پژوهش های آموزش و یادگیری (دانشور رفتار)
سال:1397 | دوره:15 | شماره:1 (پیاپی 27) |تعداد مقالات:8

هدف پژوهش حاضر پیش بینی ابعاد اضطراب ریاضی بر مبنای باورهای فراشناختی در میان دانش آموزان تیزهوش دبیرستانی بود. بدین منظور از بین 928 نفر دانش آموز دبیرستانی جامعه پژوهش، تعداد 183 نفر دانش آموز (87 دختر و 96پسر) با روش نمونه گیری هدفمند طی آزمون هوشی اوتیس (هوشبهر 120 و بالاتر) انتخاب شدند. از مقیاس اضطراب ریاضی و پرسشنامه باورهای فراشناختی به عنوان ابزارهای پژوهش استفاده شد. روایی ابزارها از طریق تحلیل عاملی و پایایی آن ها به وسیله محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، به دست آمد. نتایج حاکی از روایی و پایایی قابل قبول ابزارها بود. تحلیل داه ها به کمک محاسبه ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه صورت گرفت. نتایج نشان داد؛ بین ابعاد باورهای فراشناختی و ابعاد اضطراب ریاضی، همبستگی معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد؛ باورهای منفی درباره کنترل ناپذیری افکار و خطر، می تواند ابعاد اضطراب درس ریاض، اضطراب امتحان ریاضی و نگرانی درباره عملکرد ریاضی را تبیین نماید همچنین اطمینان شناختی اضطراب درس ریاضی و خودآگاهی شناختی، بعد احساس منفی در باره ریاضی را تبیین می کند. قوی ترین پیش بینی کننده ابعاد اضطراب ریاضی در میان دانش آموزان تیزهوش، بعد باورهای منفی درباره کنترل ناپذیری افکار و خطر بود. جنسیت از عوامل پیش بینی کننده اضطراب امتحان ریاضی بود. پژوهش نشان داد؛ با افزایش باورهای فراشناختی منفی، اضطراب ریاضی نیز افزایش می یابد. کاربست یافته های فوق، ایجاد تغییر در ارزیابی ها و باورهای منفی دانش آموزان تیزهوش و فراهم ساختن راهبردهای جانشینی برای مقابله با باورهای منفی است.

یکی از نظریه هایی که انگیزش را به صورت مدل هدف چندگانه در نظر می گیرد، نظریه سرمایه گذاری شخصی مائر است. این نظریه چار چوب مفیدی برای ارزیابی ماهیت چندبعدی و سلسله مراتبی هدف های انگیزش، فراهم می آورد. هدف مطالعه حاضر بررسی ساختار چندبعدی و سلسله مراتبی جهت گیری هدف پیشرفت بود. جامعه آماری دانش آموزان دوره متوسطه شهر شیراز بودند. نمونه ای به حجم 835 دانش آموز (420 پسر، 415 دختر) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای، انتخاب شد. شرکت کنندگان پرسشنامه انگیزش مدرسه را تکمیل کردند. مدل های مرتبه اول و مرتبه های بالاتر با روش تحلیل عامل تاییدی آزمون شدند. نتایج تحلیل عامل تاییدی نشان داد؛ داده ها با مدل مبتنی بر هشت عامل مرتبه اول با چهار عامل مرتبه دوم برازش مناسب تری دارند. تحلیل اعتبار با روش آلفای کرونباخ نشان داد؛ هفت عامل تکلیف (0. 7)، تلاش (0. 8)، رقابت (0. 81)، قدرت اجتماعی (0. 84)، نگرانی اجتماعی (0. 78)، تمجید (0. 83) و جایزه گرفتن (0. 89)، هماهنگی درونی مناسب دارند. دامنه همبستگی بین عامل های مرتبه یکم از 0. 26 (تکلیف-قدرت اجتماعی و نگرانی اجتماعی-جایزه گرفتن) تا 0. 62 (تکلیف-تلاش) بود. یافته های پژوهش ساختار نظری قوی و یک ابزار برای پژوهش های آتی حوزه انگیزش مدرسه، فراهم می کند.

اجتناب ناپذیری شکل گیری سریع دانشگاه های نسل سوم (نوآور و کارآفرین) زمینه ساز پژوهش در جهت شناخت عوامل و شاخص های دانشگاه فوق، شده است. پژوهش در راستای مفاهیم جدید راه یافته به ادبیات دانشگاهی ازجمله؛ جهانی و بین المللی شدن آموزش، تجاری سازی ایده های دانشگاهی و مشارکت دانشگاه ها در اشتغال دانش آموختگان، مترصد ارائه مدلی برای سنجش آمادگی موسسه های آموزش عالی برای تبدیل شدن به دانشگاه نسل سوم، بوده است. براساس چارچوب مفهومی مستخرج از ادبیات نظری و با بهره گیری از پرسشنامه، دیدگاه اعضای هیات علمی گردآوری شد. حسب آزمون های آماری، کفایت نمونه جهت انجام تحلیل عاملی مورد تائید قرار گرفت. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد؛ مقدار ارزش ویژه برای عامل اول 34. 416، عامل دوم 6. 203، عامل سوم 5. 247، عامل چهارم 2. 802، عامل پنجم 2. 067، عامل ششم 1. 830، عامل هفتم 1. 522 و عامل هشتم 1. 400 بوده است. در مجموع کل واریانس تبیین شده عوامل 70. 692 درصد از واریانس 76 گویه را تبیین نمود. نتایج به دست آمده در خصوص وضعیت آمادگی مطالعه مورد، برای تبدیل شدن به دانشگاه نسل سوم، نشان داد؛ در شاخص های اهداف و رسالت، مدیریت و رهبری، ویژگی های کارآفرینی اساتید، ویژگی های کارآفرینی کارکنان و دانشجویان وضعیت مطلوب است و در خصوص شاخص های واحدهای داخلی و ساختار، ارتباط با صنایع، تجاری سازی و بین المللی شدن آموزش، تلاش مضاعف ضروری است.

هدف پژوهش ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش شایستگی حرفه ای معلمان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش کلیه معلمان دوره ابتدایی مدارس شهر کرمان بودند که از میان آنان نمونه ای به حجم 300 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار سنجش شایستگی حرفه ای معلمان بر اساس مبانی نظری و پیشینه پژوهش با 60 گویه ساخته شد. ابتدا از طریق تحلیل عاملی اکتشافی، عامل های زیربنایی ابزار شناسایی و سپس با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی، ساختار عاملی ابزار مورد تائید قرار گرفت. ابزار نهایی 30 گویه دارد که شامل سه عامل؛ برنامه ریزی برای آموزش، اخلاق و مسئولیت حرفه ای و مدیریت منابع است. ضریب آلفای کرونباخ برای عامل های زیربنایی به ترتیب 0. 86، 0. 92 و 0. 90 به دست آمد. شاخص های پایایی گویه و پایایی مرکب بیانگر پایایی مناسب ابزار است. علاوه بر تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی، نتایج روایی همگرا و تفکیکی نیز نشان دادند که ابزار از روایی قابل قبول برخوردار است. سرانجام، نتیجه گیری شد که این ابزار می تواند جهت سنجش شایستگی حرفه ای معلمان، مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی معلمان راهنما در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شاهد و ایثارگر طرح پراکنده استان آذربایجان غربی بود. روش پژوهش علی-مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش؛ کلیه دانش آموزان شاهد و ایثارگر طرح پراکنده استان آذربایجان غربی به تعداد 270 نفر، کلیه دانش آموزان شاهد و ایثارگر مشغول به تحصیل در مدارس شاهد استان به تعداد 305 و 540 نفر از دانش آموزان غیرشاهد مدارس عادی بوده است. حجم نمونه شامل 30 نفر از هر گروه و روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده است. برای یکسان سازی افراد نمونه آماری (دانش آموزان شاهد طرح پراکنده) با گروه های گواه (دانش آموزان غیر شاهد و دانش آموزان شاهد و ایثارگر مشغول به تحصیل در مدارس شاهد) از آزمون هوش ریون، استفاده شد ضمن این که در گمارش تصادفی افراد طبقه اقتصادی آنان مد نظر قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده، آزمون های استاندارد پیشرفت تحصیلی آموزش و پرورش بود. تحلیل داده با استفاده از شاخص های توصیفی و آزمون T انجام شد. نتایج نشان داد؛ پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس عادی به طور معنی دار بیشتر از دانش آموزان شاهد طرح پراکنده است. اختلاف معنادار بین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان طرح پراکنده در دروس عربی، ریاضی، علوم و زبان انگلیسی وجود ندارد. تفاوت معنادار بین نمرات دروس عربی، علوم و زبان انگلیسی دانش آموزان دختر و پسر طرح پراکنده وجود ندارد اما در درس ریاضی عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر بالاتر از دانش آموزان پسر است.

ه‍ دف پ‍ ژوه‍ ش ح‍ اض‍ ر ب‍ ررس‍ ی م‍ ی‍ زان ت‍ وج‍ ه ب‍ ه مولفه های اساسی آموزش شهروندی در محتوای ک‍ ت‍ اب ه‍ ای درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی می باشد. جامعه پژوهشی شامل چهار عنوان کتاب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 97-1396 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شده اند. ابزار اندازه گیری سیاهه تحلیل محتوا بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد بررسی قرار گرفته اند. ع‍ م‍ ده ت‍ ری‍ ن ی‍ اف‍ ت‍ ه ه‍ ای پ‍ ژوه‍ ش بیانگر آن است که: 1. از مجموع بررسی مدارک و مستندات مرتبط با آموزش شهروندی، پنج مولفه اساسی مشارکت فعال، مسئولیت پذیری و تعهد، انتقادگری و انتقادپذیری، قانون مداری و وطن دوستی احصاء شده است. 2. در م‍ ج‍ م‍ وع 298 مرتبه به مولفه های اساسی آموزش شهروندی توجه شده است که میزان فراوانی آن در کتاب های درسی پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم به ترتیب 82، 55، 89، 72 می باشد. 3. در بین مولفه های مورد بررسی مسئولیت پذیری و تعهد با میزان بار اطلاعاتی 0. 992 و ضریب اهمیت 0. 21 بیش ترین و وطن دوستی با میزان بار اطلاعاتی 0. 908 و ضریب اهمیت 19. 2 کم ترین توجه را به خود اختصاص داده اند.

هدف پژوهش حاضر معرفی دیدگاه های تربیتی مبتنی بر نظریه انتقادی است. تحقیق درصدد است با تکیه بر دیدگاه های پائولو فریره و هنری ژیرو، عناصر برنامه درسی و مولفه های یاددهی-یادگیری را استخراج، تحلیل و مقایسه نماید. مقاله به بررسی و مقایسه؛ مبانی فلسفی آموزش و پرورش انتقادی، اهداف تربیتی، روش تربیتی، نقش معلم و دانش آموز، محتوای آموزشی و ارزشیابی از دیدگاه فریره و ژیرو پرداخته است. روش تحقیق کیفی مبتنی بر شیوه تحلیلی-تطبیقی با اتکاء بر مدل جرج بردی است. تشابه و تفاوت دلالت های تربیتی تعلیم و تربیت انتقادی فریره و ژیرو مورد اشاره قرار گرفته و در پایان نقد هریک آورده شده است. نتایج نشان داد؛ فریره به تعلیم و تربیت انتقادی مرتبط با توسعه آگاهی انتقادی توجه می کند و روش آموزش طرح مساله را برای رسیدن به هدف پیشنهاد می کند و ژیرو ادعا می کند که آموزش و پرورش ذاتا روندی سیاسی دارد و مدارس از طریق برنامه درسی پنهان، سلطه آموزشی را تحکیم و معلمان به عنوان روشنفکران تحول آفرین، محسوب می شوند. مقوله های؛ رهایی، نقد، دگرگونی، روشنگری، خرد و عمل متفکرانه محور نظریه پردازی های آن ها را تشکیل می دهد. متفکران تعلیم و تربیت انتقادی چون فریره و ژیرو با ارائه تحلیل هایی درباره موسسه ها و موقعیت های آموزشی، اصطلاحات و نظریه هایی مانند؛ سلطه آموزشی، آگاهی انتقادی، نظریه بازتولید، نظریه مقاومت، تعلیم و تربیت مرزی، برنامه درسی پنهان و تعلیم و تربیت رهایی بخش را ابداع کرده اند که در گفتمان های تربیتی معاصر به وفور یافت می شود.

هدف پژوهش حاضر، درآمدی بر آموزه های پارادایم فرامتن در فرایند یاددهی-یادگیری و نقد آن است. برای نیل به هدف پژوهش از سه روش؛ تحلیل مفهومی، استنتاجی و انتقادی به منظور تحلیل و نقد پارادایم فرامتن، استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد؛ فرامتن به جای متن شفاهی، متن نوشتاری را مورد تاکید قرار داده و به عنوان پارادایم جدید با کسب تجربه های متنوع، امکان تبادل نظر و گفتگو و نمایان شدن روش های متنوع تدریس در تعلیم و تربیت، می تواند نقش تسهیل گری داشته باشد. این پارادایم در عرصه یادگیری و تحول دانشی، دارای دلالت هایی چون؛ عبور از نظام معرفتی سنتی در فرایند یاددهی-یادگیری، ترغیب یادگیرنده به ساختن معنا از راه گفتگوی دیالکتیکی، امکان بازنمایی مفهومی برای یادگیرنده، دسترسی و بازیابی بهتر اطلاعات در یادگیری، تولید مرزهای نو برای دانش و فرصت هایی برای یادگیری مبتنی بر کاوش و تغییرات در فضای کلاسی می باشد. اما در این پارادایم، چالش هایی نیز دیده می شود که شامل؛ ساخت زدایی در فرایند یاددهی-یادگیری، گذر از مهارت خواندن به سوی نوشتن، نسبیت محوری و کثرت گرایی، فضای بی تعین در عرصه پژوهش های تربیتی، توده واری و نا اصیل شدن فراگیران است.