دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی
سال:1397 | دوره:19 | شماره:4 (پیاپی 74) |تعداد مقالات:18

هدف پژوهش، بررسی تأثیر رهبری اصیل بر سلامت روانی با نقش میانجی گرانه حیطه های زندگی کاری و خوداثربخشی مقابله شغلی است. جامعة آماری پژوهش کلیة کارکنان یک شرکت دولتی تابعه وزارت نیرو در استان خوزستان است که 325 نفر از آن ها به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامة رهبری اصیل (ALI) (والومبا و همکاران، 2008)، حیطه های زندگی کاری (لایتر و مسلش، 2004)، خوداثربخشی مقابله شغلی (پیزانتی و همکارن، 2008) و سلامت عمومی (گلدبرگ و ویلیامز، 1998) هستند. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) از نوع تحلیل مسیر انجام گرفت. برای آزمون اثرهای واسطه ای در الگوی پیشنهادی از روش بوت استراپ استفاده گردید. الگوی فرضی پژوهش از برازش نسبتاً خوبی با داده ها برخوردار است. یافته ها نشان داد که رهبری اصیل بر حیطه های زندگی کاری تأثیر مستقیم معنادار ( 001/0>P)، حیطه های زندگی کاری بر خوداثربخشی مقابله شغلی و سلامت روانی تأثیر مستقیم معنادار ( 001/0>P) و خوداثربخشی مقابله شغلی بر سلامت روانی تأثیر مستقیم معنادار داشت ( 001/0>P).

از این پژوهش شناسایی شاخص های تأثیرگذار بر کیفیت زندگی کاری کارکنان به منظور دستیابی به الگویی بومی در این زمینه بود. جامعة آماری پژوهش را کلیة کارکنان بخش تولید کارخانه تولیدی و صنعتی نهان گل بروجن در بر می گرفتند که از میان آن ها 15 نفر بر اساس اصل شیوة نمونه گیری هدفمند در پژوهش های کیفی در نمونه مورد مطالعه شرکت یافتند. ابزارهای گردآوری داده ها در این پژوهش بر اساس اصول پژوهش های کیفی شامل مصاحبه و مشاهده بود. داده های به دست آمده بر اساس روش کولایزی در پژوهش پدیدارشناسی تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد که کیفیت زندگی کاری درمجموع شامل 16 مضمون که عبارت اند از مشوق ها، حقوق و مزایا، جو آموزشی اثربخش، شهرت سازمان، استقلال عمل، مشارکت، روابط همدلانه، عوامل شغلی، پیشگیری از حوادث، امنیت شغلی، عوامل برون سازمانی، عدالت ادراک شده، معناداری، معنویت و مسئولیت اجتماعی سازمان همراه با 30 زیرمضمون مربوط به آن ها است. کشف مضمون ها و زیرمضمون های جدید و تناسب آن ها با فرهنگ بومی ازجمله نوآوری ها در این پژوهش است.

هدف این پژوهش ساخت و روایی سازی نرم افزار درمان مواجهه ای هراس از پرواز با فناوری واقعیت مجازی و اجرای مقدماتی بود. روش پژوهش از نوع روایی سنجی بود. جامعة آماری پژوهش در مرحله بررسی روایی محتوایی نرم افزار، کلیة روانشناسان متخصص درزمینة درمان فوبیا و متخصصان کامپیوتر و رسانه بودند که 9 نفر آن ها به عنوان نمونة پژوهش به صورت هدفمند انتخاب شدند. جامعة آماری در مرحله اجرای مقدماتی، کلیة افراد مبتلا به هراس از پرواز بودند که 10 نفر آن ها به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل دوربین فیلم برداری 360 درجه، نمایشگر واقعیت مجازی و پرسشنامة ترس از پرواز بود. به منظور سنجش روایی محتوایی، داده های حاصل از فرم پاسخگویی متخصصان تحلیل شد و ضریب توافق کاپا 78/0 به دست آمد که مناسب بود. نتایج تحلیل کوواریانس در مرحله اجرای مقدماتی نشان داد که نرم افزار فوق بر کاهش هراس از پرواز تأثیر معنادار داشته است (P < 0. 05).

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر ادراک از رهبری اخلاقی بر رفتارهای انحرافی سازمانی به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شده است. جامعة آماری تحقیق را کلیه کارکنان دانشگاه آزاد واحد اصفهان (خوراسگان) به تعداد 320 نفر تشکیل دادند. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده بود. ابزار تحقیق پرسشنامه استاندارد رهبری اخلاقی (کالشون و همکاران، 2011) و پرسشنامه استاندارد رفتارهای انحرافی (بنت و رابینسون، 2008) بود. تجزیه وتحلیل داده ها با تحلیل رگرسیون چندگانه انجام شده است. نتایج نشان داد ادراک از رهبری اخلاقی بر رفتارهای انحرافی با (290/0-=r، 01/0≥ p) و ضریب مسیر و معناداری به ترتیب 80/0-، 7. 98-تأثیر دارد. نتایج نشان داد ضریب بتا به ازای یک واحد افزایش در بعد (وجدان کاری)، رفتارهای انحرافی را 393/0 واحد کاهش می دهد بنابراین فرضیه تأثیر وجدان کاری بر رفتارهای انحرافی تأیید و فرضیه های تأثیر ابعاد جهت گیری مردمی، تسهیم دانش، ثبات، وضوح نقش، هدایت اخلاقی، انصاف از رهبری اخلاقی بر رفتارهای انحرافی تأیید نمی شود.

این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر تکانش پذیری، حساسیت بین فردی و خودزنی در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی با سابقة خودزنی انجام شده است. این پژوهش در چارچوب طرح تک آزمودنی با یک خط پایه، با شروع همزمان، طی 9 جلسه به مدت یک ساعت بر روی پنج بیمار و یک دوره پیگیری سه ماهه صورت گرفت. جامعة آماری در این پژوهش، بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بودند که از میان آن ها 5 نفر با تشخیص اختلال شخصیت مرزی و با توجه به داوطلب بودن و تطبیق با معیارهای پژوهش به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند که بر اساس تشخیص روان پزشک دارای این اختلال تشخیص داده شده بودند. داده ها از طریق پرسشنامة هوش هیجانی (بار-ان، 1980) و خرده مقیاس های تکانش پذیری و حساسیت بین فردی جمع آوری شد. تحلیل داده ها به وسیلة نمودار و ضریب تغییر، نشان داد که مداخلة به عمل آمده تغییرات معنادار و قابل توجهی در نشانه ها و اعمال خودزنی بیماران مرزی ایجاد کرده است. مداخلات درمان مبتنی بر شفقت بر تکانش پذیری، حساسیت بین فردی و خودزنی در افراد دارای اختلال شخصیت مرزی مؤثر بوده است.

هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر ترس از زایمان در زنان نخست زا بود. روش تحقیق، نیمه آزمایشی بود که با طرح تحقیق پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه اجرا شد. حجم نمونه شامل 40 نفر از زنان نخست زا بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه (آزمایشی و گواه) به صورت تصادفی قرار گرفتند. برای سنجش ترس از زایمان از پرسشنامة نگرش به زایمان (هارمن؛ 1998) استفاده شد سپس گروه آزمایشی طی 8 جلسة 60 دقیقه ای تحت آموزش گروهی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفتند. 20 نفر گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد؛ پس آزمون بعد از 8 جلسه از هر دو گروه به عمل آمد و پس از یک ماه از پایان آخرین جلسه، میزان ماندگاری اثربخشی مجدداً در هر دو گروه ارزیابی شد. نتایج با آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی باعث کاهش ترس از زایمان طبیعی می گردد (05/0 p<). همچنین نتایج با آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی تأثیری ماندگار در کاهش ترس از زایمان دارد.

این پژوهش با هدف مطالعة کیفی سبک های مقابله ای زنان آسیب دیده از عهدشکنی همسر بود. پژوهش با روش کیفی و از نوع پدیدارشناسی انجام گرفت. نمونه مورد مطالعه 20 زن آسیب دیده از عهدشکنی همسر در بازه سنی 57-22 ساکن شهر اصفهان که در سه ماهة سوم سال 1396 و چهارماهة اول 1397 به دلیل عهدشکنی همسر به مراکز مشاوره شهر اصفهان مراجعه کردند، به شیوة هدفمند انتخاب و از طریق مصاحبة نیمه ساختاریافته مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور تحلیل داده ها از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. تحلیل داده ها منجر به ایجاد سه مضمون اصلی سبک های مقابله ای نامنعطف، سبک های مقابله ای فعل پذیر و سبک های مقابله ای فعال و برای هرکدام مضمون های فرعی شامل سبک های مقابله ای نامنعطف (نگرانی، نشخواری و رقابتی)، سبک های مقابله ای فعل پذیر (اجتنابی، تسلیمی و انحراف توجه) و سبک های مقابله ای فعال (حمایت طلبی، مشارکتی و توافقی) شد و نشان داد که زنان آسیب دیده از عهدشکنی همسر از سبک های مقابله ای یکسانی استفاده نمی کنند، برخی عوامل همانند چگونگی افشای عهدشکنی، کیفیت روابط زناشویی، باورها و اعتقادات مذهبی، حمایت اجتماعی و خانوادگی و وجود فرزند بر چگونگی سبک های مقابله ای آنان نقش مهمی داشت.

این پژوهش با هدف ساخت، رواسازی، اعتباریابی و هنجاریابی نرم افزار مقیاس بین المللی عملکردی لایتر انجام گرفت. روش پژوهش روان سنجی بود. به این منظور پس از ساخت نرم افزار برای اعتباریابی آزمون از بین کلیة کودکان 3 تا 6 سال شهر اصفهان 240 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و در پژوهش شرکت کردند. برای بررسی روایی سازه از مقیاس رشد اجتماعی واینلند (براهنی و اخوت، 1352) و برای بررسی روایی همزمان، از آزمون هوشی استنفورد بینه (افروز و کامکاری، 1389) استفاده شد. ضرایب پایائی بازآزمایی نرم افزار مقیاس بین المللی عملکردی لایتر برای سنین 2 سال و 1 ماه تا 4 سال و 5 ماه 71/0 (001/0 P≤ ) و برای سنین 4 سال و 6 ماه تا 6 سال و 9 ماه 82/0 (001/0 P≤ ) به دست آمد. همچنین آلفای کرون باخ برای سنین 2 سال و 1 ماه تا 4 سال و 5 ماه 75/0و برای سنین 4 سال و 6 ماه تا 6 سال و 9 ماه 83/0 به دست آمد. ضریب همبستگی نرم افزار مقیاس بین المللی عملکردی لایتر و مقیاس واینلند مثبت و معنی دار بود (61/0=r). ضرایب همبستگی بین هوش آزمای استنفورد-بینه و نرم افزار مقیاس بین المللی عملکردی لایتر در خرده مقیاس کلامی برابر با (34/0=r) و در خرده مقیاس غیرکلامی برابر با (75/0=r) بود. نتیجه این که نرم افزار مقیاس بین المللی عملکردی لایتر، ابزاری روا و پایا برای انجام ارزیابی هوشی کودکان است.

این پژوهش با هدف تأثیر مشاوره گروهی مبتنی بر لنگرگاه های مسیر شغلی بر تصمیم گیری مسیر شغلی و مؤلفه های ارزیابی مناسب از خود، جمع آوری اطلاعات شغلی، انتخاب هدف، طرح ریزی برای آینده و حل مسئله در دانش آموزان متوسطه دوم انجام شد. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعة آماری این پژوهش شامل کلیة دانش آموزان متوسطه دوم مشغول به تحصیل در سال 96-1395 شهرستان سنندج بود. نمونه ای به حجم 60 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار سنجش، پرسشنامه تصمیم گیری مسیر شغلی (بتز، کلین و تیلور، 1996) بود. برای گروه های آزمایش که یک گروه از دختران و یک گروه از پسران انتخاب شده بودند، 8 جلسة دوساعته مشاوره گروهی مبتنی بر لنگرگاه های مسیر شغلی ارائه شد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد به کارگیری مشاوره گروهی مبتنی بر لنگرگاه های مسیر شغلی میزان تصمیم گیری مسیر شغلی و کلیه مؤلفه های آن را در دانش آموزان دختر و پسر را به طور معنی داری در گروه مشاوره نسبت به گروه کنترل بهبود بخشید و نتایج پیگیری نشان داد این تأثیر در مدت یک ماه حفظ شده است (01/0>p). بدین ترتیب مشاوره لنگرگاه های مسیر شغلی می تواند به دانش آموزان در تصمیم گیری مسیر شغلی کمک نماید.

پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی گری مهارت های مطالعه در تأثیر خودکارآمدی تحصیلی، باورهای معرفت شناختی و اضطراب تحصیلی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دورة متوسطه اول شهر ارومیه در سال تحصیلی 95-94 انجام گرفت. روش اجرای این پژوهش توصیفی (غیرآزمایشی) و از نوع معادلات ساختاری بود. کلیة دانش آموزان دورة متوسطه اول شهر ارومیه در سال تحصیلی 95-94 جامعة آماری این پژوهش را تشکیل می دادند. روش نمونه گیری، تصادفی خوشه ای چندمرحله ای بود و برای تعیین حجم نمونه، برای هر زیرمتغیر 20 نمونه در نظر گرفته شد و در کل 350 نفر به عنوان نمونة پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس خودکارآمدی تحصیلی (پاتریک، هیکس و رایان، 1997)، مقیاس باورهای معرفت شناختی (شومر، 1990)، مقیاس اضطراب تحصیلی (آلپرت و هابر، 1960)، مقیاس مهارت های مطالعه (کانگاس، 2009) و برای سنجش عملکرد تحصیلی دانش آموزان از میانگین نمرات دانش آموزان در نیمسال اول سال تحصیلی 95-94 استفاده شد. در مطالعة حاضر، به منظور آزمون رابطة ساختاری خودکارآمدی تحصیلی، باورهای معرفت شناختی، اضطراب تحصیلی و مهارت های مطالعه با عملکرد تحصیلی از روش آماری مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که خودکارآمدی تحصیلی و مهارت های مطالعه، اثر مستقیم بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان می گذارند (01/0

پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی بر ادراک شایستگی و شادکامی دانش آموزان انجام گرفت. پژوهش از نوع شبه آزمایشی بود که در آن از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. جامعة آماری متشکل از دانش آموزان پسر مقطع ششم ابتدایی شهر شیراز در سال تحصیلی 95-1394 بود، که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 30 نفر از مشارکت کنندگانی که نمرات پایین تری در مقیاس ادراک شایستگی (هارتر، 1982) و پرسشنامه شادکامی (هیلز و آرگیل، 2002) کسب نمودند، انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایش، آموزش مهارت های ارتباطی را در 10 جلسه (90 دقیقه ای) دریافت کردند. سپس، از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که تفاوت معناداری (01/0P≤ ) بین دو گروه در ادراک شایستگی و ابعاد آن (شناختی، اجتماعی و جسمانی) و شادکامی وجود دارد و میانگین نمرات در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود. درنتیجه، آموزش مهارت های ارتباطی در افزایش ادراک شایستگی و شادکامی دانش آموزان اثربخش است.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای حافظة فعال بر انگیزش پیشرفت و عملکرد خواندن دانش آموزان نارساخوان مقطع ابتدایی اجرا شد. پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه گواه بود. جامعة آماری شامل تمامی دانش آموزان نارساخوان مقطع ابتدایی مراجعه کننده به مراکز ناتوانی یادگیری شهر کرمان در سال تحصیلی 96-1395 بود که 30 نفر از آن ها به شیوة نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. برنامه آموزش راهبردهای حافظة فعال طی 14 جلسه روی گروه آزمایش اعمال شد. ابزارهای سنجش شامل آزمون خواندن و نارساخوانی (نما) (کرمی نوری و مرادی، 1384)، انگیزش پیشرفت هرمنس (1970) و مقیاس هوش وکسلر کودکان (شهیم، 1387) بود. داده های پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره (آنکوا) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. طبق نتایج پژوهش آموزش راهبردهای حافظة فعال در سطح معنی داری انگیزش پیشرفت و عملکرد خواندن دانش آموزان نارساخوان را افزایش داد (001/0=P). درنتیجه توجه به تقویت این حافظه به منظور ارتقای انگیزش پیشرفت و بهبود عملکرد خواندن دانش آموزان نارساخوان ضروری است.