فرآوری و نگهداری مواد غذایی
سال:1398 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

سابقه و هدف: در فناوری میدان الکترواستاتیک با ولتاژ بالا با اعمال یک میدان الکتریکی بین دو الکترود نقطه ای و صفحه ای، جریان هوای موجود در سطح ماده غذایی یونیزه شده و جریان حجمی از هوا موسوم به باد کرونایی شکل می گیرد که با ایجاد اغتشاش در لایه مرزی سطح فراورده موجب افزایش انتقال حرارت می شود. در این فناوری، تولید اوزون به دنبال تخلیه کرونایی و یونیزه شدن هوا، می تواند موجب کاهش رشد میکروبی شود. از سوی دیگر، از آ نجایی که اوزون اکسنده ای قوی می باشد، خطر اکسیداسیون چربی فراورده نیز وجود دارد. هدف از این پژوهش استفاده از میدان الکترواستاتیک ولتاژ بالا به منظور رفع انجماد گوشت سینه مرغ و بررسی اثر آن بر رشد میکروبی و اکسیداسیون چربی نمونه های رفع انجماد شده می باشد. مواد و روش ها: ابتدا گوشت سینه مرغ تازه با قالب طراحی شده و تیغ های تیز به قطعات مساوی3 cm 2×2×2 قطعه بندی گردید و سپس در بسته های پلی اتیلنی بسته بندی شده و با استفاده از تونل انجماد 30-درجه سانتی گراد با سرعت هوای یک متر بر ثانیه منجمد شدند. سپس، در دمای 18-درجه سانتی گراد تا زمان آزمایشات نگهداری شدند. رفع انجماد قطعات منجمد تحت میدان الکترواستاتیکی در سه ولتاژ انتخابی (بین شروع جریان کرونا و تخلیه الکتریکی) و در فواصل الکترودی معین 3، 5/4 و 6 سانتی متر انجام شد. یک نمونه نیز به عنوان نمونه کنترل با استفاده از روش هوای ساکن در همان شرایط و بدون اعمال ولتاژ رفع انجماد گردید. اکسیداسیون چربی در نمونه های گوشت سینه مرغ با اندازه گیری شاخص مالون دی آلدهید طی دوره نگهداری به مدت یک هفته پس از رفع انجماد در فواصل زمانی روزهای اول، سوم، پنجم و هفتم نگهداری در دمای یخچال بررسی شد. شمارش کلی میکروارگانیسم ها توسط کشت پورپلیت در دمای 30 درجه سانتی گراد به مدت 72 ساعت طی روزهای اول، سوم و ششم نگهداری در دمای یخچال انجام شد و شمارش باکتری های سرمادوست توسط کشت سطحی در دمای 5/6 درجه سانتی گراد طی دوره نگهداری 10 روزه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: با بررسی سینتیک واکنش اکسیداسیون چربی نمونه سینه مرغ رفع انجماد شده توسط مدل درجه صفر، ثابت سرعت واکنش در تیمارهای مختلف تعیین شد. ثابت سرعت واکنش در قدرت های پایین میدان (kV/cm 5/1) با نمونه کنترل اختلاف معنی داری نشان نداد، در حالی که تحت قدرت های بالاتر (kV/cm 25/2 و 3) این میزان افزایش یافت. به طور کلی، با افزایش ولتاژ و کاهش فاصله الکترودی، سرعت تشکیل مالون دی آلدهید سینه مرغ رفع انجماد شده طی نگهداری افزایش یافت. این در حالی است که در ولتاژ های شروع کرونا، ثابت سرعت تشکیل مالون دی آلدهید از نمونه های رفع انجماد شده در دمای محیط و بدون اعمال ولتاژ کمتر بود. نتایج بررسی رشد میکروبی نشان داد که شمارش کلی باکتری ها در نمونه های تحت ولتاژ نسبت به نمونه کنترل و گوشت تازه طی دوره نگهداری شش روزه کاهش یافت. شمارش کلی باکتری ها در مورد نمونه کنترل به تدریج ازcfu/g 105× 07/1 در روز اول به cfu/g 106×82/7 در روز ششم و در نمونه های تحت ولتاژ 8 و 10 کیلوولت، به ترتیب از cfu/g 104×5 و cfu/g 104 ×36/3 به cfu/g 106 ×36/1 و cfu/ g 106×1طی دوره نگهداری رسید. این در حالی است که شمارش کلی در نمونه گوشت تازه از cfu/g 104× 73/9 در روز اول به cfu/ g 106×6 در روز ششم افزایش یافت. از سوی دیگر نگهداری ده روزه در دمای 0C 5/6، حاکی از کاهش قابل ملاحظه (P<0. 05) باکتری های سرمادوست در نمونه های تحت ولتاژ می باشد. نتیجه گیری: نظر به اهمیت فرایند رفع انجماد برای محصولات حساس به فساد مانند گوشت مرغ، می توان با به کارگیری قدرت میدان kV/cm 25/2 برای انجام رفع انجماد تحت میدان الکترواستاتیک، از مزایای این روش در کاهش فساد فراورده و افزایش عمر ماندگاری بهره گرفت.

سابقه و هدف: هسته خرما یکی از ضایعات اصلی واحدهای فراوری خرما و یک منبع غنی از فیبر رژیمی و حاوی مقادیر بالایی ترکیبات فنولی است و بطور بالقوه توانایی بهبود رشد و زنده مانی باکتری های پروبیوتیک را دارد. در این پژوهش اثر افزودن پودر هسته خرما بر رشد و زنده مانی باکتری های پروبیوتیک در ماست مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: . در این مطالعه ابتدا هسته ها از خرما جدا شده و پس از شستشو و خشک شدن، توسط آسیاب پودر و الک شد. بعد از چربی گیری با ان-هگزان مجددا خشک و الک گردید تا پودر هسته خرما با محتوای فیبر بالا حاصل گردد. پودر هسته خرما در سه سطح 5/0، 1 و 2 درصد به ماست قالبی حاوی باکتری های لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوسLa-5 و بیفیدوباکتریوم لاکتیس Bb-12 اضافه شد. در طی 21 روز نگه داری فراورده در یخچال، ویژگی های فیزیکوشیمیایی ( pH، اسیدیته، ماده خشک، آب اندازی)، حسی و تعداد باکتری های پروبیوتیک در روزهای اول، هفتم، چهاردهم و بیست و یکم مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش میزان پودر هسته خرما، pH تمامی نمونه ها درروز اول و طی دوره نگه داری کاهش یافت که نسبت این کاهش در نمونه های حاوی بیفیدوباکتریوم لاکتیس بیشتر بود در حالیکه اسیدیته و درصد ماده خشک بخصوص در هنگام افزودن 2% پودر هسته خرما با افزایش همراه بود. افزایش میزان پودر هسته خرما منجر به کاهش درصد آب اندازی ماست از 29٪ به 24٪ در روز تولید گردید اگر چه در طی دوره نگه داری درصد آب اندازی با افزایش مواجه شد و به 33 درصد نیز رسید ولی تفاوتی در میزان آب اندازی بین نمونه های ماست حاوی دو نوع باکتری پروبیوتیک مختلف مشاهده نشد. با افزایش غلظت پودر هسته خرما، زنده مانی پروبیوتیک ها در تمام نمونه ها از (log cfu ml-1) 8. 2 تا حدود 9. 5 بهبود یافت هر چند در طول نگه داری دچار کاهش شد و تا حداقل 7. 4 تنزل یافت اما هیچگاه از حدود توصیه شده برای فراورده های پروبیوتیک یعنی (cfu g-1) 107 کمتر نشد. بیشترین بقای باکتری های پروبیوتیک در پایان دوره نگه داری، در نمونه های حاوی 2% پودر هسته خرما ملاحظه گردید. نتایج ارزیابی حسی نیز نشان داد که افزایش پودر هسته خرما موجب بهبود طعم، رنگ و پذیرش کلی محصول شد اما با نزدیک شدن به انتهای دوره نگه داری ویژگی های حسی فراورده نیز افت پیدا نمود با این حال تا پایان هفته دوم کلیه خصوصیات حسی در حد خوب ارزیابی شد. نتیجه گیری: بطور کلی بر اساس نتایج حاصل، افزودن پودر هسته خرما تا حدود یک درصد علاوه بر بهبود زنده مانی باکتری های پروبیوتیک منجر به اثر مطلوب روی ویژگی های فیزیکوشیمیایی و حسی ماست قالبی تا پایان هفته دوم نگه داری شد.

سابقه و هدف: اکسایش چربی ها تحت تاثیر عوامل داخلی و خارجی متعددی صورت می گیرد. محصولات اولیه حاصل از اکسید شدن چربی ها فاقد مزه و بو بوده و تجزیه شدن این ترکیبات و تولید محصولات ثانویه حاصل از اکسایش باعث ایجاد عطر و طعم نامطلوب در روغن ها می گردد. این مسئله در صنعت غذا بسیار مورد توجه است، زیرا باعث کاهش مدت ماندگاری و غیر قابل مصرف شدن این محصولات می شود. در اثر اکسایش چربی ها در طی واکنش های زنجیره ای، رادیکال های آزاد تولید می شوند و از این رو برای جلوگیری از ایجاد رادیکال های آزاد، از آنتی اکسیدان های سنتزی استفاده می شود که فرار و حساس به گرما بوده و استفاده از آن ها سلامتی انسان را تهدید کرده و باعث بروز سرطان می شوند. پلی فنول ها ترکیبات آنتی اکسیدانی هستند و قادرند رادیکال های آزاد را جذب نمایند. با توجه به فوایدی که پلی فنول ها در سلامتی انسان دارند، روغن های گیاهی غنی از پلی فنول ها می توانند درافزایش سلامت بشر نیز تاثیر گذار باشند. لذا در این پژوهش، هدف بررسی امکان استفاده از عصاره طبیعی استخراج شده از برگ زیتون به منظور جلوگیری از اکسایش روغن سویا و مقایسه آن با آنتی اکسیدان های سنتزی می باشد. مواد وروش ها: در این پژوهش ترکیبات فنولی برگ دو واریته زیتون ماری و زرد با استفاده از دو حلال متانول و استون و به کمک دستگاه فراصوت استخراج شدند. محتوای ترکیبات فنولی با روش فولین و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها به دو روش DPHH و قدرت احیاکنندگی اندازه گیری شد. برای بررسی اثر آنتی اکسیدانی غلظت های مختلف عصاره ها بر پایداری اکسایشی روغن سویا، از اندازه گیری عدد پراکسید و شاخص مواد واکنش دهنده با اسید تیوباربیتوریک استفاده گردید. یافته ها: بیشترین مقدار ترکیبات فنولی از زیتون ماری استخراج گردید (382/101 میلی گرم در گرم عصاره). نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره متانولی واریته ماری فعالیت آنتی اکسیدانی بهتری نسبت به سایر آنتی اکسیدان های طبیعی مورد مطالعه در این پژوهش دارد، همچنین مشاهده شد که قدرت مهارکنندگی رادیکال DPPH با افزایش غلظت ارتباط مستقیم دارد. در مرحله بعد عصاره متانولی واریته ماری، در سه سطح 100، 200 و 500 پی. پی. ام. و آنتی اکسیدان های BHT و TBHQ در دوسطح 100 و 200 پی. پی. ام. به نمونه روغن سویا بدون آنتی اکسیدان افزوده شدند. نتیجه گیری: بیشترین بازده استخراج ترکیبات فنولی مربوط به واریته ماری با حلال متانول می باشد. عصاره متانولی واریته ماری فعالیت آنتی اکسیدانی بهتری نسبت به سایر آنتی اکسیدان های طبیعی دارد. همچنین نتایج نشان داد که قدرت مهارکنندگی رادیکال های آزاد با افزایش غلظت عصاره ها ارتباط مستقیم دارد. عصاره متانولی واریته ماری در غلظت 500 پی. پی. ام. در بازه های زمانی نگهداری، قابلیت رقابت با آنتی اکسیدان های سنتزی در غلظت های 100 و 200 پی. پی. ام. را دارد.

سابقه و هدف: در سال های اخیر استفاده از هیدروکلوئیدها در صنایع غذایی توسعه قابل توجهی نموده است. اگر چه میزان استفاده از آنها در سیستم های غذایی معمولاً در غلظت های کمتر از یک در صد صورت می گیرد، اما حضور آنها می تواند تأثیر مهمی بر بافت، طعم، زمان ماندگاری و خصوصیات ارگانولپتیکی مواد غذایی داشته باشد. اهمیت و کاربرد هیدروکلوئیدها به خواص عملکردی آنها بستگی دارد، این خواص در مواد غذایی تحت تأثیر ساختمان مولکولی و غلظت هیدروکلوئید و همچنین واکنش هیدروکلوئید با سایر ترکیبات ماده غذایی (نمک ها، قندها، چربی ها و پروتئین)، pH و شرایط فراوری (مانند دما) می باشد. بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر استخراج هیدروکلوئید برای یافتن شرایط بهینه استخراج از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش نیز تأثیر تیمارهای فرایند استخراج آبی بر ویژگی های شیمیایی و خصوصیات رئولوژیکی صمغ دانه شنبلیله مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه اثر نمک های کلرید سدیم و کلرید پتاسیم در سطوح 3 و 5 درصد و pH های 3 و 6، بر ترکیبات شیمیایی شامل پروتئین، چربی، خاکستر و رطوبت صمغ های بدست آمده از دانه شنبلیله بر اساس روش های استاندارد (AOAC 2005) اندازه گیری شد. قند کل با روش فنول-سولفوریک اسید با استفاده از D-گلوکز به عنوان استاندارد در 490 نانومتر تعیین شد. خصوصیات رئولوژیکی محلول های صمغ دانه شنبلیله توسط ویسکومتر چرخشی بروکفیلد برای غلظت های (%1-5/0) صمغ و دمای 25 درجه سانتی گراد اندازه گیری گردید. مقادیر شاخص رفتار جریان (n) و ضریب قوام (K) توسط مدل قانون توان برازش شد. میانگین ها به روش آزمون LSD در سطح اطمینان 95 درصد با کمک نرم افزار SPSS 16 مقایسه شدند. یافته ها: متغیرهای استخراج دارای تأثیرات قابل توجهی بر پارامترهای رئولوژیکی، ترکیب شیمیایی و راندمان استخراج صمغ از دانه شنبلیله بودند. بخش اعظم صمغ های دانه شنبلیله، پلی ساکارید با حداکثر مقدار 63/0 ± 22/84% در نمونه تحت تیمار 3% کلرید پتاسیم و 3 pH بود. راندمان استخراج صمغ به طور مؤثری تحت تأثیر نوع و غلظت نمک بود اما تأثیر pH بر آن معنی دار نبود. در تمام نمونه ها با افزایش سرعت برشی، گرانروی ظاهری کاهش یافت، که نشان دهنده رفتار قوی رقیق شونده با برش با مقدار (n_p) کمتر از 41/0 بود. نتیجه گیری: بالاترین راندمان استخراج صمغ از دانه شنبلیله 63/1 ± 5/17% بود که در غلظت 3% نمک کلرید پتاسیم و pH 3 بدست آمد. مدل قانون توان به خوبی رفتار غیر نیوتنی صمغ دانه شنبلیله را در pH های مختلف و حضور نمک ها با ضریب رگرسیون بیشتر از 95/0 توصیف می کند. برازش داده ها با این مدل نشان داد که با افزایش غلظت نمک ضریب قوام (Kp) و شاخص رفتار جریان (n_p) کاهش یافتند. درحالیکه با افزایش pH از 3 به 6 و نیز با افزایش غلظت صمغ از 5/0 به 1 درصد، ضریب قوام و شاخص رفتار جریان عکس یکدیگر تغییر کردند. در غلظت های یکسان، نمک کلرید پتاسیم دارای بیشترین و کلرید سدیم دارای کمترین اثر بر ویسکوزیته محلول صمغ بود.

سابقه و هدف: مصرف محصولات غنی شده علاوه بر تأمین نیازهای بدن، نه تنها سبب بیماری نمی شود بلکه تأثیرات مثبتی را نیز برای مصرف کننده به دنبال دارد. پفک محصولی متشکل از بلغور و آرد غلات می باشد که به وسیله دستگاه اکسترودر حجیم شده است. کدوحلوایی یک منبع مناسب از کاروتن، ویتامین های محلول در آب و اسیدهای آمینه است. کدوحلوایی را می توان به آرد که دارای ماندگاری طولانی است تبدیل نمود. آرد کدوحلوایی به دلیل عطر و طعم بسیار مطلوب، شیرینی و رنگ زرد نارنجی-قرمز تیره آن استفاده می شود. مواد و روش ها: برای تولید پودر کدوحلوایی، پس از جدا کردن پوست و دانه های کدوحلوایی، گوشت آن به قطعه های 5 میلی متری برش خورده و در خشک کن با هوای داغ با سرعت جریان هوای یک متر بر ثانیه و دمای 65 درجه سانتی گراد به مدت 8 ساعت تا رطوبت 10% خشک گردید. در این مطالعه تأثیر جایگزین کردن مخلوط پودر کدوحلوایی با آرد ذرت در تولید پفک در چهار سطح 0، 10، 15 و 20 درصد، در قالب طرح کاملاً تصادفی بر خواص فیزیکوشیمیایی و ویژگی های حسی پفک، مورد ارزیابی قرار گرفت. اختلاف بین تیمارها به روش تجزیه واریانس و مقایسه میانگین براساس روش دانکن در سطح اطمینان 95% انجام شد. تأثیر جایگزین کردن پودر کدوحلوایی بر خواص فیزیکوشیمیایی پفک مانند رطوبت، میزان ترکیبات پلی فنلی کل، فیبر، بتاکاروتن، دانسیته و خصوصات بافتی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: بین پفک های تهیه شده از نظر خصوصیت تردی اختلاف معنی داری مشاهده نشد (05/0P>). با افزایش درصد پودر کدوحلوایی در فرمولاسیون پفک، اختلاف معنی داری بین پفک ها از نظر مقدار رطوبت مشاهده شد و مقدار رطوبت آنها در محدوده 58/5-11/2 درصد متغیر بود. بیش ترین میزان بتاکاروتن مربوط به پفک حاوی 20% پودر کدوحلوایی (54/0 میلی گرم در صد گرم) و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار شاهد بود (09/0 میلی گرم در صد گرم). با افزایش درصد پودر کدوحلوایی اختلاف معنی داری بین پفک ها از نظر مقدار پلی فنول کل مشاهده شد و مقدار پلی فنول کل آنها در محدوده 2203-433 میلی گرم در لیتر به دست آمد. استفاده از سطوح بالاتر جایگزینی پودر کدوحلوایی منجر به تولید محصولی با نرخ انبساط بیشتر نسبت به تیمار شاهد شد. بیش ترین میزان نرخ انبساط مربوط به پفک حاوی 20% پودر کدوحلوایی بود که با تیمارهای دیگر و تیمار شاهد اختلاف معنی داری داشت (05/0P <). نتایج ارزیابی حسی نشان داد که پفک حاوی 20 % پودر کدوحلوایی بالاترین امتیاز را از نظر رنگ، بافت، طعم و پذیرش کلی داشت. نتیجه گیری: اختلاف معنی داری بین نمونه شاهد و نمونه های آزمایشی از نظر آزمون های فیبر، بتاکاروتن، نرخ انبساط و دانسیته مشاهده شد (05/0P<). با افزایش مقدار پودر کدوحلوایی مقدار فیبر پفک ها افزایش یافته و مقدار فیبر در محدوده 04/7-10/1 درصد بدست آمد. براساس نتایج ارزیابی فیزیکوشیمایی و حسی پفک حاوی 20 % پودر کدوحلوایی به عنوان نمونه برتر معرفی می گردد.

سابقه و هدف: امروزه به علت افزایش استفاده از پلاستیک ها در بسته بندی مواد غذایی و مشکلات ناشی از عدم زیست تخریب پذیری آنها، استفاده از پلیمرهای طبیعی بر پایه نشاسته در بسته بندی مواد غذایی افزایش یافته است. فیلم ها و پوشش های خوراکی مانعی در برابر انتقال رطوبت، آروما، اکسیژن، طعم و روغن بوده و باعث افزایش کیفیت و ماندگاری غذاها می شوند. این فیلم ها می توانند عامل ترکیبات فعالی از قبیل آنتی اکسیدان ها باشند. در این تحقیق به منظور برطرف کردن معایب فیلم نشاسته و بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی این فیلم از مقادیر مختلف کربوکسی متیل سلولز و اسانس گیاه چویر استفاده گردید و نیز به بررسی اثر این فاکتورها بر روی خواص فیزیکی فیلم و خواص شیمیایی کره به منظور کاهش اکسیداسیون و افزایش زمان ماندگاری آن پرداخته شد. مواد و روش ها: در این تحقیق فیلم نشاسته حاوی کربوکسی متیل سلولز(5، 10 و 15درصد) و حاوی اسانس چویر(5/0، 1، 5/1 درصد) به روش قالبریزی (کاستینگ) تولید و به بررسی خواص فیزیکی فیلم کامپوزیت نشاسته وخواص شیمیایی کره حیوانی بسته بندی شده در آن پرداخته شد. اسانس گیاه چویر از روش تقطیر با بخار آب استحصال گردید. آزمون های مکانیکی و فیزیکی فیلم که شامل مقاومت کششی به وسیله ی دستگاه بافت سنج، آزمون ممانعت کنندگی بخار آب به روش ASTM E96-95، اندازه گیری میزان جذب رطوبت فیلم ها به روش آنجلسو دوفرنس، اندازه گیری انحلال پذیری نمونه های فیلم به روش گونتارد و همکاران انجام شد. پس از بسته بندی کره با توجه به بازه های زمانی مختلف آزمون های شیمیایی کره که شامل عدد پراکسید و عدد اسیدی بود به ترتیب به روش تیتراسیون با تیوسولفات 01/0 و روش اتانول داغ با استفاده از شناساگر انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که میزان مقاومت کششی فیلم نشاسته-کربوکسی متیل سلولز حاوی اسانس چویر با افزایش میزان کربوکسی متیل-سلولز، افزایش و با افزایش میزان اسانس بطور معنی دار (05/0>p) کاهش می یابد. با افزایش میزان کربوکسی متیل سلولز و اسانس چویر کاهش در میزان نفوذپذیری به بخار آب مشاهده گردید. با افزایش میزان کربوکسی متیل سلولز و اسانس چویر میزان جذب رطوبت و انحلال پذیری فیلم ها کاهش یافت. همچنین اثرات فیلم بسته بندی برروی عدد پراکسید و عدد اسیدی نشان داد که تأثیرافزایش کربوکسی متیل سلولز و اسانس چویر به طور معنی داری اثر کاهشی در میزان این دو شاخص را داشته است. نتیجه گیری: با توجه به اثر مقادیر مختلف کربوکسی متیل سلولز و اسانس گیاه چویر می توان بیان کرد که با افزایش میزان این دو متغیر در فیلم بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی و همچنین کاهش در میزان عدد پراکسید و عدد اسیدی با گذشت زمان و بعبارتی کاهش در میزان فسادپذیری کره قابل مشاهده بود. در نتیجه به دلیل بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی فیلم و اثر کاهشی عدد پراکسید و عدد اسیدی کره استفاده از فیلم مرکب نشاسته-کربوکسی متیل سلولز حاوی اسانس چویر در بسته بندی کره حیوانی بعنوان یک بسته بندی زیست تخریب پذیر جایگزین فویل آلومینیمی پیشنهاد می شود.

سابقه و هدف: در این پژوهش، با ترکیب آب هویج و کیوی محصولی جدید با ارزش غذایی بالا تولید شد. کدورت در آب هویج-کیوی یک ویژگی مطلوب به شمار می رود که پکتین موجود در عصاره مهم ترین عامل ایجاد آن است. آنزیم پکتین متیل استراز با تجزیه-ی پکتین، موجب از بین رفتن کدورت محصول می شود. فرایند حرارتی مرسوم ترین روش جهت غیرفعال سازی این آنزیم است. هدف از این پژوهش، بررسی سینتیک غیرفعال سازی پکتین متیل استراز موجود در آب هویج-کیوی طی فراوری حرارتی در دماهای مختلف است. مواد و روش ها: جهت مطالعه ی غیرفعال سازی آنزیم پکتین متیل استراز، ابتدا آب هویج-کیویی در حمام آب گرم در دما های 60، 70، 80 و 90 درجه سانتی گراد، در بازه های زمانی مختلف (متناسب با دما) حرارت دهی شد. طی فراوری حراتی، میزان فعالیت این آنزیم بر اساس روش ارائه شده توسط کیم بال (1991) اندازه گیری شد. شاخص D، شاخص Z و همچنین پارامتر های ترمودینامیکی مربوط به تخریب حرارتی پکتین متیل استراز نیز تخمین زده شدند. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده، میزان شاخص Z انواع حساس و مقاوم به حرارت پکتین متیل استراز موجود در آب هویج-کیوی به ترتیب معادل 85/17 و 27/22 درجه سانتی گراد تخمین زده شد. میزان انرژی فعال سازی مورد نیاز جهت شروع غیرفعال سازی انواع حساس و مقاوم به حرارت پکتین متیل استراز موجود در آب هویج-کیوی به ترتیب معادل 83/356 کیلو ژول بر مول و 17/257 کیلو ژول بر مول محاسبه شد. میزان انتالپی غیرفعال سازی انواع حساس به حرارت (1/354 تا 8/353 کیلو ژول بر مول) و مقاوم به حرارت (4/254 تا 1/254 کیلو ژول بر مول) تعیین شد. طی فراوری آب میوه، میزان انتروپی برای تخریب دو نوع حساس و مقاوم به حرارت به ترتیب برابر 79/0 تا 73/0 و 47/0 تا 43/0 تخمین زده شد. همچنین طی فراوری حرارتی، انرژی آزاد گیبس مربوط به غیرفعال سازی انواع حساس به حرارت پکتین متیل استراز (1/91 تا 3/87) و مقاوم به (حرارت 9/97 تا 0/97) نیز محاسبه گردید. این نتایج نشان دهنده-ی اثر تغییر دما بر ساختار پروتئینی این آنزیم است. علاوه بر این نیز، میزان درصد موثر مرحله ی افزایش دمای محصول در تخریب حرارتی انواع حساس (%22 تا %55) و مقاوم به حرارت (%26 تا %66) پکتین متیل استراز موجود در آب هویج-کیوی محاسبه شد. نتیجه گیری: با کاهش دمای مورد نیاز جهت فراوری حرارتی آب هویج از طریق ترکیب آن با کیوی و در نتیجه تعدیل pH محصول و همچنین بررسی اثر مرحله ی افزایش دمای محصول بر غیرفعال سازی پکتین متیل استراز، می توان از حرارت دهی بیش از حد فراورده و در نتیجه افت ارزش غذایی، خواص حسی و کیفی و نیز اتلاف انرژی طی فراوری حرارتی آب میوه جلوگیری نمود.

سابقه و هدف: به دلیل نگرانی هایی که در ارتباط با ایمنی و جنبه های وابسته به سلامتی آنتی اکسیدان های مصنوعی وجود دارد آنتی-اکسیدان های طبیعی مورد توجه محققین می باشند. در سال های اخیر، توجه گسترده به استفاده از آنتی اکسیدان های طبیعی منجر به تحقیقاتی در زمینه ی بررسی قابلیت آنتی اکسیدانی پپتید های فعال بیولوژیک از پروتئین های منابع جانوری یا گیاهی شده است. پپتید های زیست فعال به عنوان اجزاء پروتئینی مورد بررسی قرار می گیرند که در ساختار پروتئین اصلی غیرفعال بوده و پس از آزاد شدن توسط هیدرولیز آنزیمی، عملکردهای فیزیکوشیمیایی متعددی از جمله فعالیت آنتی اکسیدانی از خود بروز می دهند. فعالیت آنتی اکسیدانی این پپتیدهای زیست فعال به توانایی آن ها در مهار رادیکال های آزاد، عمل به عنوان شلاته کننده ی فلزات و جلوگیری از اکسیداسیون چربی نسبت داده شده اند. مواد وروش ها: دراین پژوهش از روش آماری سطح پاسخ جهت بهینه سازی شرایط فرآیند هیدرولیز پروتئین آب پنیر با استفاده از آنزیم آلکالاز استفاده شد. فاکتورهای مورد بررسی در این تحقیق دما، زمان و نسبت آنزیم به سوبسترا بودند که برای رسیدن به بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی این متغییرها درمحدوده ی دمای 55-43 درجه سانتی گراد، زمان 173-60 دقیقه و مقدار آنزیم90-40 (واحد آنسون بر کیلوگرم پروتئین) انتخاب شدند. آزمایشات بر اساس طرح مرکب مرکزی انجام شد. یافته ها: شرایط بهینه برای رسیدن به بیشترین میزان ظرفیت مهار رادیکال های آزاد سوپراکسید شامل دمای 2/47 درجه سانتی گراد، زمان 02/104 دقیقه و نسبت آنزیم به سوبسترای 85/96 (واحد آنسون بر کیلوگرم پروتئین) به دست آمد. تحت این شرایط میزان مهار رادیکال-های آزاد سوپراکسید 44/63 % حاصل شد. ضریب رگرسیون (R2) حاصل برای مدل ارائه شده (از نوع درجه دوم) سابقه و هدف: به دلیل نگرانی هایی که در ارتباط با ایمنی و جنبه های وابسته به سلامتی آنتی اکسیدان های مصنوعی وجود دارد آنتی-اکسیدان های طبیعی مورد توجه محققین می باشند. در سال های اخیر، توجه گسترده به استفاده از آنتی اکسیدان های طبیعی منجر به تحقیقاتی در زمینه ی بررسی قابلیت آنتی اکسیدانی پپتید های فعال بیولوژیک از پروتئین های منابع جانوری یا گیاهی شده است. پپتید های زیست فعال به عنوان اجزاء پروتئینی مورد بررسی قرار می گیرند که در ساختار پروتئین اصلی غیرفعال بوده و پس از آزاد شدن توسط هیدرولیز آنزیمی، عملکردهای فیزیکوشیمیایی متعددی از جمله فعالیت آنتی اکسیدانی از خود بروز می دهند. فعالیت آنتی اکسیدانی این پپتیدهای زیست فعال به توانایی آن ها در مهار رادیکال های آزاد، عمل به عنوان شلاته کننده ی فلزات و جلوگیری از اکسیداسیون چربی نسبت داده شده اند. مواد وروش ها: دراین پژوهش از روش آماری سطح پاسخ جهت بهینه سازی شرایط فرآیند هیدرولیز پروتئین آب پنیر با استفاده از آنزیم آلکالاز استفاده شد. فاکتورهای مورد بررسی در این تحقیق دما، زمان و نسبت آنزیم به سوبسترا بودند که برای رسیدن به بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی این متغییرها درمحدوده ی دمای 55-43 درجه سانتی گراد، /0

سابقه و هدف: گریپ فروت، مشابه سبزیجات و مرکبات دیگر در فصول خاصی از سال رشد می کند. آب گریپ فروت دارای اثرات درمانی است. گریپ فروت دارای 80 تا 90 درصد آب است، اقتصادی ترین روش نگهداری، تبدیل آب گریپ فروت به فرم کنسانتره می باشد. در این مطالعه، اثر فرایند تغلیظ بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی و خصوصیات رئولوژیکی کنسانتره گریپ فروت با چندین بریکس مختلف مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: گریپ فروت واریته دانکن از بازار داخلی تهیه شد. بعد از آبگیری، تغلیظ آب گریپ فروت تا رسیدن به چندین بریکس مختلف (5/9، 22، 5/34، 47 و 5/59) با دستگاه تبخیر کننده چرخشی تحت خلاء (دمای ° C60 و سرعت 60 دور بر دقیقه) انجام گرفت. مواد جامد محلول (° Brix)، pH، دانسیته، کدورت، پارامترهای رنگی و خصوصیات رئولوژیکی نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: pH آب گریپ فروت تازه 07/0± 77/2 (بریکس 5/9) بود که طی تغلیظ به 05/0± 26/2 (بریکس 5/59) کاهش (05/0>P) یافت. دانسیته و کدورت نمونه ها با پیشرفت فرایند تغلیظ و افزایش مواد جامد محلول افزایش معنی دار یافت (05/0>P). کدورت در نمونه بریکس 5/59 در مقایسه با بریکس 47 کاهش یافت که ناشی از تشکیل ترکیبات با وزن مولکول بالا در زمان طولانی حرارت دهی است. میزان روشنایی نمونه ها با فرایند تغلیظ، کاهش (05/0>P)، شاخص قرمزی (a*) افزایش و شاخص زردی (b*) نمونه ها نیز کاهش معنی دار (05/0>P) یافت. بررسی خصوصیات رئولوژیکی نمونه ها نشان داد که تمامی کنسانتره های گریپ فروت در محدود ه فرکانس 10-1/0 هرتز رفتار ژل گونه (G’ >G’ ’ ) داشته اند، به گونه ای که حتی در بریکس های پایین (بریکس 5/9) هم چنین رفتاری مشاهده شد. روند مدول کمپلکس یا نمونه ها با افزایش مواد جامد محلول افزایش یافت. در حقیقت، با افزایش بریکس کنسانتره ها، رفتار نمونه ها از حالت شبه ژل به سمت مایع پیش می رود که مهمترین دلیل این پارامتر می تواند ناشی از تخریب حرارتی پکتین طی فرایند تغلیظ کنسانتره ها باشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بالا، فرایند تغلیظ تأثیر معنی داری بر پارامترهای فیزیکوشیمیایی و رئولوژیکی آب گریپ فروت داشت. خصوصیات رئولوژیکی کنسانتره گریپ فروت با ویژگی ذرات موجود در کنسانتره های گریپ فروت در ارتباط است. در تحقیقات بعدی، ارتباط بین توزیع اندازه ذرات با خصوصیات رئولوژیکی کنسانتره ها پیشنهاد می گردد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بالا، فرایند تغلیظ تأثیر معنی داری بر پارامترهای فیزیکوشیمیایی و رئولوژیکی آب گریپ فروت داشت. خصوصیات رئولوژیکی کنسانتره گریپ فروت با ویژگی ذرات موجود در کنسانتره های گریپ فروت در ارتباط اس