توسعه آموزش در علوم پزشکی
سال:1397 | دوره:11 | شماره:32 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: رویکردهای نظری مرتبط با وقوع یادگیری بیشتر از آنکه مبتنی بر عینیت باشند، مبتنی بر مشاهدات محققان هستند. یکی از رویکردهای مطالعه ی اثرات تحولات در آموزش مجازی، بر اساس رویکرد فیزیولوژیک است. هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی اثربخشی نحوه ی ارائه ی تصاویر در آموزش های دیداری بر عملکرد مغز دانشجویان می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر، یک طرح تحقیق آزمایشی عاملی 2 × 2 × 2 برای مقایسه اثرات سه متغیر مستقل، هوش فضایی (پایین، بالا)، عمق (دو، سه بعدی) و حرکت (ثابت، پویا) روی دو متغیر وابسته قدرت آلفا و یادآوری بود. جامعه ی آماری، کلیه ی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه بقیه الله تهران بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه های آزمایشی قرار گرفتند، آزمون چرخش ذهنی وندنبرگ و کیوز به منظور دسته بندی به دو گروه با هوش فضایی بالا و پایین، آزمون محقق ساخته برای سنجش یادآوری و الکتروآنسفالوگرام برای ضبط امواج مغزی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس نشان داد، تفاوت معناداری در دامنه ی آلفا بین سبک های ارائه ی دیداری وجود ندارد، اثرات تعاملی هوش فضایی و حرکت بر قدرت امواج آلفا معنادار است. نتیجه گیری: میانگین نمرات موج آلفا، در حالت تصاویر ایستا، برای گروه با هوش فضایی بالا کمتر از هوش فضایی پایین است، و نیز در حالت انیمیشن، امواج آلفا در افراد با هوش فضایی بالا، بیشتر از افراد با هوش فضایی پایین است. بر این اساس نتیجه گرفته می شود برای افراد با هوش فضایی پایین تصاویر دو بعدی متحرک و برای افراد با هوش فضایی بالا تصاویر متحرک سه بعدی در یادآوری موثرتر و مناسب تراند.

زمینه و هدف: اختلال های روانی گروه های مختلفی از قبیل کودکان، جوانان و بزرگ سالان را تحت تأثیر قرار می دهند و هزینه های سنگین اجتماعی و اقتصادی بر دوش جوامع می گذارند. ازاین رو می توان پویایی و کارآمدی کشورها را با ارتقای سطح سلامت روان و به دنبال آن ارتقای سطوح تحصیلی دانشجویان تضمین کرد. هدف مطالعه ی حاضر بررسی شاخص های آسیب شناسی روانی (psychopathological indices ) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زنجان است. روش بررسی: مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی است. نمونه این مطالعه 400 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زنجان در سال تحصیلی 95-96 است که با روش نمونه گیری در دسترس (available sampling method) انتخاب شده اند. پرسشنامه سلامت روان (Symptom Checklist 90 Revised) (SCL-90-R) در اختیار دانشجویان قرار گرفت و بعد از تکمیل از آن ها تحویل گرفته شد. داده های پرسشنامه با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد 79 درصد از دانشجویان، مشکوک به اختلال های روانی (5/61 درصد خفیف، 3/15 درصد متوسط و 3/2 درصد شدید) بودند. شکایت های جسمانی و ترس مرضی در دانشجویان زن به طور معناداری بیشتر از مردان بود (05/0P<). نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد اختلال های روانی در بین دانشجویان از شیوع قابل توجهی برخوردار است. بنابراین توجه به برنامه های پیشگیرانه و درمانی در این اختلال ها ضرورت دارد.

زمینه و هدف: هوش معنوی، سرمایه ی اجتماعی و سرمایه ی روان شناختی، رویکردهایی هستند که به فرد در جهت هماهنگی با محیط، سلامت و بهبود عملکرد یاری می رسانند. لذا هدفمطالعه حاضر بررسی نقش واسطه ای هوش معنوی در رابطه بین سرمایه اجتماعی و سرمایه روان شناختی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه سیستان و بلوچستان بود. روش بررسی: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهشی تحلیلی و همبستگی است. به شیوه ی نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و به شیوه ی تصادفی و بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 341 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی 98-1397مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمعآوری اطلاعات از سه پرسشنامه ی هوش معنوی (کینگ)، سرمایه اجتماعی () و سرمایه روان شناختی (لوتانز و همکاران) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون، مدل معادلات ساختاری با کمک نرم افزارspss16 و لیزرل استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی دانشجویان 79/3± 42/27 سال بود. میانگین سرمایه اجتماعی24/11± 68/52 (از 90)، سرمایه روان شناختی 79/12± 77/88 (از 120) و هوش معنوی 87/11 ± 61/63 (از 92) بود. مقدار ضریب همبستگی سرمایه ی اجتماعی با سرمایه ی روان شناختی (01/0p< 335/0r=)، سرمایه ی اجتماعی با هوش معنوی (01/0, p<359/0r=)، هوش معنوی با سرمایه ی روان شناختی (01/0, p<585/0r=) مثبت و معنی دار بود. اثر مستقیم سرمایه ی اجتماعی بر سرمایه ی روان شناختی (11/2, t= 12/0β =)، اثر مستقیم سرمایه ی اجتماعی بر هوش معنوی(78/6t=، 42/0β =) و اثر مستقیم هوش معنوی بر سرمایه ی روان شناختی (25/9, t=64/0β =) مثبت و معنی دار بود. اثر غیرمستقیم سرمایه ی اجتماعی بر سرمایه ی روان شناختی با نقش میانجی هوش معنوی (268/0β =) نیز مثبت و معنی دار بود. نتیجه گیری: طبق یافتهها، هوش معنوی و سرمایه ی اجتماعی با سرمایه ی روان شناختی دانشجویان رابطه مثبت داشتند. بنابراین از طریق توجه به رشد ابعاد هوش معنوی و سرمایه ی اجتماعی، می توان زمینه های بهبود سرمایه ی روان شناختی در دانشجویان را فراهم آورد.

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین آگاهی از حقوق شهروندی اسلامی و منسانی (similar-to-me) سازمانی مدیران گروه-های آموزشی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمام مدیران گروه های آموزشی و اعضای هیات علمی دارای سابقه ی مدیریت گروه آموزشی بود. نمونه های پژوهش مشتمل بر 117 مدیر گروه های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان بودند که دوره های آنلاین حقوق را سپری کرده بودند. نمونه ها با استفاده از روش در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته در قالب لیکرت 5 گزینه ای بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار ( 5/8 lisrel ) انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد در مسیر مستقیم آموزش اصل کرامت (با ضریب مسیر = 20/0-) بیشترین تاثیر را بر روی متغیر وابسته داشته است. در مسیر غیر مستقیم به ترتیب متغیرهای آزادی بیان (17/0-)، حق سیاسی-اجتماعی(15/0-) آزادی عقیده (04/0-) بیشترین تاثیر را به واسطه-ی متغیر میانجی (حق امنیت) بر روی متغیر وابسته تحقیق یعنی منسانی سازمانی مدیران گروه های آموزشی داشته است. نتیجه گیری: تمامی متغیرهای پژوهش، تاثیر خود را به واسطه ی متغیر حق امنیت در مسیر غیر مستقیم داشته اند، توصیه می شود جهت تحقق هر چه بیشتر حقوق شهروندی اسلامی و مضامین مرتبط با آن پیش از هر چیز حق امنیت (شغلی-روانی) مهیا شود تا شاهد تاثیر مثبت آن همانند کاهش منسانی سازمانی در مدیران گروه های آموزشی باشیم.

زمینه و هدف: هدف اصلی هر سیستم آموزشی، انجام موفق فرآیند یادگیری است و یکی از ابزار های دستیابی به این هدف، ارائه ی بازخورد موثر به دانشجویان درطول دوره ی یادگیری می باشد. از آنجا که آموزش بالینی بخش اعظمی از آموزش رشته های علوم پزشکی از جمله پرستاری و مامایی را تشکیل می دهد ارائه ی بازخورد به دانشجویان درحین آموزش بالینی اهمیت بسیار می یابد. لذا هدف مطالعه ی حاضر بررسی وضعیت ارائه ی بازخورد در آموزش بالینی پرستاری و مامایی و تعیین برخی عوامل مرتبط با آن از دیدگاه اساتید و دانشجویان است. روش بررسی: دراین مطالعه توصیفی تحلیلی که در نیم سال دوم 96-95 انجام شد، تمام دانشجویان کارشناسی پرستاری و مامایی ترم 3 به بالا و کلیه ی اساتید بالینی به عنوان نمونه وارد مطالعه شدند. در مجموع 198 دانشجو و 50 استاد بالینی در مطالعه شرکت کردند. جمع آوری داده در مورد وضعیت بازخورد به کمک پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت. روایی پرسشنامه به روش محتوایی و صوری و پایایی آن به روش آزمون مجدد تایید شد. در نهایت، داده ها با نرم افزار SPSS و به کمک شاخص های آمار توصیفی و آزمون آماری تی مستقل تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد 2/73% دانشجویان و 74% اساتید وضعیت ارائه ی بازخورد در آموزش بالینی را در حد متوسط ارزیابی کردند و اختلاف معناداری بین دیدگاه آنان وجود نداشت (38/0p=). بیشترین نوع بازخورد مورد استفاده، بازخورد شفاهی و فردی بود. مهم ترین عوامل مرتبط با عدم ارائه ی بازخورد موثر از دید اساتید و دانشجویان عبارت بودند از تسلط علمی ناکافی استاد، عدم آگاهی و نداشتن مهارت ارائه ی بازخورد توسط استاد، تعداد زیاد دانشجو و طول مدت کوتاه کارآموزی با یک استاد. نتیجه گیری: باوجود نقش بازخورد در اثربخشی آموزش و بهبود فرایند یاددهی-یادگیری، این مطالعه نشان دادکه وضعیت ارائه ی بازخورد درآموزش بالینی ایده آل نبوده و درسطح متوسط است و عوامل مختلفی با این مسئله مرتبط هستند. لذا لازم است راهکارهایی نظیر توانمندسازی اساتید در زمینه ی اصول ارائه ی بازخورد و تلاش برای بهبود شرایط آموزش بالینی مدنظر مسئولین آموزشی قرار گیرد.

زمینه و هدف: پاسخ گو یی اجتماعی در آموزش پزشکی به معنای خواستن و توانایی تطابق با نیازهای بیماران و سیستم مراقبت از بیمار به صورت ملی و جهانی است. سرعت تغییرات در نظام سلامت و نیازهای جامعه، بازنگری در آموزش پزشکی، به نحوی که پزشکانی متناسب و آماده رویارویی با مشکلات قرن بیست و یکم تربیت کند، ضروری می نماید. از این رو هدفپژوهش حاضر بررسی نیازهای آموزشی پزشکان عمومی برای پاسخگویی اجتماعی می باشد. روش بررسی: روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه ی گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری شامل صاحب نظران دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اساتید دانشکده ی پزشکی، و پزشکان شاغل در سیستم بهداشتی درمانی بودند. با توجه به اهداف تحقیق از روش نمونه گیری، غیر تصادفی مبتنی بر هدف بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی و تحلیل عاملی تایید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 85/0 محاسبه شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد بین مولفه ی بالینی و مولفه ی پژوهش رابطه وجود دارد. بین مولفه ی آموزشی و مولفه ی بالینی رابطه وجود دارد. بین مولفه ی حمایتی و مولفه ی آموزشی رابطه وجود دارد. بین مولفه ی حمایتی و مولفه ی بالینی رابطه وجود دارد ولی بین مولفه ی آموزش و مولفه ی پژوهش و همچنین بین مولفه ی حمایتی و مولفه ی پژوهش رابطه معناداری یافت نشد. در نهایت این که بین پاسخگویی اجتماعی و حوزه های آموزشی، بالینی و پژوهشی رابطه ی معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق بیان گر اهمیت پرداختن به پاسخگویی اجتماعی در برنامه های آموزشی پزشکان عمومی بر اساس مدل CARE به عنوان یک ابزار راهنما برای اجرای برنامه پاسخ گویی است.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت نگرش دانشجو و تاثیر آن در پیشرفت و افت تحصیلی و با توجه به اینکه نگرش نسبت به رشته ی تحصیلی یکی از عوامل موثر بر وضعیت تحصیلی دانشجویان است. مطالعه ی حاضر با هدف تعیین نگرش دانشجویان نسبت به رشته ی تحصیلی خود و رابطه آن با افت تحصیلی انجام گرفت. روش بررسی: نوع این مطالعه توصیفی-تحلیلی بود. تعداد 313 دانشجو با روش نمونه گیری آسان وارد مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری کای اسکوئر، تی مستقل و آنوا و رگرسیون خطی انجام شد سطح معناداری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: تعداد 313 دانشجو در مطالعه شرکت کردند. معدل وسال دریافت دیپلم با نگرش رابطه ی معنادار داشت (05/0p<). اختلاف نگرش بین رشته های مختلف معنادار بود به طوری که مثبت ترین نگرش مربوط به رشته ی پزشکی و دندان پزشکی و منفی ترین نگرش مربوط به رشته-های بهداشت بود (001/0p<). میزان تحصیلات پدر و واحدهای گذرانده شده نیز با نگرش ارتباط داشت (03/0=P). درکل برخی از عوامل افت تحصیلی با نمره ی کل نگرش ارتباط داشت به طوری که هرچه نگرش مثبت تر، افت تحصیلی کمتر بود (001/0p<، 33/0-r=) نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش مثبت ترین نگرش مربوط به رشته ی پزشکی و دندان پزشکی و منفی ترین نگرش مربوط به رشته های بهداشت می باشد و ارتباط نگرش نیز با برخی از عوامل افت تحصیلی معنا دار شده است، لذا ضروری است که برنامه های مدونی برای تقویت نگرش نسبت به رشته و عواملی که باعث موفقیت تحصیلی می شود تدوین و اجرا گردد.

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت مطلوب برنامه درسی رشته دندانپزشکی براساس ضرورت های بومی ایران و تجارب بین المللی است. روش بررسی: در این پژوهش از روش کیفی استفاده شده است. ابتدا با مطالعات کتابخانه ای و تحلیل و تفسیر اطلاعات حاصل از آن، برنامه درسی دندانپزشکی و تجارب واقعی برخی از دانشگاه های معتبر ایران و جهان بررسی شد. سپس بر بنیاد استدلال های نظری و دستاوردهای تجربی دانشگاه های معتبر، به ارائه وضعیت مطلوب برنامه درسی رشته دندانپزشکی براساس ضرورت های بومی ایران و تجارب بین المللی پرداخته شد. یافته ها: کمبود جامعه نگری و کم توجهی به جنبه های پیشگیری، جدا بودن آموزش علوم پایه از دروس بالینی و کلینیکی، عدم ایجاد انگیزه یادگیری در فراگیران و ضعف در تربیت فراگیرانی مستقل، بازنگری در برنامه درسی دندانپزشکی را ضروری ساخته اند و تلفیق برنامه های درسی دندانپزشکی به صورت تلفیق افقی و عمودی می تواند وضعیت مطلوب برنامه درسی رشته دندانپزشکی را رقم بزند. بنابراین، محور فعالیت های تغییر و اصلاح برنامه درسی شامل تمرکز بر رویکردهای تلفیقی با محوریت «آموزش توام با پژوهش»، «دندانپزشکی مبتنی بر شواهد» و «ورود دانش های جدید» در برنامه ریزی درسی دندانپزشکی بوده است. نتیجه گیری: برنامه درسی تلفیقی مطلوب آموزش دندانپزشکی، برنامه ای است که در سه سطح (سطح حوزه ی علمی، سطح رشته تحصیلی، سطح برنامه موضوعی یا محتوای درس)؛ با تصمیم گیری درباره ی چهار عنصر (اهداف، محتوا، روش و ارزشیابی) و با رعایت چهار اصل (تلفیق هم زمان در سطح خرد و کلان؛ تنوع روش ها و چند بعدی بودن؛ تعادل بین محتوا فرایندمحوری برنامه تلفیق؛ و مکمل بودن تلفیق از درون تلفیق از بیرون) به تولید برنامه های درسی دندانپزشکی می پردازد.