مجله دانشگاه علوم پزشکی قم
سال:1399 | دوره:14 | شماره:7 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: چاقی و کمبود ویتامین D عوامل خطرزای مهمی برای بیماری های مزمن کلیوی محسوب می شوند. استفاده از مداخله های دارویی ایمن و کم خطر برای کاهش یا پیشگیری از بیماری های مزمن توصیه می شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر تمرینات پیلاتس و ویتامین D بر شاخص های عملکرد کلیوی در مردان دارای اضافه وزن بود. روش بررسی: این مطالعه نیمه تجربی روی 50 مرد دارای اضافه وزن 45 تا 55 ساله انجام شد. آزمودنی ها به صورت در دسترس انتخاب و سپس به طور تصادفی به گروه های تمرین پیلاتس، تمرین پیلاتس+ویتامین D، ویتامین D و کنترل تقسیم شدند. گروه های تمرین و ترکیبی، 8 هفته تمرینات پیلاتس را (با شدت 50 تا 70 درصد ضربان قلب ذخیره، 3 جلسه در هفته) انجام دادند. گروه های ویتامین D و ترکیبی، 50هزار واحد ویتامین D در هفته مصرف کردند. سطوح اوره، اسیداوریک، کراتینین و میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR: Glomerular Filtration Rate) قبل و پس از مداخله ها اندازه گیری شد. برای تحلیل داده ها از آزمون های t زوجی، آنوای یک طرفه و کروسکال والیس استفاده شد (05/0>P). یافته ها: بر اساس یافته ها 8 هفته تمرین پیلاتس، مصرف ویتامین D و مداخله ترکیبی با افزایش سطوح فیلتراسیون گلومرولی و کاهش اوره، اسیداوریک و کراتینین همراه بود (05/0>P). همچنین مداخله ترکیبی با تغییرات بیشتر این متغیرها در مقایسه با دو مداخله درمانی دیگر همراه بود (05/0>P). نتیجه گیری: به نظر می رسد هر دو مداخله مصرف ویتامین D و تمرین پیلاتس ممکن است به بهبود عملکرد کلیوی افراد داری اضافه وزن با وضعیت غیرنرمال ویتامین D، به واسطه افزایش میزان فیلتراسیون گلومرولی، کاهش سطوح اوره، اسیداوریک و کراتینین منجر شوند، اما مداخله ترکیبی تأثیرات بیشتری دارد.

زمینه و هدف: کانال های مندیبل دوشاخه یکی از تنوعات آناتومیکی در کانال های مندیبولار تحتانی است که عدم توجه به آن می تواند باعث بروز عوارضی مانند بی حسی و خون ریزی حین درمان های دندان پزشکی شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی شیوع وجود کانال های دوشاخه و ارتباط آن با موقعیت و پهنای کانال اصلی در رادیوگرافی های پانورامیک جمعیتی از شهر قم است. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، مقطعی و گذشته نگر، رادیوگرافی پانورامیک 2415 نفر (1320 زن و 1095 مرد) با بازه سنی 18 تا 86 سال بررسی شد که در سال 1398 به دانشکده دندان پزشکی و درمانگاه دندان پزشکی سلامت قم مراجعه کردند. رادیوگرافی ها از نظر وجود کانال مندیبل دوشاخه در سمت راست و چپ و همچنین اندازه گیری پهنا و فاصله کانال ها با استفاده از نرم افزار Scanora ارزیابی شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آمار تحلیلی (آزمون کای دو، آزمون تی مستقل و آزمون من ویتنی) استفاده شد و05/0 P< معنادار تلقی شد. یافته ها: نتایج نشان داد شیوع کانال های مندیبل دوشاخه در 64 نفر (6/2 درصد) بود. سه نفر (1/0 درصد) کانال مندیبولار دوشاخه دوطرفه داشتند و به این ترتیب تعداد کل کانال های دوشاخه 67 مورد شناسایی شد. شایع ترین نوع کانال های مندیبل دوشاخه، نوع 2 بود. همچنین رابطه معناداری بین سن، جنس، پهنا و فاصله تا بوردر تحتانی مندیبل با وجود کانال های مندیبل دوشاخه یافت نشد. نتیجه گیری: شیوع کانال مندیبل دوشاخه در تصاویر پانورامیک رابطه معناداری با سن، جنس، پهنای کانال و فاصله تا بوردر تحتانی مندیبل نداشت.

زمینه و هدف: خرید راهبردی در خدمات بهداشتی و درمانی یکی از مؤلفه های مهم در بهبود عملکرد نظام سلامت و یکی از مهم ترین موضوعات در اصلاح سیستم سلامت در سراسر جهان است. خرید سنتی (منفعل) به دلیل مشکلاتی از قبیل کارایی پایین در سیستم بهداشت و درمان، نداشتن منابع هدفمند، ناکارآمدی منابع و عدالت ضعیف در دسترسی به خدمات نقاط ضعف دارد. سازمان بهداشت جهانی برای حل این مشکلات، خرید راهبردی را به عنوان یک فعالیت اصلی برای بهبود عملکرد سیستم سلامت معرفی کرده است. ازاین رو مطالعه حاضر با هدف بررسی چالش ها و مشکلات خرید راهبردی بخش سلامت انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع کیفی است که به منظور جمع آوری اطلاعات، ابتدا قوانین و سیاست های بالادستی در حوزه خرید راهبردی در ایران بررسی شد. در مرحله بعد با 25 نفر از سیاست گذاران نظام سلامت در خصوص چالش های خرید راهبردی و اقدامات انجام شده مصاحبه شد. داده ها به روش تحلیل محتوا و با استفاده از نرم افزار MAXQDA نسخه 10 تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: طی تحلیل وضعیت موجود در 5 بعد خرید راهبردی، 21 موضوع و 57 زیرموضوع طبقه بندی شد. مهم ترین موضوعات در بین یافته ها موضوع تولیت و حاکمیت با بیشترین فراوانی 62 درصد و نظام اطلاعات سلامت با فراوانی 47 درصد است. با تحلیل یافته های پژوهش 52 چالش شناسایی و بررسی شد. نتیجه گیری: با وجود تمام مزایای خرید راهبردی، اثربخشی آن مبتنی بر اجرای موفق و همکاری مؤثر همه ذی نفعان است. علاوه بر این، ممکن است لازم باشد خرید راهبردی انجام شود که با شرایط هر کشور و نیازهای جامعه مطابق است؛ لذا ایجاد زیرساخت های لازم و مرتفع کردن چالش ها برای اجرای بهینه آن در کشور ما ضروری است.

زمینه و هدف: امروزه بیماری فشارخون یکی از شایع ترین اختلالات قلبی و عروقی است که در جوامع روبه توسعه افزایش چشمگیری دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین سهم وابستگی بین فردی و حمایت اجتماعی با میانجیگری امید در تاب آوری بیماران مبتلابه فشارخون بالا انجام شد. روش بررسی: جامعه آماری پژوهش شامل تمام بیماران مبتلابه فشارخون بالا بود که به مراکز درمانی شهر تهران مراجعه کرده بودند. گروه نمونه 250 نفر از مراجعه کنندگان مبتلابه فشارخون بودند که به مراکز درمانی موردنظر مراجعه داشتند. این گروه به صورت داوطلبانه و به روش نمونه گیری قضاوتی و هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه های تاب آوری، حمایت اجتماعی، امید و وابستگی بین فردی بود. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام شد. یافته ها: یافته ها پژوهش حاضر نشان داد حمایت اجتماعی و وابستگی بین فردی بر تاب آوری بیماران مبتلابه فشارخون بالا تأثیر مثبتی دارد. همچنین متغیر امید نیز بر تاب آوری بیماران مبتلابه فشارخون بالا تأثیر مثبت دارد. همچنین تأثیر غیرمستقیم حمایت اجتماعی بر تاب آوری نیز نشان داده شده است. متغیرهای وابستگی بین فردی، حمایت اجتماعی و امید بر تاب آوری اثرات مستقیم معناداری دارد، درحالی که هر دو متغیر وابستگی بین فردی و حمایت اجتماعی بر تاب آوری اثر غیرمستقیم دارند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از این است که در بیماران مبتلابه فشارخون بالا امید می تواند بین حمایت اجتماعی و تاب آوری نقش میانجی داشته باشد و در افزایش تاب آوری در این بیماران نقش مؤثری ایفا کند.

زمینه و هدف: سلامت در جامعه امروزی نقش اساسی دارد و هسته اصلی و مرکزی توسعه انسانی تلقی می شود. بدیهی است که سلامتی نگرانی اولیه همه ماست و دستیابی به سلامتی و نگهداری آن مستلزم همکاری تمام ارگان ها ازجمله رسانه های جمعی است؛ بنابراین، این مطالعه با هدف تعیین نگرش خانواده های ساکن شهر قم نسبت به برنامه های سلامت محور صداوسیما و ارتباط آن با عملکرد بهداشتی آن ها انجام شد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی با مشارکت خانواده های ساکن شهر قم در سال 1397 انجام شد. با استفاده از نمونه گیری چندمرحله ای و فرمول حجم نمونه، تعداد 310 نفر از خانواده ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. در این مطالعه از ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسش نامه محقق ساخته مربوط به بررسی میزان استفاده از برنامه های سلامت محور صداوسیما، نگرش نسبت به برنامه های سلامت محور صداوسیما و عملکرد بهداشتی استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 و آزمون های تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون، کای اسکوئر، آنووا و آزمون های تعقیبی توکی و LSD تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد 2/43 درصد (134 نفر) اصلاً و 29 درصد (90 نفر) کمتر از یک ساعت از برنامه های سلامت محور تلویزیون و رادیو در طول شبانه روز استفاده می کنند. یافته های مطالعه نشان داد ارتباط معنی داری بین استفاده از برنامه های سلامت محور رادیو و تلویزیون با نگرش (023/0=P) و عملکرد بهداشتی (001/0>P) افراد وجود دارد. همچنین بین نگرش نسبت به استفاده از برنامه های سلامت محور رادیو و تلویزیون و عملکرد بهداشتی افراد ارتباط معناداری وجود دارد (001/0>P). نتیجه گیری: بین میزان استفاده از برنامه های سلامت محور تلویزیون و رادیو با نگرش و عملکرد بهداشتی افراد ارتباط معناداری وجود دارد. پیشنهاد می شود مسئولان رسانه ملی و برنامه سازان تلویزیون بر اساس نیازسنجی به تولید برنامه با شیوه های به روز، به منظور ترویج فرهنگ استفاده از برنامه های سلامت محور صداوسیما اقدام کنند.

زمینه و هدف: درپیش گرفتن رفتارهای پیشگیرانه برای کاهش شیوع و شدت عوارض بیماری کووید 19 ضروری است. دانش، نگرش و ادراکات فرد از متغیرهای تبیین کننده اتخاذ رفتار هستند. هدف پژوهش حاضر تعیین دانش، ادراک، نگرش و برخی فاکتورهای همراه با رفتارهای پیشگیرانه از کووید 19 در شهروندان قم در خصوص این بیماری است. روش بررسی: این پژوهش توصیفی-مقطعی در میان 2هزار و 423 نفر از مردم شهر قم در سال 1399 با روش نمونه گیری خوشه ای انجام شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته آنلاین جمع آوری شد. پرسش نامه شامل 20 سؤال برای ارزیابی دانش، 5 سؤال تهدید درک شده، 6 سؤال نگرش و 13 سؤال رفتارهای پیشگیرانه بود. یافته ها: میانگین نمره دانش 5/94 درصد، نگرش 05/93 درصد، تهدید درک شده 76/92 درصد و رفتارهای پیشگیرانه 42/88 درصد بود. بین رفتارهای پیشگیرانه با دانش و نگرش ارتباط مستقیم و معنی داری وجود داشت و نگرش قوی ترین پیش بینی کننده رفتار بود (001/0>P، 362/0=B). نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد مردم قم سطح بالایی از دانش، ادراک و رفتارهای پیشگیری کننده ای نسبت به بیماری کووید 19 دارند.

زمینه و هدف: در ایران بیماری های قلبی عروقی رتبه اول را از نظر مرگ ومیر به خود اختصاص داده است. بیماری های قلبی عروقی به سقوط خانوادهها در ورطه فقر منجر می شود و وضعیت بدتری از بیماری را ایجاد می کند. سیاست گذاران نظام سلامت برای تصمیمگیری به منظور تخصیص بهینه منابع، نیازمند آگاهی از هزینه های این بیماری ها هستند. هدف از مطالعه حاضر برآورد بار اقتصادی بیماری های قلبی عروقی در بیمارستان های منتخب شهر یزد بود. روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی، تحلیلی و مقطعی انجام شد. در این مطالعه بار اقتصادی بیماری های قلبی عروقی با روش هزینه بیماری (cost-of-illness) و بر اساس روش سرمایه انسانی برآورد شد. بر اساس محتوا و هدف در این مطالعه از رویکرد مبتنی بر شیوع استفاده شد. به منظور انجام این مطالعه از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری افراد مبتلابه بیماریهای قلبی عروقی مراجعه کننده به بیمارستان های مطالعه شده در شهر یزد بودند. روش نمونه گیری تصادفی بود و حجم نمونه 200 نفر محاسبه شد. تجزیه وتحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و اکسل انجام شد. یافته ها: 5/41 درصد از بیماران مرد و 5/58 درصد زن بودند. هزینه کل مستقیم پزشکی 26میلیون و 184هزار و 130 ریال و هزینه کل مستقیم غیرپزشکی 11میلیون و 521هزار و 250 ریال برای هر بیمار محاسبه شد. بار اقتصادی بیماری های قلبی عروقی با نرخ تنزیل 3 درصد، 16 تریلیون و 721میلیارد و 997میلیون و 317هزار و 485 ریال و با نرخ تنزیل 5 درصد، 11 تریلیون و 819میلیارد و 209میلیون و 806 هزار و 581 ریال به دست آمد. نتیجه گیری: بیماری های قلبی عروقی هزینه بسیار هنگفتی را بر جامعه تحمیل می کنند. بهترین راه مقابله با این بیماری ها و درنتیجه کاهش هزینه ها، تغییر و اصلاح رفتارهای خطرآفرین است که بیمار را آسیب ناپذیر می کند.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین راه های انتقال بیماری COVID-19، از طریق قطرات تنفسی و تماس شخص به شخص است. ACE2 یکی از رسپتورهای این ویروس است که در حفره دهان و علی الخصوص روی سلول های اپیتلیال زبان به فراوانی وجود دارد. ویروس با اتصال به رسپتور خود در دهان می تواند باعث آلوده شدن فرد و انتقال بیماری به سایر افراد شود. دهان شویه ها یکی از روش های ارتقای بهداشت دهان، کاهش التهاب لثه و پریودونتیت هستند و برخی از آن ها خاصیت ضدویروسی و ضدباکتریایی دارند. هدف از این مطالعه مرور مقالات مرتبط با دهان شویه های مؤثر بر ویروس SARS-CoV-2 (عامل بیماری COVID-19) و ویروس های هم خانواده آن است. روش بررسی: این مطالعه نوعی مرور سریع بر پایه گایدلاین های پریسما (PRISMA) است. پایگاه های اطلاعاتی مانند PubMed، Scopus، Web of Science و Google Scholar با کلیدواژه های مناسب جست وجو شدند. هیچ محدودیتی از نظر تاریخ، نوع انتشار و زبان در جست وجو لحاظ نشد. در کل 47 مقاله یافت شد که نهایتاً با لحاظ کردن معیارهای ورود، 9 مقاله استخراج و بر اساس اهداف بررسی شدند. یافته ها: از بین 9 مقاله، 6 مورد به صورت In vitro (به صورت خارج بدنی) و 2 مورد به صورت In vivo (به صورت داخل از بدنی) اجرا شده اند. نتایج مقالات In vitro حاکی از تأثیر مثبت دهان شویه بتادین در کاهش لود ویروس های خانواده کرونا بود، ولی کلرهگزیدین اثر معنی داری در این رابطه نداشت. در دو مقاله In vivo، پژوهشگران اثر این دو دهان شویه را روی ویروس SARS-CoV-2 ارزیابی کرده اند و بر اساس نتایج هر دو دهان شویه تأثیر مثبت در کاهش لود این ویروس داشتند. نتیجه گیری: استفاده از دهان شویه های بتادین و کلرهگزیدین، کاهش لود ویروس SARS-CoV-2 را در پی دارد و با جلوگیری از انتقال آن از طریق بزاق و حفره دهان می تواند در پیشگیری از این بیماری نقش داشته باشد.