علوم باغبانی ایران
سال:1396 | دوره:48 | شماره:1 |تعداد مقالات:21

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های لاله ی واژگون (Fritillaria imperialis L. ) در پنج منطقه از استان لرستان از چهل صفت ریخت شناختی (مورفولوژیکی) استفاده شد. در کل، 140 نمونه یا بوم جور (اکوتیپ) از پنج منطقه از سه شهر خرم آباد، الیگودرز و دورود در طی دو سال (بهار 1393 و 1394) گرد آوری و بررسی شدند. از هر منطقه سی نمونه تهیه شد. تجزیه ی واریانس داده ها نشان داد که بین جمعیت ها از نظر بیشتر صفات اندازه گیری شده اختلاف معنی داری وجود دارد. در این بررسی تجزیه ی خوشه ای داده های استانداردشده ی صفات، به روش Ward و توان دو فاصله ی اقلیدسی، پنج جمعیت مورد بررسی را در سه خوشه گروه بندی کرد. در تجزیه به مؤلفه های اصلی ده مؤلفه معرفی شدند که در مجموع 34/85 درصد از تنوع صفات را توجیه می کنند. در مؤلفه ی اول، صفات طول برگ بالایی و طول برگ میانی ضریب بالا و مثبت داشت. گروه بندی ناشی از تجزیه ی خوشه ای با نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی تأیید شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که صفات ریخت شناختی می توانند تنوع را در بین جمعیت های لاله ی واژگون نشان دهند.

در این پژوهش تأثیر پایة Ace و سطوح مختلف نیتروژن (60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار) بر رشد رویشی، عملکرد، ویژگی های کیفی میوه، غلظت نیتروژن برگ و میوة طالبی رقم سمسوری در شرایط مزرعه ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1392 ارزیابی شد. افزایش میزان نیتروژن از 60 کیلوگرم به 120 کیلوگرم، موجب 4/23درصد افزایش در عملکرد کل بازارپسند شد، درحالی که با افزایش میزان نیتروژن از 120 کیلوگرم به 180 کیلوگرم در هکتار، عملکرد بازارپسند 7/19درصد کاهش یافت. عملکرد کل بازارپسند در گیاهان پیوندی در مقایسه با گیاهان غیرپیوندی، 85/18درصد بیشتر بود. عملکرد تک بوته، شمار میوه و عملکرد بازارپسند در بوته در گیاهان پیوندی بالاتر از گیاهان غیرپیوندی بود. سفتی گوشت میوه در پاسخ به افزایش میزان نیتروژن، کاهش یافت و بالاترین میزان سفتی گوشت میوه در تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن خالص به دست آمد. درصد مادة خشک در میوه های برداشت شده از گیاهان پیوندی به طور معنی داری بالاتر از گیاهان غیرپیوندی بود. مواد جامد محلول وpH تحت تأثیر پیوند و میزان نیتروژن قرار نگرفت. طول ساقه نیز تحت تأثیر تیمار پیوند قرار گرفت و بالاترین طول ساقه (17/212 سانتی متر) در گیاهان پیوندی به دست آمد، درحالی که کمترین طول ساقه (56/173 سانتی متر) در گیاهان غیرپیوندی ثبت شد. غلظت نیتروژن در برگ و میوة گیاهان پیوندی در مقایسه با گیاهان غیرپیوندی بیشتر بود. بر پایة نتایج، کاربرد روش پیوند و سطح بهینة نیتروژن (120کیلوگرم) می تواند موجب بهبود رشد و عملکرد در گیاه طالبی شود.

زرشک یکی از ریز میوه ها است که به صورت خودرو در مناطق شمال غرب ایران رشد می یابد. ارزیابی ویژگی های میوه و بذر می تواند در انتخاب رقم های برتر سودمند واقع شود. هدف از این پژوهش بررسی شناخت بهتر ویژگی های ژنوتیپ های وحشی زرشک استان آذربایجان غربی به منظور کاربرد آن ها در برنامه های اصلاحی است. در آغاز مناطق و سپس ژنوتیپ های زرشک موجود شناسایی و نمونه برداری از آن ها صورت گرفت و بی درنگ به آزمایشگاه منتقل و صفاتی شامل طول و عرض میوه، بذر و برگ، رنگ و چگالی میوه اندازه گیری شد. تجزیه ی کلاستر به روش وارد (Ward) انجام شد. نتایج نشان داد که تنوع بالایی در برخی از صفات مانند وزن و طول میوه، عرض بذر، و صفات مرتبط به رنگ وجود دارد. ژنوتیپ SH14 نسبت به دیگر ژنوتیپ های بررسی شده بزرگ ترین میوه را دارد. صفات مرتبط با برگ از جمله طول و عرض برگ همبستگی معنی داری با صفات مرتبط با میوه مانند وزن و اندازة میوه و طول و عرض بذر دارند. سه عامل اصلی نزدیک به 68 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. در تجزیه ی کلاستر ژنوتیپ های زرشک به چهار گروه اصلی تقسیم شدند. ژنوتیپ های موجود در گروه A دارای بیشترین میانگین صفت طول دم میوه و شاخص های a* و b* رنگ را داشتند. شاخص هیو نیز در جداسازی گروهB نقش مهمی داشت. ژنوتیپ های بی بذر نیز در گروه C قرار گرفتند. ژنوتیپ های موجود در گروه D نیز میانگین صفات طول و عرض برگ و شمار بذر بالاتری بودند. نتایج به دست آمده ممکن است برای برنامه های اصلاحی و معرفی رقم در زرشک سودمند باشد.

در این پژوهش داده های اقلیمی سال 1389 از ایستگاه های هواشناسی ساری، آمل، قراخیل، بابلسر و گلوگاه شامل فراسنجه های اقلیمی دما، بارش، رطوبت نسبی، بیشینه سرعت باد، شمار ساعت های آفتابی و روز های یخبندان گرد آوری شد. برخی داده های کیفیت میوه شامل وزن، حجم، اسیدیته و غیره نیز در آزمایشگاه اندازه گیری شد. بررسی ویژگی های کیفی میوه در ایستگاه های مورد بررسی نشان داد، ویژگی های اندازه گیری شده تحت تأثیر فراسنجه های دما، بارش و رطوبت نسبی قرار گرفتند. ایستگاه های مورد بررسی بر پایه ی ویژگی های کیفی میوه و فراسنجه های اقلیمی در دو گروه A (گلوگاه و قراخیل) و B (ساری، آمل و بابلسر) جای گرفتند. میوه های تولیدی از باغ های مرکبات ایستگاه های گروه A اسیدیته، وزن و ضخامت پوست بیشتری نسبت به گروه B داشتند، درحالی که میوه های تولیدی از باغ های گروه B، ویتامین ث، وزن گوشت، حجم و وزن میوه بیشتری نسبت به گروه A داشتند. دیگر ویژگی های اندازه گیری شده تحت تأثیر فراسنجه های اقلیمی قرار نگرفتند.

به منظور بررسی تأثیر آب مغناطیس شده روی گیاه زینتی پروانش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با شانزده تیمار در سه تکرار اجرا شد. عامل های آزمایش شامل چهار نوع آب (آب شهر مغناطیس شده، آب شهر، آب چاه مغناطیس شده و آب چاه) و چهار دورهای آبیاری (دو روز یک بار، چهار روز یک بار، شش روز یک بار و هشت روز یک بار) بود. بنابر نتایج به دست آمده کمترین زمان تا گلدهی پروانش (20/45 روز)، بیشترین شمار گل (96/17 گل)، بیشترین شمار برگ (88/165)، بیشترین شمار شاخه (44/17)، بیشترین ارتفاع بوته (71/21 سانتی متر) و همچنین بیشترین قطر ساقة گل دهنده (95/6 میلی متر) و کمترین نشت یونی (96/55 درصد) در تیمار آبیاری دو روز یک بار با آب شهر مغناطیس شده به دست آمد. تیمارهای آبیاری دو روز یک بار با آب چاه و شهر مغناطیس شده به ترتیب با 19/6 و 25/6 نانومول در هر گرم وزن تر کمترین و آبیاری هشت روز یک بار با آب شهر و چاه مغناطیس نشده با 7/9 و 45/9 نانومول در هر گرم وزن تر بیشترین میزان مالون دی آلدئید را در بین تیمارها به خود اختصاص دادند. بیشترین و کمترین فعالیت سوپراکسیددیسموتاز به ترتیب مربوط به تیمارهای آبیاری هشت روز یک بار با آب چاه مغناطیس شده (75/59 واحد آنزیم در گرم وزن تر) و آبیاری هشت روز یک بار با آب چاه (86/10 واحد آنزیم در گرم وزن تر) بود. بیشترین فعالیت POD با 04/6 نانومول در هر گرم وزن تر در تیمار آبیاری شش روز یک بار با آب چاه مشاهده شد.

در این پژوهش صفات مورفولوژیک درمنه دشتی برداشت شده از سه نقطه ی رویشگاه طبیعی دارای خاک متفاوت، از 35 کیلومتری شمال قم در مرحله ی گل دهی کامل شامل: ارتفاع گیاه، شمار پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، طول و وزن ریشه، میزان قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر، آهن و درصد اسانس اندازه گیری و مقایسه شد. نتایج تجزیه ی واریانس نشان داد، بین نقاط برداشت در سرشاخه ی گل دار، وزن ساقه، وزن ریشه، وزن کل ماده ی خشک، قندهای محلول، پرولین، سبزینه ی (کلروفیل) کل، سبزینه یa، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلر، سبزینه ی b و کلسیم اختلاف آماری معنی دار مشاهده شد. مقایسه میانگین نمونه ها نشان داد که حداکثر عملکرد سرشاخه گل دار 3/48 گرم بر بوته، وزن سرشاخه کل 5/173 گرم بر بوته، وزن ریشه 2/70 گرم بر بوته و وزن کل ماده خشک 6/243 گرم بر بوته و حداکثر درصد اسانس 75/0درصد بود. حداکثر قندهای محلول 68/0 میلی گرم بر لیتر، پرولین 17/1 میلی گرم بر لیتر، سبزینه ی کل 81/0 میلی گرم بر لیتر، سدیم 8/8 پی پی ام، پتاسیم 7/15 پی پی ام، منیزیم 7/4 پی پی ام، کلسیم 86/22 پی پی ام و کلر 2/35516 پی پی ام بودند. نتایج همبستگی صفات نشان داد که قندهای محلول با پرولین و کلر همبستگی مثبت معنی دار داشت و با سبزینه ی کل، سبزینه ی a و سبزینه ی b همبستگی منفی معنی دار داشت. پرولین با کلر (**82/0=r) همبستگی مثبت معنی دار داشت. نتایج نشان داد که درمنه دشتی گیاهی متحمل به شوری کم بوده و با افزایش اسمولیت های تنظیم کننده، نسبت به شوری تحمل نشان داده و عملکرد اندام های هوایی با افزایش شوری به شدت کاهش می یابد.

برای بهینه سازی جوانه زنی بذر ارکیده ی خربقی معمولی، از دوازده سطح تیمار مختلف قندی (ساکارز، فروکتوز، گلوکز و دو ترکیب از قندهای فروکتوز و ساکارز) به همراه دو سطح تیمار نیتروژن آلی (2 گرم در لیتر پپتون) در محیط کشت فاست استفاده شد. نتایج نشان داد تیمارهای قندی ترکیب 2 فروکتوز-ساکارز (H12)، 10 گرم در لیتر ساکارز (H8)، 20 گرم در لیتر گلوکز (H2) و ترکیب 1 فروکتوز-ساکارز (H11) بدون اختلاف معنی دار به ترتیب بهترین تأثیر را بر درصد جوانه-زنی و تیمارهای ترکیب 1 و 2 فروکتوز-ساکارز (H11 و H12) بهترین تأثیر را در رشد پداژه نما ها داشتند. تیمارهای ترکیب 2 فروکتوز-ساکارز، 20 گرم در لیتر گلوکز و 10 گرم در لیتر ساکارز (H12P2، H2P2 و H8P2) که همگی 2 گرم در لیتر پپتون داشتند، بهترین ترکیب برای جوانه زنی ناهمزیست بذر (به ترتیب با میانگین جوانه زنی 6/79درصد، 6/74درصد و 2/71درصد) بودند. تیمار 30 گرم در لیتر ساکارز (H10P2) بهترین ترکیب برای رشد پداژه نما ها (3/17میلی-متر) بود. در مجموع می توان گفت نوع قند و مواد آلی بر درصد جوانه-زنی بذر به صورت ناهمزیست و نیز بر رشد بعدی گیاهچه های پداژه نمای این گونه تأثیر معنی دار دارند. بنابراین می توان با استفاده از ترکیبی مناسب از آن ها درصد جوانه زنی و رشد گیاهچه های این گونه را بهبود بخشید.

به منظور بررسی واکنش های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برخی رقم های انگور تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه رقم انگور غیرپیوندی بی دانه ی سفید، چفته و یاقوتی و چهار تیمار خشکی در حد 3/0-(شاهد)، 6/0-( ملایم)، 1-(متوسط) و 5/1-(شدید) مگاپاسکال پتانسیل آب خاک، در سه تکرار در سال 1392 به اجرا درآمد. در این آزمایش گیاهان دوساله انگور در گلدان های 20 لیتری (قطر گلدان 28 سانتی متر و ارتفاع گلدان 60 سانتی متر) محتوای خاک لومی-شنی در فضای آزاد (مزرعه) کاشته شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که در رقم بی دانه با افزایش سطوح تنش خشکی، محتوای نسبی آب برگ (RWC)، میزان سبزینه ی (کلروفیل) a و b کاهش یافت ولی میزان نشت یونی، تجمع مالون دی آلدئید(MDA)، فعالیت آنزیم لیپوکسیژناز (LOX) که مسئول پراکسیداسیون اسیدهای چرب غشا است به همراه میزان پراکسید هیدروژن (H2O2) افزایش یافتند. همچنین در فعالیت آنزیم های پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) شامل کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX)، گایکول پرکسیداز و ظرفیت پاداکسندگی کل (DPPH) تغییر معنی داری مشاهده نشد که نشان دهنده ی این واقعیت است که رقم بی دانه ی سفید تحت تنش خشکی کمترین میزان انسجام غشایی را دارد. رقم چفته نیز بالاترین میزان RWC و میزان سبزینه ی a و b در مقایسه با رقم های بی دانه ی سفید و یاقوتی را داشت. برخلاف رقم بی دانه ی سفید، رقم های چفته و یاقوتی در سطوح تنش خشکی توانایی بالاتری در حفظ انسجام غشایی داشتند و میزان بالاتری از فعالیت آنزیم های پاداکسنده ی CAT، APX، GPX، به همراه تجمع پایین H2O2 را داشتند. با توجه به یافته های این پژوهش می توان گفت که رقم چفته و در مراحل بعد رقم یاقوتی پتانسیل بالاتری برای رویارویی با شرایط کم آبی در مقایسه با رقم بی دانه ی سفید دارند.

یکی از راهکار های افزایش ماندگاری فراورده های باغبانی، کاربرد پیش و پس از برداشت پلی آمین ها است. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر پلی آمین پوتریسین بر کیفیت پسته ی تازه در دوره های انبارداری انجام شده است. پسته های تازه ی رقم های فندقی و کله قوچی به روش غوطه وری در محلول های پوتریسین (0، 1 و 2 میلی مولار) به مدت هشت دقیقه تیمار شدند و پس از خشک شدن در بسته (ظرف های پلاستیکی) قرارگرفته و در دمای 1± 5/1 درجه ی سلسیوس سردخانه نگهداری شدند. نتایج به دست آمده از آزمایش نشان داد، پس از 45 روز انبارداری تیمار پوتریسین 2 میلی مولار با میانگین 97/1 درصد کمترین میزان کاهش وزن را نسبت به شاهد (95/3 درصد) نشان داد. تیمار پوتریسین 2 میلی مولار با میانگین 3/2 کیلوگرم نیرو مؤثرترین تیمار برای حفظ سفتی بوده است. در پایان زمان انبارداری، تیمارهای پوتریسین سبب کاهش آلودگی میکروبی در هر دو رقم شدند. در دوره ی نگهداری نیز تیمار پوتریسین 2 میلی مولار پس از گذشت 45 روز از آغاز انبارداری با میانگین log cfu g-132/1 کمترین و نمونه های شاهد با میانگین log cfu g-115/3 بیشترین میزان آلودگی را نشان دادند. پسته های تازه تیمارنشده افزایش در میزان اسیدیته، پراکسید، طعم و مزه ی نامطلوب (تندی)، کاهش در میزان قند، شاخص های مختلف رنگ را نشان دادند. همه ی این تغییرپذیری ها به صورت معنی داری تحت تأثیر تیمارهای پوتریسین به تأخیر افتادند.

ازآنجایی که در نظام بام سبز گسترده (Extensive green roof ) شرایط سخت و ویژه ای از نظر محیطی برای گیاهان ایجاد می شود، باید در انتخاب گیاه دقت کافی را به عمل آورد تا بتوانند در آن شرایط عملکرد مورد نظر ما را داشته باشند. به منظور معرفی گونه ی مناسب و بررسی اثر تیمارهای آبیاری و عمق و نوع محیط کشت روی آن ها در این پژوهش، گیاهان را در جعبه هایی کشت کرده و آن ها را به مدت پنج ماه (تیر-آبان) روی بام یک ساختمان یک طبقه قرار دادیم. گیاهان انتخاب شده شامل، چمن یال اسبی (Ophiopogon jaburan)، فرانکنیا (Frankeniathymifolia)، کارپوبروتوس (Carpobrotus edulis) از سه خانواده ی متفاوت بودند. آن ها را در جعبه هایی به عمق های 10 و 20 سانتی متر و در محیط کشت های پیت دار و بدون پیت در شرایط آبیاری مرطوب و خشک قرار دادیم. گیاهان از نظر عامل های ریخت شناختی یا مورفولوژی کیفیت ظاهری، طول و سطح پوشش ارزیابی شدند. نتایج نشان داد، بیشترین کیفیت، سطح پوشش و طول در هر سه گیاه مربوط به تیمارهای عمق 20 سانتی متر و محیط کشت پیت دار و آبیاری مرطوب است، اما باید توجه شود که گیاهان تحت تیمارهای عمق 10 سانتی متر و محیط کشت بدون پیت و آبیاری خشک نیز به کیفیت، سطح پوشش و طول قابل قبولی رسیدند اما در زمانی طولانی تر، ازآنجاکه در نظام بام سبز گسترده نیازمند کمترین عمق و کمترین مراقبت و هزینه های نگه داری هستیم می توان این شرایط را مناسب دانست. در مقایسه ی سه گیاه، گیاهان کارپوبروتوس و فرانکنیا نسبت به یال اسبی عملکرد بهتری داشتند.

در این بررسی آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار برای بررسی تأثیر غلظت های مختلف هیدروژن پراکسید (600، 400، 200 میکرومولار) بر عمر گلجایی (vase life) و بهبود کیفیت پس از برداشت گل شاخه بریده ی آلسترومریا انجام شد. همه ی غلظت های به کاررفته ی هیدروژن پراکسید (H2O2) عمر گلجایی را افزایش داد که بیشترین عمر گلجایی در تیمار هیدروژن پراکسید 600 میکرومولار مشاهده شد که هفت روز بیشتر از گل های شاهد بود. هیدروژن پراکسید همچنین باعث کاهش پژمردگی گلچه ها، میزان MDA و کاهش هدررفت آب در مقایسه با گل های شاهد شد. درحالی که فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز وگایاکول پراکسیداز را در گلبرگ ها افزایش داد. فعالیت آنزیم کاتالاز تنها در تیمار 600 میکرومولار افزایش معنی دار داشت. سنجش فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز نشان داد که هیدروژن پراکسید فعالیت این آنزیم را در گلبرگ ها به میزان معنی داری نسبت به گل های شاهد کاهش داده است. داده های به دست آمده از این پژوهش نشان داد، کاربرد هیدروژن پراکسید برون زا در غلظت های بهینه به عنوان یک مولکول سیگنال عمل کرده و از راه کاهش پراکسیداسیون لیپید، القاء فعالیت آنزیم های پاداکسنده (آنتی اکسیدان) و جلوگیری از فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز باعث افزایش عمر گلجایی و بهبود کیفیت پس از برداشت گل آلسترومریا شد.

در این بررسی، طالبی تو سبز ساوه ای پیوندشده روی فرو-آر-ذ (Ferro-RZ)، شینتوزا (Shintozwa)، همراه با گیاهان طالبی خود پیوندی و طالبی غیر پیوندی با سه رژیم آبیاری شامل 100 درصد (شاهد)، 80 درصد و 60 درصد (بر پایه ی تخلیه ی رطوبتی آسان خاک) که به ترتیب 21/5792، 20/4815 و 60/3867 مترمکعب آب در هکتار به مدت 84 روز پس از انتقال نشاء، به صورت آزمایش صحرایی با طرح آماری کرت های خردشده در قالب بلوک کامل تصادفی در کرج اجرا شد. تجزیه ی واریانس مربوط به فنول کل و کل مواد جامد محلول میوه نشان داد که تفاوت معنی داری بین پایه های مورد آزمایش وجود ندارد. بیشترین (07/68 درصد) و کمترین (09/59 درصد) شاخص آماس یاخته ای برگ به ترتیب در طالبی تو سبز ساوه ای پیوندی با پایه ی تجاری کدوی شینتوزا و طالبی خود پیوندی مشاهده شد. همچنین با کاهش حجم آبیاری ظرفیت پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) میوه افزایش یافت، درحالی که تفاوت معنی داری از نظر میزان ویتامین ث میوه ها وجود نداشت. همچنین تفاوت معنی داری در کارایی نظام نوری 2 (فتوسیستم II) بین پایه های کدو و گیاهان شاهد (غیر پیوندی و خود پیوندی) وجود داشت. مقایسه ی میانگین ها نشان داد که بیشترین (22/31 تن در هکتار) و کمترین (85/23 تن در هکتار) عملکرد کل در هکتار به ترتیب به گیاهان پیوندی با پایه ی شینتوزا و گیاهان خود پیوندی اختصاص داشت. بررسی محتوای عنصرهای کانی برگ گیاهان نشان داد که درصد افزایش نیتروژن کل برگ در ترکیب پیوندی طالبی تو سبز ساوه ای روی پایه های دورگه ی (هیبریدی) فرو و طالبی تو سبز ساوه ای روی شینتوزا در مقایسه با شاهد (طالبی تو سبز ساوه ای غیر پیوندی) به ترتیب 14/18 و 02/19 درصد بود.

گونه ی گیاهی Satureja avromanica Maroofi یکی از گونه های انحصاری تیره Lamiaceae یا نعنا است. در این تحقیق به منظور بررسی کمیت و کیفیت اسانس سرشاخه ی گلدار گیاه در حالت زراعی و مقایسه با نمونه ی خودرو، بذر گیاه از رویشگاه گردآوری و پاییز همان سال در شاسی فضای بازکشت شد سپس نشاها به مزرعه منتقل شد. اندام های هوایی گیاه در مرحله ی گلدهی کامل از رویشگاه و همچنین طی دو سال پی درپی از مزرعه گردآوری و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. ترکیب های تشکیل دهنده ی اسانس به کمک دستگاه های GC و GC/MS شناسایی شد. در این اسانس در سال های اول و دوم کشت به ترتیب 16و14 ترکیب شناسایی شد که به ترتیب درمجموع 4/93 و 1/90درصد از اسانس را تشکیل می دهند. بازده اسانس نمونه رویشگاهی 4/1% بود. بازده ی اسانس نمونه کشت شده درسال اول و دوم به ترتیب 17/0 %و21/0% بود. ترکیب های عمده ی اسانس در سال اول تیمول (3/32%)، کارواکرول (6/23%)، پارا سیمن (1/18%)، گاما ترپینن (4/5%) و در سال دوم تیمول (7/12%)، کارواکرول (3/48%)، پارا سیمن (9/9%)، گاما ترپینن (4/8%) بود. در سال دوم میزان تیمول در اسانس به حدود نصف (7/12%) کاهش یافت درحالی که میزان کارواکرول حدود دو برابر (3/48%) افزایش یافت. پاراسیمن (9/9%) نیز نزدیک به نصف شد درحالی که گاماترپینن (4/8%) کمی افزایش یافت. در اسانس نمونه ی رویشگاهی 11 ترکیب شناسایی شد که درمجموع 3/97 درصد از اسانس را تشکیل دادند. بازده ی اسانس 4/1% بود و ترکیب های عمده ی آن شامل تیمول (9/83%)، کارواکرول (2/5%) و پاراسیمن (9/3%) بود. کاهش بازده ی اسانس و ترکیب های فنلی در مزرعه نسبت به رویشگاه محرز است اما افزایش ترکیب های فنلی در سال دوم نسبت به سال اول می تواند ناشی از سازگاری این گونه به شرایط محیطی مزرعه باشد.

امروزه کشت انگور در مناطق نیمه گرم استان فارس توسعه یافته است، اما تنش گرمایی به عنوان یک محدودیت مهم برای موفقیت کشت و کار انگور در این مناطق مطرح است. این پژوهش با هدف دستیابی به رقم یا رقم های متحمل به تنش گرمایی در موستان روی تاک های سه ساله ی رقم های رطبی، عسکری، منقا و فلیم سیدلس در منطقه ی نیمه گرمسیر قیر و کارزین استان فارس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و شمار سه تاک در هر کرت آزمایشی به مدت دو سال انجام شد. میزان انواع سبزینه (کلروفیل) ها، محتوای نسبی آب برگ، نشت یونی، دمای برگ و تبادلات گازی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد، تفاوت معنی-داری بین رقم های در نشت یونی، میزان E، gs، A/Ci، نورساخت (فتوسنتز) و دمای برگ وجود دارد و برای دیگر صفات اختلاف معنی داری مشاهده نشد. اثر گرما بر تعرق برگ در رقم های مختلف متفاوت بود. گرما موجب افزایش یکسان در غلظت دی اکسید کربن درون محفظه ی روزنه در همه ی رقم ها شد. همچنین گرما موجب کاهش در هدایت روزنه ای و نورساخت در همه رقم های شد. رقم فلیم سیدلس در گرمای 45 درجه سلسیوس میزان نورساخت مناسبی داشت که نشان دهنده ی تحمل نسبی این رقم به گرمای شدید است. رقم رطبی با نورساخت به نسبت مناسب تحمل گرمایی متوسطی داشت. نورساخت در رقم های عسکری و منقا به شدت کاهش یافت که نشان می دهد، در مقایسه با رقم های فلیم سیدلس و رطبی به تنش گرمایی حساس تر هستند.

این پژوهش برای تعیین اثر همزیستی قارچ میکوریز آربسکولار (Glomus mosseae) و مقایسه ی سه پایه پسته از نظر جذب و توزیع عنصرهای غذایی فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سدیم، کلر، روی و مس در تنش شوری انجام شد. بدین منظور آزمایشی گلخانه ای در قالب طرح کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با سه عامل: میکوریز (میکوریز و بدون میکوریز)، شوری آب آبیاری (5/0، 5، 10 و 15 ds/m) و پایه (سرخس، ابارقی و بنه باغی) اجرا شد. نتایج نشان داد، سطوح مختلف شوری موجب کاهش همزیستی و جذب عناصر (فسفر، پتاسیم، کلسیم، روی و مس) در پایهها شد و با افزایش سطح شوری تجمع سدیم و کلر در ریشه و شاخساره افزایش یافت. توزیع عنصرها تحت تأثیر تیمار میکوریز قرار گرفت به طوری که میزان عنصرهای فسفر، پتاسیم، سدیم و کلر در ریشه کمتر از شاخساره بود. گیاهان دارای میکوریز در مقایسه با گیاهان بدون میکوریز غلظت بالاتری از فسفر، پتاسیم، کلسیم و روی داشتند همچنین غلظت سدیم و کلر در گیاهان میکوریزی کمتر از گیاهان بدون میکوریز بود. در مجموع همزیستی پایه های پسته با میکوریز سبب افزایش مقاومت به تنش شوری شد که دست کم می توان بخشی از آن را به افزایش جذب برخی از یون های کانی کم تحرک مانند فسفر و روی و فراهم نمودن تنظیم اسمزی بیشتر نسبت داد. پایه ی بنه باغی نسبت به دو پایه ی دیگر محتوای سدیم و کلر کمتری در ریشه و شاخساره داشت که می تواند دلیلی برای مقاومت بیشتر این پایه در مقایسه با دو پایه ی دیگر در برابر شوری آب آبیاری باشد.

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر کم آبیاری بر ویژگی های رویشی و زایشی سه رقم زیتون روغنی 14 ساله به نام های روغنی، آمفی سیس و میشن در ایستگاه پژوهشی زیتون دالاهو سرپل ذهاب تحت تأثیر سه رژیم آبیاری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1393 اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری به میزان 100 درصد تبخیر و تعرق (شاهد)، آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی (کم آبیاری مداوم) و کم آبیاری تنظیم شده (60 درصد نیاز آبی به همراه عدم آبیاری در طول مدت سخت شدن هسته و تغییر رنگ میوه) درختان زیتون طی فصل رشد بودند. نتایج نشان داد، تیمار کم آبیاری تنظیم شده در مقایسه با تیمار کم آبیاری مداوم در کل فصل باعث افزایش وزن میوه، طول میوه، وزن تر و خشک گوشت، درصد رطوبت میوه، وزن خشک هسته و طول هسته در رقم های مختلف زیتون مورد آزمایش شد. از نظر قطر میوه، نسبت وزن خشک گوشت به هسته، درصد گوشت و درصد روغن در ماده ی تر بین رژیم های آبیاری تفاوت معنی داری وجود نداشت. درصد روغن در ماده ی خشک به طور معنی دار تحت تأثیر تیمارهای آبیاری قرار گرفت، به طوری که بیشترین درصد روغن در ماده ی خشک (67/37 درصد) در رقم روغنی در کم آبیاری مداوم مشاهده شد. همچنین در این رقم در تیمار کم آبیاری مداوم عملکرد روغن در هکتار در مقایسه با تیمارهای آبیاری کامل و کم آبیاری تنظیم شده افزایش یافت. در رقم آمفی سیس، عملکرد روغن در تیمار کم آبیاری تنظیم شده با تیمار آبیاری کامل اختلاف معنی داری نداشت. به طورکلی واکنش هر سه رقم به تیمارهای آبیاری متفاوت بود و رقم آمفی سیس به عنوان رقم برتر تحت تأثیر کم آبیاری تنظیم شده معرفی می شود. در رقم پر رشد (میشن) تأثیر کاهش آبیاری شدیدتر مشاهده شد.

عمر کوتاه و حساسیت به سرمازدگی بزرگ ترین مشکل پس از برداشت رقم های خرمالو است. از جمله تیمارهای مؤثر در افزایش ماندگاری پس از برداشت میوه ها استفاده از فناوری نانو است. در این پژوهش تأثیر به کارگیری ظرف های نانو سیلیکات، ظرف های پلی اتیلن معمولی و بدون بسته بندی (شاهد) بر حفظ خواص کیفی میوه ی خرمالو رقم کرج در چهل روز انبارداری آن در دمای 1 درجه ی سلسیوس و رطوبت نسبی 95-90 درصد بررسی شد. در مدت های 20 و 40 روز میوه ها از انبار سرد خارج و پس از سه روز نگهداری در دمای معمولی به عنوان عمر قفسه ای ویژگی هایی همانند شاخص سرمازدگی، درصد کاهش وزن، سفتی بافت میوه، مواد جامد محلول کل، اسید قابل عیارسنجی (تیتراسیون)، میزان آسکوربیک اسید، محتوای تانن محلول، کاروتنوئید کل، فلاونوئید کل و فعالیت پاداکسندگی (آنتی اکسیدانی) کل اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، بسته بندی نانو در هر دو مدت انبارداری در مقایسه با ظرف های پلی اتیلن معمولی و شاهد موجب حفظ بهتر خواص کیفی، میزان آسکوربیک اسید، میزان تانن محلول، فلاونوئید کل و فعالیت پاداکسندگی میوه در دوره ی انبارداری شد. همچنین میوه های خرمالوی بسته بندی شده با نانو سیلیکات کمترین شاخص سرمازدگی (01/0 درصد)، کاهش وزن (32/1 درصد) و بیشترین میزان سفتی (33/5 نیوتن بر سانتی مترمربع) را داشتند. بنابراین استفاده از ظرف های حاوی نانو ذرات در افزایش ماندگاری پس از برداشت و حفظ کیفیت میوه ی خرمالو مؤثرتر بوده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور بررسی ترکیب عنصرهای کانی اناردانه و برگ انار رقم نادری با محلول پاشی کود آمینواسیددار در شرایط تنش خشکی پژوهشی انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک-های کامل تصادفی اجرا شد. تیمار آبیاری در سه سطح (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی) و تیمار کود آمینواسیددار در چهار سطح (0، 2، 3 و 4 میلی لیتر در لیتر) اعمال شد. محلول پاشی در چهار مرحله (پیش از باز شدن گل ها، پس از تشکیل میوه، مرحله ی رشد سریع و دو هفته پیش از برداشت) انجام شد. نتایج نشان داد، افزایش تنش آبی موجب کاهش نیتروژن (97/5 درصد)، فسفر (37/0 درصد) و پتاسیم (07/0 درصد) اناردانه و افزایش میزان آهن (230 قسمت در میلیون) اناردانه و پتاسیم (08/0 درصد) و آهن (84/348 قسمت در میلیون) برگ در مقایسه با شاهد شد. افزایش سطوح کود آمینواسیددار موجب افزایش نیتروژن (75/8 درصد)، پتاسیم (1/0 درصد) و آهن (92/235 قسمت در میلیون) اناردانه و فسفر (64/0 درصد) برگ شد، ولی میزان پتاسیم (07/0 درصد) و آهن (19/324 قسمت در میلیون) برگ را کاهش داد. نتایج به دست آمده نشان داد که محلول پاشی با کود آمینواسیددار می تواند به طور معنی داری ارزش تغذیه ای اناردانه را بهبود بخشد و اثرگذاری زیانبار تنش خشکی را کاهش دهد.

جهت افزایش زیبایی مشخصه ی توپیاری گل داودی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه بلوک (تکرار) و چهار تیمار شامل کاربرد نیتروژن در چهار مقدار 0، 100، 150 و 200 میلی گرم در هر کیلوگرم خاک با اضافه کردن نیترات آمونیوم به عنوان کود پایه به بستر کاشت انجام شد. در هر کرت آزمایشی (پلات) دو گلدان (هر گلدان حاوی یک بوته) گل داودی قرار داشت. قلمه های ریشه دار داودی (Chrysanthemum grandiflorum) ژنوتیپ سفید (کد 288) در بستر کشت حاوی نسبت حجمی مساوی از خاک مزرعه با بافت لوم، خاک برگ پوسیده و ماسه ی شسته کشت شد. از قالب های هرمی شکل با استفاده از سیم های فلزی با پایه های چوبی به منظور توپیاری گل داودی استفاده شد. اثر کوددهی نیتروژنی در شرایط هدایت شده بر صفات ارتفاع، شمار و سطح برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک، میزان سبزینه ی (کلروفیل) کل، میزان نیتروژن بافت و صفات زایشی ارزیابی شد. نتایج نشان داد میزان سبزینه ی کل با افزایش سطح نیتروژن افزایش یافت. بیشترین میزان صفات رویشی در سطح نیتروژن 200-150 میلی گرم بر کیلوگرم خاک و بیشترین میزان صفات زایشی در سطح نیتروژن 150-100 میلی گرم در کیلوگرم بود. بنابراین، برای تأمین رشد رویشی مناسب در توسعه ی شاخه ی گل داودی در توپیاری تأمین سطوح بالای نیتروژن (200 میلی گرم در کیلوگرم خاک) در مرحله ی رشد رویشی و کاهش تغذیه با نیتروژن تا سطح 100 میلی گرم در کیلوگرم خاک برای فرآیند گلدهی آن در شرایط یادشده، مناسب بوده و قابل توصیه است.

انتخاب محیط کشت مناسب یکی از ضرورت های موفقیت در کشت بافت به لیمو Lippia citriodora H. B. K. است. قطعه های گره ی حاوی یک جوانه ی جانبی به منظور ریز ازدیادی نوساقه ها در غلظت های مختلف محیط کشت MS و B5 با غلظت های یک چهارم، یک دوم و کامل نمک های عنصرهای ریز و مغذی (میکرو) و عنصرهای اصلی غذایی (ماکرو)، کشت شدند. همه ی محیط های کشت حاوی 1 گرم در لیتر زغال فعال بود. نمونه ها به مدت 6 هفته در اتاقک رشد نگهداری شدند. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. ریشه زایی 100 درصد در غلظت کامل محیط کشت MS و B5 به دست آمد. بالاترین میزان از شاخص های شمار گره در بلندترین شاخساره، طول بلندترین شاخساره، شمار برگ در بلندترین شاخساره، طول بزرگ ترین برگ، شاخص سبزینه (کلروفیل)، شمار ریشه، قطر پینه (کالوس)، وزن تر ریشه و وزن خشک ریشه در غلظت کامل MS به دست آمد که می تواند ناشی از بالاتر بودن توان یونی محیط کشت MS نسبت به دیگر محیط های کشت مورد استفاده باشد. کمترین شمار برگ های بافت مرده ( نکروزه) در بلندترین شاخساره و شمار برگ های بافت مرده ی گیاهچه در محیط کشت B5 کامل مشاهده شد. با توجه به یافته های پژوهش، محیط کشت MS با 1 گرم بر لیتر زغال فعال برای افزایش در شرایط کشت بافتی به لیمو توصیه می شود.