایندهای شناختی، و بعد از آن جهت گیری برنامه ی درسی عقل گرایی آکادمیک جهت گیری غالب اساتید بود. نکته دیگری عدم پیروی از یک جهت گیری در مواجه با عناصر برنامه درسی توسط اساتید بود. همچنین نتایج نشان داد که میان جهت گیری برنامه ی درسی اساتید و حوزه تخصص آن ها ارتباط وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف مفهوم پردازی برنامه درسی محیط کار به عنوان یک گفتمان مغفول یا نوظهور به صورت کیفی و با دیدی پدیدارشناسانه از نوع توصیفی انجام گرفت. برنامه درسی محیط کار پدیده ای است که وابسته به زمینه، متن و تابع بلوغ سازمان ها بوده و شامل مجموعه ای از مباحثات است که در بسترهای مختلف می بایست مورد تفسیر و تعبیر قرار گیرد. زیرا در فرآیند تولید گفتمانی برخی برخی گفتمان ها، ممنوع یا سرکوب و برخی دیگر پذیرفته می شوند. از سویی تفاوت در بستر، عرصه و گفتمان های معین، موجب شکل گیری، دگرگونی و حتی دیگرگونی در گفتمان های برنامه درسی در محیط کار می شود. آنچه در این فرآیند مشهود است وجود برنامه درسی محیط کار به عنوان یک فرآیند مغفول است که فراسوی هر گفتمان آن، گفتمان دیگری وجود دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف این پژوهش، بررسی انواع تعامل در محیط های یادگیری الکترونیکی با کیفیت یادگیری در این پردیس های مجازی است. این مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد پردیس های مجازی دانشگاه تهران (2179 نفر) است که 385 نفر از آنان به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و به پرسشنامه محقق ساخته که بر اساس طیف لیکرت 6 درجه ای تدوین گردید و روایی آن توسط صاحبنظران مورد تائید قرار گرفت، همچنین پایایی آن نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 0.93 به دست آمد، پاسخ دادند. یافته های پژوهش با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار spss نسخه 18، تحلیل شد. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان دهنده این است که میان انواع تعامل (یادگیرنده- یاددهنده، یادگیرنده- یادگیرنده، یادگیرنده- محتوا، یاددهنده- یاددهنده، یاددهنده- محتوا، محتوا- محتوا) با کیفیت یادگیری در پردیس های مجازی رابطه معنی دار و مستقیم وجود دارد. همچنین نتایج آزمون فریدمن که به منظور رتبه بندی انواع تعامل مورد استفاده قرار گرفت نیز نشان داد که تعامل «یادگیرنده- یادگیرنده » دارای بیشترین اهمیت و تعامل «محتوا- محتوا » دارای کمترین اهمیت در میان انواع تعاملات پردیس های مجازی می باشد. لذا هر قدر انواع تعامل در دانشگاه ها و پردیس های مجازی بیشتر شود، دلگرمی و انگیزه دانشجویان نیز بیشتر شده و سبب یادگیری عمیق تر، معنادارتر و با کیفیت تر آنان می گردد.

هدف این پژوهش با هدف شناسایی موانع و مشکلات اجرای طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس استثنایی کم توان ذهنی شهر اصفهان در سال 93-1392 است. روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری، کلیه معلمان مدارس استثنایی کم توان ذهنی پایه اول تا پنجم شهر اصفهان، به تعداد 108 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 90 نفر برآورد گردید. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای بود. جهت گردآوری داده ها، از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شده، روایی آن متخصصان و کارشناسان و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 0.97 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از نرم فزار استفاده از نرم فزار SPSS-19، در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی (آزمون t تک متغیره و تحلیل واریانس چند راهه) انجام گردید. نتایج نشان داد که: عدم برگزاری کلاس های ضمن خدمت و کارگاه های آموزشی تخصصی، عدم تدوین کتاب کار و منابع کمک درسی، زمان بر بودن تکمیل سیاهه های عملکرد تحصیلی، فشار روانی بالای حاکم بر زندگی والدین و فقدان امکانات کارگاهی و آزمایشگاهی، از مهمترین موانع و مشکلات اجرای طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس استثنایی کم توان ذهنی می باشد.

هدف این پژوهش تاثیراستفاده از فناوری های نوین آموزشی برکیفیت فعالیت های آموزشی دبیران شاغل در مدارس متوسطه دخترانه شهر اصفهان بود. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث موقعیت، میدانی و بر حسب روش، توصیفی از نوع زمینه یابی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی دبیران شاغل مقطع متوسطه ی دخترانه ی شهر اصفهان به تعداد 1756 نفر است که از بین آنها 252نفردبیر به عنوان نمونه آماری و به شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.ابزارگردآوری داده ها شامل پرسش نامه ی محقق ساخته در طیف لیکرتی 5 درجه ای شامل 25 سوال برای سنجش استفاده از فناوری های توین آموزشی دبیران با ضریب آلفای کرونباخ 87. استفاده شد و روایی صوری و محتوایی آن با استفاده از نظر متخصصان تایید شد.. ازآمار توصیفی و استنباطی( جدول توزیع فراوانی، شاخص های مرکزی و پراکندگی توزیع، میانگین، انحراف معیار، تحلیل واریانس، آزمون دانکن) به کمک نرم افزار SPSS نسخه 16 برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین استفاده از فناوری های نوین آموزشی و کیفیت فعالیت های آموزشی دبیران از نظر آماری رابطه معنا داری وجود دارد و نیز مشاهده شد که کیفیت آموزشی با بکارگیری نرم افزارهای کاربردی در آموزش با مولفه های کیفیت در سطح بسیار زیاد قرار گرفته است و نشان داد که متغیر بکارگیری از رایانه بیشترین اثر را بر کیفیت آموزشی دبیران دارد و بکارگیری نرم افزارهای کاربردی و اینترنت در رتبه های بعدی قرار دارد.

مطالعه حاضر با هدف ارزشیابی از امکانات و تجهیزات محیط کارگاهی دوره متوسطه حرفه ای صورت گرفت. روش تحقیق ارزشیابانه و جامعه آماری شامل کلیه کارگاه های مهارتی در دوره متوسطه حرفه ای کشور بود. نمونه گیری به صورت خوشه ای چند مرحله ای و به شیوه اختصاص متناسب، کارگاه های مهارت آموزی منتخب در 5 استان کشور مورد مشاهده قرار گرفت. به منظور جمع آوری داده ها از چک لیست مشاهده در دو بخش شرایط و سازماندهی محیط کارگاهی به تفکیک 7 رشته مهارتی که روایی و پایایی آن ها احراز گردید، استفاده شد. مشاهده کارگاه های مهارتی نشان داد که امکانات و تجهیزات در کارگاه های قالی بافی، پرورش گیاهان آپارتمانی و هنر زندگی در خانه در وضعیت نسبتا مطلوب است. در حالیکه کارگاه راسته دوزی از امکانات مطلوبی برخوردار بود، کارگاه های درودگری، مشبک بری روی چوب و پرورش محصولات جالیزی در سطح نامطلوبی قرار داشتند. همچنین، مقایسه امکانات کارگاهی برای این 7 رشته مهارتی حاکی از این بود که کارگاه راسته دوزی نسبت به کارگاه های جالیزی و مشبک بری از امکانات بهتری برخوردار بوده و کارگاه های درودگری، قالی بافی، پرورش گیاهان آپارتمانی و هنر زندگی در خانه نسبت به مشبک بری روی چوب وضعیت مطلوب تری داشتند. با عنایت به یافته های حاصل، پیشنهاداتی به منظور برنامه ریزی هر چه بیشتر در این زمینه ارائه گردید.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر برنامه درسی آموزش هنر دیسیپلین محور بر تربیت هنری دانش آموزان دوره ابتدایی سال تحصیلی 90-1389 بود. تحقیق حاضر به روش شبه آزمایشی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه مورد مطالعه کلیه دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر تنکابن به تعداد 910 نفر در سال تحصیلی 90-1389 بوده است و نمونه آماری مشتمل بر دو گروه 25 نفری گواه و آزمایش بود که از میان کلاس های دایر پایه پنجم مدارس ابتدایی شهرستان تنکابن به روش نمونه گیری، تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار سنجش، آزمون تن تز، برای اندازه گیری میزان تربیت هنری در چهار مولفه تولید، نقد، تاریخ هنر و زیباشناسی مورد استفاده قرار گرفت، که پس از تایید روایی، پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ به ترتیب تولید هنری 0.81، نقد هنری 0.82، تاریخ هنری 0.83، زیبایی شناسی 0.83 و در کل 0.93 محاسبه شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و در بخش آمار استنباطی از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره (مانکووا[1]) نرم افزار spss استفاده شده است. آموزش هنر شامل ایجاد و توسعه چهار مهارت تولید، نقد، تاریخ هنری، و زیبایی شناسی در دانش آموزان می باشد که نتایج حاصل از مانکووا نشان داد که بین پس آزمون تربیت هنری دانش آموزان در حوزه های تولید و نقد هنری در دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد، بنابراین برنامه درسی آموزش هنر دیسیپلین محور در حوزه تولید و نقد هنری بر میزان تربیت هنری دانش آموزان تاثیر ندارد. در حالی که، بین پس آزمون تربیت هنری دانش آموزان در حوزه های تاریخ هنری و زیبایی شناسی در دو گروه تفاوت معنادار مشاهده شد، از این رو برنامه درسی آموزش هنر دیسیپلین محور در حوزه تاریخ هنری و زیبایی شناسی بر تربیت هنری دانش آموزان تاثیر دارد.

هدف کلی این تحقیق، بررسی رابطه بین ویژگی های فردی دانشجویان، ادراک آنان از برنامه درسی تجربه شده و رشد شایستگی های آنان در قالب یک مدل توضیحی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شیراز بود، که در سال 90-91 مشغول به تحصیل بودند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای تعداد 18 کلاس از دانشجویان سال آخر گروههای مختلف تحصیلی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده شامل یک مقیاس محقق ساخته ارزشیابی برنامه درسی تجربه شده و پرسشنامه رشد شایستگی رهبری بود. پس از محاسبه روایی و پایایی ابزار و توزیع بین افراد نمونه، داده ها با استفاده از روش آماری ضریب رگرسیون چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفتند و نتایج تحلیل آماری نشان داد که رابطه معنا داری بین معدل و رشته تحصیلی دانشجویان با رشد شایستگی رهبری آنان وجود دارد. رابطه معنا داری بین جنسیت، معدل، رشته تحصیلی و محل سکونت دانشجویان با ادراک آنان از برنامه درسی تجربه شده وجود دارد. برنامه درسی تجربه شده نقش واسطه گری معناداری را در رابطه بین ویژگی فردی دانشجویان با رشد شایستگی آنان ایفا می کند.

این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه تاثیر اجرای الگوی تدریس نگاره مفهوم مشارکتی و روش رایج تدریس، بر یادگیری و یادداری مفاهیم زیست محیطی و میزان طبیعت گرایی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی صورت گرفت. روش اجرای پژوهش نیمه تجربی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل است جامعه ی آماری دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی منطقه ماهیدشت استان کرمانشاه در سال تحصیلی 92-91 و نمونه های آماری تعداد 38 نفر در دو کلاس، به شیوه ی نمونه های در دسترس انتخاب و بر اساس اصل انتساب تصادفی در گروه های آزمودنی قرار گرفتند. در دو گروه آزمودنی به ترتیب، دانش آموزان، مفاهیم رابطه انسان و محیط زیست را با استفاده از روش نگاره مفهوم به شیوه مشارکتی، و روش رایج آموزش دیدند. برای گرد آوری داده ها، از آزمون معلم ساخته یادگیری، یادداری و مقیاس ارتباط با طبیعت نیسبت و همکاران (2009) استفاده گردید. تایید روایی ابزار محقق ساخته بر اساس نظر متخصصین و پایایی آن به شیوه ی بازآزمایی و محاسبه ی ضریب همبستگی برابر 0.79 تعیین گردید. نتایج پژوهش نشان داد عملکرد یادگیری و یادداری دانش آموزانی که با الگوی نگاره مفهوم مشارکتی آموزش دیده اند از گروه دیگر بیشتر و در طبیعت گرایی نیز، نسبت به گروه کنترل، نگرش مثبت تری به طبیعت داشته اند.

هدف از پژوهش حاضر شناسایی «میزان موفقیت آموزش آداب و مهارتهای زندگی اسلامی (طرح کرامت ) بر کسب توانایی مهارت حل مساله در بین دانش آموزان پایه پنجم دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان (مطالعه موردی: منطقه 6 آموزش و پرورش شهر تهران)» است. جامعه آماری این پژوهش معلمین پایه پنجم دوره ی ابتدایی آموزش و پرورش منطقه6 شهرتهران که در سال تحصیلی 91-90 آداب و مهارتهای زندگی اسلامی (طرح کرامت ) را به دانش آموزان آموزش داده اند بودندکه تعداد آنها 92 نفر بود. نمونه آماری این پژوهش براساس نمونه گیری کوکران 63 نفر تعیین شد و ابزار گرد آوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. پرسشنامه از 32 گویه تشکیل شده که بر اساس فرایند حل مساله طراحی گردیده است.تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح تحلیل توصیفی و استنباطی صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد که از نظر معلمان علاقمندی دانش آموزان به یادگیری مهارت حل مساله و بررسی راه حل های گوناگون و انتخاب بهترین راه حل، ارزیابی راه حل های انتخاب شده و مشارکت گروهی و تعامل در حل مساله درحد قابل قبول است اما دانش آموزان درشناخت مساله، مهارت جمع آوری اطلاعات، توانایی تولید و خلق راه حل های مختلف و توانایی به اجرا درآوردن راه حل های مساله هنوز نیاز به آموزش و برنامه دقیق تری دارند بطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که از نظر معلمان میزان موفقیت برنامه آموزش آداب و مهارتهای زندگی اسلامی ( طرح کرامت ) برکسب توانایی مهارت حل مساله دانش آموزان نیازمند رشد و بالندگی بیشتری می باشد.