علوم باغبانی ایران
سال:1399 | دوره:51 | شماره:3 |تعداد مقالات:20

محلب (Prunus mahaleb) از مهم ترین منابع تولید پایه بذری و کلونال و رایج ترین پایه بذری گیلاس و آلبالو در ایران است. هدف از این تحقیق دست یابی به پایه های انتخابی محلب NB5176، NBVP1و NBVP2 عاری از ویروس های بذرزاد آبله آلو (Plum pox virus, PPV)، کوتولگی آلو (Prune dwarf virus, PDV)، لکه حلقوی بافت مرده درختان هسته دار (Prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) بود. برای این منظور، ابتدا آلودگی درختان مادری توسط آزمون سرولوژیک الیزا (ELISA) بررسی شد. مریستم های انتهایی این ژنوتیپ ها درمحیط MS مستقر و شش هفته بعد به محیط های پرآوری MS (حاوی 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP، 1/0 میلی گرم بر لیتر NAA و 3/0 میلی گرم بر لیتر پکتین) و DKW (حاوی 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP) و WPM (حاوی 3/0 میلی گرم بر لیتر پکتین) منتقل شدند. پس از مرحله تکثیر اولیه، گیاهچه ها درون شیشه گرمادرمانی شدند و سلامت گیاهان بازیابی شده از گرمادرمانی از سه ویروس فوق توسط RT-PCR بررسی و گیاهچه های سالم، تکثیر، ریشه دار و به گلدان منتقل شدند. بر اساس نتایج آزمون الیزا، برخی درختان مادری به ویروس های PDV و PNRSV آلوده بودند. بیشترین درصد استقرار مریستم 5/42% مربوط به ژنوتیپ NBVP1 بود. در مرحله پرآوری، هیچ ژنوتیپی در محیط های MSوWPM رشد نیافت و تنها محیط DKW مناسب بود. از نظر ریشه زایی، محیط های DKWوQL تغییریافته حاوی 5/1 میلی گرم بر لیتر IBA مناسب بودند. ژنوتیپ NBVP1 در کلیه محیط های ریشه-زایی بهتر از دو ژنوتیپ دیگر ریشه دار شد. 40-25 درصد از گیاهچه های درون شیشه ای به شرایط گرمادرمانی تحمل داشته و براساس نتایج RT-PCR، عاری ازPDV، PNRSV، PPV بودند. نهال های گلدانی به دست آمده می توانند به باغ ایزوله منتقل شده و برای تولید بذر سالم محلب به کار روند.

انتخاب منابع کودی مناسب، مشکلات ناشی از شوری را از گیاه دور می کند. بدین منظور، آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در سه تکرار، در دانشگاه محقق اردبیلی، در سال های 96-1395، انجام شد. عامل اول اسیدهیومیک در چهار سطح (صفر، 5/2، 5 و7 کیلوگرم برهکتار)، عامل دوم کلریدسدیم در چهار سطح (صفر، 60، 120 و180 میلی مولار) و عامل سوم پایه های دوساله بادام بذری در دو سطح (GF677 و (GN15بودند نتایج نشان داد با افزایش شوری، وزن خشک ریشه به ساقه، به ویژه در GF677، Na+ و Cl– و شاخص روزنه ای، به ویژه در GN15، افزایش و سطح ویژه برگ، K+ و N، پتانسیل آب برگ، هدایت روزنه ای، فتوسنتز و تعرق، به ویژه در GN15، کاهش پیداکردند. کربوهیدرات، تا 120 میلی مولار، به ویژه در GF677، افزایش و سپس کاهش یافت. GF677، با افزایش اسیدهیومیک تا 5 کیلوگرم برهکتار، در شوری 180 میلی مولار، با بیشترین وزن خشک ریشه به ساقه و سطح ویژه برگ، کمترین Na+ و Cl– و بیشترین K+ و N برگ، دارای بیشترین پتانسیل آب برگ (9/1-مگاپاسکال) و کربوهیدارت (92/86 میلی-گرم بر گرم وزن تر)، نسبت به دو پایه دیگر بود. بیشترین هدایت روزنه ای (53/0 میلی مول برمترمربع برثانیه) و فتوسنتز (73/18 میکرومول CO2 برمترمربع برثانیه) در پایه GF677، 5/2 کیلوگرم برهکتار اسیدهیومیک و شوری شاهد به دست آمد. با افزایش اسیدهیومیک، در این شرایط، شاخص روزنه ای، به ویژه در پایه GF677، کاهش یافت. لذا، GF677، متحمل ترین پایه به شوری و 5/2 و 5 کیلوگرم برهکتار اسیدهیومیک، مناسب ترین سطوح، بر پایه های بادام ارزیابی گردیدند.

به منظور مطالعه بررسی تأثیر محلول پاشی پرولین بر برخی ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل حنا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول دو رقم گل حنا (Accent premium salmon و Tempo orange)، عامل دوم محلول پاشی پرولین (شاهد (صفر)، 5 و 10 میلی مولار به صورت هفتگی) وعامل سوم تنش شوری در چهار سطح (شاهد (صفر)، 20، 40 و 60 میلی مولار کلرید سدیم به صورت آبیاری سه روز یک بار (90 درصد ظرفیت زراعی)) بود. نتایج نشان داد افزایش تنش شوری موجب کاهش معنی دار وزن تر و خشک برگ، ساقه، ریشه و کل بوته، تعداد گل، قطر گل، زمان باز شدن گل، محتوای کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید و فعالیت آنزیم کاتالاز و از سوی دیگر باعث افزایش قابل توجهی در میزان محتوای پرولین درونی، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در هر دو رقم گل حنا شد. در حالی که اعمال تیمار پرولین اثرات تنش را تعدیل کرد و هر دو غلظت پرولین موجب افزایش قابل توجهی در همه ی ویژگی های مورد مطالعه نسبت به شاهد شد. بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز و مقدار پرولین در رقم سالمون و بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز در رقم تمپو مشاهده شد. به طور کلی نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد تنش شوری در همه ی سطوح دارای اثرات منفی بر رشد و عملکرد در هر دو رقم گل حنا بود، در صورتی که کاربرد پرولین به ویژه در غلظت 10 میلی مولار باعث کاهش اثرات منفی تنش شوری و افزایش مقاومت گیاه به تنش شوری شد.

در این پژوهش، اثر کاربرد برگی سولفات پتاسیم (صفر، 1500 و3000 میلی گرم در لیتر) در ترکیب با اسید جیبرلیک (صفر، 30، 60 و 90 میلی گرم در لیتر) بر عملکرد و اجزای آن و شاخص های کیفی و آنتی اکسیدانی میوه انگور رقم بیدانه سفید بررسی شد. پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در یک تاکستان واقع در شهرستان ملایر اجرا شد. تیمار محلول پاشی در سه مرحله شامل یک هفته قبل از گلدهی، دو و چهار هفته بعد از گلدهی اجرا شد. براساس نتایج بیشترین میزان مواد جامد محلول و محتوای آنتوسیانین، اسید آسکوربیک و ظرفیت آنتی اکسیدانی حبه ها مربوط تاک های تیمارشده با غلظت 3000 میلی گرم در لیتر سولفات پتاسیم در ترکیب با غلظت 30 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک بود. بیشترین میزان فنول و فلاونوئید کل حبه ها به ترتیب مربوط به تاک های تیمارشده با غلظت 3000 میلی گرم سولفات پتاسیم در ترکیب 60 میلی گرم در لیتر و 90 میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک بود. همچنین بیشترین محتوای ساکاروز و گلوکز مربوط به میوه تاک های تیمارشده با سطح سوم سولفات پتاسیم در ترکیب با سطح دوم اسیدجیبرلیک بود. کاربرد برگی سولفات پتاسیم منجر به افزایش رسوراترول و وینیفرین در تاک های تیمارشده با اسیدجیبرلیک شد. همچنین بیشترین فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در تاک های تیمارشده با غلظت 90 میلی گرم در لیتر اسیدجیبرلیک در ترکیب با غلظت 3000 میلی گرم در لیتر سولفات پتاسیم مشاهده شد. در مجموع کاربرد برگی 3000 میلی گرم در لیتر سولفات پتاسیم به ویژه در ترکیب با سطوح متوسط اسیدجیبرلیک ضمن بهبود عملکرد و تجمع ماده خشک بیشتر منجر به افزایش قند و ظرفیت آنتی اکسیدانی حبه ها شد.

با توجه به مصرف روز افزون خشکبار به عنوان میان وعده سالم غذایی، یافتن روشی برای حفظ خواص کیفی محصولات در حین فرآیند تولید آن بسیار مهم می باشد. آلو یکی از مهمترین خشکبار جهان می باشد که در ایران به صورت سنتی پوست گیری و خشک می گردد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. عامل اول روش پوست گیری در نه سطح (محلول آب نمک (15، 11، 8 ساعت)، آب جوش (45، 30، 10 ثانیه) و بخارآب (90، 70، 60 ثانیه)) و عامل دوم نوع خشک کن در سه سطح ( سنتی، کابینتی صنعتی و کابینتی غیر فعال خورشیدی) بود. نتایج نشان داد بیش ترین میزان pH (36/3) از تیمار پوست گیری با آبجوش 30 ثانیه و خشک کن کابینتی غیر فعال خورشیدی به دست آمد. کم ترین درصد قهوه ای شدن (07/36) متعلق به پوست گیری با آب نمک به مدت 15 ساعت و خشک کن سنتی بود. بیش ترین ظرفیت آنتی اکسیدانی (93/63 درصد) مربوط به تیمار پوست گیری با آب نمک 15 ساعت و در هر سه روش خشک کردن به دست آمد. بیش ترین میزان ترکیبات فنولی (12/0 میلی گرم بر گرم وزن خشک) در تیمار پوست گیری با آب نمک 15ساعت و خشک کن کابینتی بود. بیش ترین آنتوسیانین کل (46/0 میلی گرم در 100 میلی لیتر عصاره) در روش پوست گیری با آبجوش 45 ثانیه بود. پوست گیری با آب نمک به مدت 15 ساعت و خشک کردن با خشک کن کابینتی صنعتی برای بهبود خصوصیات بیوشیمیایی آلوخشکبار قابل توصیه است.

خشکی از مهمترین تنش های غیرزنده است که روی رشد و جنبه های فیزیولوژیکی انگور اثر می گذارد. در این پژوهش اثر سولفات منگنز بر صفات مورفو-فیزیولوژیک و فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز دو رقم انگور تامسون سیدلس و رطبی تحت تنش کم آبی در شرایط درون شیشه ای ارزیابی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 1 تکرار انجام شد. از محیط موراشیگ و اسکوگ 33 میلی گرم در لیتر )دو برابر غلظت / 16 میلی گرم در لیتر )غلظت استاندارد( و 1 / با سه تیمار بدون منگنز )صفر میلی گرم در لیتر(، 3 )MS( 3 و 12 درصد وزنی به حجمی پلی اتیلن گلایکول 6666 برای هر دو رقم، استاندارد( و تیمار تنش کم آبی در 4 سطح توسط مقادیر صقر، 3 انگور استفاده شد. مریستم های نوک شاخه به عنوان ریز نمونه های گیاهی استفاده شدند. صقات رشدی شامل ارتفاع گیاه، وزن خشک ساقه، سطح و تعداد برگ و محتوای نسبی آب برگ تحت تأثیر تنش کم آبی کاهش یافت، اما تیمار سولفات منگنز باعث افزایش قابل توجهی در این صفات 33 میلی گرم در لیتر سولفات منگنز در سطح تنش 12 درصد پلی اتیلن گلایکول / شد. بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز برگ در تیمار 1 65/4 ( دیده شد. نتایج این پژوهش پیشنهاد می کند که سولفات منگنز می تواند موجب افزایش تحمل به تنش Umin-1g-1FW( در رقم رطبی کم آبی در دو رقم انگور رطبی و تامسون سیدلس در شرایط درون شیشه ای شود.

قهوه ای شدن آنزیمی یکی از واکنش های مهم است که در میوه و سبزی های زیادی منجر به کاهش کیفیت پس از برداشت آنها می گردد. به منظور مطالعه نقش احتمالی برخی ترکیبات مهم در این ناهنجاری و نحوه ی تغییرات آن ها طی انبارمانی، آزمایشی در قالب طرح تصادفی در گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی دانشگاه تهران روی میوه سیب رقم فوجی اجرا شد. در این تحقیق سرعت قهوه ای شدن بافت میوه، فعالیت آنزیم پلی فنول اکسیداز، ظرفیت آنتی اکسیدانی کل، محتوای فنول ها و میزان پراکسیده شدن لیپیدهای غشاء در طی 180 روز انبارمانی در 5 زمان مورد آزمایش قرار گرفت. بر اساس نتایج، ظرفیت آنتی اکسیدانی و فعالیت آنزیم پلی فنول اکسیداز در طی 90 روز انبارمانی تغییر معنی داری نداشتند، اما پس از 135 روز به طور معنی داری کاهش یافتند. در پایان 180 روز انبارمانی، کمترین فعالیت این آنزیم ثبت شد. محتوای فنول ها در طی انبارمانی تغییر محسوسی نشان نداد. مقدار پراکسیده شدن لیپیدها پس از 90 روز انبارمانی، افزایش معنی داری یافت. قهوه ای شدن بافت میوه با قدری کاهش در اواسط انبارمانی، در 135 روز افزایش معنی داری نشان داد و تا انتهای انبارمانی این مقدار را حفظ نمود. بنابرین می توان پیش بینی نمود که در رقم فوجی، محتوای فنول ها در قهوه ای شدن بافت میوه همانند فعالیت آنزیم پلی فنول اکسیداز اهمیت بالایی دارد و علاوه بر این، فاکتور پراکسیده شدن لیپیدها نیز در این فرایند حایز اهمیت می باشد.

در این پژوهش اثر غلظت های مختلف میکرو و نانوذرات دی اکسید سیلیسیم (20، 40، 60 و 80 میلی گرم در لیتر) و دو روش کاربرد محلول پاشی برگی و محلول دهی ریشه ای بر برخی ویژگی های رشدی و عملکردی توت فرنگی رقم کاماروزا بررسی شد. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه بوعلی سینا همدان اجرا گردید. ویژگی های رشدی شامل تعداد برگ، سطح برگ، طول دمبرگ، قطر دمبرگ، ارتفاع گیاه، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، میزان سیلیسیم اندام هوایی و ویژگی های عملکردی شامل وزن تر میوه، حجم میوه، تعداد میوه و عملکرد اندازه گیری شدند. بیشترین تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع گیاه، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه در تیمار محلول دهی ریشه ای 60 میلی گرم در لیتر نانوسیلیسیم به ترتیب با مقادیر 33/24 برگ، 09/210 سانتی مترمربع، 66/31 سانتی متر، 70/49 سانتی متر، 33/70 و 04/13 گرم، 22/39 و 43/4 گرم مشاهده شد که با تیمار شاهد تفاوت معنی دار داشتند. بیشترین میزان عملکرد (23/233 گرم میوه در بوته) در بین تمامی تیمارها، در تیمار محلول دهی ریشه ای 60 میلی گرم در لیتر نانوسیلیسیم مشاهده شد که با تمامی تیمارهای محلول پاشی میکروسیلیسم و شاهد (عدم کاربرد سیلیسیم) تفاوت معنی دار داشت.

بیماری آتشک به عنوان مهم ترین بیماری درخت گلابی، از طریق تنش اکسیداتیو سبب بروز نکروز بافت های میزبان می شود. لذا شناخت رقم های متحمل و ساختارهای مقاومت به تنش اکسیداتیو بیماری، که عمدتاً با کلروپلاست های میزبان مربوط است، در برنامه های گزینشی این درخت کاربرد دارد. به منظور مطالعه رفتار کلروپلاست ها در این اثر متقابل، تظاهر ژن کلروپلاستی psbA به عنوان ژن کلیدی و تأثیرپذیر از سطح اکسیداسیون-احیا سلولی در دو رقم گلابی حساس (ویلیامز) و متحمل (هاروسوئیت) به بیماری، طی دوره 48 ساعته پس از حمله باکتری عامل بیماری، Erwinia amylovora در شرایط درون شیشه ای در شاخه چه های شاهد و آلوده شده با سویه Ea273 بررسی شد. علاوه بر این شرایط، تظاهر ژن فوق در شرایط استفاده از بازدارنده های زنجیره انتقال الکترون دو اندامک میتوکندری و کلروپلاست به ترتیب شامل روتنون و گلوتارآلدهید هر دو در غلظت یک میلی گرم بر لیتر مقایسه شد. نتایج بیانگر سرعت بیش تر پیشرفت نکروز در سرشاخه ها درون شیشه ای رقم حساس بود. همچنین تظاهر ژن psbA در شرایط تیمار با بازدارنده های گلوتارآلدهید و روتنون در هردو شرایط حضور و عدم حضور عامل بیماری، به طور قابل توجهی در رقم هاروسوئیت افزایش تظاهر نسبی بیش تری در مقایسه با رقم بارتلت داشت. بر این اساس، تحمل بالاتر رقم هاروسوئیت به بیماری می تواند از تحریک پذیری و واکنش سریع تر کلروپلاست های این رقم در مقایسه با رقم بارتلت منشأ گیرد.

متعلق به تیره نعناع است و علاوه بر اینکه بهعنوان یک گیاه پوششی زینتی در فضای سبز میتواند کاربرد Teucrium chamaedrys L. داشته باشد، دارای خاصیت دارویی نیز میباشد. این پژوهش گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی به منظور بر Rhizophagus intraradices و تلقیح با سویه Funneliformis mosseae بررسی اثر قارچ مایکوریزا )عدم تلقیح، تلقیح با سویه در شرایط تنش شوری )صفر، 16 و 126 میلی مولار کلرید سدیم( با چهار تکرار T. chamaedrys L. ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی اجرا شد. در شرایط تنش شوری، کاربرد قارچ مایکوریزا رشد ریشه، میزان کلروفیل، پرولین و میزان فسفر برگ ها را افزایش و میزان 44 گرم( مربوط به شوری 16 میلی مولار با کاربرد / سدیم و نشت الکترولیت برگ ها را کاهش داد. بیشترین میزان وزن خشک ریشه ) 39 12 درصد نسبت به / وزن خشک برگ ها را 1 F. mosseae بود. در تیمار 126 میلی مولار کلرید سدیم، کاربرد F. mosseae قارچ در تنش شوری 126 میلیمولار بدون تلقیح قارچ مشاهده شد. )mg/g 11/ گیاهان تلقیح نشده افزایش داد. بیشترین میزان سدیم ) 31 را نشان دادند. در )mg/g 29/ تلقیح شده بودند بیشترین میزان فسفر برگ ) 33 F. mosseae گیاهانی که در شرایط بدون تنش با قارچ تفاوت معنی داری در صفات کلروفیل، پرولین و نشت الکترولیت R. intraradices و F. mosseae تمام سطوح شوری بین دو گونهی سبب بهبود تحمل به شوری R. intraradices و F. mosseae مشاهده نشد. نتایج نشان داد استفاده از هر دو گونه قارچ ت شدید میگردد. F. mosseae می شود و این اثر با کاربرد T. chamaedrys

یک ITS ارزیابی روابط فیلوژنتیکی در 11 گونه مختلف از گیاه بومادران متعلق به نواحی جغرافیایی مختلف ایران با استفاده از یک آغازگر 4 در تمامی 11 گونه تکثیر یافتند و بنابراین توالییابی شدند. بر مبنای درخت ITS و 4 MatK انجام گرفت. دو آغازگر 390 MatK آغازگر 390 در یک گروه منوفایلتیک قرار Achellia و ترسیم شده با روش حداکثر درست نمایی، تمامی 11 گونه جنس MatK فیلوژنتیکی حاصل از 390 نیز در یک کلاد جداگانه جای گرفتند. همچنین بر اساس درخت )T. parthenium و Tanacetum vulgare( گرفتند و دو گروه خارجی 3 گونه از تمامی 11 گونه مورد مطالعه گیاه بومادران در یک گروه مجزا قرار گرفتند، درحالی که گونه، ITS فیلوژنتیکی حاصل از نشانگر 4 در کلاستر )Cotula cinerea و T. macrophyllum، T. millefolium، T. vulgare، همراه با چهار گروه خارجی )یعنی A. alepica موسوم به می توان برای آنالیز ITS و 4 DNA فیلوژنتیکی و MatK مجزای دیگری قرار گرفتند. درنهایت، نتایج این تحقیق نشان داد که از هر دو سیستم نشانگری 390 بارکدینگ در گونههای مختلف بومادران بومی ایران استفاده نمود.

به منظور تعیین نحوه توارث و تخمین پارامترهای ژنتیکی در صفات مهم میوه طالبی و همچنین گزینش بهترین گیاهان، نسل های P1، P2، F1، F2، BC1 و BC2 حاصل از تلاقی دو والد گینسن× سمسوری تهیه و در شرایط مزرعه، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شد. تجزیه میانگین نسل ها با استفاده از مدل شش پارامتری نشان داد که در وراثت صفات تعداد میوه در بوته، شاخص رنگ سبز گوشت، شاخص شفافیت گوشت، عرض میوه، وزن میوه، ضخامت گوشت و قطر حفره بذری کلیه اثرات افزایشی، غالبیت واپیستازی مؤثر بود. مقدار بیشتر جزء افزایشی (a) در صفت طول میوه نشان داد که روش های مبتنی بر گزینش برای اصلاح این صفات مناسب هستند. مقدار بیشتر جزء غالبیت (d) در صفات شاخص رنگ سبز گوشت، شاخص شفافیت گوشت، عرض میوه، شاخص شکل میوه، میزان قند، ضخامت گوشت و قطر حفره بذری نشان داد که روش های تولید هیبرید برای اصلاح این صفات مناسب هستند. بیشترین وراثت پذیری خصوصی (78/0) در صفت شاخص شکل میوه مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد می توان در جمعیت های در حال تفرق گیاهان مطلوب را انتخاب کرده و با خودگشنی، در نسل های آینده لاین های مناسب تولید کرد که صفات مطلوب دو والد را دارا باشند. در نسل های در حال تفرق بهترین گیاهان گزینش شد و به منظور ادامه برنامه اصلاحی بذر آن ها جمع آوری شد.

بررسی اثرات متقابل ژنوتیپ× محیط و تجمیع برآیند پارامترهای پایداری از مشکلات اساسی در تصمیم گیر های پژوهشگران اصلاح نباتات است. هدف این تحقیق، بررسی پایداری و ارائه راه کار برای ادغام پارامترهای پایداری با استفاده از روش های ناپارامتری می باشد. به این منظور صد ژنوتیپ و رقم زیتون گردآوری شده از سراسر ایران، در اقلیم طارم، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1385 کاشته شده و طی شش سال باغی از سال 1391 تا 1396 مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت مطالعه اثرات متقابل ژنوتیپ و محیط از چهار روش دی کرون/ واندرلان، بریدنکامپ، هیلدبراند و کوبینگر و برای تعیین سازگاری از روش های ناپارامتری نصار و هان و تنارازو استفاده گردید. تجمع برآیند اثر هر معیار پایداری و عملکرد با استفاده از روش "شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل تعدیل یافته" (ASIIG) و پلات منتج، انجام گرفت. بر این اساس رقم های کرونیکی و کنسروالیا رقم های مطلوب، برای معیارهای پایداری و عملکرد و ژنوتیپ های QG12، BN8 و BASH در رتبه آخر از نظر پایداری و عملکرد قرار گرفتند.

آویشن شیرازی با نام علمی Zataria multiflora Boiss. متعلق به تیره نعناع ((Lamiaceae بوده و از نظر پراکنش جغرافیایی بومی کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان می باشد. در این پژوهش، سرشاخه های گلدار شش رویشگاه طبیعی در استان هرمزگان شامل رودخانه، لاورشیخ، فاریاب، تنگ زاغ، بشاگرد و بندر خمیر جمع آوری گردید. پس از تایید صحت گونه، نمونه ها در سایه و دمای محیط خشک و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر انجام شد. سنجش اجزای شیمیایی اسانس به روش های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی ((GC/MS شناسایی گردید. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین بازده اسانس به ترتیب مربوط به اکوتیپ رودخانه (5/6 درصد) و اکوتیپ بندر خمیر (9/3 درصد) بود. بر این اساس 23 ترکیب که نماینده 3/99-5/93 درصد از کل ترکیبات بود، شناسایی گردید. از میان این ترکیبات، تیمول، لینالول، کارواکرول و پاراسیمن ترکیبات اصلی این اکوتیپ ها بودند. مونوترپن های اکسیژن دار (3/75-6/45 درصد) گروه اصلی سازنده ترکیبات در تمام نمونه ها، به جز فاریاب، را شامل می شد. تجزیه خوشه ای ترکیبات شیمیایی، رویشگاه های مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد. گروه اول که توسط مقدار بالای کارواکرول مشخص شد شامل اکوتیپ های بندر خمیر و بشاگرد، گروه دوم که حاوی مقدار بالای تیمول بود، شامل سه اکوتیپ تنگ زاغ، فاریاب و رودخانه و اکوتیپ لاورشیخ که گروه سوم را تشکیل می داد توسط مقدار بالای لینالول مشخص شد. نتایج نشان داد جمعیت های آویشن شیرازی در رویشگاه های استان هرمزگان از درصد اسانس و تنوع فیتوشیمیایی بالایی برخوردار بوده و در برنامه های اصلاحی می تواند مورد استفاده قرار گیرند.

در این پژوهش اثر غلظت های مختلف متیل جاسمونات به صورت ترکیب قبل و پس از برداشت بر میزان فعالیت آنتی اکسیدان های پوست و آریل میوه انار رقم ملس ساوه در طی شرایط انبارداری 5 /0± 4 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95-90 درصد به مدت 120 روز و در دو سال متوالی مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمار 2/0 میلی مولار متیل جاسمونات از طریق افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آسکوربات پراکسیداز (34 درصد)، کاتالاز (41 درصد) و سوپراکسید دیسموتاز (26 درصد) سبب کاهش در میزان هیدروژن پراکسید (36 درصد) قسمت آریل و پوست میوه های انار شد که در نهایت منجر به افزایش سیالیت غشای سیتوپلاسمی گردید. همچنین قسمت های آریل و پوست میوه های انار تیمار شده با متیل جاسمونات 2 /0 میلی مولار به طور معنی داری میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز کمتری (47 درصد) نسبت به میوه های شاهد نشان دادند. به طورکلی کاربرد متیل جاسمونات را می توان به عنوان یک روش سودمند جهت حفظ کیفیت تغذیه ای میوه های انار از طریق افزایش میزان فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی، تلقی کرد.

به منظور مقایسه کمی و کیفی رقم های هیبرید و آزاد گرده افشان پیاز روزکوتاه در شرایط اقلیمی خوزستان این تحقیق به صورت طرح بلوک-های کامل تصادفی شامل 15رقم ( 10 رقم هیبربد و پنج رقم آزاد گرده افشان) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهانبه مدت دو سال زراعی (97-1395) اجرا شد. بذرها در اواسط مهر ماه در خزانه کشت و نشاها در اواسط آذرماه به زمین اصلی منتقل شدند. حداکثر عملکرد توسط رقم سیروس به دست آمد، ولی کاهش عملکرد رقم های هیبرید صبا و اس وی 4043 و رقم های آزاد گرده افشان تگزاس ارلی گرانو، تگزاس ارلی وایت و سپیدان نسبت به رقم سیروس معنی دار نبود. مقایسه گروهی صفات کمی و کیفی رقم های هیبرید و آزاد گرده افشان به روش تقسیم اثرات تیمار مشخص نمود، به استثنای درصد بولتینگ که در رقم های آزاد گرده افشان به طور معنی داری از رقم های هیبرید بیشتر بود، از نظر سایر صفات تفاوت معنی داری بین رقم های هیبرید و آزاد گرده افشان مشاهده نگردید. با عنایت به پایین تر بودن قیمت بذر رقم های آزاد گرده افشان، به خصوص با توجه به افزایش قیمت ارز در سال های اخیر و امکان تولید بذر رقم های آزاد گرده افشان توسط زارعین، برای تولید پیاز در استان خوزستان، کاشت رقم های آزاد گرده افشان تگزاس ارلی گرانو، تگز اس ارلی وایت و سپیدان توصیه می شود.

به منظور ارزیابی تأثیر سطوح مختلف نیتروژن روی صفات کمی و کیفی گیاه دارویی زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss)، آزمایشی در سال زراعی 1397-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس به مرحله اجرا در آمد. این آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سطوح کودی صفر، 50، 100، 150، 200، 250، 300 و 350 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. از اوره به عنوان کود نیتروژن و از نشاء زرین گیاه اکوتیپ فریدونشهر برای کشت استفاده شد. نتایج نشان داد که بیش ترین ارتفاع (63/29 سانتی متر) از کاربرد 6/132 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. بیش ترین وزن تر کل با 2966 کیلوگرم در هکتار با کاربرد 8/126 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. بیش ترین وزن تر ساقه و برگ به ترتیب با کاربرد 69/112 و 69/162 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده شد. کاربرد 69/112 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیش ترین فلاونوئید کل (69/7 میکرومول بر گرم وزن تر برگ) را داشت و بیش ترین عملکرد اسانس از کاربرد 5/126 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. به خاطر این که هدف از کشت گیاهان اسانس دار، تولید عملکرد اسانس بیش تری می باشد لذا مقدار نیتروژن توصیه شده برای زرین گیاه برای دستیابی به حداکثر عملکرد اسانس، 5/126 کیلوگرم در هکتار می باشد.

علاوه بر فراهمی مواد غذایی در محیط ریشه، میزان مواد فتوسنتزی در دسترس ریشه به عنوان تأمین کننده اسکلت کربنی و انرژی، نیز بر میزان جذب عناصر غذایی، رشد و عملکرد گیاهان تأثیرگذار می باشد. هر عاملی که سبب تغییر دسترسی به عناصر غذایی یا تغییر الگوی توزیع مواد فتوسنتزی گردد می تواند بر فرایند جذب و رشد نیز تأثیرگذار باشد. در این پژوهش اثر تعداد گل و غلظت محلول غذایی بر رشد و عملکرد خیار گلخانه ای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی مورد بررسی قرارگرفت. تیمارها شامل سه سطح گل در گره (نگهداری یک، دو یا سه گل در هر گره) و 5 سطح هدایت الکتریکی محلول غذایی (ECهای 1/1، 5/1، 15/2، 78/2 و 32/3 دسی زیمنس بر متر) بودند. نتایج نشان داد که گیاهان تیمار شده با ECهای 15/2 علاوه بر رشد شاخساره از لحاظ میزان نیتروژن و فسفر برگی نیز مقادیر بیشتری داشتند و بیشترین عملکرد نیز در گیاهان تیمار شده با ECهای 5/1 و 15/2 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. با افزایش تعداد گل در گره عملکرد گیاهان در کوتاه مدت (80 روز بعد از انتقال نشا) افزایش نشان داد، اما با افزایش دوره پرورش (130 روز بعد از انتقال نشا) بین تیمار های مورد بررسی اختلاف معنی داری در عملکرد مشاهده نشد. افزایش تعداد گل در گره در کوتاه مدت، موجب تخصیص بیشتر مواد فتوسنتزی به میوه ها شد ولی احتمالاً به علت پتانسیل کم منابع (sources) در دراز مدت، این اثر افزایش تعداد گل بر عملکرد به صورت فیزیولوژیکی مورد تعدیل قرار گرفت.

گلایل، یکی از مهمترین گل های شاخه بریده و معروف به ملکه گل های پیازی است. این تحقیق با هدف تولید ژنوتیپ های برتر گلایول از طریق خودگرده افشانی رقم آمستردام در پژوهشکده گل و گیاهان زینتی در سال های 97-94 و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تفاوت ژنوتیپ ها در صفات مورد مطالعه (به استثناء وزن پداژک)، در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. ژنوتیپ oprc46 در صفات عرض و طول گلچه، قطر غنچه برتر بود. ژنوتیپ oprc45 در صفات عمر گلدانی، وزن پداژه، عملکرد (پداژه و پداژک) برتر بود. بالاترین تعداد پداژک به میزان 64 عدد در ژنوتیپ oprc415 تولید شد. بالاترین میزان صفات تعداد گلچه، طول دمگل، قطر ساقه، طول سنبله و قطر پداژک در والد بدست آمد. بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار (01/0P≤ ) مربوط به عملکرد (پداژه و پداژک) با وزن پداژه (98/0+=r ) بود. نتایج نشان داد که رنگ گل ژنوتیپ ها متمایل به رنگ سفید می باشد. در اکثر ژنوتیپ ها و والد، آرایش گلچه روی سنبله به صورت تک ردیفه و شکل گلچه ستاره ای مشاهده شد. نتایج گروه بندی نشان داد که ژنوتیپ ها در سه گروه طبقه بندی شدند و والد در گروه جداگانه ای نسبت به ژنوتیپ ها قرار گرفت. همچنین مشاهده شد که بخش زیادی از تنوع موجود در صفات ناشی از عوامل ژنتیکی بوده و تأثیر محیط بر این صفات کمتر بوده است.

گیاه Lycium depressum درختچه ای خاردار متعلق به تیره سولاناسه و بومی ایران می باشد که قابلیت تحمل بالایی به خشکی و شوری دارد. در این مطالعه دست یابی به پروتکل بهینه ریزازدیادی گیاه لیسیوم برای اولین بار مورد ارزیابی قرار گرفت. در این تحقیق ابتدا تأثیر هورمون های بنزیل آمینو پورین (BAP) و تیدیازورون (TDZ) در ترکیب با نفتالین استیک اسید (NAA) در میزان پرآوری گیاه لیسیوم بررسی شد. سپس اثر ترکیبات آلی و معدنی مختلف شامل میواینوزیتول، کازئین هیدرولیزات، پرولین، آهن FeEDDHA و همچنین کلرید کلسیم بر بهبود پرآوری و کیفیت گیاهچه های لیسیوم مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج این آزمایش، محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) به همراه 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP به عنوان بهترین محیط کشت جهت پرآوری شاخساره شناخته شد. علاوه بر این، افزودن میواینوزیتول تا میزان 200 میلی گرم بر لیتر به محیط کشت، تولید شاخساره را در مرحله پرآوری بهبود بخشید و منجر به تولید شاخساره های با کیفیت بالاتر و برگ درشت تر گردید. در مرحله ریشه زایی نیز بیشترین تعداد و طول ریشه در تیمار 3/0 میلی گرم در لیتر IBA به دست آمد. نود و پنج درصد ازگیاهچه های ریشه دار شده به طور موفق در اتاقک رشد سازگار شدند. در مجموع نتایج این تحقیق منجر به دست یابی به روش بهینه ریزازدیادی درختچه بومی لیسیوم گردید. این دستاورد می تواند نقش بسیار مهمی در پیش برد انجام تحقیقات گسترده تر روی سایر جنبه های اهلی سازی این گیاه دارویی با ارزش و قابل استفاده در فضای سبز شهری داشته باشد.