فیزیولوژی محیطی گیاهی
سال:1391 | دوره:7 | شماره:ویژه نامه (پیاپی 28) |تعداد مقالات:9

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف کود ازت بر برخی صفات زراعی و عملکرد میوه، دانه و درصد روغن کدوی دارویی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار سطح نیتروژن (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و سه تکرار انجام شد. نتایج نشان از تاثیر معنادار کود ازت در مقایسه با تیمار شاهد در سطح 1 درصد داشت، به نحوی که با افزایش سطح نیتروژن، وزن تر و خشک برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک دانه در تک میوه و وزن و قطر تک میوه در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. در حالی که بیشترین درصد روغن در تیمار کودی 50 کیلوگرم (41 درصد وزن خشک بذر) مشاهده شد، با این حال بالاترین عملکرد روغن (1316.813) kg/h و دانه (3598.46) kg/h در هکتار، در تیمار کودی 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بدست آمد. بین تیمارها اختلاف معنی داری از نظر تعداد و طول میانگره تا زمان تشکیل اولین گل نر و اولین گل ماده مشاهده نشد.

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های جو بدون پوشینه، آزمایشی با تعداد 20 لاین جو بدون پوشینه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات به جز طول دانه اختلاف معنی داری نشان دادند. بررسی عملکرد دانه لاین ها نشان داد که لاین 15 بیشترین عملکرد را دارا بود، اما با ژنوتیپ های 12 و 13 از لحاظ آماری اختلاف معنی داری نداشت. ضرایب همبستگی ساده بین صفات مورد بررسی در ژنوتیپ های جو بدون پوشینه مشخص نمود که صفات تعداد پنجه کل، تعداد پنجه بارور، تعداد سنبله، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، سطح برگ، طول دانه، عرض دانه، حجم دانه و طول ریشک با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری دارند. بر اساس نتایج تجزیه کلاستر به روش وارد و با استفاده از مربع فواصل اقلیدسی 20 ژنوتیپ مورد بررسی در قالب 3 کلاستر گروه بندی شدند.

ترکیدگی قبل از برداشت میوه به عنوان عارضه ای فیزیولوژیکی در صنعت مرکبات جهان مطرح بوده و همه ساله سبب بروز زیان های اقتصادی قابل توجهی به کشورهای مرکبات خیز جهان می شود. در این راستا به منظور بررسی ارتباط بین الگوی رشد و نموی میوه ها با شیوع این عارضه تحقیقی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های 1388 و1389  به اجرا درآمده و ارتباط برخی صفات مورفولوژی و آناتومی اندام های زایشی (تعداد سلول در واحد سطح میوه، ضخامت پوست میوه و نسبت طول به قطر، وضعیت حضور ناف در انتهای میوه) سه رقم نارنگی شامل انشو، کلمانتین و پیج با شدت بروز این پدیده بررسی شد. نتایج حاصل از تجزیه آماری نشان داد که خصوصیات مربوط به مورفولوژی میوه و تعداد سلول های تشکیل شده در واحد سطح پوست و همچنین الگوی بارش موجود در شدت بروز این عارضه تاثیرگذار بود (سطح احتمال 1 درصد). رقم انشو کمترین شدت و پیج بالاترین درصد بروز ترکیدگی قبل از برداشت را به خود اختصاص داد که البته در سال های مختلف الگوی یکسانی در هر رقم دیده نشد.

در این تحقیق اثرات شوری بر جوانه زنی سه گونه مرتعی Frankenia hirsuta، Halocnemum strobilaceum و Halostachys caspica در سال 1389 در مرکز تحقیقات گرگان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی در 4 تکرار و 5 سطح تیمار شامل شوری صفر، 100، 200، 300 و 400 مولار با استفاده از کلرور سدیم انجام شد. برای هر یک از گونه ها، آزمایش فاکتوریل در شرایط آزمایشگاهی (20 درجه و به مدت 20 روز) در دستگاه ژرمیناتور انجام گرفت و سپس داده ها ثبت و درصد جوانه زنی تعیین گردید. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی گونه Halocnemum strobilaceum در همه سطوح شوری بیشتر از دو گونه Frankenia hirsuta و Halostachys caspica بود. به طور کلی در هر سه گونه با افزایش غلظت شوری، میزان جوانه زنی کاهش یافت و بین درصد جوانه زنی در سطوح مختلف شوری اختلاف معنی دار وجود داشت.

اسانس های گیاهی در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارند و دارای خواص ضدمیکروبی بر طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها می باشند. گیاه درمنه کرمانی از ارتفاعات 1800 تا 200 متری منطقه فاریاب در آذرماه 1390 جمع آوری شد. اسانس این گیاه با بازده درصد 1.76 به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانس حاصل با استفاده از دستگاه GC-MS مورد تجزیه قرار گرفت و 41 ترکیب در آن شناسایی شد که عمده ترین آن ها شامل: 1 و 8- سینئول (26.93 درصد)، کامفور (16.97 درصد)، آلفا-توجون (7.52 درصد)، برنئول (7.47 درصد) و آلفا-ترپینئول (5.77 درصد) بودند. اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی این اسانس با تعیین حداقل غلظت مهاری به روش رقت آگار بررسی گردید و حداقل غلظت مهاری برای استافیلوکوکوس آرئوس (4 mg/ml)، سالمونلا تیفی (32 mg/ml)، ایسچرچیا کولی (32 mg/ml)، کاندیدا آلبیکانس (8 mg/ml) و آسپرجیلوس نیجر (4 mg/ml) بدست آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اسانس این گیاه با دارا بودن درصد بالای ترکیبات ترپنوئیدی اکسیژنه (درصد 70.60) می تواند خواص ضدمیکروبی از خود نشان دهد که نتایج مطالعه ضد باکتریایی و ضد قارچی نیز این نتایج را تایید نمود.

در این پژوهش خزه Tortula ruralis L. با نام جدید Syntrichia ruralis متعلق به تیره Pottiaceae در دو مرحله اسپوروفیتی و گامتوفیتی در دو فصل رویشی بهار و پاییز جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. نمونه مورد نظر ابتدا از لحاظ شکل کلی گامتوفیت خزه (خزنده، قاﺋﻢ) ویژگی های برگ نما (شکل و رنگ پهنک) وضعیت تار (صاف یا پیچیده، رنگ) شکل هاگدان، کلاهک، آرایش دندانه های پریستومی و هاگ مورد بررسی و پس از تایید گونه با استفاده از استریو میکروسکوپ، میکروسکوپ نوری و الکترونی از بخش های مختلف آن برای مطالعات بعدی استفاده گردید. ریخت شناسی و ساختار تشریحی آن به کمک برش های دستی و میکروتومی با استفاده از روش های متداول سلول - بافت شناختی بررسی گردید. برش عرضی دستی از برگ نما و برش عرضی میکروتومی از برگ نما، ساقه نما، کپسول و برش طولی میکروتومی از ساقه نما صورت گرفت. در برش عرضی برگ نمای خزه ساده و مرکب از یک لایه سلول است که در وسط برگ به صورت رگبرگ تراکم بیشتری دارد. در برش طولی میکروتومی از ساقه نما سلول راسی قابل تشخیص می باشد که بیانگر قدرت تکثیر خزه در ایجاد گامتوفیت برگ نمادار می باشد. در برش عرضی ساقه نما در خزه ها دارای سلول های پوستی و سلول هایی با دیواره های ضخیم به نام نوارها یا باندهای استروئیدی که به منظور حمایت ساختاری تمایز یافته اند هستند. در برش عرضی هاگدان تک لایه است و داخل آن تعداد زیادی هاگ وجود دارد.

جنس Asparagus دارای حدود 160 تا 300 گونه، گیاهانی علفی چند ساله و از تیره Asparagaceae می باشد. گونه های این جنس در نواحی معتدله و گرم آفریقا، آسیا و اروپا انتشار دارند. از این جنس 5 گونه A. khorasanensis, A. verticillatus، A. persicus ،A. officinalis و A. Breslerianus در ایران انتشار دارند. مطالعات انجام شده در این تحقیق به دنبال مطالعات تاکسونومی آن صورت گرفت و شامل مطالعات ریزریخت شناسی سطح بذر و میوه با هدف بررسی دقیق تر مرز بین گونه ها انجام شد. بر اساس تصاویر میکروگراف تهیه شده از سطح بذر و میوه مشخص شد که صفات بذر و میوه می تواند تا حدود زیادی در تفکیک بین گونه ها از هم نقش داشته باشد.

یکی از روش های مقابله با بیماری بلاست مرکبات، مبارزه شیمیایی می باشد که با توجه به هزینه های سنگین تهیه سموم و اثرات سوء سموم روی محیط زیست محققان تمایل به یافتن روش های کم هزینه تر و همچنین فاقد اثرات سوء بر محیط زیست دارند، در نتیجه شیوه مبارزه ای که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از ترکیبات طبیعی باکتری کش می باشد که برخی از این ترکیبات در عصاره گیاهان دارویی بومی یافت می شود. در این تحقیق، چند روش مختلف عصاره گیری گیاهان دارویی و کاربرد آن ها در ممانعت رشدی باکتری عامل بلاست مرکبات مورد بررسی قرار گرفته است. این گیاهان دارویی شامل ریحان (Ocimum basilicum)، پونه (Mentha pulegiu)، رزماری (Rosmarinas officinalis)، اسطوخودوس (Lavanduia anyustifolia)، آویشن (Thymus persicus) و گزنه (Urtica Dioica) می باشد. اثر این عصاره ها در میزان وسعت هاله بازدارندگی در محیط کشت Nutrient Agar در مقابله با باکتری بیماری زا با یکدیگر و در مقابل سم اکسی کلرور مس و آنتی بیوتیک تتراسایکلین اندازه گیری و مورد مقایسه قرار گرفت. در نهایت بهترین روش جهت بدست آوردن عصاره گیاهی بازدارنده تر، ابتدا روش تحلیلی سپس خیساندن و کلونجر و در آخر جوشاندن همراه با هم زدن بود؛ میانگین بالاترین میزان بازداری به ترتیب مربوط به گیاهان پونه، نعناع، آویشن، اسطوخودوس، گزنه، رزماری و در نهایت آنتی بیوتیک و سم اکسی کلرور مس بود. کاربرد این عصاره ها به صورت پاشش در سطح باغ مرکبات نیز اجرا شد و سبب کاهش شدت بیماری شد، اما تفاوت محسوسی بین انواع عصاره ها در میزان بازدارندگی در سطح باغی مشاهده نشد.

بررسی تکوین و مورفولوژی گرده گل داوودی، در موارد مختلفی، از جمله، مطالعات آلرژی زایی آن مفید است. بدین منظور، از برش های میکروتومی و میکروسکوپ الکترونی نگاره استفاده گردید. نتایج نشان داد که در زیر اپیدرم بساک، لایه های مکانیکی، میانی و تغذیه ای تشکیل می شوند. پس از میوز سلول های مادر گرده و تشکیل سلول های تترادی، دیواره کالوزی تحلیل می رود. پس از تجزیه سلول های لایه تغذیه ای، ترشحات آنها به درون کیسه بساک رها می گردند. سپس میکروسپورهای جوان با شکل نامنظم و اندازه کوچکتر از یکدیگر جدا می شوند. ابتدا اگزین اولیه تشکیل و برای اینکه به گرده بالغ و رسیده تبدیل شوند، سلول های لایه مغذی از محل اولیه خود جدا شده، لا به لای میکروسپورها قرار می گیرند. سپس اگزین ضخیم و انتین اطراف دانه گرده را می پوشاند. لایه مکانیکی در زیر اپیدرم جزء در محل شکافتگی باقی می ماند. دانه های گرده رسیده در درون بساک های هر گلچه قرار دارند. گرده ها به صورت موناد یا مجتمع می باشند. از نظر شکل و اندازه حالت دی مورفیسم دارند. تزئینات و برجستگی های سطح اگزین گرده خار مانند است و کل سطح گرده را پوشش می دهند و اندازه ای بین 23 تا 32 میکرومتر دارند. به علاوه، تزئیناتی به شکل ناهمواری و منافذ ریز، در سطح گرده قرار دارند که حمل کننده انواع آلودگی های معلق در هوا می باشند.