توسعه آموزش در علوم پزشکی
سال:1393 | دوره:7 | شماره:14 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: سواد اطلاعاتی به مهارت هایی که فرد به منظور ادامه حیات در جامعه اطلاعاتی و برای یاد گیری موثر در آموزش عالی و تبدیل شدن به یادگیرندگان مادام العمر به آن ها نیازمند است، گفته می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی سطح سواد اطلاعاتی و میزان استفاده دانشجویان از منابع اطلاعاتی تحت وب می باشد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی تعداد 150 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد سنجش اطلاعاتی Das بوده که روایی و پایایی آن قبلا در مطالعات داخل کشور بررسی شده بود. همچنین قسمتی از اطلاعات مورد نیاز نیز با تکمیل پرسش نامه محقق ساخته (پایایی و روایی آن طبق روش استاندارد سنجش گردید) حاوی مطالبی در مورد منابع اطلاعاتی جمع آوری شدند.یافته ها: در این مطالعه میانگین نمره سواد اطلاعاتی کسب شده پاسخگویان برای کل پرسش نامه 40.5 با انحراف معیار 7.5 بود. میانگین نمره سواد اطلاعاتی در دانشجویان دانشکده پزشکی و دندانپزشکی با 41 (SD=8.2) نسبت به سایر دانشکده ها بیشتر بوده است. بیشترین میزان استفاده مربوط به سامانه پژوهشی دانشگاه با 35.3 درصد و کمترین میزان استفاده مربوط به مجلات خارجی در اشتراک دانشگاه با 24.6 درصد بود.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان از منابع اطلاعاتی در حد متوسط قرار داشته و توجه به این مقوله به عنوان محوری اساسی در امر آموزش و پژوهش دانشجویان ضروری می باشد.

زمینه و هدف: امروزه افراد دارای سرمایه های مختلفی هستند که سرمایه فرهنگی بیشترین تاثیر را بر افکار و رفتارهای آن ها داشته، فضای زندگی آن ها را شکل می دهد. سرمایه فرهنگی بدون کوشش شخصی کسب و به ارث برده نمی شود، کسب سرمایه فرهنگی کار طولانی، مداوم و پی گیر، یادگیری، فرهنگ پذیری، زمان و امکانات مالی و مادی را می طلبد. انگیزه به عنوان شاهراه اصلی یادگیری و عملکرد تحصیلی با سرمایه فرهنگی ارتباط دارد. هدف این پژوهش تعیین ارتباط سرمایه فرهنگی با انگیزه ورود به دانشگاه و عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان است.روش بررسی: این پژوهش توصیفی تحلیلی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس روی 359 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی گلستان در سال 1391 انجام گرفت. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه روا و پایای سرمایه فرهنگی با چهار مقیاس درونی، عینی، نهادی و تعاملی و پرسشنامه انگیزه ورود به دانشگاه و همچنین برای سنجش عملکردتحصیلی از معدل دانشجویان استفاده شد و داده ها با استفاده از آزمون اسپیر من و کراس کالوالیس مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: 75.5 درصد نمونه ها زن و بیشترین قومیت فارس (63.8 درصد) بودند. میانگین نمره حیطه های درونی، عینی، نهادی وتعاملی به ترتیب 58.93، 2.2، 1.13، 3.18 بود. بیشترین نمره مربوط به سرمایه فرهنگی تعاملی بود. انگیزه ورود 49 درصد دانشجویان خوب بود. عملکرد تحصیلی 21.7 درصد دانشجویان بالاتر از 17 (خیلی خوب) بود. بین سرمایه فرهنگی درونی با عملکرد تحصیلی (p=0.028) و سرمایه فرهنگی تعاملی با انگیزه ورود (p=0.0001) و عملکرد تحصیلی (p=0.005) ارتباط معنادار وجود داشت. بین سرمایه فرهنگی عینی و نهادی با انگیزه ورود و عملکرد تحصیلی ارتباط معناداری وجود نداشت . از بین چهار نوع سرمایه فرهنگی تنها ارتباط معنادار بین سرمایه فرهنگی درونی به تفکیک دانشکده مشاهده شد (p=0.008) و بین هر چهار نوع سرمایه فرهنگی با سطح سواد پدر و مادر ارتباط معنادار وجود داشت نتیجه گیری: با افزایش سرمایه فرهنگی درونی عملکرد تحصیلی در دانشجویان افزایش می یابد و سرمایه فرهنگی تعاملی نقش بسیار تاثیر گذاری بر انگیزه ورود دانشجویان به دانشگاه و عملکرد تحصیلی آنان ایفا می کند. داشتن امکانات فرهنگی و مدارک علمی، فنی و حرفه ای (سرمایه فرهنگی عینی و نهادی) عامل مهم و تاثیر گذاری در افزایش سرمایه فرهنگی دانشجویان نمی باشد .

زمینه و هدف: یکی از شاخص های ارتقای مرتبه علمی، فعالیت هایی است که هیات علمی در اداره و مدیریت دانشگاه و جامعه ارایه می دهد. هدف از این مطالعه ارزیابی منطقی بودن و قابلیت دستیابی شاخص های خدمات اجرایی ارتقای مرتبه علمی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی ایران در سال 90-1389بود.روش بررسی: مطالعه ای توصیفی- مقطعی در 13 دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام، و با نمونه گیری طبقه ای 350 نفر انتخاب شدند. پرسشنامه ای محقق ساخته با مقیاس درجه بندی 1 تا 5 نمره ای، منطقی بودن و قابلیت دستیابی به شاخص های خدمات اجرایی آیین نامه ارتقای را بررسی نمود. میانگین و انحراف معیار نمرات منطقی بودن و قابلیت دستیابی هر شاخص محاسبه و گزارش شد.یافته ها: مجموع یازده شاخص خدمات اجرایی ارتقا، از نظر منطقی بودن و قابلیت دستیابی به ترتیب میانگین 32.18±12.11 و 39.37±11.58 را از کل نمره 55 کسب نمودند. منطقی ترین نمره شاخص فعالیت ها را مجری طرح پژوهشی، فعالیت اجرایی در مرکز توسعه آموزش (EDC)، مدیریت در رده های مختلف، و قابل دستیابی ترین فعالیت ها را، فعالیت در مجلات علمی، مجری طرح پژوهشی، فعالیت اجرایی در EDC، و فعالیت موثر در انجمن های علمی کسب نمودند.نتیجه گیری: هیات علمی، شاخص های اجرایی ارتقا را چندان منطقی ندانسته ولی دستیابی به این شاخص ها را تا حدی امکان پذیر می پندارند. بازنگری معیارهای ارتقا و تطبیق آن با ارزش مسوولیت ها، همراه با توسعه مهارت های مدیریتی، و ایجاد فرصت کافی برای مشارکت در انواع وظایف خدماتی وتسهیل همکاری با مجلات و انجمن های حرفه ای، می توانند دستیابی به شاخص های خدمات اجرایی ارتقا را تسهیل نمایند.

زمینه و هدف: شیوه ارزشیابی یادگیری دانشجویان در نحوه مطالعه آنان بازتاب دارد، هدف مطالعه حاضر مقایسه نمرات درس بهداشت مادران و نوزادان دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در دو روش امتحان تشریحی و چند گزینه ای بود روش بررسی: در این مطالعه نمرات 40 سووال امتحانی چند گزینه ای با 40 سووال تشریحی در درس بهداشت مادران و نوزادان در مدت 4 نیمسال تحصیلی در 121 دانشجوی پرستاری مورد مقایسه قرار گرفته، یک نکته علمی به دو روش تشریحی و چند گزینه ای در یک جلسه امتحانی از دانشجویان سووال شد. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون تی زوج و ضریب همبستگی پیرسون انجام و میزان p<0.05 معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: میانگین و انحراف معیار کل نمرات دانشجویان در آزمون تشریحی 14.72±3.7 و در آزمون چند گزینه ای 16.53±2.4 بود و تفاوت معنی دار بود (p<0.0001). همبستگی قوی و مثبتی بین سووالات تشریحی و چند گزینه ای وجود داشت (r=0.93) و دانشجویانی که در امتحان تشریحی نمره بالا گرفته بودند، در آزمون چند گزینه ای نیز نمرات بالاتری داشتند.نتیجه گیری: عملکرد دانشجویان در آزمون چند گزینه ای قوی تر از آزمون تشریحی بود. استفاده صرف از سووالات چند گزینه ای در امتحانات، ممکن است سبب موفقیت دانشجویانی که قدرت درک، تجزیه و تحلیل، تفکر و کاربرد ندارند، گردد. بنابراین پیشنهاد می شود در امتحانات علاوه بر سووالات چند گزینه ای، از انواع دیگر سووالات از جمله سووالات تشریحی نیز استفاده شود.

زمینه و هدف: توجه به کیفیت آموزشی هدف اول مدیران، اساتید و سیاستگذاران در امر سیاستگذاری سلامت جامعه است. از این رو دانشگاه ها به دنبال تامین نیازها و انتظارات دانشجویان هستند و با توجه به اینکه یکی از ارکان اصلی دانشگاه ها دانشجویان می باشند، لذا این مطالعه با هدف تعیین نگرش اساتید دانشگاه علوم پزشکی جهرم نسبت به متغیرهای مرتبط با رضایت تحصیلی دانشجویان در سال 1391 انجام گرفت.روش بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی با مشارکت 48 نفر از اساتید دانشگاه علوم پزشکی جهرم انجام گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته 44 سوالی بود که عوامل رضایتمندی تحصیلی را در شش بعد فردی، آموزشی، اخلاقی، مدیریتی، امکانات رفاهی و شغلی از دیدگاه اساتید بررسی می نمود.یافته ها: مهم ترین متغیرهای مرتبط با رضایتمندی تحصیلی از دیدگاه اساتید به ترتیب شامل استفاده از کادر آموزشی مجرب جهت ارایه دروس، علاقمندی به رشته تحصیلی و القای اعتماد به نفس به دانشجویان توسط اساتید و مسوولین می باشد. نتایج مطالعه نیز نشان داد که بین بعد آموزشی و پژوهشی و متغیرهای رشته و پایه تحصیلی ارتباط معنی داری وجود دارد (p<0.05) و در سایر موارد ارتباط معنی داری مشاهده نشد (p<0.05).نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، بعد اخلاقی و روانشناختی مهم ترین متغیرهای مرتبط با رضایتمندی تحصیلی دانشجویان شناخته شدند. لذا توجه بیشتر به حیطه های اخلاقی و روانشناختی در دانشگاه ها از جانب برنامه ریزان آموزشی و مدیران پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف: با توجه به نقش دانشگاه ها در تربیت نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز جامعه، بررسی وضعیت نظام آموزشی و آگاهی از نقاط قوت، ضعف و کاستی ها در فرآیند تحصیل دانشجویان و طراحی و اجرای برنامه های مناسب یک امر ضروری است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه وضعیت تحصیلی دانشجویان پزشکی فعلی تبریز با دانشجویان سال های گذشته از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی -مقطعی در سال 1392 انجام گرفت. اطلاعات به وسیله پرسشنامه دارای روایی و پایایی جمع آوری شد. تعداد 140 نفر از اعضای هیات علمی شاغل در دانشکده پزشکی واجد شرایط ورود به مطالعه بوده، پرسشنامه را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه، t برای گروه های مستقل و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: حدود 50 درصد از اعضای هیات علمی بیان کردند که میزان علاقه برای حضور در کلاس دروس نظری، مسوولیت پذیری دانشجویان، میزان مهارت های بالینی و رعایت اخلاق حرفه ای و شئونات دانشجویی در دانشجویان فعلی نسبت به سابق بدتر تا بسیار بدتر شده است، اما تمایل دانشجویان به شرکت در آزمون تخصصی و انجام فعالیت های پژوهشی، خوب تر تا بسیار خوب تر شده است. نظر اغلب شرکت کنندگان در مورد سایر متغیرها بر این بود که بین دانشجویان فعلی و دانش آموختگان پزشکی تفاوتی وجود نداشت. اساتید معتقد بودند که حدود 42 درصد از دانش آموختگان پزشکی مهارت بالینی کافی برای طبابت مستقل را دارند. ضریب همبستگی اسپیرمن بین سابقه تدریس اعضای هیات علمی و نظر ایشان در مورد مهارت بالینی دانش آموختگان پزشکی برای انجام طبابت مستقل، ارتباط معناداری را نشان داد (p<0.000، r=0.529).نتیجه گیری: اگرچه اشتیاق به شرکت در آزمون تخصصی و انجام فعالیت های پژوهشی در دانشجویان فعلی بیشتر شده است، ولی در مجموع وضعیت تحصیلی دانشجویان پزشکی از نظر استادان آنان در طی سال های گذشته تغییری نکرده است. هم چنین از دیدگاه اعضای هیات علمی مهارت بالینی دانش آموختگان پزشکی برای انجام طبابت مستقل چندان مطلوب نبود.

زمینه و هدف: یکی از وظایف اصلی اعضای هیات علمی تحقیق می باشد که به عنوان یک ضرورت اولیه برای پیشرفت حرفه ای شناخته شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی پاسخگویی پژوهشی اعضای هیات علمی بود.روش بررسی: این پژوهش توصیفی- تحلیلی که به صورت مقطعی و در میان کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای شامل خصوصیات فردی، موانع شخصی، درون سازمانی، برون سازمانی و ماهیت پژوهش بود. از آمار توصیفی و تحلیلی، استفاده شد.یافته ها: عوامل بازدارنده درون سازمانی با میانگین و انحراف معیار 50.08±54.29 امتیاز در رتبه اول، عوامل مربوط به روش تحقیق علمی با 55.63±6.03 امتیاز در رتبه دوم، عوامل بازدارنده شخصی با 58.64±5.1 امتیاز در رتبه سوم و عوامل برون سازمانی با امتیاز در رتبه آخر قرار داشتند.نتیجه گیری: بهبود وضعیت پژوهشی عمده دانشگاه ها در گرو ایجاد یک نظام متمرکز تحقیقاتی جهت هماهنگی فعالیت های تحقیقاتی درون سازمانی و برون سازمانی است.

زمینه و هدف :فاصله تئوری و عمل در پرستاری باعث ناهمخوانی بین آنچه آموخته شده و آنچه در عمل به اجرا می آید می گردد. یکی از اجزای ایجاد کننده این فاصله مشکلاتی است که در حوزه آموزش پرستاری وجود دارد. این مطالعه به بررسی علل فاصله تئوری و عمل در پرستاری و راهکارهای پیشنهاد شده از دیدگاه آموزش می پردازد.روش بررسی: مرور مقالات بر اساس جستجو در پایگاهای اطلاعاتی فارسی و انگلیسی شامل Magiran، SID، SCOPUS، Pub Med بود. ابتدا با استفاده از کلید واژه های «پرستاری» و «شکاف تئوری و عمل» جستجوی جامعی در پایگاه های اطلاعاتی مذکور صورت گرفت، سپس مقالات واجد شرایط بر اساس معیارهای تعیین شده انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. معیارها شامل وجود علل و راهکارهای شکاف تئوری و عمل در مقاله مورد بررسی بود.یافته ها: با بررسی 85 مقاله علل و راهکارهای گوناگونی به دست آمد. عملکرد بالینی تاملی و تربیت دانشجویانی مشتاق به فراگیری مادام العمر، توسعه مدل نقش ها، استفاده از اساتید متخصص بالینی پرستاری، تدریس متناسب با نیاز بالین با اصلاح برنامه ها تحصیلی، به روز کردن دانش مدرسان و پرستاران، تجهیز کردن مرکز مهارت های بالینی در دانشکده ها و بیمارستان ها، بهتر کردن تعامل مدرسان و پرستاران از مهم ترین راهکارهایی بود که در این مطالعه به دست آمد.نتیجه گیری: عوامل متعددی در حوزه آموزش پرستاری باعث شکاف تئوری و عمل در این رشته می شود، که مهم ترین آن ها تربیت دانشجویان به روش صحیح و تدریس موثر و با توجه به نیاز بالین می باشد.

زمینه و هدف: آموزش مداوم پزشکی، یک عنصر کلیدی در افزایش دانش، مهارت، کیفیت و اثربخشی سیستم بهداشتی درمانی است. در ابتدا این آموزش ها به صورت حضوری تعریف شدند، اما به دلایل متعددی روش آموزش غیر حضوری نیز برای آموزش مداوم مطرح گردید. این مطالعه با هدف تعیین دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در خصوص برگزاری آموزش مداوم غیر حضوری انجام گرفت.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، 74 نفر از اعضای هیات علمی شرکت کننده در برنامه های آموزش مداوم در سال 1390 به روش نمونه گیری در دسترس، مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود (a=0.8) و پرسشنامه ها به روش خود گزارش دهی تکمیل شد.یافته ها: 58.6 درصد از افراد با اجرای برنامه های آموزش مداوم غیر حضوری موافق بودند و ترجیح می دادند بیش از 40 درصد برنامه ها به صورت غیر حضوری صورت پذیرد. از بین این افراد، 53.7 درصد الویت اول خود را در این خصوص، برنامه های اینترنتی بیان داشتند.نتیجه گیری: نگرش اکثر اعضای هیات علمی نسبت به برگزاری برنامه های آموزش مداوم غیر حضوری مثبت بود و با توجه به نتایج این مطالعه می توان اجرای برنامه های آموزش مداوم به شکل غیر حضوری از جمله آموزش مداوم اینترنتی را پیشنهاد داد.

زمینه و هدف: یادگیری از طریق تلفن همراه به عنوان مرحله جدیدی از توسعه یادگیری الکترونیکی، در پی ارایه فرصت هایی جهت انتقال اطلاعات، تقویت و بهبود یادگیری در دانشجویان می باشد که نقش آن در آموزش پزشکی به روشنی مشخص نیست. هدف این پژوهش مقایسه تاثیر آموزش آناتومی از طریق سخنرانی و تلفن همراه بر میزان یادگیری و یادداری دانشجویان پزشکی می باشد.روش بررسی: این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون بر روی 62 دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر انجام شد. دانشجویان به روش سرشماری و تصادفی ساده، به دو گروه آموزش از طریق سخنرانی و آموزش از طریق تلفن همراه تقسیم شدند. برای جمع آوری داده ها، از آزمون محقق ساخته که شامل 30 سوال در حیطه دانش، فهم و کاربرد بود، استفاده شد. پس از اجرای پیش آزمون، میزان تاثیر دو روش آموزشی بلافاصله و یک ماه بعد از آموزش بررسی شد.یافته ها: میانگین و انحراف معیار نمرات در جمع سطوح یادگیری در گروه سخنرانی قبل، بلافاصله و 4 هفته بعد آموزش به ترتیب 12.03±2.822، 21.10±3.294 و 19.30±4.01 (p<0.0001) و در گروه آموزش با تلفن همراه به ترتیب 14.3±3.706، 21.13±4.416، 21.33±3.177 (p<0.0001) بود. تفاوت معنی داری بین دو گروه در مرحله پس آزمون دیده نشد (p=0.1)، اما در مرحله یادداری (p=0.03) روش تلفن همراه موثرتر از سخنرانی نشان داده شد.نتیجه گیری: آموزش از طریق تلفن همراه مانند سخنرانی باعث ارتقای یادگیری و یادداری دانشجویان پزشکی می شود؛ ولی تاثیر آن بر یادداری بیشتر است.