پژوهش های علوم و فنون دریایی
سال:1390 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

در پژوهش حاضر، تاثیر غلظت نمک کلرور سدیم در محیط کشت بر تغییرات فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (کاتالازی، اسکوربات پراکسیدازی، پراکسیدازی، سوپراکسیددیسموتازی)، تغییرات محتوای اسمولیت ها (گلیسین بتائین و پرولین) و تغییر در میزان رنگیزه ها، مورد بررسی قرار گرفت. درتیمار های 2.5، 7.5 و 12.5 درصد نمک طعام، سویه مورد آزمایش رشد نموده و، امکان سنجش سایر پارامتر های مورد نظر فراهم شد. بیشترین رشد در تیمار 7.5 درصد مشاهده شد. بیشترین مقدار رنگیزه های کلروفیل a (10.3 میلی گرم بر گرم وزن تر جلبک)، کلروفیل b (0.735 میلی گرم بر گرم وزن تر جلبک) و بتا کاروتن (0.211 میلی گرم بر گرم وزن تر جلبک) در تیمار 7.5 درصد دیده شد اما افزایش درصد کلروفیل b در سایر تیمار ها اتفاق افتاد. نتایج بررسی آنزیمی، نشان داد که در شرایط مربوط به سایر تیمارها میزان نمک در محیط کشت، فعالیت پراکسیدازی و آسکوربات پراکسیدازی به طور معنی داری افزایش یافت (P<0.05). علاوه بر این، در شرایط بهینه میزان گلیسین بتائین به طور معنی داری (P<0.05) بیش از دو تیمار دیگر بود. در شرایط غیر بهینه مورد آزمایش، مقدار پرولین افزایش معنی داری داشت (P<0.05) به نظر می رسد. در تیمار 7.5 درصد بیشترین رشد مشاهده می شود و سلول برای رفع تنش به تغییر ترکیب آنتن های فتوسنتزی، در جهت افزایش فتوسیستم 2 همراه باسنتزپرولین و پروتئین های انزیمی انتی اکسیداتیو به مقابله با اثرات شوری و یا به عبارتی سازش با آن می پردازد.

پروتئین ها مهم ترین ترکیبات بدن موجودات زنده بوده و تحت تاثیر عوامل محیطی مانند دما، شوری و pH هستند. این تحقیق به منظور اندازه گیری و مقایسه میزان آبچک و پروتئین موجود در آبچک ماهی سنگسر معمولی، گیش بزرگ، گوازیم و آمور در شرایط نگهداری بدون نمک، 2 و 5 درصد نمک در یخچال های خانگی با دمای 19- درجه سانتیگراد در سال 1388 انجام شد. 108 نمونه ماهی تهیه شد. اندازه گیری میزان آبچک با استفاده از دستگاه اسپکترومتر مدل Spectrometer T80 uv/lis PG Instruments و اندازه گیری درصد پروتئین آبچک از روش کلدال انجام شد. در این بررسی تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS17 انجام شد و میانگین داده ها به کمک آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) با یکدیگر مقایسه شدند. بر اساس نتایج بالاترین میزان آبچک 50.43±14.56 گرم و پروتئین آبچک 3.40±1.17 درصد در ماهی سنگسر معمولی در شرایط نگهداری 5 درصد نمک و پایین ترین میزان آبچک 1.32±0.36 گرم در ماهی سنگسر معمولی در شرایط نگهداری بدون نمک مشاهده گردید. همچنین پایین ترین میزان پروتئین آبچک 2.75±0.46 درصد در ماهی سنگسر معمولی در شرایط نگهداری 2 درصد نمک بود. میزان نمک روی میزان آبچک تاثیر داشت (P<0.05) ولی بر روی میزان پروتئین آبچک تاثیری نداشت (P³0.05).

در دهه های اخیر تغییر اقلیم در نتیجه گرمایش جهانی از بحث های اساسی بین دانشمندان بوده است. رطوبت جو به علت نقش بسزایی که در ترازمندی انرژی سیاره زمین دارد، در تبیین تغییرات اقلیمی موثر می باشد. در این مطالعه مقادیر متوسط ماهانه فشار هوای ایستگاه (QFE)، فشار بخار و رطوبت نسبی و دمای نقطه شبنم 46 ایستگاه سینوپتیک ایران طی دوره آماری (2005-1976) جمع آوری گردید. و رطوبت ویژه نیز طی دوره آماری (2005-1976) محاسبه شده است. روند تغییرات رطوبت نسبی و ویژه، با روش حداقل مربعات محاسبه شد. از آزمون من- کندال برای تعیین معنی داری روند استفاده شد. نتایج نشان داد که در شمال (80 درصد) و شمال غرب ایران میانگین رطوبت نسبی سالانه بیش تر از سایر مناطق است و میانگین رطوبت نسبی فصل زمستان بیش تر از سایر فصول است. همچنین میانگین رطوبت ویژه سالانه در کرانه های خلیج فارس و دریای عمان و حاشیه دریای خزر بیش تر از سایر نقاط است و مقدار رطوبت ویژه در فصل تابستان در کل کشور بیش تر از فصول دیگر است (~4g/kg). روند رطوبت نسبی سالانه در اکثر ایستگاه ها غیر از کرانه دریای خزر و خلیج فارس و پاره ای از ایستگاه های غربی منفی است. روند رطوبت ویژه سالانه تنها در ایستگاه های کرانه دریای خزر و خلیج فارس مثبت و در سایر ایستگاه ها منفی است. بیش تر ایستگاه های ایران در فصل زمستان روند منفی معنی دار در رطوبت نسبی دارند (28 درصد). روند رطوبت ویژه فصل بهار در اکثر ایستگاه ها کاهشی و تنها در چند ایستگاه کرانه دریای خزر و خلیج فارس افزایشی است. در مجموع می توان بیان داشت که روند متغیرهای مورد بررسی بیش تر کاهشی است.

تشکیلات مرجانی، یکی از بارورترین زیستگاه های دریایی از لحاظ تولید انرژی و نرخ تولید مواد آلی محسوب می شوند. سفید شدگی همراه با مرگ مرجان یا عدم مرگ مرجان پاسخی به نوسان شرایط محیطی و استرس می باشد. این مطالعه در آبهای اطراف منطقه آزاد کیش در خلیج فارس صورت گرفت. روش مورد استفاده در این مطالعه در بهارسال 1388 به جهت بررسی وضعیت مرجانهای زنده و مرده در اطراف جزیره کیش، از روشTimed swims یا TS استفاده شده است. مشاهده در 6 منطقه از آب های اطراف جزیره کیش شامل ناحیه Persian Gulf، Big coral، ژوراسیک پارک، کلبه هور، کشتی یونانی و شمال جزیره صورت گرفت. در ناحیه ژوراسیک پارک 45 درصد از مرجان ها مانندکلنی بزرگ جنس های Acropora sp و Porites sp بطور کامل سفید شده و از بین رفته بودند. کمترین میزان از نظر سفید شدگی در شمال جزیره و در حدود 10 درصد دیده شد. در ناحیه Persian Gulf نیزکلنی مرجان های مرده متعلق به جنس های Acropora sp. و Porites sp. مشاهده شد. جنس Acropora (مرجان شاخ گوزنی) کاملا سفید شده و رسوب جلبکی روی این مرجان ها را پوشانده بود. فعالیت های انسانی مثل لنگر انداختن قایق های تفریحی و اسنور کلینگ در نواحی کم عمق ساحلی می توانند اثر مخرب بروی صخره های مرجانی داشته باشند.

یکی از آلاینده های مطرح در منابع آبی مربوط به ماده سمی فنل وترکیبات آن می باشد. نیتروفنل ها از جمله پارانیتروفنل (PNP) از سمی ترین این گروه بوده و حذف آن از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. برای حذف و کاهش PNP در آبهای آلوده وپساب های صنعتی، توسط جاذب های مختلف مطالعات کمی انجام شده است. هدف این پژوهش بررسی ظرفیت جذب کربن فعال با حفرات نانو و اصلاح ساختار و تغییر در توزیع حفرات با استفاده از اسید فسفریک به منظور حذف PNP از محلول های آبی، در شرایط دمایی ثابت می باشد. ابتدا میزان جذب PNP توسط کربن فعال اولیه اندازه گیری شد. سپس بهینه سازی کربن فعال طی مراحل جداگانه انجام شد و پارامترهایی نظیر مقدار جاذب، غلظت اولیه PNP غلظت اسید فسفریک، زمان تماس، ph و همچنین زمان و دمای استفاده ازکوره مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی غلظت اسید فسفریک از 6 تا 35 درصد مشاهده شد بهترین غلظت، 20 درصد می باشد با درصد جذب %99.5. اثر دما و زمان کوره در افزایش کیفیت کربن فعال از 400oc تا 600ocنشان داد مناسبترین دما و زمان به ترتیب 550oc و 40 دقیقه می باشد. تغییرات pH در محدوده 1 تا 5 نیز نشان داد که بالاترین مقدار جذب در pH 1 و 2 با درصد جذب یکسان 99.5 درصد صورت می گیرد. زمان به تعادل رسیدن جذب بر روی کربن فعال در زمان های مختلف نشان داد حداکثر جذب با غلظت 10000ppm از PNP در زمان 180 دقیقه حاصل می شود با مقدار 142.22 میلی گرم بازای هر گرم جاذب. در مرحله آخر مقایسه ظرفیت جذب کربن فعال بهینه شده با جاذب های نانوتیوب تک جداره و چندجداره کربن، نانوذره آهن و کربن فعال اولیه انجام شد که بیانگر برتری کربن فعال بهینه شده در این تحقیق می باشد. ظرفیت جذب بدست آمده در این پژوهش در مقایسه با مقادیر گزارش شده در حد مطلوب بوده و قابل رقابت با نمونه های مشابه می باشد.

آنتی بیوتیک اکسی تتراسیکلین (OTC) تنها دارو از خانواده تتراسیکلین هاست که از تاییدیه FDA (وزارت غذا و بهداشت) جهت جلوگیری و درمان بیماری ها در آبزیان برخوردار است. هدف از این مطالعه تعیین میزان ماندگاری اکسی تتراسیکلین در عضله و کبد ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) از طریق کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) به روش تک دوز بود.بر اساس فارماکوپه آبزیان دز 50-25 میلی گرم به هر کیلو گرم وزن زنده ماهی،مقدار 0.04 میلی لیتر از محلول قابل تزریق اکسی تتراسیکلین 10 درصد به صورت عضلانی، به تعداد 12 عدد در چهار گروه هر گروه 3 عدد کپور پرورشی با محدوده وزنی 80-40 گرم تزریق گردید و مقدار باقیماندگی آن در عضله و کبد پس از 6، 24، 48 و 72 ساعت، با تغلیظ توسط فاز جامد (SPE)، به روش HPLC موردسنجش قرار گرفت.بیشترین غلظت OTC در بافت عضله، 6 ساعت و در کبد 24 ساعت پس از تزریق به ترتیب 17.37 و 3.73 میکرو گرم در گرم و کمترین غلظت در عضله و کبد، 72 ساعت پس از تزریق به ترتیب 9.52 و 0.29 میکرو گرم در گرم بدست آمد که این غلظتها نشان دهنده سیر نزولی غلظت OTC در عضله در حد فاصل 6 تا 72 ساعت می ماند. ولی به دلیل توزیع مجدد دارو در بافت کبد، 24 ساعت پس از تزریق، غلظت دارو به طور چشمگیری (P<0.05) افزایش یافته و سپس تا 72 ساعت به تدریج کاهش یافت.

این پژوهش با هدف تعیین زمان ماندگاری ماهی کفال طلائی (Liza aurata) دریای خزر، شور و بسته بندی شده در خلاء با در نظر گرفتن فساد پروتئین، چربی و تاثیر جمعیت میکروبی در طی 90 روز نگهداری در دمای 4 درجه سانتی گراد انجام گردید. فساد پروتئین براساس اندازه گیری تغییرات مجموع ازت فرار (Total Volatile Nitrogen) و فساد چربی براساس اندازه گیری پراکسید (Peroxide Value) ارزیابی شد. جمعیت میکروبی با انجام آزمایش های شمارش کلی باکتری ها (Total Count)، شمارش کلی باکتری های نمک دوست (Halophilic Bacterial Count) و احتمال وجود باکتری Clostridium botulinum بررسی شد. در این مطالعه TVN از 14.5 به 30.80 میلی گرم در 100 گرم نمونه، pv از 3.89 به 28.86 میلی اکی والان اکسیژن در کیلوگرم، tc از log4.40cfu/gr به log5.70cfu/gr و HBC از log4.75cfu/gr به log6.30cfu/gr در محصول عمل آوری شده در زمان نگهداری رسید. در برخی از پارامترهای اندازه گیری شده اختلاف آماری معنی دار P<0.05 دیده شد. باکتری Clostridium botulinum در هیچ یک از تیمارها در طی دوره نگهداری گزارش نشد. نتایج حاصله نشان داد عمل آوری شور، بسته بندی وکیوم و نگهداری در دمای 4 درجه سانتی گراد باعث افزایش عمر ماندگاری ماهی کفال طلایی شور شده می باشد. بهترین زمان مصرف این محصول 30 روز بدست آمد.

شاخص های تغذیه ای طول نسبی دستگاه گوارش و شدت تغذیه در 342 عدد شیشه ماهی گونه Atherina boyeri طی چهار فصل از پائیز 1386 لغایت تابستان 1387 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری در سواحل جنوبی در یای خزر از بیشه کلا تا بابلسر به صورت فصلی صورت گرفت. نمونه های تابستان با پره چشمه ریز و بقیه نمونه ها از صید ضمنی پره صیادی به دست آمد. میانگین طول کل و وزن بدن در نمونه جمعیت مورد بررسی به ترتیب برابر با 99.68±11.23 میلی متر و 5.77±2.13 گرم می باشد. میانگین شاخص طول نسبی دستگاه گوارش 0.46±0.10 به دست آمد. کمینه و بیشینه شاخص طول نسبی روده به ترتیب 0.20 و 0.88 به دست آمد. شاخص طول نسبی روده نمونه ها درفصل تابستان 0.32 بودکه با بقیه فصول تفاوت معنی دار داشت (P<0.05). این شاخص بین جنسیت ماده و جنسیت نامشخص نیز دارای تفاوت معنی دار بود (P<0.05). میانگین شاخص شدت تغذیه برابر 4.1±1.56 به دست آمد. کمینه شاخص شدت تغذیه 1.31 و بیشینه آن 9.34 به دست آمد. شاخص شدت تغذیه بین هر چهار فصل دارای تفاوت معنی دار بود (P<0.05). این شاخص در آزمون ANOVA بین جنسیت های مختلف و در آزمون T-test بین دو جنس نر و ماده تفاوت معنی داری نشان نداد (P³0.05).