تحقیقات کیفی در علوم سلامت
سال:1397 | دوره:7 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

مقدمه: آموزش جنسی، اقداماتی است که از دوران اولیه زندگی انسان و با هدف رشد متعادل و متناسب غریزه جنسی صورت می گیرد. پژوهش حاضر با هدف فهم چگونگی ارایه مسایل جنسی از جانب والدین به فرزندان و شناسایی چالش های تأثیرگذار بر آموزش مسایل جنسی انجام شد. روش: این مطالعه از نوع کیفی بود و در آن از تحلیل محتوا جهت تحلیل داده ها استفاده گردید. اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 25 نفر از والدین (پدر، مادر و یا هر دو) در مراکز مشاوره شهرستان رفسنجان جمع آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: سه مضمون اصلی شامل «روش های آموزش مسایل جنسی»، «چالش های موجود در تربیت جنسی از سوی والدین» و «چالش های محدودکننده و عوامل افزایش دهنده آموزش جنسی» استخراج گردید. مادران نقش اصلی را در آموزش مسایل جنسی ایفا می کردند. شرم و عدم اطمینان در همه والدین به خصوص در زمینه آموزش به پسران وجود داشت. بیشتر والدین از برنامه های آموزشی و یا منابع اطلاعاتی معتبر در این زمینه استقبال کردند. نتیجه گیری: با وجود این که والدین اصلی ترین منبع آموزش مسایل جنسی به فرزندان محسوب می شوند، اما در مورد نقش خود در این زمینه با چالش هایی روبه رو می باشند. ارایه برنامه های آموزشی توسط متخصصان برای والدین، منجر به افزایش مهارت و اطمینان والدین می شود.

مقدمه: فعالیت جنسی بخش مهمی از رفتار انسان می باشد که می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، جسمانی و روانی دوران بارداری قرار گیرد و شناسایی این عوامل توسط همسران، به ارتقای کیفیت ارتباط آن ها در این دوره مهم کمک می کند. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی علل ایجاد مشکلات جنسی زنان باردار بود. روش: این مطالعه به روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی انجام گرفت. مشارکت کنندگان را 13 زن باردار تشکیل دادند که اطلاعات آنان از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری گردید. نمونه گیری به صورت هدفمند انجام شد و داده ها به روش Colaizzi مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های حاصل شده در 108 کد اولیه، 8 زیرمضمون و 4 مضمون اصلی شامل «مشکلات فردی»، «مشکل ارتباط با همسر»، «مشکلات مربوط به جنین» و «مشکل ارتباط با خانواده ها» طبقه بندی گردید. نتیجه گیری: عوامل مختلف فردی و بین فردی در ایجاد مشکلات جنسی در دوره بارداری تأثیر دارد. با توجه به این که رضایت همسران در همه مراحل زندگی سرلوحه بهداشت قرار دارد و قسمت اعظم بعد عاطفی برای زنان از طریق این رابطه به دست می آید، آگاهی از تغییرات دوران بارداری می تواند به افزایش رضایتمندی زناشویی کمک کند که این آگاهی از طریق آموزش ویژگی ها و تغییرات دوره بارداری زیر نظر متخصصان حاصل می گردد. همچنین، مشکل در روابط جنسی می تواند نشانه مشکلات دیگری در پیوند زناشویی باشد. بنابراین، در کنار آموزش های مناسب، باید برای برخی از زوجین جلسات مشاوره در نظر گرفته شود.

مقدمه: رشد چشمگیر استفاده از تلفن همراه و به خصوص رواج روزافزون آن در بین نوجوانان و جوانان، نگرانی های فزاینده ای را در بین بسیاری از کارشناسان در مورد اثرات مخرب تلفن های همراه ایجاد کرده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین پیامدها و چالش های کاربرد این فن آوری از منظر جوانان دانشجو انجام گردید. روش: در این مطالعه کیفی، 32 نفر از دانشجویان رشته های پرستاری، مامایی و پیراپزشکی شرق گیلان به روش هدفمند و با حداکثر تنوع انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از 11 مصاحبه نیمه ساختار یافته و 3 جلسه بحث گروهی متمرکز استفاده شد. مصاحبه ها تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت. داده ها با روش تحلیل محتوای قراردادی مورد تجزیه و تحلیل گرفت. یافته ها: تحلیل داده ها منجر به استخراج 3 طبقه و 11 زیرطبقه گردید. طبقات شامل «تنش های جسمی-روانی» با چهار زیرطبقه مشکلات جسمی، آسایش مختل شده، دغدغه ناامنی اطلاعات و وابستگی پیش رونده، «افت بازده» با سه زیرطبقه افول عملکرد تحصیلی، انرژی تحلیل رفته و اتلاف وقت و «غرق در دنیای مجازی» با چهار زیرطبقه دور شدن از دنیای واقعی، ارتباطات ناسالم، الگوبرداری کورکورانه و تجمل گرایی و دروغ پردازی بود. «در تلاطم مجاز» نیز به عنوان طبقه اصلی تعیین شد. نتیجه گیری: بر اساس تجارب دانشجویان در رابطه با چالش های کاربرد فن آوری تلفن های هوشمند، فرهنگ سازی مناسب با ارایه راهکارهایی مانند آموزش های رسانه ای، آموزش از زمان خردسالی و آموزش قبل از ورود نرم افزار با هدف یادگیری کاربرد صحیح این فن آوری ها، ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: پیشرفت جامعه و گسترده شدن آن، نیاز به متخصصان حوزه بهداشت روان به ویژه مشاوران را ضروری تر ساخته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی کیفی ادراک مشاوران از مؤلفه های مهارتی شایستگی مشاوران بود. روش: این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام گردید. بدین ترتیب، از میان مشاوران مراکز مشاوره شمیم سپاه در سال 1395، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 20 مشاور (مصاحبه شونده) انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. همه مصاحبه ها ضبط و سپس خط به خط دست نویس شد و در نهایت، با استفاده از روش تحلیل تفسیری Diekelmann و همکاران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: 20 مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام گرفت و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها منجر به شناسایی 842 کد اولیه، 40 زیرمضمون و 6 مضمون اصلی (مهارت های ارتباطی، درون فردی، فنی، تشخیصی، رشدی و درمانی) گردید. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده می تواند در کمک به تدوین برنامه های آموزشی مشاوران، ارزیابی مشاوران از سطح شایستگی و کارامدی خویش و ارزیابی سطح شایستگی مشاوران در مراکز استخدامی مورد استفاده قرار گیرد

مقدمه: عده ای از شهروندان، از سرپناه که یکی از نیازهای اساسی و اولیه انسان است، محروم هستند. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی موانع بهره گیری کارتن خوابان شهر تهران از گرمخانه های شهرداری و ارایه راهکارها و پیشنهادهای کاربردی بود. روش: این مطالعه به روش تحلیل محتوای کیفی (Qualitative content analysis) انجام شد. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری، 20 نفر از کارتن خوابانی که تمایلی به استفاده از گرمخانه نداشتند و همچنین، 10 نفر از کارکنان شاغل در خوابگاه ها و گشت فوریت های خدمات اجتماعی شهرداری در تحقیق شرکت نمودند. جهت جمع آوری اطلاعات، از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق استفاده گردید. یافته ها: تحلیل محتوای اطلاعات به دست آمده از مصاحبه ها، دو درون مایه اصلی را به عنوان موانع استفاده از گرمخانه ها آشکار ساخت که شامل «چارچوب گریزی و حفظ هویت متمایز افراد کارتن خواب (فرار از مقررات محدودکننده و مغایر بودن با انگیزه کارتن خوابی و. . . )» و «ناکارامدی گرمخانه ها (شرایط نامناسب گرمخانه ها، رفتار خصمانه کارکنان و. . . )» بود. نتیجه گیری: کارتن خوابان به برنامه ریزی و ارایه خدمات و امکانات با توجه به شرایط واقعی که بتواند آن ها را به چرخه اجتماع بازگرداند، نیاز دارند و فقط ایجاد سرپناه موقتی که شب را در آنجا سپری نمایند، نمی تواند چندان برای این افراد راهگشا باشد.

مقدمه: یکی از مهم ترین چالش های بیماران مبتلا به سرطان، آگاه کردن آنان از تشخیص بیماری خود می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه ها و تجربیات متخصصان و کادر پزشکی و دندان پزشکی کرمان درباره اطلاع رسانی تشخیص بدخیمی های سر و گردن به بیماران و بستگان آنان انجام شد. روش: این مطالعه از نوع کیفی بود و داده های آن از طریق مصاحبه های عمقی و بحث های گروهی (Focus group) جمع آوری گردید. گروه هدف شرکت کننده متشکل از اعضای هیأت علمی گروه های بیماری های دهان، جراحی دهان، فک و صورت و انکولوژی، کارکنان بخش بیماری های دهان و انکولوژی و دستیاران بخش بیماری های دهان دانشکده دندان پزشکی و پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان (در مجموع25 نفر) بود. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف انجام شد و تا اشباع داده ها ادامه یافت. در نهایت، داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: دو طبقه اصلی آگاهی دادن به بیمار شامل «عوامل تقویت کننده حقیقت گویی» و «عوامل بازدارنده حقیقت گویی» حاصل شد. «اختیار دادن به بیمار در تصمیم گیری در درمان» به عنوان مهم ترین عامل تقویت کننده و «اصرار بستگان نزدیک بیمار به نگفتن حقیقت به بیمار» نیز اصلی ترین عامل بازدارنده در نظر گرفته شد. نتیجه گیری: با وجود اعتقاد بیشتر مصاحبه شوندگان به گفتن حقیقت، چندین عامل از جمله ترجیح خانواده بیمار، اضطراب و وضعیت جسمی و روحی بیمار را باید در نظر گرفت. از این رو، آموزش کادر پزشکی در این رابطه عاقلانه به نظر می رسد.

مقدمه: ادغام یا تلفیق، تحت عنوان در هم آمیختن حوزه های محتوایی یا موضوعات درسی که در سنت نظام های آموزشی به طور جداگانه و مجزا از یکدیگر در برنامه درسی گنجانده شده اند، تعریف می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین دیدگاه استادان علوم پایه در خصوص طرح ادغام افقی دروس پزشکی انجام شد. روش: این مطالعه از نوع کیفی بود که در سال 1394 به روش تحلیل محتوا انجام گردید. جامعه تحقیق شامل اعضای هیأت علمی و محیط پژوهش، دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی لرستان بود. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شد. در این پژوهش، 7 نفر از اعضای هیأت علمی دانشکده پزشکی که سابقه مشارکت در اجرای طرح ادغام افقی دروس را داشتند، شرکت نمودند. در پایان، متن مصاحبه ها به روش تحلیل محتوای پیشنهادی Graneheim و Lundman مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از جمله مزایای طرح، ترجیح تعدادی از استادان برای تدریس به روش ادغام بود. مشکلات مربوط به طرح ادغام در چهار دسته «مشکلات مربوط به دانشجویان»، «مشکلات مربوط به استادان»، «مشکلات مربوط به قوانین و آیین نامه های طرح» و «مشکلات مربوط به دروس» مطرح گردید. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان نتیجه گیری نمود که روش ادغام افقی دروس، روش آموزشی مناسبی است که در صورت فراهم بودن بستر آموزشی و رفع مشکلات کنونی، می توان از مزایای آن در آموزش پزشکی بهره برد.

مقدمه: در سال های اخیر با توجه به افزایش آمار طلاق در کشور و آسیب ها و مشکلات ناشی از آن، توجه به علل و پیامدهای این پدیده مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین بسترها و پیامدهای طلاق در تجارب افراد مطلقه شهر رشت بود. روش: این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. بدین منظور، 25 زن و مرد که دارای تجربه طلاق بودند، با استفاده از مصاحبه عمیق و اکتشافی مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها جمع آوری، ثبت و کدگذاری گردید و در قالب مضامین اصلی و فرعی طبقه بندی شد. یافته ها: تحلیل داده ها منجر به شناسایی 516 کد اولیه، 6 مضمون اصلی و 21 مضمون فرعی گردید. یافته ها در زمینه بسترهای طلاق شامل 9 زیرمضمون و سه مضمون اصلی «بسترهای کلان، تعاملی و خرد» بود. پیامدهای طلاق نیز از 12 زیرمضمون شامل سه مضمون کلی «ادراک پیامدهای اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و شخصی» تشکیل شد. نتیجه گیری: ساختار نهایی تجربه مشارکت کنندگان نشان دهنده چند بعدی بودن و تعاملی بودن ابعاد طلاق، چرخشی بودن عوامل طلاق و روابط ساختاری میان بسترها و پیامدهای طلاق می باشد. بنابراین، برای هرگونه برنامه پیشگیرانه، مشاوره و مداخله در بحران طلاق باید به این روابط ساختاری، پیچیده و چند بعدی توجه شود.

مقدمه: سواد سلامت شامل مجموعه ای از مهارت های خواندن، شنیدن، تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری در موقعیت های مرتبط با سلامتی است و این اصطلاح به معنی مهارت فرد در خواندن و نوشتن در دوران تحصیل نیست. پژوهش حاضر با هدف تبیین دیدگاه های کارکنان بهداشتی درباره سواد سلامت و عوامل آموزشی-ارتباطی مؤثر بر آن در مراکز بهداشتی شهرستان مشهد انجام شد. روش: این مطالعه از نوع کیفی بود که در آن 12 نفر از کارکنان بهداشتی شاغل در مراکز بهداشتی شهرستان مشهد وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در 4 جلسه بحث گروهی شرکت نمودند. داده ها از طریق مصاحبه های ضبط شده جمع آوری گردید و به طور هم زمان به روش تحلیل کیفی قراردادی (مقایسه مداوم) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس تحلیل دیدگاه مشارکت کنندگان، عوامل آموزشی-ارتباطی مؤثر بر سواد سلامت بیماران مزمن مراجعه کننده به مراکز بهداشتی در سه حیطه «کیفیت انتقال دستورات بهداشتی»، «کیفیت برقراری ارتباطم و «کمیت انتقال دستورات آموزشی» طبقه بندی گردید. نتیجه گیری: شناخت واقعیت های موجود با رویکرد واکاوانه در تدوین برنامه های آموزشی تغییر رفتار ضرروری است. از این رو، سواد سلامت به عنوان یک استراتژی مؤثر در خودمراقبتی بیماران مزمن، مستلزم بهبود عوامل تعدیل کننده مانند آموزش و مهارت های ارتباطی می باشد.

مقدمه: تجربه نزدیک به مرگ (Near-death experience یا NDE) پدیده ای با عناصر فرامادی است که با تغییرات عمیق و پایدار در زندگی فردی و اجتماعی بیمار تجربه کننده همراه می باشد. آشنایی کادر درمان با مؤلفه های این پدیده و واکنش مناسب آن ها به صحبت های بیمار، می تواند مسیر درک و فرایند یکپارچه سازی NDE را برای بیماران تسهیل نماید. به دلیل تأثیرات مهم واکنش کادر پزشکی به تجربه فرد و فقدان پژوهشی در ایران که مؤلفه های NDE را تشریح نماید، تحقیق حاضر با هدف تبیین عناصر تجارب نزدیک به مرگ بیماران ایرانی صورت گرفت. روش: این مطالعه از نوع کیفی بود که با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. مشارکت کنندگان، 10 نفر از افراد تجربه کننده مرگ بودند که از طریق نمونه گیری هدفمند وارد پژوهش شدند. داده ها از طریق مصاحبه های عمیق فردی جمع آوری گردید و هم زمان با استفاده از روش آنالیز هفت مرحله ای Colaizzi مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داده ها، 113 کد استخراج و در قالب 11 کد معنایی دسته بندی شد و سپس 4 درون مایه اصلی مؤلفه های شناختی، معنوی-مذهبی، هیجانی-عاطفی و فراهنجار و غیر مادی را در تجارب مشارکت کنندگان پدیدار ساخت. نتیجه گیری: برخی از بیماران حین ایست قلبی و طی عملیات احیا، تجاربی را پشت سر می گذارند که بیان آن ها در بیشتر موارد واکنش نامناسب اطرافیان به خصوص کادر پزشکی را به دنبال دارد. بنابراین، آگاهی صحیح از تجارب نزدیک به مرگ و آگاهی از مداخله درست و مناسب می تواند منجر به ارایه پاسخ های کمک کننده و یاری بخش به بیماران تجربه کننده شود.