توسعه آموزش در علوم پزشکی
سال:1397 | دوره:11 | شماره:29 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: دانش آموختگان پزشکی باید شایستگی های لازم برای پاسخ گویی به نیازهای جامعه را در دوران تحصیل کسب نمایند. این امر مستلزم بررسی برنامه ­ ی درسی، بازنگری و بهبود کیفی آن است. این مطالعه باهدف طراحی ابزاری معتبر و پایا جهت ارزشیابی برنامه ­ ی درسی دوره­ ی بالینی از نظر پاسخ گویی اجتماعی انجام شد. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه ترکیبی است که طی سه مرحله در سال 1396و در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. در مرحله اول با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، ویژگی های برنامه­ ی درسی دوره­ ی بالینی پزشکی براساس رویکرد پاسخ گویی اجتماعی تبیین گردید. در مرحله ­ ی دوم، ابعاد و گویه های ابزار با استفاده از نتایج بخش کیفی مطالعه و بررسی متون معتبر و مرتبط با موضوع پژوهش تدوین گردید، و در مرحله­ ی سوم نیز روایی صوری، روایی محتوا و پایایی ابزار تعیین گردید. یافته ها: طی مرحله ­ ی اول پژوهش، ویژگی های برنامه ­ ی درسی دوره­ ی بالینی از نظر پاسخ گویی اجتماعی تبیین گردید. در مرحله­ ی دوم، ابزار اولیه در 4 حیطه و 55 گویه طراحی شد. در مرحله­ ی سوم، اعتبارسنجی ابزار انجام پذیرفت و ابزار (با 40 گویه) روا گردید که نمره تأثیر آیتم گویه ها بالاتر از 5/1، CVR و CVI در هر گویه به ترتیب بالاتر از 59/0 و 79/0 و پایایی ابزار با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 97/0 برآورد گردید. نتیجه گیری: ابزار ارزشیابی در 4 حیطه و 40 گویه طراحی شد که از روایی محتوایی، روایی صوری و پایایی خوبی برخوردار است. این ابزار می تواند برای ارزشیابی برنامه ­ ی درسی دوره­ ی بالینی پزشکی از نظر پاسخ گویی اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: فراهم کردن تجارب با کیفیت برای توسعه ­ ی شایستگی حرفه­ ای دانشجویان، یکی از اهداف آموزش بالینی است که ارتقای کیفیت آن مستلزم بررسی مستمر وضعیت موجود، شناخت نقاط قوت و اصلاح نقاط ضعف است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و شناخت ویژگی­ های فردی و حرفه ­ ای موثر در آموزش بالینی رشته ­ ی گفتار درمانی بود. روش بررسی: در این مطالعه کیفی مبتنی بر تحلیل محتوا، 13 دانشجو، 6 مربی و 6 درمان­ گر رشته ی گفتار درمانی به صورت نمونه گیری هدف­ مند انتخاب شدند. داده­ ها با استفاده از انجام مصاحبه­ های عمیق و نیمه ساختار یافته و همچنین جلسات بحث گروهی جمع آوری و با استفاده از روش کولایزی تحلیل شدند. یافته ­ ها: یافته ­ های این پژوهش نشان دهنده­ ی آن بود که ویژگی­ های فردی و حرفه­ ای افراد دخیل در کار بالینی از عوامل تاثیرگذار در کیفیت آموزش بالینی رشته­ ی گفتار درمانی می­ باشند. از جمله ویژگی­ های اثرگذار مربوط به دانشجویان می­ توان به انگیزه­ ی یادگیری و دانش پیش زمینه ­ ای، از ویژگی­ های مربوط به مربیان بالینی به نحوه ­ ی ارایه­ ی بازخورد و تجربه­ ی بالینی و از ویژگی­ های مربوط به مراجعین می­ توان به میزان مسوولیت پذیری آنان اشاره کرد. نتیجه گیری: بر اساس یافته­ های پژوهش می­ توان نتیجه گرفت که ویژگی­ های فردی و حرفه­ ای از عوامل تاثیرگذار در کیفیت آموزش بالینی رشته ­ ی گفتار درمانی می ­ باشند. نقش مربیان بالینی یکی از مواردی بود که مصاحبه شوندگان تاکید زیادی روی آن داشته و از انگیزه، تجربه و دانش به روز مربیان بالینی به عنوان عوامل مهم در امر آموزش بالینی یاد کر دند.

زمینه و هدف: علی رغم اهمیت انگ اختلالات روان پزشکی در پیگیری و درمان این اختلالات و تأثیر آن بر انتخاب اشتغال پرستاران در مراکز بهداشت روان، توجه به آن در طی دوره کارآموزی روان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. تعیین تأثیر کارآموزی روان بر انگ اختلالات روان پزشکی در دانشجویان پرستاری. روش بررسی: در این مطالعه پس رویدادی با طرح یک گروهی پیش و پس آزمون، 93 دانشجوی ترم 4 پرستاری که در حال گذراندن کارآموزی بهداشت روان یک در بیمارستان روان پزشکی ابن سینا در مشهد بودند؛ به صورت خوشه ای تصادفی و سهمیه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه انگ فراهم کنندگان مراقبت بهداشتی Kassam بود که در سه دوره زمانی قبل از شروع کارآموزی روان، آخرین روز کارآموزی روان و یک ماه پس از پایان کارآموزی روان تکمیل گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر انجام شد. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که از نظر تغییرات نمره کل انگ بین مراحل قبل از شروع کارآموزی روان (5/6 ± 0/58)، آخرین روز کارآموزی روان (4/5 ± 9/55) و یک ماه پس از پایان کارآموزی روان (6/5 ± 3/54) تفاوت معناداری وجود داشت (p<0/001) نتیجه گیری: کارآموزی روان بر کاهش انگ اختلالات روانپزشکی در دانشجویان پرستاری مؤثر بود.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین انگیزش درونی دانشجویان کارشناسی پرستاری بر اساس درک آن ها از جو انگیزشی انجام شد. روش بررسی: این پژوهش، یک مطالعه توصیفی-مقطعی بود که بر روی 165 نفر از دانشجویان انجام گرفت. نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود. از پرسشنامه های استاندارد انگیزش درونی و جو انگیزشی درک شده (متشکل از جو تسلط درک شده و جو عملکردی درک شده) استفاده گردید. داده ها توسط نرم افزارSPSS و با استفاده از آزمون های آماری همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس و رگرسیون خطی تجزیه و تحلیل شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین انگیزش درونی با جو تسلط درک شده و جو انگیزشی درک شده وجود دارد (01/0 >). همچنین بین جو تسلط درک شده، جو عملکردی درک شده و جو انگیزشی درک شده همبستگی مثبت و معنی داری در سطح 01/0 وجود داشت. بر اساس نتایج رگرسیون مشخص شد که جو تسلط درک شده و جو انگیزشی درک شده، انگیزش درونی را در دانشجویان مورد پژوهش پیشگویی می کند اما جو عملکردی درک شده قادر به پیشگویی متغیر انگیزش درونی نیست. نتیجه گیری: با توجه به ارتباط معنی دار بین انگیزش درونی با جو تسلط درک شده و جو انگیزشی درک شده و توانایی پیشگویی انگیزش درونی توسط این دو متغیر، به نظر می رسد با اصلاح و ارتقای جو تسلط و جو انگیزشی درک شده در محیط های یادگیری می توان انگیزش درونی دانشجویان جهت یادگیری را افزایش داد.

زمینه و هدف: شناسایی و برطرف کردن نقاط قوت و ضعف درس کارآموزی در رشته­ ی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در بهبود کیفیت و اثربخشی این درس امری ضروری می­ باشد. مطالعه­ ی حاضر با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان رشته ­ ی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشکده­ ی مدیریت و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز درباره­ ی مشکلات دروس کارآموزی طراحی و اجرا گردید. روش بررسی: مطالعه­ ی حاضر یک مطالعه ­ ی توصیفی کیفی می ­ باشد که در سال 1393 بر روی دانشجویان رشته ­ ی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشکده ­ ی مدیریت و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شده است. داده ­ ها از طریق برگزاری چهار جلسه بحث گروهی متمرکز با حضور 8 تا 10 نفر در هر جلسه جمع آوری و به روش تحلیل محتوا، تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: مشکلات درس کارآموزی در عرصه 1 تا 4 مقطع کارشناسی رشته ­ ی مدیریت در 3 حیطه مشکلات مربوط به مربیان، مشکلات مربوط به فیلد کارآموزی و مشکلات مربوط به کارپوشه ارایه شده به منظور ارزیابی از دیدگاه دانشجویان بررسی شدند. در هر حیطه درون مایه­ های اصلی و فرعی استخراج شدند که در مجموع شامل 8 درون مایه اصلی و 30 درون مایه فرعی بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه­ ی حاضر توصیه می­ گردد به منظور برطرف کردن بخشی از نقاط ضعف این درس، بازنگری کلی در کوریکولوم کارآموزی در عرصه شامل اصلاح طرح درس و سرفصل­ های دروس، اصلاح و بازنگری اساسی کارپوشه بر اساس به روز ترین مطالب مرتبط نظام سلامت و نیاز بازار کار انجام گیرد.

زمینه و هدف: با توجه به اینکه موفقیت تحصیلی دانشجویان رشته ­ های علوم پزشکی در ارتقای سلامت جامعه از اهمیت فراوانی برخوردار است این مطالعه به بررسی انگیزه­ ی پیشرفت و ارتباط آن با موفقیت تحصیلی می ­ پردازد. روش بررسی: در این مطالعه ­ ی مقطعی-توصیفی 148 نفر از دانشجویان دو سال آخر رشته ­ های پزشکی، دندان­ پزشکی و داروسازی دانشگاه علوم پزشکی زنجان در سال 1395 به روش نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شده و پرسشنامه ­ ی انگیزش هرمنس را تکمیل نمودند. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS و روش ­ های آماری همبستگی پیرسون و آزمون تی تست مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند (p<0. 05). یافته­ ها: بر اساس نتایج این مطالعه 85% دانشجویان در فاصله ­ ی سنی 24-26 قرار داشتند. 1/53% دانشجویان مرد و 9/46 % زن، 85 % دانشجویان مجرد و 15% متاهل بودند. 1/74% دانشجویان بدون سهمیه و9/25% با سهمیه، 4/52% خوابگاهی و6/47% غیر خوابگاهی بودند. نمرات انگیزه ­ ی پیشرفت دانشجویان رشته­ ی پزشکی، داروسازی و دندان­ پزشکی به ترتیب 83/2، 87/2 و 86/2 بود. نتایج نشان داد دانشجویان غیرخوابگاهی از انگیزه­ ی بالاتری نسبت به دانشجویان خوابگاهی برخوردار هستند. همچنین بین انگیزه و نمره­ ی معدل علوم پایه ارتباط معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری: از آنجایی­ که از بین متغیرهای دموگرافیک مورد بررسی در این مطالعه، تنها زندگی در خوابگاه ­ ها موجب کاهش انگیزه در دانشجویان شده بود؛ شاید بتوان با آشناتر نمودن دانشجویان با زندگی خوابگاهی، برگزاری جلسات مشاوره وبالا بردن امکانات مطالعه در محیط خوابگاه میزان انگیزه دانشجویان ساکن خوابگاه را افزایش داد.

زمینه و هدف: مطالعات نشان داده است نوع و حجم فعالیت­ های اعضای هیات علمی در رشته­ های مختلف متفاوت است و این تفاوت از ماهیت رشته تاثیر می­ پذیرد. تحقیق حاضر با هدف بررسی دیدگاه اعضای هیات علمی در مورد سهم کارکردهای دانش پژوهی مبتنی بر تفاوت­ های رشته ­ ای انجام شده است. روش بررسی: تحقیق حاضر توصیفی پیمایشی و در سال1393 انجام شد. جامعه ­ آماری 1200 عضو هیات علمی دانشگاه شیراز و علوم پزشکی شیراز بود که بر اساس جدول مورگان، 300 نفر به عنوان نمونه برآوردگردید. 265 پرسشنامه بازگردانده ­ شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر 37 سوال در مقیاس لیکرت بود که روایی­ صوری و محتوایی با دیدگاه 5 متخصص و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ 91/0 تایید ­ شد. نتایج با استفاده از آزمون ­ آنوا تحلیل گردید. یافته ها: درهمه رشته ­ ها پژوهش بیشترین و دانش پژوهی تعهد [همزبانی با جامعه] کمترین سهم را داشت. سهم پژوهش در رشته ­ های فنی مهندسی، علوم پایه و علوم پایه پزشکی بیشتر بود(P value<0. 05)، و همزبانی با جامعه در علوم انسانی و علوم پزشکی بیشتر بود(P value <0. 05). نیمرخ وضعیت بهینه در رشته ­ ی مهندسی، علوم پایه محض و علوم پایه پزشکی نزدیکی بیشتری داشت و کشش آن به سمت پژوهش بود درحالی­ که نیمرخ رشته­ های علوم انسانی، پیراپزشکی و بالینی کشش بیشتری نسبت به آموزش داشت. نتیجه گیری: سهم هر یک از کارکردها با توجه به ماهیت رشته متفاوت است. این موضوع مهم باید در آیین نامه­ ها و اصلاحات نظام ارزیابی فعالیت ­ های اعضای هیات­ علمی در نظر گرفته شود.

زمینه و هدف: آموزش بالینی فرآیندی است که در آن فراگیران به تدریج با انجام کارهای عملی به کسب مهارت پرداخته و با استفاده از تجربیات اساتید، خود را برای انجام درمان بیماران آماده می­ کنند. هدف از این مطالعه مقایسه­ ی وضعیت آموزش بالینی با وضعیت مطلوب از دیدگاه فراگیران و اساتید می­ باشد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-مقطعی کلیه ­ ی فراگیران در نیمه ­ ی دوم سال تحصیلی91-90 در گروه­ های ماژور مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد پاسخ دهندگان، کارورز (57) کارآموز (62) دستیار (62) و اساتید (36) نفر بود. ابزار سنجش پرسشنامه­ ای پژوهش ساخته که حاوی ده حیطه ­ ی آموزشی بود. روایی محتوای آن مورد تایید صاحب نظران قرار گرفت وپایایی آن با آلفای کرونباخ 85/0 تایید گردید. یافته ­ ها: نتایج نشان داد که بیشترین امتیاز را کارآموزان به گزارش صبحگاهی؛ کارورزان به پرونده نویسی وگزارش صبحگاهی؛ دستیاران به مجله خوانی و پرونده نویسی؛ واساتید به مجله خوانی وگزارش صبحگاهی دادند. در آزمونt مستقل از دیدگاه کارآموزان و کارورزان بین میانگین نظرات گروه ­ های داخلی و اطفال و گروه­ های جراحی و زنان تفاوت معنی­ داری مشاهده نگردید (05/0