مطالعات زبان فرانسه (REVUE DES ETUDES DE LA LANGUE FRANCAISE)
سال:1394 | دوره:7 | شماره:13 |تعداد مقالات:6

ققنوس یکی از اسطوره های کهن است که بیش از پیش شاهد بازنویسی آن نه تنها در ادبیات، بلکه در سایر زمینه ها مانند هنر و سینمای معاصر هستیم. امروزه از این پرنده اسطورهای، دیگر به عنوان یک موجود منحصرا یونانی یا مصری متعلق به دوران باستان یاد نمی شود، بلکه حضور پررنگ این اسطوره در بسیاری از تمدن ها و فرهنگ ها محسوس است. در این نوشتار تلاش شده است این اسطوره باستانی در اشعار دو تن از شاعران قرن بیستم ایران و فرانسه، یعنی نیمایوشیج و گیوم آپولینر مطالعه و بررسی شود. مطالعه اشعار این دو شاعر، بازآفرینی مدرن و متفاوت این کهن اسطوره را نشان خواهد داد. در مقاله حاضر، نخست سمبولیسم و تاثیر آن بر این دو شاعر قرن بیست بررسی شده است و سپس اشعار آن ها در رابطه با بازآفرینی کهن اسطوره ققنوس از ابعاد مضمونی و ساختاری تحلیل تطبیقی شده است.

انجام یک تدریس موثر و پایدار و تسلط کافی به زبان خارجی، خواسته تمام مدرسان و زبان آموزان زبان خارجی است. در این نوشتار تلاش شده است کارایی فعالیت گروهی در فرایند یاددهی و یادگیری زبان فرانسه نزد زبان آموزان ایرانی مطالعه و بررسی شود. گفتنی است، فرضیه این پژوهش بر این اصل استوار است که زبان آموزان ایرانی می توانند در فعالیت گروهی بر اساس تعامل با هم گروه های خود به استقلال کنشی، تفکر خودارزیابی، خوداصلاحی و خودانتقادی، ارزیابی انتقاد دیگران از خود و بهره برداری از انتقاد دیگران دست یابند. به این ترتیب، این پژوهش بر مزایا و معایب فعالیت گروهی تاکید دارد. نتایج به دست آمده از کار میدانی، می توانند ما را به این امر آگاه سازند که فعالیت های گروهی، مشارکت زبان آموزان را زیاد و انگیزه آنان را تشدید می کند و علاقه آن ها را برای درس برمی انگیزد. تفکر انتقادی را گسترش می دهد و موقعیت های دنیای واقعی را وارد محتوا می کند و زبان آموزان برای تامل درباره معلومات داده شده تشویق می شوند.

این نوشتار با تکیه بر روش های ترجمه شناسی ذیل، در پی تحلیل منتقدانه ای از اولین ترجمه انگلیسی ادوارد فیتزجرالد از رباعیات خیام است. در واقع، به دنبال پاسخ این سوال هستیم که آیا فیتز جرالد در ترجمه اش موفق به انتقال ریتم و موسیقی بی همتای متن فارسی شده است، و اینکه آیا وی توانسته است اثر متقابل معنا و ریتم متن اصلی را حفظ کند. در این نوشتار تلاش شده است با تکیه بر فرضیه های برخی از متخصصان علم ترجمه ازجمله هانری مشونیک، آنتوان برمن، درک اتریج و ژرارد دوسون، سوال های مطرح شده درباره ترجمه ریتم فارسی و رابطه بین معنا و ریتم متن اصلی بررسی شود و اولین نسخه ترجمه رباعیات فیتز جرالد نیز مطالعه و بررسی شود.

حضور طبقات مختلف اجتماعی در رمان «در جستجوی زمان از دست رفته» تصویر جامعی از زندگی اجتماعی را ترسیم می کند. با این حال، بر اساس روش ساختاری ژنتیکی گلدمن، دیدگاه پروست، تنها نگاه مجذوب یک بورژوای ساده به دنیای اشرافیت زمان خود است. در این نوشتار، تلاش شده است بر اساس روش جامعه شناختی پییر بوردیو، نشان دهیم که ساختار رمان پروست به دور از داشتن ویژگی ثابت و تغییرناپذیر، شاهدی بر تغییرات اساسی در ساختاربندی اجتماعی است. به نظر می رسد عوامل اجتماعی رمان برای دسترسی به سرمایه های بیشتر اجتماعی و در نتیجه مطرح کردن خود به عنوان طبقه حاکم، وارد مبارزه ای اجتماعی می شوند. بنابراین، رمان «در جستجوی زمان از دست رفته» داستان یک نزول و صعود اجتماعی است که شایسته تجزیه و تحلیلی روشمند و مدرن است. درحالی که تولد اشرافی تنها سرمایه اجتماعی نجیب زادگان است، بورژوها بر سرمایه های اقتصادی و فرهنگی خود تکیه می کنند.

ادبیات معاصر که همچنان سرسختانه به مفاهیم جامعه شناختی گرایش دارد، شاهد پیدایش نویسندگانی مانند آنی ارنو در فرانسه و فریبا وفی در ایران است. آثار ایشان در واقع نوعی سرمایه گذاری ادبیات مدرن بر ادبیات کلاسیک است. آثار این دو رمان نویس در دوران مدرن نوشته شده است. به این معنا که این آثار، دیگر نشان دهنده تاریخ یک فرد (شخصیت قهرمان) مجزا و جدا از چارچوب ساختار اجتماعی بدون در نظر گرفتن شرایط محیطی، شیوه بودن در جهان با توجه به ارتباط وی با جامعه ای که بدون آن، پرسوناژ هویت خود را از دست می دهد، نیست. شخصیت های این نویسندگان، بیشتر نشان دهنده بیماری جامعه ای است که درگیر دوره گذر از سنت به مدرنیته است. درواقع، حوزه های مهم در این دوره از زندگی از هم جدا هستند: سیاست، خانواده، اقتصاد و آموزش و پرورش. در این دوران، جدایی بین نهادهای اجتماعی رخ می دهد. این جدایی باعث می شود که فرد از جامعه کناره گیری کند. فردیت متمایز و جدا از هویت اجتماعی خود است، اما انسان مدرن می خواهد این خلا را با فرار از ریشه های خانوادگی خود پر کند و به جهانی پناه ببرد که در آن خوشبختی، مصنوعی است و پیوسته تسلیم فن آوری، مدرنیته و پیامدهای آن باشد.

بسیاری از منتقدین و متخصصین ایرانی شاهنامه، همچون همتایان غربی خود، بارها اسفندیار و همتای یونانی اش آشیل را با یکدیگر مقایسه کرده اند. در این میان، آنچه بیش از هر چیز توجه منتقدین را به خود جلب کرده است، موتیف رویین تنی این دو قهرمان است. با پذیرش و فرض رویین تنی این دو قهرمان، برخی میانورد اسفندیار شاهنامه را برگرفته از داستان های حکایت شده در ایلیاد و اودیسه حماسه سرای یونانی، هومر دانسته اند. در این نوشتار، سعی شده است با مطالعه فرض رویین تنی آشیل و اسفندیار و همچنین تنی چند از دیگر قهرمانان رویین تن پنداشته شده ادبیات جهانی، نشان دهیم که آیا آشیل و اسفندیار، قهرمانانی فانی یا نامیرا و رویین تن هستند. نتیجه این بررسی می تواند تاییدی بر درستی یا نادرستی نظریه تاثیرپذیری شاهنامه از حماسه های یونانی باشد که برخی از حماسه پژوهان مطرح کرده اند.