پایش
سال:1394 | دوره:14 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

سردبیر محترممتن حاضر در راستای مشارکت پژوهشگران و اعضای هیات علمی در بررسی ارتباط پارازیت های ماهواره ای با آسیب به سلامت و با دیدگاه کمک به اعضای کمیته بررسی وجود رابطه مذکور، جهت تصمیم گیری بر اساس اصول و شواهد علمی تدوین گردیده است. نظر به استناد برخی مدافعین ایمن بودن پارازیت های ماهواره ای به اظهار نظر کمیته کاری سازمان جهانی بهداشت در مورد میدان های الکترومغناطیسی فرکانس رادیویی، پس از نقل نتیجه ارزیابی کمیته مزبور به بحث بیشتر در مورد مساله پرداخته می شود.

کم خونی یکی از مهم ترین بیماری های شایع در جهان است بطوریکه بین سال های 1993 تا 2005 حدود 2 میلیارد نفر (بیش از 30 درصد) در جهان مبتلاء به کم خونی بوده اند. قابل ذکر است که بیش از نیمی از کم خونی ها در دنیا به علت فقر آهن است. غنی سازی مواد غذایی یکی از مهم ترین راهبردهای ارتقای وضعیت تغذیه ای در جوامع بوده و برنامه های غنی سازی مواد غذایی با آهن سال های متمادی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. مداخلات غنی سازی مواد غذایی مانند هر برنامه ای نیازمند ارزشیابی است تا بتوان تاثیرات مداخلات را مورد ارزیابی قرار داد لذا این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی مداخلات غنی سازی آرد با آهن در جهان، طراحی و اجرا شد. مطالعه حاضر از نوع مرور نظام مند بوده که در سال 93-1392 انجام شده است. در این مطالعه، مقالات مجلات علمی به زبان فارسی و انگلیسی از زمان ابتدای انتشار مقالات تا انتهای سال 2013 (برای مقالات انگلیسی) و انتهای سال 1392 (برای مقالات فارسی) مورد بررسی قرار گرفتند. منابع مورد جستجو عبارت از CENTRAL, CDSR, DARE, PubMed, Clinicaltrials.gov, WHOLIS, SID, Google scholar (و همچنین فهرست منابع) بودند. معیارهای ورود به مطالعه از نظر «جمعیت»، «نوع مطالعه»، «مداخله» و «پیامد» به ترتیب عبارت از «گروه های مختلف سنی و جنسیتی جامعه»، «مطالعات مداخله ای»، «آرد غنی سازی شده با آهن» و «شاخص های بیوشیمی خون شامل میانگین هموگلوبین، میانگین فریتین سرم، کمبود هموگلوبین (شیوع کم خونی)، کمبود فریتین (شیوع فقر آهن)، کمبود هموگلوبین و کمبود فریتین (شیوع کم خونی فقر آهن)» بودند. در مطالعه حاضر 44 مقاله (شامل 72 مداخله) انتخاب شده و نتایج آن ها مورد تحلیل قرار گرفتند. غنی سازی آرد با آهن در 20 مورد (مداخله) نشان دهنده نتایج مثبت بوده و تاثیر بر بهبودی شاخص های کم خونی و فقر آهن داشته و در 24 مورد (مداخله) دارای تاثیر نسبی (بهبودی برخی از شاخص های وضعیت آهن) بوده است. مطالعه حاضر همچنین نشان داد که غنی سازی آرد با آهن در 28 مورد (مداخله) تاثیری بر بهبودی شاخص های کم خونی و یا فقر آهن نداشته است.با توجه به دستاوردهای مطالعه حاضر که نشان دهنده تناقض در اثربخشی مداخلات غنی سازی آرد با آهن در کشورهای مختلف بود، مقرر شد که متعاقبا مطالعه تکمیلی به هدف فراتحلیل (Meta-analysis) نتایج این مطالعات انجام شود تا با توجه به کیفیت مقالات مذکور بتوان اثربخشی مداخلات غنی سازی آرد با آهن در جهان را به صورت کمی برآورد کرد.

سبک رهبری از مهم ترین و اساسی ترین عناصر مدیریت است. نوع سبک رهبری بر مراقبت از بیمار و کیفیت مراقبت اثر می گذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین سبک های رهبری مدیران بخش زنان و زایمان بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران و مقایسه شاخص های خدمات مامایی انجام یافته است. در این مطالعه مقطعی تعداد 70 نفر از پرسنل مامای شاغل در بخش زنان و زایمان بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران در تابستان سال 1392 مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به تعیین نوع سبک رهبری مدیر بخش به وسیله پرسش نامه چندعاملی سبک رهبری توسط ماماها تکمیل گردید. اطلاعات مربوط به شاخص های بخش به روش مصاحبه با مدیر بخش و واحد آمار بیمارستان تکمیل شد. سبک غالب رهبری (60 درصد) مدیران بخش زنان و زایمان بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران منفعل یا عدم مداخله است. بین تحولگرا بودن و شاخص رضایتمندی ماماهای بخش ارتباط آماری معناداری وجود داشت. از آن جایی که مدیران اطلاعات کافی در مورد سبک های نوین رهبری (تحولگرا و غیره) ندارند و از این سبک ها کمتر استفاده می نمایند، به منظور ارتقای شاخص های بخش و افزایش انگیزه و توانمندی کاری پرسنل، نیازمند دوره های آموزشی در مورد اهمیت و به کارگیری این سبک ها هستند.

چاقی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، رفتاری و فرهنگی است و اثراتی منفی بسیاری بر سلامت جسمی و روانی دارد. هدف مطالعه حاضر بررسی ارتباط اضافه وزن و چاقی با افسردگی با عنایت به عوامل اجتماعی- اقتصادی و برخی عوامل زمینه ای بود. مطالعه بصورت مقطعی روی 400 دختر دبیرستانی با روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام پذیرفت. پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک، افسردگی- اضطراب- استرس DASS42 و فعالیت بدنی MET توسط دانش آموزان تکمیل شد. وزن و قد به ترتیب با ترازوی سکا (دقت 100 گرم) و متر نواری غیرقابل ارتجاع نصب شده به دیوار (دقت 0.5 سانتیمتر) اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های کای دو، تست t، تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون لوجستیک چند متغیره انجام شد. شیوع اضافه وزن و چاقی در جامعه مورد مطالعه 21.8 درصد و شیوع افسردگی 54.7 درصد بود. شیوع افسردگی در افراد دارای اضافه وزن و چاق بیشتر بود (P<0.001). پایه تحصیلی، تصور از وزن، رضایت از تناسب اندام، رتبه تولد و سابقه خانوادگی چاقی رابطه چاقی با افسردگی را تحت الشعاع قرار می دادند که پس از تعدیل این عوامل در الگوی رگرسیون چند متغیره لوجستیک ارتباط اضافه وزن و چاقی با افسردگی باز هم معنی دار بود. با توجه به رابطه معنی دار اضافه وزن و چاقی با افسردگی و شیوع بالای افسردگی در دختران دبیرستانی توجه بیشتر به چاقی و پیامدهای آن از جمله افسردگی ضروری است.

استرس و مقابله با آن از جمله مسایلی است که در قشر نوجوان مطرح بوده و یکی از حیطه های قابل توجه در حوزه روانشناسی این گروه سنی است که تاثیر شگرفی بر سلامت روانی و جسمانی آن ها می گذارد. هدف از این مطالعه ارزیابی عوامل استرس زا، راهبردهای مقابله ای و عوامل مرتبط با آن ها در میان نمونه ای از نوجوانان است. یک مطالعه مقطعی تحلیلی برای بررسی اثرات ناشی از عوامل استرس زا، راهبردهای مقابله ای و برخی از عوامل دموگرافیک موثر بر استرس درک شده تعداد 402 نوجوان پسر تهرانی طراحی گردید. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ارزیابی فرآیندهای استرس و مقابله در نوجوانان و مقیاس استرس درک شده استفاده شد. میانگین سنی نوجوانان 15.44±0.68 بود. میانگین استرس درک شده در نمونه مورد مطالعه 17.99±6.02 بدست آمد. سبک شناختی/ عاطفی متداولترین سبک مقابله ای مورد استفاده بوسیله شرکت کنندگان مطالعه شناخته شد. یافته ها حاکی از آن بود که رابطه معنی دار بین استرس درک شده و استرس تجمعی وجود دارد. در رگرسیون چندگانه عواملی همچون استرس تجمعی، منابع حمایت اجتماعی، سطح تحصیلات والدین و معدل تحصیلی دانش آموزان، عوامل پیش بینی کننده استرس درک شده شناخته شدند. یافته های این مطالعه نشان می داد که استرک درک شده توسط نوجوانان رابطه معنی داری با متغیرهایی همچون استرس تجمعی، حمایت اجتماعی و تحصیلات والدین دارد و بنابراین با کاهش مشکلات چالش انگیز و تقویت آگاهی والدین و حمایت اجتماعی می توان گام مثبتی در جهت کاهش استرس درک شده توسط نوجوانان برداشت و مطالعات بیشتر می تواند مبین راهکارهای موثر در این زمینه باشد.

مصرف مواد مخدر یک کار غیرقانونی و یک عمل ناپسند از نظر خانواده ها و جامعه است. بنابراین در شروع مصرف مواد مخدر افراد سعی می کنند مصرف خود را از دید خانواده و جامعه پنهان نمایند. پنهان کردن باعث می شود که خانواده دیر از اعتیاد فرد اطلاع پیدا کنند و اعتیاد او خیلی پیشرفت کند، بنابراین این مطالعه با هدف تبیین راه های پنهان کاری مصرف توسط معتادان مرد مراجعه کننده به مراکز گذری شهر اهواز در سال 1390 انجام شد. این مقاله بخشی از یک مطالعه کیفی است که با روش تحلیل محتوا انجام شد. داده ها بصورت هدفمند و با روش های مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و مشاهده جمع آوری شدند. از تمامی افراد رضایت نامه آگاهانه اخذ شد و بعد از انجام اولین مصاحبه، تجزیه و تحلیل داده ها بصورت تحلیل مقایسه ای مستمر انجام شد. به این منظور ابتدا متن مصاحبه چندین بار مطالعه، خط به خط تحلیل و با سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی کدگذاری شد. میانگین سن شرکت کنندگان 21.29±5.13 و میانگین سن شروع مصرف مواد در آن ها 16.9±3.11 و کمترین سن شروع مصرف 11 سالگی بود. بیشترین زمانی که یک نفر توانسته بود اعتیاد خود را پنهان کند 12 سال بود. پنهان کاری شرکت کنندگان در شروع مصرف مواد در 7 طبقه شامل: پنهان کاری با سوء استفاده از اعتماد خانواده، کارکردن، مصرف دارو، استفاده از تغییرات سریع ناشی از بلوغ، پرخاشگری، تغییر محل و روش مصرف و نقش بازی کردن دسته بندی شد. خانواده ها با شناخت راه های پنهان کاری مصرف مواد در شروع مصرف می تواند زودتر اعتیاد فرزند خود را تشخیص داده و از پیشرفت بیمار فرد جلوگیری نمایند که این شناخت می تواند از طریق آموزش والدین و معلمان مدارس و مراکز آموزشی در مورد تغییرات رفتاری نوجوانان و جوانان انجام شود.

پژوهش حاضر مطالعه ای روش شناختی است که با هدف ترجمه و تعیین روایی و پایایی پرسشنامه 7 بعدی و 35 گویه ای سنجش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به انفارکتوس میوکارد بر (Myocardial Infarction Dimensional Assessment) Scate-MIDAS انجام گرفته است. پس از کسب مجوز از طراح ابزار، ترجمه بر اساس پروتکل پروژه بین المللی ارزیابی کیفیت زندگی انجام گرفت. سپس روایی صوری، سازه و ملاکی پرسشنامه بررسی گردید. به منظور بررسی روایی سازه از مقایسه گروه های شناخته شده (بیماران با و بدون سابقه استعمال دخانیات) و برای تعیین روایی همگرا، از پرسشنامه SF36 استفاده شد. بررسی پایایی ابزار با تحلیل همسانی درونی و روش آزمون بازآزمون انجام شد. به این منظور 100 بیمار مبتلا به انفارکتوس میوکارد مراجعه کننده به مراکز آموزشی درمانی منتخب شهر تهران، در مطالعه شرکت نمودند. نتایج تحلیل مقایسه گروه های شناخته شده نشان داد که میانگین کیفیت زندگی بیماران بدون سابقه استعمال دخانیات در تمامی ابعاد بالاتر و در بیشتر ابعاد معنی دار بود. همبستگی بالا و معنی دار بین اکثر نمرات حاصل از دو پرسشنامه MIDAS و روایی ملاکی آزمون SF36 را مورد تایید قرار داد. آلفای کرونباخ در محدود 0.747 تا 0.988 و ضریب پایایی آزمون مجدد (ICC) در دو بار اجرا و به فاصله 2 هفته بر روی 30 بیمار، در تمام ابعاد بیشتر از 0.887 بود، بر اساس یافته های این مطالعه MIDAS ابزاری پایا و رواست و می تواند جهت اندازه گیری پیامد سلامت در بخش های پژوهشی و درمانی در بیماران قلبی مورد توجه قرار گیرد. پیشنهاد می شود در مطالعات آتی، محققان بر روی نمونه های بیشتر تمرکز داشته باشند.

طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده بر اساس ضرورت هایی شکل گرفت که اهم آن شامل برقراری دسترسی مناسب آحاد کشور، برابری در بهره مندی از خدمات بهداشتی و درمانی و همچنین هدف مندی ارائه خدمات و بهره وری از امکانات نیروی انسانی موجود گروه پزشکی است. نیروی انسانی ارائه دهنده خدمات مهمترین منابع مورد نیاز برای هر برنامه و طرح بهداشتی است در طرح پزشک خانواده نیز تیم پزشک خانواده از اهمیت ویژه ای برخوردار هست. هدف این مقاله؛ ارائه میزان رضایت ماماها در طرح پزشک خانواده است. این مطالعه از نوع مقطعی بوده و در کل کشور انجام شده است. 1772 ماما و وضعیت رضایت آنان از ابعاد مختلف طرح مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که اکثر ماماها متاهل بوده و غالبا در مراکز روستایی، ارائه خدمت می کردند. از میان افراد مورد مطالعه 25.2 درصد دارای وضعیت بیتوته بودند. در موارد مربوط به مفاد قرارداد یا احکام، فراوانی «مجموع رضایتمندی بسیار زیاد و زیاد»، زیر 20 درصد و کمترین رضایتمندی مربوط به میزان دریافتی و درآمد بود. در زمینه شرایط و امکانات طرح فراوانی «مجموع رضایتمندی بسیار زیاد و زیاد» بین 16.0 تا 27.6 درصد و کمترین آن ها مربوط به بازخورد متخصصان در رابطه با بیماران ارجاعی بود. در زمینه موضوعات مربوط به بیتوته مجموع رضایت بسیار زیاد و زیاد از حدود 4.0 درصد تا 44.2 درصد متغیر بود.در واقع همانطور که بررسی نتایج مربوط به رضایتمندی ماماها نشان می داد، رضایت در اغلب محورها بالا نیست. مشابه مطالعه حاضر، در سایر مطالعات در زمینه رضایتمندی ماماها نیز این امر تایید شده است که این امر در ماندگاری و ثبات نیروی انسانی نقش بسزایی داشته است. با توجه به اینکه در زمینه شرایط و امکانات طرح کمترین رضایت، مربوط به بازخورد متخصصان در رابطه با بیماران ارجاعی بود در واقع کامل نبودن چرخه سیستم ارجاع را نشان می دهد که این امر در «مدیریت بیماری» نقصی محسوب می شود.

سواد سلامت دهان و خودکارآمدی بهداشت دهان از جمله عوامل درون فردی هستند که در کنار عوامل محیطی و اجتماعی بر سلامت دهان و دندان تاثیر می گذارند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی رابطه سواد سلامت دهان و خودکارآمدی بهداشت دهان با شاخص های DMFT و شاخص جینجیوال (شاخص لثه) در دانشجویان بود. در این پژوهش مقطعی که از نوع پژوهش های همبستگی بود 281 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه اردکان به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه سواد سلامت دهان، خودکارآمدی بهداشت دهان و شاخص های DMFT و شاخص لثه جمع آوری و با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که همبستگی سواد سلامت دهان، خودکارآمدی بهداشت دهان و ابعاد آن ها با شاخص های DMFT و شاخص لثه معکوس و معنی دار بود. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نیز حاکی از آن بود که هر دو بعد سواد سلامت دهان و هر دو بعد خودکارآمدی بهداشت دهان نقش معنی دار در پیش گویی شاخص های DMFT و جینجیوال دارند، اما درک خواندن بیشترین نقش و خودکارآمدی مسواک زدن کمترین نقش را در پیش گویی این شاخص ها داشتند. همچنین یافته ها نشان داد که سواد سلامت دهان و خودکارآمدی بهداشت دهان پیش گویی کننده های بهتری برای شاخص DMFT نسبت به شاخص جینجیوال هستند. با توجه به یافته های پژوهش حاضر به طور کلی می توان نتیجه گرفت که سواد سلامت دهان و خودکارآمدی بهداشت دهان پیش گویی کننده های معنی دار برای شاخص های DMFT و جینجیوال هستند. و با توجه به تغییر پذیری این متغیرها با آموزش، می توان جهت کاهش شاخص های DMFT و شاخص لثه، این مهارت ها را با اولویت درک خواندن و خودکارآمدی نخ دندان کشیدن، آموزش داد.

سرطان پستان شایع ترین انواع سرطان و دومین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان است. در صورت تشخیص زودهنگام بیش از 90 درصد مبتلایان درمان می شوند. خودآزمایی پستان یکی از روش های موثر در تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. این مطالعه با هدف مقایسه تاثیر روش های آموزش سلامت در ارتقای خودآزمایی پستان در پرستاران زن انجام شد. پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای شاهد دار است که بر روی 105 نفر از پرستاران بیمارستان های شهر زابل انجام گرفت که 35 نفر در گروه مداخله با روش سخنرانی، 35 نفر در گروه مداخله با روش تلفن همراه (ارسال محتوای آموزشی بر روی تلفن همراه از طریق بلوتوث) و 35 نفر در گروه شاهد قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که پس تایید روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. قبل از انجام مداخله آموزشی پرسشنامه توسط واحدهای مورد پژوهش تکمیل شد، سپس مداخله آموزشی در گروه های مداخله اجرا گردید. 3 ماه بعد از مداخله، پس آزمون با استفاده از همان پرسشنامه اولیه انجام شد و داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 19 و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه، تی زوجی و کای دو تجزیه و تحلیل شد. آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که قبل از مداخله تفاوت میانگین نمرات آگاهی، نگرش و عملکرد بین گروه های مداخله و گروه شاهد از لحاظ آماری معنی دار نبود (P>0.05)، اما این تفاوت بعد از مداخله معنی دار بود (P<0.05). بعد از مداخله افزایش معنی دار در میانگین نمره آگاهی، نگرش و عملکرد در دو گروه مداخله روی داد (P<0.05)، اما این تفاوت در گروه شاهد معنی دار نبود (P>0.05). همچنین مشخص شد که این افزایش در گروه تلفن همراه برای نگرش به طور معنی دار بیشتر از گروه سخنرانی می باشد (P<0.05). نتایج این مطالعه نشان دهنده تاثیر مثبت آموزش از طریق سخنرانی و تلفن همراه بر ارتقای رفتارهای بهداشتی و پیشگیری کننده در رابطه با سرطان پستان بود.