علوم باغبانی ایران
سال:1399 | دوره:51 | شماره:2 |تعداد مقالات:20

جهت ارزیابی تاثیر سطوح مختلف سولفات آمونیوم بر شاخص های رشد و فیتوشیمیایی گیاه مرزه تابستانه رقم ساترن (Satureja hortensis L. cv. Saturn)، آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل پنج سطح مختلف سولفات آمونیوم (شاهد (عدم مصرف)، 40، 60، 80 و 100 کیلوگرم در هکتار) بود که به صورت سرک در مرحله گلدهی کامل اعمال گردید. بوته های مربوط به هر تیمار برداشت شدند و صفات مورد بررسی شامل صفات مورفولوژیک (ارتفاع گیاه، تعداد شاخه های جانبی، عرض بوته، قطر ساقه، طول میانگره ها)، عملکرد ماده خشک، فعالیت آنتی اکسیدانی، میزان ترکیبات فنلی، میزان رزمارینیک اسید و کارواکرول اندازه گیری شد. با افزایش سطوح مختلف سولفات آمونیوم، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، عرض بوته، قطر ساقه، طول میانگره و عملکرد ماده خشک و میزان ترکیبات فنلی افزایش معنی داری پیدا کرد. بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی در تیمار 40 کیلوگرم مشاهده شد و با افزایش کاربرد سولفات آمونیوم کاهش یافت. بیشترین میزان رزمارینیک اسید (93/10 میلی گرم در گرم وزن خشک) در تیمار 80 کیلوگرم سولفات آمونیوم بود و کمترین میزان (85/6 میلی گرم در گرم وزن خشک) در تیمار شاهد اندازه گیری شد. بالاترین میزان کارواکرول (92/6 میلی گرم در گرم وزن خشک) در تیمار 80 کیلوگرم سولفات آمونیوم به دست آمد و بعد از آن تیمارهای 40، 60 و 100 کیلوگرم در یک سطح قرار داشتند و کمترین میزان (5/5 میلی گرم) مربوط به تیمار شاهد بود. با توجه به نتایج به دست آمده، تیمار 80 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیوم علاوه بر افزایش شاخص های رشد و عملکرد، موجب افزایش میزان کارواکرول و رزمارینیک اسید گردید.

به منظور ارایه یک روش سریع و کارآمد برای تکثیر گیاه دارویی پنیرباد (Withania coagulans) در شرایط کشت درون شیشه ای، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی انجام گرفت. در ابتدا بذرهای جمع آوری شده از رویشگاه طبیعی در استان سیستان و بلوچستان استریل شده و روی محیط کشت MS قرار گرفتند. سپس به منظور شاخه زایی، ریز نمونه تک گره، روی محیط کشت پایه MS حاوی بنزیل آمینوپورین در پنج سطح صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم بر لیتر کشت گردید. در مرحله ریشه زایی، گیاهچه ها به محیط کشت MS حاوی ایندول بوتیریک اسید در غلظت های 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم بر لیتر و نفتالین استیک اسید در غلظت های 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم بر لیتر منتقل شدند، همچنین تیمار شاهد (عدم کاربرد هورمون) در نظر گرفته شد. در نهایت، به منظور سازگاری، گیاهچه های ریشه دار به مدت 30 روز در اتاق سازگاری نگهداری گردیدند. بیشترین ضریب تکثیر، تعداد شاخه و تعداد برگ در تیمار بنزیل آمینوپورین با غلظت 5/0 میلی گرم بر لیتر و بهترین غلظت تنظیم کننده های رشد با 90 درصد ریشه زایی، در تیمار ایندول بوتیریک اسید با غلظت 5/0 میلی گرم بر لیتر بود. در نهایت با انتقال گیاهچه های باززایی شده به خاک، 80 درصد آن ها بقاء خود را حفظ نمودند. به طور کلی، برای تولید گیاهچه های قوی و شاداب، کاربرد بنزیل آمینوپورین و ایندول بوتیریک اسید در غلظت 5/0 میلی گرم بر لیتر به ترتیب برای شاخه دهی و ریشه زایی مطلوب، توصیه می شود.

آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) یکی از گونه های اندمیک ایران است که به دلیل داشتن درصد بالای اسانس و همچنین میزان بالای تیمول در اسانس اهمیت دارد و در صنایع دارویی و غذایی استفاده آن رو به گسترش است. به منظور ارزیابی خصوصیات ژنتیکی و ترکیب پذیری عمومی (GCA)، 12 جمعیت آویشن دنایی از طرح آمیزشی پلی کراس استفاده شد. خزانه پلی کراس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تکرار در سال های 1393 و 1394 اجرا شد. سپس آزمون نتاج پلی کراس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال های 1395 و 1396 در ایستگاه تحقیقاتی گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران واقع در کرج مورد مطالعه قرار گرفت. صفات رشدی و عملکردی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول و کارواکرول مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که از نظر صفات موثر در عملکرد مانند ارتفاع بوته، وزن تر و خشک بوته و وزن خشک برگ جمعیت های ایلام، اصفهان 2، مرکزی 1 و 2 میزان ترکیب پذیری عمومی بالایی را نشان دادند و جمعیت های ایلام و ملایر 2 بیشترین ترکیب پذیری عمومی را برای درصد اسانس و عملکرد اسانس نشان دادند. به طورکلی، نتایج این پژوهش حاکی از تنوع بالای جمعیت های مورد مطالعه از نظر خصوصیات مورفولوژیک و فیتوشیمیایی بود و در نهایت می توان از جمعیت های ایلام، ملایر 2، مرکزی 1 و مرکزی 2 جهت ایجاد رقم سنتتیک و یا خزانه ژنتیکی جدید برای گزینش ژنوتیپ های برتر استفاده کرد.

به منظور ارزیابی عملکرد و ویژگی های کیفی سیاه دانه تحت تاثیر کاربرد انواع کود و قطع آبیاری، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه زابل در سال 96-1395 انجام شد. عامل اصلی قطع آبیاری در چهار سطح آبیاری متداول، قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن تا شروع گلدهی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی تا شروع پرشدن دانه و قطع آبیاری در مرحله شروع پرشدن تا انتهای پر شدن دانه و عامل فرعی انواع کود در چهار سطح شاهد (عدم مصرف کود)، ازتوبارور1، فسفات بارور2 و سوپر فسفات تریپل بودند. برهمکنش قطع آبیاری و کود بر عملکرد و اجزای عملکرد، کلروفیل برگ، کاروتنویید، درصد و عملکرد اسانس معنی دار شد. بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد، رنگیزه های فتوسنتزی و عملکرد اسانس از تیمار آبیاری متداول توام با کاربرد کود زیستی ازتوبارور1 و بیشترین درصد اسانس از تیمار قطع آبیاری در مرحله شروع پرشدن تا انتهای پر شدن دانه همراه با کود زیستی ازتوبارور1 حاصل شد. عملکرد دانه در شرایط قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه و عدم استفاده از کود، 76/46 درصد کمتر از عملکرد دانه در شرایط کاربرد کود زیستی ازتوبارور1 توام با آبیاری متداول بود. در مجموع می توان گفت برای بهبود ویژگی های مورد بررسی در این پژوهش، به جز درصد اسانس، کاربرد کودهای زیستی توام با آبیاری متداول می تواند مناسب باشد.

به منظور ارزیابی تحمل به تنش کم آبی نه کلون انتخابی چای (Camellia sinensis L. )، آزمایشی در کلکسیون چای ایستگاه تحقیقات چای شهید افتخاری فشالم واقع در شهرستان شفت، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در کلون های انتخابی به عنوان کرت اصلی در نه سطح و تیمارهای آبیاری به عنوان کرت فرعی در دو سطح (آبیاری کامل و بدون آبیاری) در نظر گرفته شدند. مدت 60 روز بعد از شروع تنش آبی، شاخص تنش آبی، محتوی نسبی آب برگ و صفات کمی شامل تعداد شاخساره، وزن تر و خشک شاخساره، رشد طولی شاخساره، طول و عرض برگ پنجم و عملکرد برگ سبز در شرایط تنش آبی و بدون تنش برای غربال گری کلون های چای اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس، نشان دهنده وجود تفاوت معنی دار بین کلون ها، تیمارهای آبیاری و اثر متقابل کلون وتیمارهای آبیاری برای کلیه صفات اندازه گیری شده بود. با اعمال تنش آبی، محتوی نسبی آب برگ، عملکرد، اجزای عملکرد و سایر خصوصیات رشدی کلون ها کاهش یافت، به طوری که بیشترین درصد کاهش متعلق به عملکرد برگ سبز بود. نتایج حاصل از محاسبه شاخص تنش آب و درصد تغییرپذیری صفات مذکور نشان داد کلون 276 و کلون امید بخش 100 با دارا بودن بالاترین شاخص تنش آب و کمترین درصد تغییرپذیری صفات کمی، پتانسیل بالاتری از نظر تحمل شرایط تنش کم آبی نسبت به سایر کلون ها داشت و می توان آنها را به عنوان کلون های متحمل برای انجام برنامه های به نژادی چای در نظر گرفت. همچنین با توجه به پایین بودن شاخص تنش آب و بالابودن درصد تغییر صفات کمی، کلون های 399 و 278 را می توان به عنوان کلون های حساس به تنش کم آبی معرفی نمود.

گل ژربرا به تیره کلاهپرک سانان تعلق دارد و یکی از پنج گل برتر دنیا از لحاظ میزان تولید و مصرف محسوب می شود که ارزش اقتصادی زیادی در صنعت بین المللی گل های شاخه بریده دارد. در این مطالعه کاربرد قبل از برداشت کلسیم از منابع کلرید کلسیم و نیترات کلسیم در چهار غلظت 0، 5/0، 1 و 5/1 درصد به صورت محلول پاشی برگی در سه مرحله، بر کیفیت پس از برداشت گل شاخه بریده ژربرا در سیستم کشت هیدروپونیک مورد ارزیابی قرارگرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. به منظور ارزیابی اثر تیمارها بر ماندگاری، گل های تولیدی در محلول گلجای حاوی 200 میلی گرم در لیتر هیدروکسی کوینولین سولفات در دمای 20 درجه سلسیوس قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاربرد 1 درصد کلرید کلسیم به ترتیب سبب افزایش معنی دار 13/6 و 5 روز ماندگاری بیشتر نسبت به شاهد در ارقام اینتنس و رزالین شد. تیمارهای کلرید کلسیم و نیترات کلسیم در افزایش وزن تر نسبی به دلیل افزایش جذب محلول موثر بودند. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد هر دو منبع کلسیم سبب تاخیر پیری در گل و افزایش پروتیین، آنتوسیانین و محتوای کلسیم ساقه و کاهش نشت یونی و مالون دی آلدهید در انتهای دوره نگهداری شدند. تیمار قبل از برداشت کلسیم سبب افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های پراکسیداز (POD) و فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) در هر دو رقم ژربرا شد و بیشترین و کمترین فعالیت POD و PAL به ترتیب در رقم های اینتنس و رزالین به دست آمد. درمجموع نتایج نشان داد که تیمار های کلسیم قبل از برداشت (به خصوص غلظت 1 درصد کلرید کلسیم) سبب افزایش معنی دار در ماندگاری و حفظ کیفیت پس از برداشت دو رقم گل شاخه بریده ژربرا گردید.

به منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و آهن بر خصوصیات کیفی میوه هلو رقم زعفرانی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. سالیسیلیک اسید در چهار غلظت 0، 1، 2 و 4 میلی مولار و آهن سکوسترین در سه غلظت 0، 5 و 10 میلی گرم بر لیتر و در دو مرحله (40 و 80 روز پس از تمام گل) روی درختان هلو رقم زعفرانی محلول پاشی شدند. پس از برداشت میوه ها، شاخص هایی مانند مواد جامد محلول، اسید قابل عیارسنجی، pH، سفتی میوه، درصد کاهش وزن (نسبت به روز صفر)، ظرفیت آنتی اکسیدانی، تولید اتیلن و نشت یونی در چهار دوره با فواصل زمانی 15 روزه (روزهای صفر، 20، 40 و 60) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اعمال تیمارها موجب جلوگیری از کاهش وزن، نشت یون ها و تولید اتیلن و همچنین باعث حفظ اسید قابل عیارسنجی، مواد جامد محلول و ظرفیت آنتی اکسیدانی میوه ها شد. از بین غلظت های مورد استفاده، میوه های تیمارشده با سالیسیلیک اسید (غلظت 4 میلی مولار) و آهن سکوسترین (غلظت 10 میلی گرم بر لیتر) موجب حفظ ظرفیت آنتی اکسیدانی و جلوگیری از تولید اتیلن، کاهش وزن و نشت یونی شدند. میوه های تیمارشده، در نهایت تا روز 40ام کیفیت خود را حفظ کرده و در روز 60ام هیچ کدام از میوه ها بازارپسندی نداشتند.

شرایط کشت درون شیشه ای آدنیوم به عنوان یک گیاه زینتی وارداتی با ضریب ازدیاد کم، می تواند زمینه خوبی را برای تکثیر انبوه در تولید این گیاه ارزشمند فراهم آورد. بدین منظور این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی طی آزمایش های شاخساره زایی، پرآوری و ریشه زایی جهت بهینه کردن اندام زایی در دو گونه آبسوم و عربیکوم انجام شد. بیشترین شاخساره زایی در محیط کشت MS دارای BA 5/0 میلی گرم در لیتر برای گونه آبسوم و برای گونه عربیکوم در محیط کشت MS دارای 5/0 میلی گرم در لیتر BA به همراه 5/0 میلی گرم در لیتر TDZ بود. اندام زایی در گونه عربیکوم بیشتر به صورت برگ و ریشه مشاهده شد و انگیزش شاخساره در آن نسبت به گونه آبسوم در مدت زمان طولانی تر رخ داد. نتایج نشان داد می توان از غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر BA برای پرآوری شاخساره های انگیزش یافته در هر دو گونه آدنیوم استفاده کرد. بهترین تیمار در مرحله ریشه زایی محیط MS کامل به همراه 3/0 درصد زغال فعال بدون تنظیم کننده رشد حاصل شد. سازگاری تدریجی گیاهچه ها ابتدا در پرلیت استریل دارای MS یک دوم غلظت و سپس در بستر کشت خاک باغچه، ورمی کمپوست و پرلیت انجام گرفت.

به منظور بررسی اثر محرک زیستی هیومی فورته و اسید آمینه آرژنین بر خصوصیات رشدی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل جعفری آفریقایی (Tagetes erecta L. ) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. عامل اول هیومی فورته در سه سطح (0، 5/2 و 5 میلی گرم در لیتر)، عامل دوم اسیدآمینه ال-آرژنین در سه سطح (0، 5/1 و 3 میلی مولار) و عامل سوم تنش خشکی در سه سطح (100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی) بودند. صفات تعداد گل، قطر گل، کلروفیل کل، کاروتنویید، فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و مقدار عناصر پرمصرف (نیتروژن، پتاسیم و فسفر) در برگ اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر هیومی فورته و خشکی روی تعداد و قطر گل معنی دار شد (05/0≤ P). تنش خشکی روی تمامی صفات مورد بررسی تاثیر معنی داری داشت به طوریکه تنش 40 درصد ظرفیت زراعی سبب کاهش تعداد و قطر گل، کلروفیل کل و عناصر پرمصرف شد، اما سبب افزایش فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و کاروتنویید گردید. نمونه های تیمار شده با هیومی فورته 5 میلی گرم در لیتر بیشترین تاثیر بر صفات آزمایشی داشتند. اثرات سه گانه هیومی فورته، ال-آرژرنینوخشکی روی کلروفیل کل، فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز، فسفر و پتاسیم معنی دار شد (05/0≤ P). تیمار ترکیبی هیومی فورته 5 میلی گرم در لیتر به علاوه ال-آرژنین 3 میلی مولار مناسب ترین تیمار جهت کاهش آثار سوء ناشی از تنش به ویژه تنش 40 درصد ظرفیت زراعی روی گیاه جعفری آفریقایی می باشد.

به منظور بررسی اثرات تیمارهای مختلف آبیاری و کود بر درصد روغن و ترکیب اسیدهای چرب در خرفه، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آب و هوایی زابل اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری (80، 60 و 40 درصد رطوبت قابل استفاده) به عنوان عامل اصلی و تیمار کودی در پنج سطح شاهد (فاقد کود)، کود دامی (20 تن در هکتار)، ورمی کمپوست (15 تن در هکتار)، اوره (150 کیلوگرم در هکتار) و NPK (100 کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل فرعی اعمال شدند. اندازه گیری رطوبت خاک در طول دوره رشد با دستگاه بازتاب زمانی امواج (TDR) انجام گرفت. نتایج نشان داد تیمارهای مختلف رژیم آبیاری، کود و اثر متقابل این تیمارها اثر معنی داری بر درصد روغن در برگ (قبل و بعد گلدهی) و دانه خرفه داشتند. هر چند با کاهش میزان آب مصرفی و به دنبال آن بروز تنش خشکی از درصد روغن کاسته شد؛ اما با به کارگیری کودهای آلی، به ویژه ورمی کمپوست در سطوح بالای تنش، اثرات سوء تنش خشکی کاهش یافت. در بررسی نمودار طیف گاز کروماتوگرافی (GC)، 11 نوع اسید چربشناسایی شد. اسیدلینولنیک، به ترتیب 40 و 60 درصد از محتوای کل اسید چرب برگ و دانه خرفه را تشکیل می دهد. بنابراین، استفاده از کود آلی می تواند آب را برای مرحله حساس رشد خرفه و تولید روغن در شرایط تنش خشکی ذخیره کند. به منظور بررسی اثرات تیمارهای مختلف آبیاری و کود بر درصد روغن و ترکیب اسیدهای چرب در خرفه، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آب و هوایی زابل اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری (80، 60 و 40 درصد رطوبت قابل استفاده) به عنوان عامل اصلی و تیمار کودی در پنج سطح شاهد (فاقد کود)، کود دامی (20 تن در هکتار)، ورمی کمپوست (15 تن در هکتار)، اوره (150 کیلوگرم در هکتار) و NPK (100 کیلوگرم در هکتار) به عنوان عامل فرعی اعمال شدند. اندازه گیری رطوبت خاک در طول دوره رشد با دستگاه بازتاب زمانی امواج (TDR) انجام گرفت. نتایج نشان داد تیمارهای مختلف رژیم آبیاری، کود و اثر متقابل این تیمارها اثر معنی داری بر درصد روغن در برگ (قبل و بعد گلدهی) و دانه خرفه داشتند. هر چند با کاهش میزان آب مصرفی و به دنبال آن بروز تنش خشکی از درصد روغن کاسته شد؛ اما با به کارگیری کودهای آلی، به ویژه ورمی کمپوست در سطوح بالای تنش، اثرات سوء تنش خشکی کاهش یافت. در بررسی نمودار طیف گاز کروماتوگرافی (GC)، 11 نوع اسید چربشناسایی شد. اسیدلینولنیک، به ترتیب 40 و 60 درصد از محتوای کل اسید چرب برگ و دانه خرفه را تشکیل می دهد. بنابراین، استفاده از کود آلی می تواند آب را برای مرحله حساس رشد خرفه و تولید روغن در شرایط تنش خشکی ذخیره کند.

به منظور بررسی اثر کاربرد سوپرجاذب نانوکامپوزیت و اسید هیومیک بر ویژگی های چمن اسپورت تحقیقی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. عامل اول سوپرجاذب نانوکامپوزیت در سه سطح (صفر، 2 و 5 گرم در کیلوگرم خاک گلدان)، عامل دوم اسید هیومیک در سه سطح (صفر، 250 و500 میلی گرم در لیتر و به صورت محلول پاشی) و عامل سوم تنش خشکی در دو سطح (50 و 100 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد کاربرد اسید هیومیک در زمان تنش خشکی باعث بهبود صفات رنگ و ارتفاع اندام هوایی شد. کاربرد سوپرجاذب نانوکامپوزیت در زمان تنش خشکی سبب کاهش اثر تنش خشکی و بهبود صفات رنگ و ارتفاع اندام هوایی شد. کاربرد اسید هیومیک و سوپرجاذب نانوکامپوزیت به طور همزمان باعث بهبود ویژگی های تراکم، ارتفاع اندام هوایی و وزن تر، ولی کاهش میزان نشت یونی، پرولین و وزن خشک چمن شد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد اسید هیومیک و سوپرجاذب نانوکامپوزیت می تواند به عبور گیاه از شرایط تنش خشکی کمک نماید و باعث کاهش اثر تنش خشکی بر گیاه شود.

به منظور بررسی تاثیر افزایش طول روز و شدت نور در طی پاییز و زمستان بر عملکرد کمی و کیفی رز شاخه بریده رقم Dolce vita، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با نه تکرار انجام شد. بوته های رز به مدت یک دوره گلدهی تحت تیمار افزایش طول روز تا 16 ساعت با شش سطح از شدت نور شامل صفر، 85، 170، 255 و 340 µ mol m-2 s-1 با استفاده از لامپ بخار سدیم و 85 µ mol m-2 s-1 با استفاده از لامپ LED قرار گرفتند. شاخص های مهم عملکرد کمی و کیفی از جمله طول شاخه، قطر ساقه، مدت زمان لازم برای برداشت گل، تعداد جوانه گل بعدی، کیفیت ظاهری و عمر گلجایی تحت تاثیر تیمارهای نور مکمل قرار گرفتند. با استفاده از نور مکمل به طور میانگین مدت زمان لازم برای برداشت گل شاخه بریده حدود 5 روز نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. بیشترین تعداد جوانه گل در شدت نور 85 µ mol m-2 s-1با استفاده از لامپ بخار سدیم مشاهد شد. در بسیاری از صفات از جمله ارتفاع بوته و طول شاخه، قطر ساقه در زیر گل، تعداد برگ، طول و عرض برگ، وزن تر و خشک ساقه، شاخص کیفیت گل و عمر پس از برداشت، بهترین تیمار، افزایش طول مدت روشنایی با شدت نور 340 µ mol m-2 s-1بود.

استفاده از پایه های انگور متحمل به تنش خشکی و کاربرد روش های به باغی مانند استفاده از تنظیم کننده های رشد می تواند برای دستیابی به روش های مقابله با کم آبی موثر باشد. به همین منظور پژوهشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در شرایط گلخانه ای جهت بررسی اثر تنظیم کننده رشد تریاکانتانول بر ویژگی های فیزیولوژیکی نهال های انگور بیدانه سفید پیوند شده روی دو رقم بومی در شرایط خشکی انجام شد. تیمارها پایه در دو سطح (خوشناو، سرخک قوچان و نهال رقم بیدانه سفید (خودریشه))، تنش خشکی در سه سطح پتانسیل آب خاک در محدوده 2/0-(شاهد)، 7/0-و 5/1-مگاپاسکال و سه غلظت تنظیم کننده تریاکانتانول (صفر، 50 و 100 میکرومولار) بودند. صفات اندازه گیری شده نسبت وزن خشک به سطح برگ (LMA)، میزان پایداری غشای سلولی (MSI)، کلروفیل کل، پرولین، گلایسین بتایین، محتوای نسبی آب برگ، فعالیت آنزیم کاتالاز (CAT) و پراکسیداز (POX) بودند. براساس نتایج حاصل از این پژوهش تنش خشکی باعث کاهش معنی دار LMA (25 درصد)، MSI (5 درصد)، کلروفیل (20 درصد) و RWC (5 درصد) گردید و تیمارهای تریاکانتانول منجر به افزایش معنی دار LMA (20 درصد)، MSI (3/4 درصد)، کلروفیل (14 درصد)، RWC (5/2 درصد)، گلایسین بتایین (27 درصد)، پرولین (22 درصد) و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز (23 درصد) و پراکسیداز (8 درصد) گردید. نهال های پیوندی با پایه خوشناو نسبت به شاهد نتایج بهتری را نشان داد و با اضافه شدن تیمار های تریاکانتانول نیز صفات مناسب برای تحمل تنش خشکی بهبود یافتند.

به منظور بررسی تاثیر اسید هیومیک بر رشد و برخی پاسخ های فیزیولوژیکی چمن آفریقایی تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. عامل اول اسید هیومیک در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 میلی گرم در لیتر به صورت کاربرد خاکی) و عامل دوم تنش شوری در چهار سطح (صفر، 5، 7 و 9 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر شوری و اسید هیومیک بر پارامترهای رشدی، رنگیزه های فتوسنتزی، مالون دی آلدهید، پرولین و آنزیم های آنتی اکسیدان معنی دار بود. در شرایط تنش شوری، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، سطح برگ و کلروفیل کاهش، اما پرولین و فعالیت مالون دی آلدیید کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز افزایش یافت. کاربرد اسید هیومیک سبب افزایش پارامترهای رشدی، محتوای کلروفیل، کاتالاز و پراکسیداز شد و تحمل شوری در گیاه را افزایش داد. با افزایش غلظت اسید هیومیک اثربخشی آن افزایش یافت، به طوری که بالاترین تاثیر در غلظت 150 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک مشاهده شد. به طورکلی، نتایج نشان داد کاربرد اسید هیومیک با بهبود فرآیندهای فیزیولوژیک گیاه می تواند به طور موثری برای حفاظت چمن از اثرهای شوری بالا استفاده شود.

به منظور بررسی سیستم آبیاری و مطالعه آب مورد نیاز خرما رقم هلیلی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اول روش آبیاری به دو صورت (سطحی و قطره ای) بعنوان کرت اصلی و عامل دوم عمق آب آبیاری در دو سطح (75 و 100 درصد تبخیر از تشتک کلاس A) به عنوان کرت فرعی بود. هر کرت آزمایشی شامل دو درخت شش ساله با فاصله ی هشت در هشت متر بود. صفات مورد بررسی شامل عملکرد، بهره وری آب گیاه، درصد قند کل محلول، متوسط وزن میوه، نسبت گوشت به هسته، درصد ماده خشک و درصد کل مواد جامد محلول بود. نتایج نشان داد، تیمار 75 درصد قطره ای با بالاترین متوسط بهره وری آب به مقدار 89/0 کیلوگرم محصول بر مترمکعب آب مصرفی در مدت چهار سال و میانگین چهار ساله 7036 مترمکعب آب مصرفی در هکتار در سال، با توجه به چالش خشکسالی در سال های اخیر، در راستای اهداف کشاورزی پایدار بوده و قابل توصیه در منطقه است. این تیمار علاوه بر برتری در بهره وری آب گیاه و کمترین مقدار آب مصرفی، در همه صفات کیفی، به جز متوسط وزن میوه، نسبت به بقیه تیمار ها برتری نشان داد.

این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع فنولوژیک، مورفولوژیک و پومولوژیک ژنوتیپ های گردو در شمال استان همدان، طی سال های باغی 96-1395 انجام شد. بدین منظور، تعداد 84 ژنوتیپ انتخاب و براساس دو توصیف نامه IPGRI و UPOVمورد ارزیابی قرار گرفتند، که پس از دو سال ارزیابی تعداد 12 ژنوتیپ به عنوان ژنوتیپ برتر انتخاب گردید. نتایج به دست آمده از مطالعات فنولوژیک نشان داد که ژنوتیپ HaRaToMa23، با 23 روز تاخیر برگدهی نسبت به ژنوتیپ استاندارد مرجع، دیربرگده ترین ژنوتیپ بود. به علاوه سه ژنوتیپ HaRaSuSh1، HaRaToMa24 و HaRaVaAh17 هموگام بودند. براساس مطالعات پومولوژیک وزن دانه، مغز و درصد مغز در ژنوتیپ های برتر به ترتیب از 60/95-22/12 گرم، 56/11-82/6 گرم و 47/59-15/47 درصد متغیر بود، کم ترین میزان ضخامت پوست سخت (77/0 میلی متر) در بین ژنوتیپ های برتر شناسایی شده مربوط به ژنوتیپ HaRaVaAh9 بود و ژنوتیپ HaRaSuSh1 دارای بیش ترین میزان وزن دانه و مغز و ژنوتیپ HaRaSuSh2 دارای بیشترین درصد مغز بود. ژنوتیپ های برتر انتخابی دارای عادت باردهی جانبی بودند که رنگ مغز دانه آن ها از روشن تا بسیار روشن متغیر بود که به راحتی از پوست سخت قابل تشخیص بود. براساس نتایج به دست آمده، همبستگی مثبت و معنی داری (**96/0=r) در سطح احتمال یک درصد بین صفات تاریخ برگدهی و تاریخ برداشت، عملکرد درخت با وزن دانه (** 63/0=r) و درصد باردهی جانبی (**73/0=r) در سطح احتمال یک درصد مشاهده گردید. به طور کلی و براساس نتایج به دست آمده، ژنوتیپ های برتر انتخابی از نظر بسیاری از صفات مهم اصلاحی نسبت به ارقام تجاری برتر بودند که می تواند در برنامه های اصلاحی در راستای معرفی رقم های جدید استفاده شود.

به منظور بررسی اثرات کاربرد تلفیقی قارچ مایکوریزا و کودهای شیمیایی مرسوم بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia iberica)، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1395 اجرا شد. تیمارها شامل 100 درصد کود شیمیایی NPK (CF)، قارچ (Gm (Glomus mosseae، قارچ (Gi (Glomus intraradices)، Gm+Gi، 50% CF + Gm، 50% CF+ Gi، 50% CF+ Gm+ Gi) بودند. نتایج نشان داد بیشترین (83/71) و کمترین (47/54) شاخص کلروفیل به ترتیب با کاربرد تلفیقی 50% CF+ Gm+ Gi و کاربرد جداگانه Gi مشاهده شد. همچنین بیشترین تعداد شاخه جانبی به تیمارهای 50% CF+Gm + Gi، 50% CF+ Gmو Gmمربوط بود. بیشترین عملکرد دانه (8/802 کیلوگرم در هکتار)، تعداد چرخه گل در بوته (6/63)، تعداد دانه در بوته (3/519)، تعداد دانه در ساقه اصلی (2/149)، تعداد دانه در چرخه گل (18)، وزن دانه در بوته (75/3 گرم)، وزن هزاردانه (7/4 گرم) و بیشترین وزن خشک کل (3/426 گرم در متر مربع) با کاربرد تلفیقی 50% CF+ Gm+ Gi به دست آمد. در ضمن بیشترین میزان (51/0) و عملکرد اسانس (2/2 گرم در متر مربع) با کاربرد تلفیقی 50% CF+Gm+Gi مشاهده شد. آنالیز GC-FID و GC-MS اسانس نشان داد که ترکیبات لینالول، منتون، ژرانیول، منتیل استات، ژرانیول استات، والنسن و کاریوفیلن اکساید جزء ترکیب های غالب اسانس بالنگو بودند. به طور کلی، کاربرد تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی به همراه قارچ های مایکوریزا علاوه بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی به بهبود کمیت و کیفیت اسانس بالنگو منجر گردید.

به منظور بررسی اثر کم آبیاری و کیتوزان بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه نعناع معمولی(Mentha spicata L. ) آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح (100 درصد و 60 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان فاکتور اصلی و تیمار کیتوزان در سه سطح (صفر، 50 و 100 میلی گرم در لیتر)، به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد محلول پاشی با کیتوزان باعث افزایش میزان کلروفیل شد. بالاترین میزان کلروفیل (mg gr-1 f. w240/ 1) در غلظت mg/l100 کیتوزان در شرایط آبیاری کامل (100 درصد ظرفیت زراعی) به دست آمد. کاربرد محلول پاشی mg/l100 کیتوزان و شرایط کم آبیاری (60 درصد ظرفیت زراعی) باعث تشکیل بیشترین میزان کاروتنویید (mg gr-1 f. w 442/0)، فنل (mg gr-1 f. w 989/9)، فلاونویید (mg gr-1 f. w 993/6) و پرولین (mol gr-1 f. w 96/23) در گیاهان تحت این تیمار گردید. بالاترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی (16/91 درصد) در غلظت mg/l50 کیتوزان در شرایط کم آبیاری مشاهده شد. همچنین کم آبیاری و کیتوزان اثر مثبتی بر عملکرد اسانس داشتند، به طوری که بیشترین میزان عملکرد اسانس (kg/h 44/10) در غلظت mg/l50 کیتوزان و در شرایط کم آبیاری حاصل شد. به طورکلی نتایج نشان داد تیمار کیتوزان در شرایط تنش خشکی و غیر تنش اثرات مثبتی بر صفات مذکور داشت و اثرات منفی ناشی از تنش را بهبود بخشید.

بنفشه یکی از مهم ترین گیاهان زینتی و دارویی محسوب می شود که در بیشتر نقاط ایران به صورت خودرو رویش دارد. بنابراین شناسایی و ارزیابی خصوصیات بنفشه بومی ایران حایز اهمیت می باشد. هشت جمعیت بنفشه از استان های البرز، مازندران، کرمانشاه، اردبیل و همدان جمع آوری شد و 37 ویژگی کمی و کیفی آن ها مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تجزیه همبستگی ویژگی های مورد مطالعه، وجود همبستگی های مثبت و منفی معنی دار بین برخی ویژگی های مهم مانند ویژگی طول پهنک از ابتدا تا پهن ترین بخش آن و عمق سینوس پهنک برگ (911/0=r)، تعداد شرابه گوشوارک و تعداد شرابه های غده دار گوشوارک (914/0=r)، زاویه نوک برگ با رنگ مهمیز (746/0=r)، زاویه سینوس پهنک برگ با نسبت طول به پهنای پهنک برگ (854/0=r)، طول گل(طول گلبرگ قدامی به همراه مهمیز) با تعداد بریدگی های حاشیه برگ (686/0=r)، عرض سینوس برگ با طول کاسبرگ قدامی (726/0=r)، را نشان داد. بر اساس تجزیه به عامل ها، صفات در 6 گروه عاملی قرار گرفتند که مجموعا 62/89 درصد از کل تغییرات را توجیه نمودند. در تجزیه کلاستر توده ها در فاصله 10 به سه گروه تقسیم شدند و از عوامل مهم تفکیک کلاسترها ویژگی های رنگ گل، اندازه گل، شکل گوشوارک و تعداد شرابه های روی گوشوارک بودند. نتایج نشان داد بنفشه هایی با گل های بزرگ تر مانند جمعیت های کرمانشاه و چالوس، بنفشه هایی با استولون های طویل همراه با جوانه های زایا مانند جمعیت سیسنگان و همچنین بنفشه هایی با برگ های بزرگ در جمعیت کرمانشاه و واریان، برای مصارف دارویی و زینتی قابل استفاده هستند.

به منظور بررسی اثر تنش کم آبیاری در مراحل مختلف رشدی بر رشد، عملکرد و کیفیت دو توده خربزه ایرانی آزمایشی در قالب کرت های دوبار خرد شده بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی در دانشگاه زنجان در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کم آبیاری در سه سطح (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه) به عنوان کرت اصلی، مرحله تنش دهی در دو سطح (مرحله گلدهی و بیست روز بعد از گلدهی) به عنوان کرت فرعی و توده خربزه در دو سطح (خاتونی و ایوانکی) به عنوان کرت فرعی-فرعی بودند. نتایج نشان داد تنش کم آبیاری در هر دو مرحله باعث کاهش شاخص های رشدی و عملکردی شد. کمترین میزان سطح برگ، طول بوته، عملکرد بوته(kg 72/6)، عملکرد بازارپسند بوته (kg 47/5)، درصد گوشت میوه (% 7/50) و ویتامین ث (mg/100ml 48/1) در شرایط تنش در مرحله گلدهی و آبیاری با 60 درصد نیاز آبی حاصل شد. بیشترین مواد جامد محلول توده خاتونی (%04/12)، و توده ایوانکی (% 42/11) در مرحله گلدهی همراه با کم آبیاری 80 درصد نیاز آبی حاصل گشت. بیشترین کارایی مصرف آب توده ایوانکی در مرحله گلدهی و توده خاتونی در مرحله 20 روز پس از گلدهی تحت شرایط کم آبیاری80 درصد نیاز آبی مشاهده شد. توده ایوانکی نسبت به کم آبی متحمل تر بود. با توجه به نتایج، اعمال تیمار کم آبیاری 80 درصد نیاز آبی در مرحله گلدهی همراه با کاهش 61/6 درصد عملکرد میوه، موجب بهبود مواد جامد محلول میوه و صرفه جویی 40 درصدی آب آبیاری گردید.