فرآیند و کارکرد گیاهی
سال:1395 | دوره:5 | شماره:16 |تعداد مقالات:16

به منظور بررسی اثر نانوذره دی اکسید تیتانیوم (آناتاز) بر روی برخی شاخص های گیاه توت فرنگی رقم کوئین الیزا آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. نانو آناتاز در 7 غلظت 0، 1.5، 3.5، 5.5، 7.5، 9.5 و 11.5 میلی گرم بر لیتر، همراه با محلول غذایی هوگلند به گیاه در محیط کشت هایدروپونیک (کوکوپیت)، به صورت 4 مرتبه در هفته اضافه شد. در پایان دوره آزمایش (3 ماه) میزان کلروفیل برگ، میزان نسبت TSS/TA، میزان ویتامین C، درصد تشکیل میوه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی و میزان عملکرد گیاه با نرم افزار SAS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که نانو آناتاز در بالاترین غلظت (11.5 میلی گرم بر لیتر) باعث افزایش صفات، گردید. بطوری که حداکثر میزان مشاهده شده برای هر یک از صفات مورد اندازه گیری مربوط به این غلظت بود. همچنین این غلظت با سایر غلظت های نانوذرات تیتانیوم اکسید (به استثنای غلظت 9.5 میلی گرم بر لیتر برای وزن خشک ریشه) اختلاف معنی داری از لحاظ آماری نشان داد.

توانایی درک و پاسخ به محرک های فیزیکی در بین تمامی موجودات از اهمیت زیادی برخوردار است. امواج فراصوت به عنوان یک محرک فیزیکی می توانند در شدت های بالا تاثیرات مخربی بر روی سیستم های زنده داشته وتغییرات پایداری در آنها ایجاد کنند. اما در مورد امواج فراصوت با شدت پایین گزارشهایی از تاثیرات ویژه این امواج و کاربردهای آنها در زیست فناوری وجود دارد. یکی از گسترده ترین تاثیرات غیر مخرب امواج فراصوت بر سلول های زنده افزایش نفوذپذیری غشاها است که جذب ترکیبات خارجی و دفع فرآورده های درون سلولی توسط سلول را افزایش می دهد. در تحقیق حاضر سلول های جداکشت جعفری با امواج فراصوت با شدت 455 mW/cm3 و فرکانس ثابت 29 kHz برای مدت زمان 10، 20 و 40 دقیقه تیمار شدند. زنده مانی سلول ها به کمک محلول آبی اوانس بلو سنجیده شد و میزان آسیب به غشاها با سنجش مقدار مالون دی آلدهید، درصد نشت الکترولیت ها و میزان نشت پتاسیم و کلسیم به مایع برون سلولی مورد بررسی قرار گرفت. تیمار سلول ها با امواج فراصوت به مدت 10 و 20 دقیقه تاثیری برروی زنده مانی سلول ها و میزان مالون دی آلدهید نداشت اما افزایش زمان تیمار تا 40 دقیقه سبب کاهش معنی دار درصد زنده مانی و افزایش مقدار مالون دی آلدهید و نشت پتاسیم به مایع برون سلولی نسبت به سلول های کنترل شد. نتایج نشان داد که دریافت بیشتر انرژی از امواج فراصوت تمامیت غشاهای سلول ها جعفری را کاهش می دهد اما سطوح پایین انرژی این امواج می تواند محرک رشد سلول های گیاهی باشد.

کیتوزان علاوه بر خاصیت ضدمیکروبی امروزه به عنوان یک پوشش خوراکی جهت افزایش ماندگاری انواع میوه ها و سبزی ها کاربرد دارد. چروکیدگی، از دست دادن رطوبت و آلودگی های قارچی ناشی از جنس های Alternaria و Botrytis از مهمترین مشکلات پس از برداشت میوه فلفل دلمه ای می باشند، بنابراین در این پژوهش اثر کیتوزان در غلظت های صفر، 0.5، 1، 1.5 و 2 درصد بر حفظ صفات کیفی و کنترل عوامل قارچی میوه فلفل دلمه ای در طی انبارداری مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور، میوه ها در غلظت های مختلف پوشش خوراکی کیتوزان غوطه ور شده و پس از خشک شدن به مدت 28 روز در دمای 10 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95 درصد نگهداری شدند. میوه ها طی انبار از نظر صفاتی مانند درصد کاهش وزن، شدت بیماری، بازارپسندی، سفتی، مواد جامد محلول، اسید قابل تیتر، نسبت قند به اسید، مقدار اسیدآسکوربیک، وزن خشک، نشت یونی، مقدار فنل کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی، مقدار کلروفیل و کاروتنوئید و میزان فعالیت آنزیم کاتالاز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پس از دوره انبارمانی نمونه های تیمار شده با غلظت های مختلف کیتوزان در مقایسه با شاهد کاهش وزن و بیماری قارچی کمتری نشان دادند و دارای بازارپسندی، سفتی بافت، مقدار فنل کل، درصد اسید قابل تیتر، مقدار مواد جامد محلول و فعالیت آنزیم کاتالاز بیشتری بودند. اثر مثبت تیمار کیتوزان با افزایش غلظت نیز بیشتر شد. باتوجه به نتایج این پژوهش استفاده از این پوشش خوراکی به عنوان یک برنامه کاربردی جهت افزایش ماندگاری میوه فلفل دلمه ای توصیه می شود.

زوال بذر موجب افزایش فعالیت مولکول های اکسیژن واکنشگر می گردند و آنزیم های آنتی اکسیدان نقش کلیدی در مقابله با تنش های اکسیداتیو ناشی از افزایش رادیکال های آزاد دارند. نقش پیش تیمار بذر در افزایش فعالیت این آنزیم ها و اثر آن بر ویژگی های جوانه زنی بذور زوال یافته ماریتیغال در آزمایشی در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1392 مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل پیش تیمار بذر در 5 سطح (0، 15، 30، 45 و 60 میلی گرم در لیتر نیترات پتاسیم) و زوال در 4 سطح (عدم زوال، 48، 96 و 144 ساعت زوال) انتخاب شد. نتایج نشان داد با افزایش سطح زوال (144 ساعت)، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز (62 درصد)، کاتالاز (34 درصد)، پراکسیداز (43 درصد)، آسکوربات پراکسیداز (57 درصد)، گلوتاتیون پراکسیداز (61 درصد) و گلوتاتیون رداکتاز (58%) کاهش پیدا کرد و در نهایت منجر به کاهش درصد جوانه زنی (25 درصد) و سرعت جوانه زنی (15 درصد) نسبت به تیمار شاهد (عدم زوال) شد. پیش تیمار بذر با نیترات پتاسیم تاثیر زوال را کاهش و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان را افزایش داده و در نهایت به افزایش جوانه زنی منجر شد. غلظت 30 تا 40 میلی گرم بر لیتر نیترات پتاسیم بیش ترین تاثیر را در کاهش زوال نشان داد. نتایج رگرسیونی نشان داد که فعالیت تمام آنزیم ها با درصد و سرعت جوانه زنی از رابطه خطی پیروی می کند. همچنین مطابق با نتایج تحلیل مسیر، آنزیم های آنتی اکسیدان به ترتیب دارای تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر درصد و سرعت جوانه زنی در طی تغییرات رادیکال های آزاد بودند، به طوری که فعالیت پراکسیداز دارای بیش ترین تاثیر بر درصد (0.568) و سرعت جوانه زنی (0.739) بود.

تنش شوری یکی از عوامل محیطی محدود کننده رشد و نمو گیاهان است که بر فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاهان تاثیر منفی دارد. بر هم کنش شوری و برخی تنظیم کننده های رشد گیاهی مانند جیبرلین پاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهند. در پژوهش حاضر اثر غلظت های مختلف کلرید سدیم (صفر، 30، 60، 90 و120 میلی مولار) و جیبرلین (صفر و 100 میکروگرم در لیتر) بر محتوای آنتوسیانین، پرولین و فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز گیاه مرزه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که غلظت های مختلف کلریدسدیم میزان آنتوسیانین و پرولین را به طور معنی داری نسبت به نمونه شاهد افزایش داد. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز نیز در همه تیمارهای کلریدسدیم به طور معنی داری افزایش یافت، افزایش و تغییر در مقدار این آنزیم ها بروز تنش اکسیداتیو در گیاه مرزه را نشان می دهد، با افزودن جیبرلین به محیط کشت محتوی کلریدسدیم فعالیت آنزیم های مذکور نسبت به نمونه شاهد و تیمارهای شوری به تنهایی افزایش بیشتری را نشان داد. با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد جیبرلین می تواند اثرات مخرب نمک بر روی گیاهان تحت تنش را کم کرده و با افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی مقاومت گیاهان مرزه در برابر سمیت نمک را افزایش دهد.

به منظور مطالعه تاثیر سطوح شوری بر تولید ماده خشک در مرحله رشد رویشی و تاثیر رژیم های آبیاری بر عملکرد دانه، درصد روغن، پروتئین دانه و سایر صفات گیاه بزرک، تعداد شش ژنوتیپ از این گیاه در دو آزمایش گلدانی و مزرعه ای بررسی شدند. در آزمایش گلدانی عامل شوری در چهار سطح: صفر (شاهد)، 35 (شوری متوسط)، 70 (شوری شدید) و 105 (شوری بسیار شدید) میلی مولار از نمک طعام خالص (NaCl)) بود و عامل دوم شش ژنوتیپ بزرک (شامل ژنوتیپ های C 1، C 2، C 3، B، خراسان و 33) بودند. در این آزمایش محتوای سدیم و پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم و وزن خشک گیاه در مرحله گلدهی اندازه گیری شد. در آزمایش مزرعه ای اثر سه سطح آبیاری (شامل آبیاری پس از 75، 115 و 145 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) بر عملکرد دانه، میزان پروتئین و روغن و سایر صفات شش ژنوتیپ بزرک ارزیابی شد. در آزمایش گلدانی با افزایش شوری، میزان سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم افزایش یافت و غلظت پتاسیم و میانگین وزن خشک بوته کاهش نشان داد. این نتایج بیانگر آن بود که سطوح شوری بالا و متوسط نیز بر صفات فیزیولوژیک، رشد و تولید ماده خشک بزرک تاثیر منفی داشت. ژنوتیپ های خراسان و C 3 که کاهش کمتری را در تولید ماده خشک داشتند مقاومت بالاتری را در مقابل شوری نشان دادند. در آزمایش مزرعه ای با افزایش خشکی رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ ها کاهش یافت، درصد روغن دانه تغییر معنی داری را نداشت ولی درصد پروتئین دانه حدود چهار درصد کاهش داشت. با توجه به اینکه ژنوتیپ های B و C2 در شرایط کمبود آب کمترین کاهش عملکرد دانه را نشان دادند، می توان این ژنوتیپ ها را مقاوم تر به خشکی معرفی کرد.

تنش خشکی باعث تحریک ساخته شدن گونه های اکسیژن فعال در کلروپلاست های گیاهی می شود. گونه های اکسیژن فعال نیز سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می شوند. در این پژوهش، اثر غلظت های متفاوت سیلیکون بر تنش اکسیداتیو ناشی از خشکی در گیاه رازیانه بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اصلی تنش خشکی بود که بر اساس آبیاری در 100 درصد، 70 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی اعمال گردید و فاکتور فرعی نیز محلول پاشی سیلیکون در پنج سطح (صفر، 2.5، 5، 7.5 و 10 میلی مولار) بود. این آزمایش در مزرعه دانشگاه زابل در سال 1393 انجام گرفت. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش معنی دار کلروفیل a و کلروفیل b، کارتنوئیدها، محتوای نسبی آب برگ و فعالیت آنزیم کاتالاز شد. میزان مالون دی آلدئید و نشت الکترولیت ها در شرایط خشکی به میزان دو برابر نسبت به شاهد افزایش نشان دادند. محلول پاشی سیلیکون در زمان آبیاری کامل اختلاف معنی داری با تیمار شاهد از نظر صفات مورد بررسی نشان نداد، ولی در شرایط تنش شدید خشکی تیمار 7.5 میلی مولار سیلیکون میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، پرولین و قند های محلول را به ترتیب 18، 25، 14 و 28 درصد افزایش و مالون دی آلدئید و نشت الکترولیت ها را به میزان 30 و 28 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. با توجه به نتایج به دست آمده محلول پاشی غلظت های 5 و 7.5 میلی مولار سیلیکون توانست با تقویت سیستم آنتی اکسیدان گیاه و افزایش میزان اسمولیت ها، توانایی گیاه رازیانه را در پاسخ به تنش خشکی افزایش دهد و اثر محافظتی در برابر پراکسیداسیون لیپیدها (که ناشی از تنش خشکی می باشد) داشته باشد.

برای بررسی تاثیر اسید سالیسیلیک (صفر، 10، 15 و 20 میکرو مولار) بر برخی صفات فیزیولوژیک شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) تحت تنش خشکی (0، 3- و 6- بار)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال زراعی 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی میزان نشت یونی، پرولین و قندهای احیا کننده را به طور معنی داری افزایش داد اما سبب کاهش معنی دار سایر صفات (محتوای نسبی آب، شاخص پایداری غشاء، کلروفیل های a، b، a+b و کاروتنوئید) شد. افزایش سطح اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را بر صفات ذکر شده به جزء پرولین و قندهای احیاء کننده کاهش دهد و منجر به افزایش میزان محتوای نسبی آب، شاخص پایداری غشاء، کلروفیل های a، b، a+b و کاروتنوئید و کاهش نشت یونی، در شرایط تنش خشکی شد. همچنین اثر متقابل بر روی همه صفات به جزء پرولین و قندهای احیا معنی دار گشت، که بیانگر پاسخ نسبتا متفاوت اسید سالیسیلیک در سطوح تنش مختلف می باشد. بنابراین تیمار با سالیسیلیک اسید تحت شرایط تنش می تواند در کاهش و تعدیل اثرات تنش نقش داشته باشد.

به دلیل فسادپذیری بالای گوجه فرنگی، نمی توان آن را برای مدت طولانی نگهداری کرد ولی با استفاده از تکنولوژی پس از برداشت می توان تا حدودی این فسادپذیری را کنترل نمود. کلسیم یک ماده غذایی مهم و ضروری در گیاهان است که نقش فعالی در دیواره سلولی ایفا می کند. آزمایش حاضر به منظور مطالعه تاثیر تیمارهای کلسیم بر عمر پس از برداشت میوه گوجه فرنگی رقم دافنیس انجام گرفت. جهت بررسی عمر انباری گوجه فرنگی از تیمارهای کلسیم کلرید (1%، 1.5% و 2%) و کلسیم آسکوربات (0.25%، 0.5% و 1%) استفاده شد. پس از تیمار با ترکیبات ذکر شده، میوه ها به مدت 35 روز در انکوباتور با دمای ° C 10و رطوبت نسبی 90% نگهداری شدند. هر 7 روز یکبار شاخص های اسید آلی، pH، مواد جامد محلول، ویتامین ث، سفتی، کاهش وزن و لیکوپن مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت طرح فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در3 تکرار انجام شد. نتایج حاصل، نشان داد تیمارهای کلسیم، اثر معنی داری بر شاخص های اندازه گیری شده داشتند. کمترین میزان لیکوپن در تیمار کلسیم آسکوربات 1% بدست آمد که با سایر تیمارها تفاوت معنی داری داشت. همچنین بیشترین میزان ویتامین ث در تیمار کلسیم آسکوربات 1% مشاهده شد. کمترین pH، مواد جامد محلول و بیشترین اسیدآلی در تیمار کلسیم آسکوربات 1% بدست آمد که به جز تیمار کلسیم کلرید 2% با سایر تیمارها از نظر آماری تفاوت معنی داری نشان داد. بر اساس نتایج بدست آمده به نظر می رسد تیمار میوه ها با کلسیم آسکوربات 1% و کلسیم کلرید 2% موجب حفظ بیشتر خصوصیات کیفی میوه طی مدت نگهداری در انبار گشته است.

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی شامل پتانسیل های آب، اسمز، تورژسانس برگ، اسمولیتهای قند، پرولین و فعالیت آنزیم اینورتاز در طالبی ایرانی سمسوری، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری (شروع آبیاری در پتانسیلهای ماتریک 50- (شاهد)، 65- (تنش سطح میانه) و 75- کیلوپاسکال (تنش شدید)) در رقم طالبی سمسوری ورامین بودند. بر طبق نتایج حاصل از این تحقیق، کاهش شدید پتانسیل اسمزی حتی کمتر از میزان انتظار (حدود 23- بار) در شدیدترین سطح تنش کم آبی (شروع آبیاری در پتانسیل ماتریک 75- کیلوپاسکال) رخ داد. نتایج نشان داد که سطوح تنش کم آبی بکار رفته در این آزمایش باعث تغییراتی در میزان قندها و فعالیت آنزیم اینورتاز گردید. تنش کم آبی میزان فعالیت آنزیم اینورتاز را در سی و پنجمین روز پس از شروع تنش تا حد 2.01 کاهش داد، در حالیکه میزان فعالیت این آنزیم در آبیاری شاهد در همین مرحله حدود 4.14 اندازه گیری شد. شدیدترین سطح تنش کم آبی (شروع آبیاری در پتانسل ماتریک 75- کیلوپاسکال) موجب افزایش میزان قندهای ساکارز (0.32 میلی گرم بر گرم وزن تازه) و گلوکز میوه (0.08 میلی گرم بر گرم وزن تازه)، پرولین برگها (0.35 میکرومول بر گرم وزن تازه) در سی و پنجمین روز پس از شروع تنش در مقایسه با شاهد در همین مرحله شد. همچنین تنظیم اسمزی در این گیاه در نتیجه تجمع ساکارز، گلوگز و پرولین تحت تنش کم آبی و باتوجه به این که پتانسیل اسمزی حتی نسبت به مقدار مورد انتظار کاهش بیشتری داشته، اتفاق افتاده است.

کادمیوم به آسانی توسط سیستم ریشه ای بسیاری از گونه های گیاهی جذب شده و به علت سمیت و حلالیت بالا در آب به عنوان یکی از مهمترین آلاینده ها محسوب می شود و بررسی اثرات فیزیولوژیک آن در گیاهان حائز اهمیت است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر سمیت کادمیوم بر برخی صفات فیزیولوژیک گیاهچه های عدس بود. از این رو، گیاهچه های دو هفته ای به مدت 10 روز با غلظت های مختلف (صفر (شاهد)، 0.125، 0.25، 0.5، 1، 2.5 و 5 میکرومولار) کلرید کادمیوم مورد تیمار قرار گرفتند و سپس میزان رنگیزه های فتوسنتزی، پرولین و پروتئین محلول آن ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم، کاهش معنی داری در میزان رنگیزه های فتوسنتزی مشاهده می شود. به علاوه، کادمیوم بطور معنی داری میزان پرولین را در گیاهچه های تیمار شده در مقایسه با شاهد افزایش داد. همچنین، کادمیوم سبب کاهش شدید پروتئین های محلول گیاه شد و محتوی پروتئین با افزایش غلظت کادمیوم بطور فزاینده ای کاهش یافت. به دلیل کاهش محتوای پروتئین و میزان رنگیزه های فتوسنتزی گیاه، می توان چنین نتیجه گیری کرد که گیاه عدس به سمیت کادمیوم پاسخ منفی نشان می دهد. بعلاوه، گیاهچه های عدس برای غلبه بر تنش کادمیوم، میزان تولید ترکیبات آنتی اکسیدانت غیر آنزیمی نظیر پرولین را افزایش داده اند.

کم آبیاری یکی از راهکارهای مصرف بهینه آب در اراضی فاریاب است. به منظور بررسی اثر تیمارهای آبیاری به در 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی در دو سیستم آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی بر رشد، عملکرد و خصوصیات کیفی و کمی ارقام گوجه فرنگی (شقایق و شهرزاد)، پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تاثیر سطوح مختلف آبیاری بر قطر میوه، سفتی، مواد جامد محلول، PH، اسیدیته، ویتامین ث، کاروتنوئید، شاخص سطح برگ، عملکرد کل و کارایی مصرف آب در دو رقم گوجه فرنگی شهرزاد و شقایق معنی دار می-باشد. بر اساس نتایج بیشترین میزان مواد جامد محلول (5.47 بریکس)، اسیدیته (0.618)، ویتامین ث (65.4 میلی گرم بر گرم وزن میوه) و کاروتنوئید (10.89 میکروگرم بر گرم وزن میوه) مربوط به تیمار با کمترین درصد آب آبیاری (50 درصد نیاز آبی) می باشد. نتایج همچنین نشان داد که بیشترین میزان کارایی مصرف آب در تیمار 50 درصد نیاز آبی در روش آبیاری قطره ای زیر سطحی به دست آمد. بیشترین عملکرد محصول نیز مربوط به روش آبیاری زیرسطحی با سطح تامین 50 درصد نیاز آبی گیاه و برای رقم شقایق (29782.7 کیلوگرم در هکتار) بود. به طور کلی، نتایج این آزمایش بیانگر آن است که کم آبیاری باعث کاهش شاخص های رویشی و افزایش کیفیت پس از برداشت ارقام گوجه فرنگی های مورد آزمایش شده است.

فلزات سنگین یک مشکل زیست محیطی مهم بوده و سبب نگرانی های بسیار جدی به دلیل خصوصیات سرطان زایی، تجزیه ناپذیری و تجمع بیولوژیکی شده است. بخش عمده ای از این مواد توسط گیاهان جذب شده و منجر به غیر فعال سازی برخی از آنزیم ها، ایجاد اختلال در انواع واکنش ها، کاهش تولید پروتئین و نیز بسیاری از اعمال سلولی را مختل و رشد و نمو را متوقف می سازند. هدف از این تحقیق مطالعه اثرات تیمار ناشی از کلرید جیوه و کادمیوم بر میزان پروتئین کل محلول در برگ، میزان قند محلول، غلظت اسید آمینه های پرولین، لیزین و متیونین به همراه آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز بر دو رقم تجن و گنبد گندم می باشد. در مرحله سه برگی گیاهچه ها با کلرید جیوه در چهار غلظت 5، 10، 15 و 20 میکرومولار و کلرید کادمیوم در دو غلظت 0.25 و 0.5 میلی مولار همراه با شاهد تیمار شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که در دو رقم گنبد و تجن، تیمار کلرید جیوه سبب کاهش معنی دار میزان قند محلول و آنزیم پلی فنل اکسیداز و افزایش میزان پروتئین کل، پرولین، لیزین و متیونین نسبت به تیمار شاهد گردید. در رقم گنبد با افزایش غلظت کلرید کادمیوم میزان پروتئین کل، قند محلول و لیزین کاهش و مقدار پرولین و متیونین افزایش یافت اما در رقم تجن نتیحه برعکس بود. در نتیجه رقم تجن متحمل تر از گنبد می باشد. همچنین در رقم گنبد با افزایش غلظت جیوه از فعالیت کاتالاز و پراکسیداز کاسته شد اما در تجن فعالیت این آنزیم ها افزایش یافت. با افزایش غلظت کادمیوم فعالیت این آنزیم ها نسبت به شاهد کاهش یافت. بنابراین این تحقیق نشان داد که تیمار کلرید کادمیوم و جیوه در حد میکرومولار و میلی-مولار نیز قادر بوده تا مکانیسم های دفاعی گیاه را تحریک و گیاه را در مقابل تنش ها متحمل تر سازد.

خشکی یکی از تنشهای محیطی است که اثرات مخربی بر اغلب مراحل رشد، ساختار و فعالیت اندامهای گیاه دارد. این آزمایش در سال 1392 به منظور مطالعه اثرهای تنش خشکی بر رشد رویشی و تغییرات بیوشیمیایی شش گونه زینتی شامل نیلوفر درختچهای (Ipomoeacarnea)، پانسانیا (Delonix regia)، شاهپسند درختچهای (Lantana camara)، کاغذی (Bougainvillea glabra)، ناترک (Dodonaea viscosa) و شمشاد اهوازی (Clerodendron inerme) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به مرحله اجرا در آمد. تنش خشکی از طریق توقف آبیاری، شروع و تا پژمردگی برگها ادامه یافت. نمونههای شاهد بطور منظم، آبیاری گردید. در نهایت میزان رشد شاخساره، محتوای نسبی آب برگ، محتوای رنگدانهای (کلروفیل b، a و کارتنوئید) و پرولین نمونه های شاهد و تنش دیده اندازهگیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده، تنش خشکی رشد رویشی گیاه را در بیشتر گونه های مورد بررسی کاهش داد. رشد طولی ناترک نسبت به سایر گونه ها کمتر تحت تاثیر قرار گرفت. محتوای نسبی آب برگ، محتوای رنگدانه ای (کلروفیل b، a و کارتنوئید) در تمام گونههای تیمار شده نیز کاهش معنیداری نسبت به شاهد نشان داد. نیلوفر درختچه ای و ناترک اختلاف کلروفیل کمتری نسبت به شاهد نشان دادند. در تمام گونه ها، میزان پرولین بطور قابل توجهی در پاسخ به خشکی افزایش یافت. پانسانیا و شاهپسند بیشترین افزایش محتوای پرولین را نشان دادند. به طور کلی واکنش گیاهان به تنش خشکی بسته به نوع گیاه متفاوت بود. پاسخ برخی به صورت کاهش رشد در حالیکه در برخی محتوای کلروفیل کاهش می یافت.

این مطالعه به منظور تعیین پاسخ برخی پارامتر های فیزیولوژیکی ذرت دانه ای در هیبرید سینگل کراس 704 به تغییرات غلظت هورمون های سیتوکینین و اکسین در شرایط تنش خشکی اجرا شد. آزمایش در سه محیط جداگانه، شامل محیط بدون تنش خشکی، تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی انجام شد. هورمون های سیتوکینین در سه غلظت (صفر، 50 و 100 میلی گرم در لیتر) در مرحله هشت تا ده برگی و اکسین در سه غلظت (صفر، 10 و 20 میلی گرم در لیتر) در مرحله ظهور ابریشم در سه تکرار بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 1392 اجرا شد. تنش خشکی در مرحله رشد زایشی باعث کاهش کلروفیل a و b به ترتیب با میانگین 28.13 و 37.93 درصد شد. مصرف هورمون سیتوکینین با غلظت 50 میلی گرم در لیتر کلروفیل a را به مقدار 37.73 درصد افزایش داد و تولید اسید آمینه پرولین به مقدار 16.58 درصد کاهش داد و همچنین هورمون اکسین با غلظت 10 و 20 میلی گرم در لیتر به ترتیب باعث افزایش کلروفیل a به میزان 22.78 درصد و کاهش پرولین به میزان 18.02 درصد شد. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، به نظر می رشد بهترین غلظت مصرف دو هورمون سیتوکینین و اکسین برای ممانعت از وقوع تنش در گیاه به ترتیب 50 و 20 میلی گرم در لیتر باشد، در این حالت کمترین غلظت اسید امینه پرولین با میانگین 92.08 میکرومول بر گرم تولید شد.

نخود حساسیت بالایی به تنش شوری دارد. جهت به حداقل رساندن اثرات مخرب شوری از ترکیبات مختلفی استفاده می شود. در این پژوهش اثر جیبرلین بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی دو رقم نخود ایرانی (جم و کاکا) تحت تنش شوری بررسی شده است. نتایج نشان داد که تنش شوری با غلظت 80 میلی مولار محتوای پروتئین و کلروفیل ها (کلروفیل های a، b) را در هر دو رقم مورد مطالعه کاهش و کاروتنوئیدها را در رقم کاکا کاهش و در رقم جم افزایش می دهد. همچنین فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز را افزایش و کاتالاز را کاهش می دهد. در حالیکه در گیاهان تحت تیمار جیبرلیک اسید (10 و 20 میکرومولار) و شوری (80 میلی مولار) محتوای پروتئین و رنگیزه ها به طور معنی داری (P<0.001) افزایش داشته و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز کاهش و فعالیت آنزیم کاتالاز نیز افزایش نشان داد. این یافته ها حاکی از آن است که جیبرلین موجب بهبود اثرات سوء نمک در گیاه نخود به خصوص در رقم کاکا می شود.